0:00:01.270,0:00:04.393
Liệu chúng ta có làm hết sức mình

0:00:04.393,0:00:07.393
để chống lại biến đổi khí hậu không?

0:00:07.393,0:00:08.493
Tôi đặt ra câu hỏi này

0:00:08.493,0:00:10.390
dù không phải người làm chiến dịch xanh

0:00:10.390,0:00:11.390
thực tế là,

0:00:11.390,0:00:13.404
tôi còn chẳng biết tái chế ra sao nữa.

0:00:13.404,0:00:15.693
Tôi đặt vấn đề với cái nhìn một chuyên gia

0:00:15.693,0:00:18.693
quan sát việc tạo các chính sách tài chính

0:00:18.693,0:00:21.353
và một người trăn trở rằng

0:00:21.353,0:00:24.353
lịch sử sẽ đánh giá chúng ta như thế nào.

0:00:24.353,0:00:25.609
Một ngày nào đó,

0:00:25.633,0:00:29.498
chiếc nhẫn này của ông nội tôi

0:00:29.522,0:00:31.529
sẽ được trao cho con trai tôi, Charlie.

0:00:32.021,0:00:34.829
Và tôi không biết liệu thế hệ của nó

0:00:34.853,0:00:37.159
hay thế hệ tiếp sau đó nữa

0:00:37.183,0:00:39.995
liệu có làm được điều mà chiếc nhẫn này

0:00:39.995,0:00:42.995
làm làm với 2 thế hệ trước đó không.

0:00:42.995,0:00:45.518
Ông tôi là thợ mỏ.

0:00:46.500,0:00:47.677
Vào thời đó,

0:00:48.616,0:00:50.679
đốt nhiên liệu hóa thạch để tạo năng lượng

0:00:50.679,0:00:53.609
và thúc đẩy nền kinh tế phát triển

0:00:53.609,0:00:54.766
là điều nên làm.

0:00:55.198,0:00:58.577
Giờ thì không phải vậy nữa

0:00:58.601,0:01:01.983
bởi khí nhà kính do than tạo ra.

0:01:03.315,0:01:04.532
Nhưng ngày nay,

0:01:04.556,0:01:06.396
tôi lo rằng ngành mà tôi đang làm việc

0:01:06.396,0:01:08.626
sẽ bị đánh giá khắt khe hơn

0:01:08.626,0:01:10.662
vì ảnh hưởng của nó tới khí hậu toàn cầu--

0:01:11.498,0:01:13.845
thậm chí lớn hơn ngành ông tôi làm việc.

0:01:14.202,0:01:15.582
Tất nhiên ngành tôi làm việc

0:01:15.582,0:01:16.912
chính là ngành ngân hàng,

0:01:16.912,0:01:18.831
và nó sẽ được nhớ tới

0:01:18.831,0:01:21.831
vì cuộc khủng hoảng năm 2008 --

0:01:21.831,0:01:23.746
một cuộc khủng hoảng đẩy tâm điểm chú ý

0:01:23.746,0:01:26.746
lên tài chính và chính phủ

0:01:26.746,0:01:32.127
xa thật xa, khỏi những lời hứa quan trọng,

0:01:32.151,0:01:34.315
như lời hứa

0:01:34.315,0:01:37.315
tại Hội nghị Khí hậu Copenhagen 2009

0:01:37.315,0:01:40.155
về việc dành ra 100 tỷ đô hàng năm

0:01:40.155,0:01:41.709
giúp các nước đang phát triển

0:01:41.709,0:01:44.709
bớt phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch

0:01:44.709,0:01:48.379
và chuyển qua dùng năng lượng sạch.

0:01:48.396,0:01:51.391
Lời hứa đó đang dần bị bóp méo rồi.

0:01:51.904,0:01:53.769
Và đây là vấn đề thực tế,

0:01:53.793,0:01:54.793
bởi sự chuyển đổi

0:01:54.793,0:01:56.558
dùng năng lượng sạch cần phải xảy ra

0:01:56.558,0:01:58.470
càng sớm càng tốt.

0:01:59.184,0:02:00.340
Lí do thứ nhất là,

0:02:00.364,0:02:02.342
bởi khí nhà kính khi thải ra,

0:02:02.366,0:02:05.059
bị giữ lại ở tầng khí quyển rất lâu.

0:02:05.083,0:02:06.271
Và lí do thứ hai,

0:02:06.295,0:02:09.146
ngày nay nếu một quốc gia đang phát triển

0:02:09.146,0:02:12.146
chỉ sử dụng nhiên liệu hóa thạch,

0:02:12.146,0:02:13.316
sau này việc chuyển đổi

0:02:13.316,0:02:16.316
sẽ tốn kém hơn rất nhiều.

0:02:16.316,0:02:18.462
Vậy nên trên phương diện khí hậu,

0:02:18.486,0:02:19.486
lịch sử sẽ nói rằng

0:02:19.486,0:02:22.336
cuộc khủng hoảng tài chính đã xảy ra

0:02:22.336,0:02:24.315
sai thời điểm.

0:02:24.920,0:02:28.608
Câu chuyện này không đến nỗi u ám quá thế.

0:02:29.669,0:02:31.577
3 năm về trước,

0:02:31.601,0:02:32.821
Tôi cho rằng chính phủ

0:02:32.821,0:02:34.521
có thể sử dụng các công cụ

0:02:34.521,0:02:37.206
với mục đích cứu thoát hệ thống tài chính

0:02:37.230,0:02:39.118
để đối đầu với thách thức trên toàn cầu

0:02:39.918,0:02:41.744
Và những lý lẽ đó

0:02:41.744,0:02:46.334
ngày càng rõ rệt chứ không yếu đi.

0:02:46.334,0:02:48.578
Hãy cùng nhắc lại xem

0:02:48.578,0:02:51.578
các công cụ đó trông như thế nào nhé.

0:02:51.578,0:02:54.565
Khi khủng hoảng tài chính 2008 xảy ra,

0:02:54.589,0:02:57.166
các ngân hàng trung tâm tại Mỹ và Anh

0:02:57.190,0:03:00.625
bắt đầu mua lại trái phiếu chính phủ

0:03:00.649,0:03:01.649
dưới chính sách

0:03:01.649,0:03:03.385
mang tên "Nới lỏng định lượng."

0:03:03.385,0:03:04.615
Tùy vào những gì xảy ra

0:03:04.615,0:03:07.119
với những trái phiếu đó khi chúng đến kỳ,

0:03:07.119,0:03:09.529
đây chính là một dạng khác của in tiền.

0:03:10.350,0:03:12.254
Và quả thực là họ in tiền.

0:03:12.784,0:03:14.376
Chỉ mình Mỹ đã tạo ra giá trị

0:03:14.376,0:03:17.376
tới 4 ngàn tỷ đô-la.

0:03:17.376,0:03:19.465
Điều này không thể thực hiện đơn lẻ được.

0:03:19.489,0:03:22.163
Mà phải là tinh thần hợp tác tuyệt vời,

0:03:22.187,0:03:23.784
của 188 quốc gia

0:03:23.784,0:03:26.784
tạo nên Quỹ Tiền tệ Quốc Tế, IMF,

0:03:26.784,0:03:28.537
chấp nhận phát hành đồng tiền riêng

0:03:28.537,0:03:30.977
trị giá tới 250 tỷ đô-la --

0:03:30.977,0:03:33.049
chính là Quyền rút vốn đặc biệt --

0:03:33.073,0:03:35.046
để tăng nguồn tiền trên toàn thế giới.

0:03:35.712,0:03:38.263
Khi khủng hoảng lan tới Châu Âu,

0:03:39.626,0:03:41.646
Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu,

0:03:41.646,0:03:43.091
ông Mario Draghi,

0:03:43.091,0:03:45.855
đã tuyên bố "sẽ làm mọi điều có thể."

0:03:47.516,0:03:48.768
Và họ làm vậy thật.

0:03:49.696,0:03:51.764
Ngân hàng Nhật Bản lặp lại tương tự --

0:03:51.764,0:03:54.074
cùng một lời cam kết ấy --

0:03:54.074,0:03:56.484
là làm "bất cứ điều gì"

0:03:56.484,0:03:59.484
để nền kinh tế hồi phục trở lại.

0:03:59.484,0:04:01.376
Trong cả 2 trường hợp,

0:04:01.400,0:04:05.639
"mọi điều có thể" nghĩa là hàng ngàn tỷ đô

0:04:05.663,0:04:07.623
được tung ra thêm nhờ chính sách in tiền

0:04:07.623,0:04:09.334
cho tới ngày hôm nay.

0:04:09.334,0:04:11.122
Điều này cho thấy rằng

0:04:11.146,0:04:14.912
khi đối mặt với thách thức toàn cầu,

0:04:16.062,0:04:17.731
những người tạo ra chính sách

0:04:17.731,0:04:20.731
có thể nhanh chóng hành động cùng nhau,

0:04:20.731,0:04:24.509
để đưa ra những chính sách mạo hiểm

0:04:24.509,0:04:27.509
như việc in tiền.

0:04:27.509,0:04:31.560
Quay trở lại câu hỏi ban đầu:

0:04:33.511,0:04:36.355
Có thể in tiền hỗ trợ chống BĐKH không?

0:04:37.201,0:04:38.931
3 năm về trước,

0:04:38.955,0:04:40.665
ý tưởng dùng tiền theo cách này

0:04:40.665,0:04:42.714
bị coi là cấm kỵ.

0:04:42.714,0:04:45.890
Khi mổ xẻ vấn đề

0:04:45.914,0:04:47.953
và thấy rằng tiền là nguồn hữu hạn,

0:04:48.580,0:04:50.087
chính phủ sẽ dễ bị choáng ngợp

0:04:50.087,0:04:53.087
bởi yêu cầu từ người dân của họ

0:04:53.087,0:04:56.313
để in nhiều tiền hơn nữa cho nhiều việc:

0:04:56.337,0:04:58.337
giáo dục, y tế, phúc lợi --

0:04:58.361,0:04:59.591
kể cả quốc phòng.

0:05:00.384,0:05:02.846
Có những ví dụ rất tồi tệ

0:05:02.846,0:05:05.846
trong quá khứ về việc in tiền --

0:05:05.846,0:05:08.169
in tiền không kiểm soát --

0:05:08.193,0:05:09.938
dẫn tới siêu lạm phát.

0:05:10.764,0:05:14.350
Ví dụ: Cộng hòa Weimar năm 1930;

0:05:14.374,0:05:17.447
Gần đây là Zimbabwe, 2008,

0:05:17.471,0:05:19.892
giá cả nhu yếu phẩm như bánh mỳ

0:05:19.892,0:05:22.892
tăng gấp đôi mỗi ngày.

0:05:22.892,0:05:24.920
Nhưng tất cả những vấn đề này

0:05:24.920,0:05:27.920
càng làm cuộc tranh luận tiến xa hơn,

0:05:27.920,0:05:31.632
đến nỗi việc in tiền cho người dân

0:05:31.632,0:05:33.272
giờ được bàn bạc công khai

0:05:33.272,0:05:35.203
trên truyền thông tài chính

0:05:35.203,0:05:38.203
thậm chí trong cả tuyên ngôn chính trị nữa

0:05:38.203,0:05:39.163
Nhưng quan trọng hơn

0:05:39.163,0:05:40.766
là tranh luận không dừng lại ở đó

0:05:40.766,0:05:42.949
với việc in tiền tệ quốc gia.

0:05:45.912,0:05:46.912
Bởi biến đổi khí hậu

0:05:46.912,0:05:49.875
là vấn đề toàn cầu,

0:05:49.875,0:05:52.945
có vài lý do rất thuyết phục

0:05:52.969,0:05:54.209
vì sao ta nên tiếp tục in

0:05:54.209,0:05:56.422
loại tiền tệ quốc tế

0:05:56.422,0:05:58.280
được IMF phát hành,

0:05:58.304,0:05:59.535
để làm quỹ hỗ trợ.

0:05:59.944,0:06:03.149
Quyền rút vốn đặc biệt (SDR),

0:06:03.173,0:06:06.529
chính là đơn vị kế toán điện tử của IMF

0:06:06.553,0:06:08.933
giúp chính phủ các nước

0:06:08.933,0:06:11.933
trao đổi các loại quỹ với nhau.

0:06:11.933,0:06:12.933
Nghĩ tới nó như là

0:06:12.933,0:06:14.698
mạng lưới giao dịch ngang hàng,

0:06:14.698,0:06:17.474
giống Bitcoin cho chính phủ vậy.

0:06:18.572,0:06:20.220
Và nó mang tính toàn cầu thực sự.

0:06:21.005,0:06:24.891
Mỗi 1 trong 188 thành viên của IMF

0:06:24.891,0:06:26.301
đều có mức SDR riêng

0:06:26.301,0:06:29.043
sử dụng như vốn trao đổi ngoại tệ.

0:06:29.935,0:06:32.223
Đây chính là nguồn tài sản quốc gia

0:06:32.247,0:06:33.764
mà mỗi nước dùng

0:06:33.764,0:06:36.764
để tránh không bị khủng hoảng tiền tê.

0:06:36.764,0:06:39.059
Và bản chất đó chính là lí do vì sao,

0:06:39.083,0:06:40.410
trong cơn cao trào

0:06:40.410,0:06:43.410
của khủng hoảng tài chính năm 2009,

0:06:43.410,0:06:47.128
IMF phát hành thêm 250 tỷ đô-la --

0:06:47.152,0:06:50.723
như là một hành động thống nhất toàn cầu

0:06:50.747,0:06:54.043
để bảo vệc các quốc gia lớn hay nhỏ

0:06:54.043,0:06:57.043
đã chẳng may sa cơ lỡ bước.

0:06:57.043,0:06:58.339
Nhưng đây --

0:06:58.363,0:07:00.029
đây mới là phần đáng để lưu tâm.

0:07:01.083,0:07:06.285
Hơn một nửa số tiền SDR in vào năm 2009 đó

0:07:06.309,0:07:08.295
trị giá 150 tỷ đô-la --

0:07:08.319,0:07:12.634
phần lớn vào tay các quốc gia phát triển,

0:07:12.658,0:07:13.808
những nước có ít nhu cầu

0:07:13.808,0:07:15.519
sử dụng nguồn trao đổi ngoại tệ này,

0:07:15.519,0:07:17.950
bởi họ có tỷ giá trao đổi linh hoạt.

0:07:18.427,0:07:19.832
Vì thế nguồn tiền

0:07:19.832,0:07:22.832
được in năm 2009 đó,

0:07:22.832,0:07:26.303
rơi hết vào tay các thị trường phát triển,

0:07:26.327,0:07:27.953
là thực sự không cần thiết.

0:07:28.508,0:07:30.781
Và tới nay nó vẫn chưa được đụng tới.

0:07:31.642,0:07:33.002
Có một ý tưởng thế này.

0:07:33.026,0:07:34.398
Bước đầu tiên,

0:07:35.046,0:07:38.112
sao ta không dùng tới chỗ tiền đó,

0:07:38.136,0:07:41.603
cái nằm trong SDR năm 2009 đó,

0:07:41.627,0:07:43.174
dùng để chống biển đổi khí hậu?

0:07:43.948,0:07:45.461
Chúng có thể được dùng

0:07:45.485,0:07:47.901
để mua trái phiếu được Quỹ Khí hậu

0:07:47.901,0:07:50.901
của Liên Hợp Quốc phát hành.

0:07:50.901,0:07:53.797
Quỹ này thành lập năm 2009,

0:07:53.821,0:07:57.095
sau thỏa thuận về khí hậu ở Copenhagen.

0:07:57.906,0:07:59.926
Nó được xây dựng nhằm mục đích kết nối

0:07:59.926,0:08:02.286
quỹ cho các quốc gia đang phát triển

0:08:02.286,0:08:04.353
giúp họ thực hiện các sự án về khí hậu.

0:08:04.377,0:08:05.677
Đây là quỹ thành công nhất

0:08:05.677,0:08:07.260
trong các quỹ có dạng tương tự,

0:08:07.260,0:08:09.564
nó gây được gần 10 tỷ đô-la.

0:08:09.588,0:08:10.588
Nhưng nếu ta dùng

0:08:10.588,0:08:13.050
chỗ tiền SDR dư đã được phát hành đó,

0:08:13.050,0:08:16.362
nó có thể vực dậy các chính phủ,

0:08:16.386,0:08:17.736
giúp họ thực hiện lời hứa

0:08:17.736,0:08:19.233
về 100 tỷ đô-la 1 năm

0:08:19.233,0:08:21.823
đã đi lệch hướng do khủng hoảng tài chính.

0:08:23.766,0:08:25.674
Nó cũng có thể --

0:08:25.698,0:08:28.344
cũng có thể được dùng như một thử nghiệm.

0:08:30.096,0:08:33.474
Nếu hệ quả lạm phát

0:08:33.474,0:08:36.474
của việc sử dụng SDR là không đáng kể,

0:08:36.474,0:08:38.429
đó sẽ là tiền đề để tiếp tục sử dụng

0:08:38.453,0:08:40.211
quỹ tiền SDR được phát hành thêm

0:08:40.211,0:08:43.211
5 năm 1 lần chẳng hạn,

0:08:43.211,0:08:45.606
với cam kết rằng

0:08:45.630,0:08:48.154
các nước trong khu vực phát triển

0:08:48.154,0:08:50.084
sẽ trích ra một phần

0:08:50.084,0:08:51.545
trong nguồn được cấp của họ

0:08:51.569,0:08:53.362
cho Quỹ Khí hậu Xanh.

0:08:55.076,0:08:56.286
In tiền tệ quốc tế

0:08:56.286,0:08:58.824
theo cách này có một số lợi thế

0:08:58.824,0:09:00.885
so với việc in tiền tệ quốc gia.

0:09:01.500,0:09:04.315
Thứ nhất rằng rất dễ nhận ra là

0:09:04.339,0:09:06.366
sử dụng tiền để chống lại biến đổi khí hậu

0:09:06.366,0:09:09.366
là việc có lợi cho tất cả mọi người.

0:09:09.366,0:09:13.225
Không ai hưởng lợi hơn ai cả.

0:09:13.249,0:09:17.033
Vậy là mâu thuẫn hơn thua không phát sinh.

0:09:17.463,0:09:18.803
Công bằng mà nói

0:09:18.827,0:09:20.978
bởi vì cần thống nhất quá nhiều quốc gia

0:09:20.978,0:09:23.978
để phát hành thêm quỹ SDR,

0:09:23.978,0:09:28.181
việc in tiền khó mà không bị kiểm soát.

0:09:28.998,0:09:31.261
Cái cuối cùng ta đạt được

0:09:31.261,0:09:34.881
là sự thống nhất hành động toàn cầu

0:09:34.881,0:09:36.231
hướng tới -- và là hành động

0:09:36.231,0:09:38.236
được kiểm soát trên toàn cầu --

0:09:38.236,0:09:40.825
hướng tới lợi ích chung của thế giới.

0:09:41.637,0:09:42.845
Và,

0:09:42.869,0:09:45.436
điều ta học được từ việc in tiền này là,

0:09:45.460,0:09:46.730
các mối lo ngại có thể

0:09:46.730,0:09:48.757
được kìm hãm nhờ ban hành luật.

0:09:48.757,0:09:50.639
Ví dụ như,

0:09:50.663,0:09:54.000
việc phát hành thêm SDR mỗi 5 năm

0:09:54.000,0:09:55.660
có thể được giới hạn,

0:09:55.660,0:09:58.279
khiến tổng số tiền tệ quốc tế

0:09:58.279,0:10:01.279
không bao giờ vượt quá 5%

0:10:01.279,0:10:03.241
của nguồn ngoại tệ trao đổi toàn cầu.

0:10:03.781,0:10:05.806
Điều đó quan trọng vì nó làm giảm bớt

0:10:05.830,0:10:07.480
mối quan ngại kì cục

0:10:07.480,0:10:09.750
mà nước Mỹ có thể có

0:10:09.750,0:10:12.296
rằng SDR có thể thách thức

0:10:12.296,0:10:14.226
sự thống trị của đồng đô-la Mỹ

0:10:14.226,0:10:15.892
trên thị trường tài chính thế giới.

0:10:16.214,0:10:17.997
Và thực tế là,

0:10:18.021,0:10:19.871
tôi nghĩ điều duy nhất mà đồng SDR

0:10:19.871,0:10:21.439
có thể tước khỏi đồng đô-la Mỹ

0:10:21.439,0:10:22.908
với kế hoạch này

0:10:22.932,0:10:26.403
chỉ là biệt danh của nó, "đồng tiền xanh."

0:10:26.427,0:10:30.343
Bởi vì dù cho có giới hạn đó đi chằng nữa,

0:10:30.367,0:10:33.831
IMF cũng có thể tiếp tục phát hành thêm --

0:10:33.855,0:10:36.903
sau lượng tiền SDR khổng lồ năm 2009 đó --

0:10:36.927,0:10:41.919
khoảng 200 tỷ đô-la SDR nữa vào năm 2014.

0:10:42.716,0:10:45.050
Vậy giả sử rằng,

0:10:46.052,0:10:47.612
điều đó nghĩa là các quốc gia phát triển

0:10:47.612,0:10:49.194
sẽ đóng góp vào

0:10:49.194,0:10:53.715
tới 300 tỷ đô-la tiền SDR

0:10:53.739,0:10:55.389
vào Quỹ Khí hậu Xanh.

0:10:56.186,0:10:59.646
Gấp 30 lần giá trị quỹ hiện tại.

0:10:59.670,0:11:00.826
Và bạn biết đó,

0:11:00.850,0:11:02.691
nghe hoành tránh như vậy,

0:11:03.580,0:11:06.129
nó mới chỉ bắt đầu giống như

0:11:06.129,0:11:09.129
là "mọi điều có thể" thôi.

0:11:09.129,0:11:10.699
Và để thấy rằng với số tiền đó

0:11:10.699,0:11:12.471
ta có thể làm những điều kì diệu gì,

0:11:12.471,0:11:13.682
thế này nhé:

0:11:14.618,0:11:16.246
vào năm 2009,

0:11:16.270,0:11:21.008
Nauy hứa sẽ cấp cho Brazil 1 tỷ đô-la

0:11:21.032,0:11:23.593
nếu họ thực hiện được mục tiêu

0:11:23.593,0:11:26.593
chống nạn chặt phá rừng.

0:11:26.593,0:11:29.916
Kể từ đó chương trình này

0:11:29.916,0:11:32.916
đã giúp giảm 70% rừng bị chặt phá

0:11:32.916,0:11:34.327
trong thập kỉ vừa qua.

0:11:34.926,0:11:37.458
đó là giảm khoảng 3.2 tỷ tấn

0:11:37.458,0:11:39.288
lượng khí CO2 thải ra,

0:11:39.288,0:11:43.819
bằng với việc Mỹ không có ôtô trên đường

0:11:43.843,0:11:46.129
trong 3 năm liền.

0:11:47.704,0:11:49.006
Vậy ta có thể làm gì

0:11:49.030,0:11:51.098
với thêm 300 dự án được tài trợ

0:11:51.098,0:11:54.098
vì khí hậu như vậy nữa,

0:11:54.098,0:11:56.977
được tổ chức trên phạm vi toàn cầu?

0:11:57.937,0:12:00.804
Ta có thể loại bỏ xe hơi cho cả 1 thế hệ.

0:12:01.384,0:12:02.534
Vì vậy,

0:12:03.000,0:12:05.877
hãy thôi lý sự xem liệu ta có thể

0:12:05.877,0:12:08.877
cùng gây quỹ chống biến đổi khí hậu không.

0:12:08.877,0:12:11.125
Câu hỏi thực tế ở đây là:

0:12:11.149,0:12:14.546
Ta có lo lắng đủ tới thế hệ tương lai

0:12:14.570,0:12:17.223
để đặt cược với các chính sách như đã làm

0:12:17.223,0:12:20.223
khi cứu hệ thống tài chính không?

0:12:20.223,0:12:21.421
Suy cho cùng,

0:12:22.249,0:12:23.468
ta có thể làm được,

0:12:24.284,0:12:25.435
ta đã làm nó rồi,

0:12:25.459,0:12:27.190
và giờ đây cũng vậy.

0:12:27.808,0:12:32.126
Ta buộc, buộc phải làm "mọi điều có thể."

0:12:33.426,0:12:34.577
Xin cảm ơn.

0:12:34.601,0:12:38.967
(Vỗ tay)