0:00:09.056,0:00:10.516
ھێماکەی تۆ چییە؟

0:00:10.516,0:00:12.006
لە گەردوونناسی ڕۆژھەڵاتی دا،

0:00:12.006,0:00:16.386
ئەمە ھەسارەیەکە دیاریکراوە بەپێی [br]ڕۆژی لە دایک بوونت.

0:00:16.386,0:00:19.897
بەڵام بە پێی بورجە چینییەکان، یان[br]شەنگکساو

0:00:19.897,0:00:24.387
ئەوە شویسای تۆیە، واتە ئەو ئاژەڵانەی[br]پەیوەندیان ھەیە بە ساڵی لە دایک بوونتەوە.

0:00:24.387,0:00:28.458
لە نێو زۆرێک ئەفسانە، کە ئەم نیشانانە و[br]چۆنێتی ڕێکخستنیان ڕوون دەکەنەوە،

0:00:28.458,0:00:32.188
بەھێزترین بریتییە لە ئەفسانەی[br]پێشبڕکێی گەورە.

0:00:32.188,0:00:36.358
وەک چێرۆکەکە دەڵێت، یو دی، یان ئیمپراتۆر[br]جەید، فەرمانڕەوای ئاسمانەکان،

0:00:36.358,0:00:41.348
ویستی شێوازێک دابڕێژێت بۆ پێوانە کردنی [br]کات، و بۆیە پێشبڕکێیەکی ڕێکخست.

0:00:41.348,0:00:43.928
دوانزە یەکەمین ئاژەڵەکان کە بپەڕنەوە[br]بە ڕوبارەکەدا

0:00:43.928,0:00:48.028
شوێنێک بەدەست دەھێنن لەسەر ساڵنامەی[br]بورجەکان، بەپێی ڕیزبەندی گەیشتنیان.

0:00:48.028,0:00:50.679
مشک لەگەڵ خۆردا ھەلستا [br]تا زوو دەست پێ بکات،

0:00:50.679,0:00:52.078
بەڵام لە ڕێگەی بۆ ڕوبارەکە،

0:00:52.078,0:00:54.989
چاوی کەوت بە ئەسپ، پڵنگ، و گا.

0:00:54.989,0:00:57.809
لەبەر ئەوەی مشکەکە بچووک بوو و[br]نەیدەتوانی بە باشی مەلە بکات،

0:00:57.809,0:01:00.098
داوای یارمەتی لە ئاژەڵە گەورەکان کرد.

0:01:00.098,0:01:01.909
لە کاتێکدا پڵنگ و ئەسپ ڕەتیان کردەوە،

0:01:01.909,0:01:05.389
گایە میھرەبانەکە ڕازی بوو کە مشکەکە[br]بپەڕێنێتەوە.

0:01:05.389,0:01:08.370
کەچی، ھەر کە خەریک بوو بگەن [br]بە لایەکەی تر،

0:01:08.370,0:01:13.109
مشکەکە لە سەر سەری گایەکەوە بازی ھەڵدا و[br]شوێنی یەکەمی مسۆگەر کرد.

0:01:13.109,0:01:14.509
گایەکە دووەم ئاژەڵ ھات،

0:01:14.509,0:01:16.919
لەگەڵ پڵنگێکی بەھێز لە پشتییەوە.

0:01:16.919,0:01:19.129
کەروێشکەکە زۆر بچووک بوو،[br]نەیدەتوانی بپەڕێتەوە،

0:01:19.129,0:01:22.541
بزێوانە ھەوڵی دەدا بەسەر تەختەو بەردەکاندا[br]بپەڕێنێتەوە تا چوارەم بێت.

0:01:22.541,0:01:25.619
دواتر ئەژدیھاکە ھات، کە دەیتوانی[br]بفڕێت و بپەڕێتەوە،

0:01:25.619,0:01:29.199
بەڵام دەوەستا بۆ یارمەتیدانی ھەندێک[br]بونەوەر کە لە ڕێگەدا دەیبینین.

0:01:29.199,0:01:32.609
دوای ئەو ئەسپەکە ھات، غاری دەدا[br]بەسەر ڕوبارەکەدا.

0:01:32.609,0:01:36.100
بەڵام ھەر کە پەڕیەوە، مارێک[br]خشا بە لایدا

0:01:36.100,0:01:40.480
ئەسپە ترساوەکە گەڕایەوە پاش، ڕێیدا[br]بە مارەکە بچێتە شەشەم پلە.

0:01:40.480,0:01:42.400
ئیمپراتۆر جەید سەیری ڕوبارەکەی کرد

0:01:42.400,0:01:46.420
و مەڕ و مەیمونی دیت، لەگەڵ [br]کەڵەشێر لەسەر کەڵەکێک،

0:01:46.420,0:01:49.060
بەیەکەوە ھەوڵیان دەدا پاڵی نێن[br]بە ناو گژوگیا کەدا.

0:01:49.060,0:01:50.391
کاتێک پەڕینەوە ئەو بەر

0:01:50.391,0:01:53.020
ھەرسێکیان ڕازی بوون کە ھەشتەم شوێن بدەن[br]بە مەڕەکە،

0:01:53.020,0:01:55.660
کە لە ھەموویان ئاسودەتر و دڵنەواییکەرتر و[br]گونجاوترە،

0:01:55.660,0:01:58.330
بەدواییدا مەیمون و کەڵەشێرەکە دێن.

0:01:58.330,0:02:01.333
دواتر سەگ ھات، بە کەنارەکەدا[br]سەرکەوت.

0:02:01.333,0:02:02.510
ئەو مەلەوانێکی مەزن بوو.

0:02:02.510,0:02:07.180
بەڵام بۆ ماوەیەکی درێژ یاری کرد لە نێو[br]ئاوەکە بۆیە ١١ یەمین بوو.

0:02:07.180,0:02:09.381
کۆتا شوێن مافی بەراز بوو،

0:02:09.381,0:02:11.750
کە برسی ببوو و وەستا بوو بۆ[br]خواردن و سوکە خەوێک

0:02:11.750,0:02:14.881
پێش ئەوەی بە ئیسراحەت بگاتە[br]ھێڵی کۆتایی.

0:02:14.881,0:02:19.561
و بۆیە، ھەر ساڵێک پەیوەستە بە یەکێک لەم[br]ئاژەڵانەوە بەم ڕیزبەندییە،

0:02:19.561,0:02:22.645
ھەر ٦٠ ساڵ جارێک و زیاتر خولێک[br]دەست پێ دەکات.

0:02:22.645,0:02:24.461
بۆچی ٦٠، بۆچی ١٢ نەبوو؟

0:02:24.461,0:02:29.371
ڕۆژژمێری کلتوری چینی دروست بووە[br]لە دوو سیستەمی تێکھەڵکێشراو.

0:02:29.371,0:02:32.281
ئاژەڵەکانی بورجەکان پەیوەستن بە

0:02:32.281,0:02:36.891
دوانزە لقەکەی زەویەوە، یان shí'èrzhī.

0:02:36.891,0:02:41.101
سیستەمەکەی تر، دە قەدە ئاسمانییەکە، یان[br]tiāngān،

0:02:41.101,0:02:43.562
پەیوەندی ھەیە بە پێنج ڕەگەزە دێرینەکەوە

0:02:43.562,0:02:45.292
کانزا، تین

0:02:45.292,0:02:46.864
دار، مو

0:02:46.864,0:02:48.602
ئاو، شوەی

0:02:48.602,0:02:50.212
ئاگر، ھوئە

0:02:50.212,0:02:52.252
و زەوی، توو".

0:02:52.252,0:02:55.521
ھەر ڕەگەزێک نێر و مێی قەدە ئاسمانییەکانی[br]دەدرێتە پاڵ،

0:02:55.521,0:02:57.581
و خولێکی دە ساڵەیی دروست دەکەن.

0:02:57.581,0:02:59.853
کاتێک دوانزە ئاژەڵەکەی لقەکانی[br]زەوی

0:02:59.853,0:03:02.032
دەخرێنە پاڵ ٥ ڕەگەزەکە

0:03:02.032,0:03:04.693
و نێر و مێی قەدە ئاسمانییەکان

0:03:04.693,0:03:07.614
ئەوا ٦٠ ساڵ لە پێکھاتەی جیاواز[br]دروست دەکات

0:03:07.614,0:03:11.424
ناسراو بە خولی شەست ساڵە، یان[br]گانج.

0:03:11.424,0:03:16.390
بۆیە یەکێک کە لە ١٩٨٠ لە دایک دەبێت ھێمای[br]یاو مەیمونی کانزایی دەبێت،

0:03:16.390,0:03:20.903
لە کاتێکدا کەسێک لە ٢٠٠٧ لە دایک بووە[br]دەبێتە بەرازی ئاگر ین.

0:03:20.903,0:03:24.913
لە ڕاستیدا، تۆ دەتوانیت ئاژەڵێکی ناخیت [br]ھەبێت بە پێی مانگی لە دایک بوونت،

0:03:24.913,0:03:27.962
و ئاژەڵێکی ڕاستی بە پێی [br]ڕۆژی لە دایک بوونت،

0:03:27.962,0:03:31.773
و ئاژەڵێکی نھێنی بە پێی کاتژمێری [br]لە دایک بوونت.

0:03:31.773,0:03:34.196
ئەوە پێشبڕکێ گەورەکە بوو بۆ دیاری کردنی

0:03:34.196,0:03:37.033
کام ئاژەڵ دەچێتە نێو بورجی[br]چینیەوە،

0:03:37.033,0:03:39.094
بەڵام ھەر کە سیستەمەکە بە ئاسیادا[br]بڵاو بۆوە،

0:03:39.094,0:03:42.463
کلتورەکانی تر گۆڕانکاریان کرد بە پێی [br]ڕەنگدانەوەی کۆمەڵگەکانیان.

0:03:42.463,0:03:44.803
بۆیە ئەگەر سەیری بورجی ڤێتنامی بکەیت،

0:03:44.803,0:03:47.684
لەوانەیە بۆت دەرکەوێت کە تۆ ھێماکەت،[br]پشیلەیە،نەک کەروێشک،

0:03:47.684,0:03:49.353
و ئەگەر تۆ لە تایلەند بیت،

0:03:49.353,0:03:53.284
ماری ئەفسانەیی کە پێی دەگوترێت ناگا شوێنی[br]ئەژدیھا دەگرێتەوە.

0:03:53.284,0:03:55.844
بۆیە ڕاست بێ یان نا[br]ئەوەی شوێنی بورجەکەت دەیڵێت

0:03:55.844,0:03:57.744
دەربارەی تۆ وەک تاک،

0:03:57.744,0:04:00.644
زیاتر دەرخەری ئەو کلتورەیە [br]کە بورجەکەی لێوە ھاتووە.