0:00:01.577,0:00:03.573
Bugün sizinle, bir hastamın,

0:00:03.573,0:00:07.410
Celine'in hikayesini paylaşmak istiyorum.

0:00:07.410,0:00:10.563
Celine Orta Afrika'nın [br]batısında bulunan Kamerun'daki

0:00:10.563,0:00:13.635
kırsal bölgede yaşayan bir ev hanımı.

0:00:13.635,0:00:17.322
6 sene önce, HIV tanısı konduğunda

0:00:17.322,0:00:20.323
bilimsel deneye katılmak için

0:00:20.323,0:00:23.318
yaşadığı bölgedeki sağlık [br]ocağı tarafından çağrılmıştı.

0:00:23.318,0:00:27.038
Celine ile tanıştığımda,[br]bir yıldan biraz fazla oldu,

0:00:27.098,0:00:28.782
18 ay boyunca

0:00:28.782,0:00:31.069
antiretroviral tedavisi görmemişti.

0:00:31.069,0:00:33.806
Çok hastaydı.

0:00:33.806,0:00:35.804
Deneyler bittikten sonra,

0:00:35.804,0:00:37.755
kliniğe gelmeyi kestiğini söyledi,

0:00:37.755,0:00:40.466
çünkü otobüse binecek parası yoktu,

0:00:40.466,0:00:44.194
35 kilometrelik mesafeyi [br]yürümek için de çok hastaydı.

0:00:44.194,0:00:45.938
Deneyler sırasında Celine'nin

0:00:45.938,0:00:50.323
tüm antiretroviral ilaçları[br]ücretsiz olarak veriliyordu.

0:00:50.323,0:00:52.354
Yol masrafları

0:00:52.354,0:00:54.961
araştırma fonlarından karşılanıyordu.

0:00:54.961,0:00:58.315
Deneyler bitince bunların hepsi son buldu.

0:00:58.315,0:01:01.307
Celine çaresiz kalmıştı.

0:01:01.307,0:01:03.983
Deney sırasında aldığı

0:01:03.983,0:01:06.010
ilaçların adını,

0:01:06.010,0:01:08.767
deneyin neyle ilgili [br]olduğunu bile bilmiyordu.

0:01:08.767,0:01:12.316
Deneyin nasıl sonuçlandığını sormadım,

0:01:12.316,0:01:16.723
çünkü deneyin nedenine dair[br]bilgisi olmadığı belliydi.

0:01:16.723,0:01:18.992
Beni en çok şaşırtan ise,

0:01:18.992,0:01:24.269
Celine'in bu işlemlerin parçası [br]olmak için bilgilendirilmiş onayı olması,

0:01:24.269,0:01:25.431
fakat durumdan

0:01:25.431,0:01:28.401
ve katılımcı olarak [br]etkilerinden bihaber olması;

0:01:28.401,0:01:32.810
deney bittikten sonra[br]neler ile karşılaşacağını bilmemesi.

0:01:32.810,0:01:35.335
Bu hikayeyi sizlere

0:01:35.335,0:01:38.184
bu tür kliniksel deneylerin[br]kötü yönetilmesiyle

0:01:38.184,0:01:41.593
katılımcılara neler olabileceğini[br]göstermek için anlattım.

0:01:41.593,0:01:45.458
Bu deney heyecan verici [br]sonuçlar doğurmuş olabilir.

0:01:45.458,0:01:49.147
Sonuçlar meşhur bir bilim [br]dergisinde yayınlanmış olabilir.

0:01:49.147,0:01:52.214
Ya da dünyadaki klinisyenleri

0:01:52.214,0:01:57.509
yeni HIV tedavi yöntemleri geliştirmeleri[br]için bilgilendirmiş olabilir.

0:01:57.509,0:02:00.164
Fakat bunun bir bedeli var.

0:02:00.164,0:02:02.995
Deneyler tamamlandıktan sonra,

0:02:02.995,0:02:04.952
Celine gibi milyonlarca hasta,

0:02:04.952,0:02:07.745
kendi başlarına kalmışlardı.

0:02:08.537,0:02:10.265
Bugün burada

0:02:10.265,0:02:13.888
gelişmekte olan ülkelerde HIV deneylerinin

0:02:13.888,0:02:16.103
yürütülmesinin kötü olduğunu söyleyemem.

0:02:16.103,0:02:20.470
Aksine, klinik denemeler[br]son derece yararlı

0:02:20.470,0:02:22.768
ve gelişmekte olan ülkelerdeki

0:02:22.768,0:02:25.239
hastalık yükünü çözmek [br]için onlara ihtiyaç var.

0:02:25.239,0:02:29.024
Ancak, gelişmiş ülkeler[br]ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki

0:02:29.024,0:02:31.800
mevcut eşitsizlikler, finansman açısından,

0:02:31.800,0:02:34.957
özellikle dışarıdan destekli [br]bir araştırma çerçevesinde

0:02:34.957,0:02:38.842
sömürü adına gerçek bir risk oluşturmakta.

0:02:38.842,0:02:41.295
Ne yazık ki, gerçek şu ki

0:02:41.295,0:02:44.812
gelişmekte olan ülkelerde[br]yürütülen çoğu çalışmaya,

0:02:44.812,0:02:48.408
çalışmayı destekleyen zengin[br]ve gelişmiş ülkelerde

0:02:48.408,0:02:50.256
asla izin verilmez.

0:02:50.256,0:02:52.503
Eminim ki kendinize soruyorsunuzdur.

0:02:52.503,0:02:54.419
Bu gelişmekte olan ülkeler,

0:02:54.419,0:02:56.963
özellikle Sahra Altı Afrika'da olanlar,

0:02:56.963,0:03:00.530
neden HIV deneyleri için bu kadar cazip?

0:03:00.530,0:03:03.802
Bu tür deneylerin geçerli

0:03:03.802,0:03:06.918
ve uygulanabilir sonuçlar üretmesi için

0:03:06.918,0:03:10.918
birçok insanla çalışılması gerekiyor.

0:03:10.918,0:03:13.561
Özellikle yeni HIV enfeksiyonunun

0:03:13.561,0:03:17.342
yoğun görüldüğü bir nüfus ile çalışılmalı.

0:03:17.342,0:03:20.769
Sahra Altı Afrikası ülkeleri [br]bu tanıma uyuyor.

0:03:20.769,0:03:24.015
Sahra Altı Afrikası'nda 22 milyon kişi[br]HIV enfeksiyonu ile yaşıyor.

0:03:24.015,0:03:27.655
Dünya çapında enfekte olan[br]30 milyon insanın

0:03:27.655,0:03:30.136
yüzde yetmişine tekabül ediyor.

0:03:30.136,0:03:32.566
Bu ülkelerde araştırma yapmak

0:03:32.566,0:03:36.824
yoksulluk, salgın hastalık

0:03:36.824,0:03:40.637
ve yetersiz sağlık sistemlerinden[br]dolayı çok daha kolay.

0:03:40.637,0:03:42.500
Toplum için yararlı olabilecek

0:03:42.500,0:03:44.185
klinik araştırmaların

0:03:44.185,0:03:46.685
yetkilendirilme olasılığı daha yüksektir

0:03:46.685,0:03:51.173
ve iyi sağlık sistemleri olmadığında

0:03:51.173,0:03:54.528
neredeyse tüm tıbbi yardımlar

0:03:54.528,0:03:56.648
hiç yoktan iyidir, denilerek kabul edilir.

0:03:56.648,0:04:00.368
Daha da problemli sebeplerin [br]bazıları şunlardır:

0:04:00.368,0:04:02.210
Hukuki takip riski daha az,

0:04:02.210,0:04:04.283
daha az titiz etik değerlendirme

0:04:04.486,0:04:08.598
ve tedavi ihtimalinden bahseden[br]neredeyse tüm çalışmalara

0:04:08.746,0:04:11.602
katılmaya istekli halk.

0:04:11.602,0:04:14.994
Gelişmekte olan ülkelerdeki

0:04:14.997,0:04:17.817
HIV araştırma fonları arttıkça

0:04:17.817,0:04:21.792
ve zengin ülkelerdeki[br]etik denetlemeler sıklaştıkça

0:04:21.792,0:04:24.589
bu çerçevenin gittikçe daha da ilgi çekici

0:04:24.589,0:04:26.777
görünmesini anlayabiliyor musunuz?

0:04:26.777,0:04:28.819
HIV yaygınlığı, araştırmacıları,

0:04:28.819,0:04:33.217
bilimsel olarak kabul edilebilir

0:04:33.217,0:04:37.457
ama etik açıdan oldukça şüpheli[br]araştırmalara itebiliyor.

0:04:37.483,0:04:40.931
Tedavi arayışımızda,

0:04:40.980,0:04:43.935
bu pandemiden en [br]çok etkilenenlerin üzerinden

0:04:43.935,0:04:46.842
haksız kazanç sağlamadığımıza [br]nasıl emin olabiliriz?

0:04:47.145,0:04:49.989
Sizi bu konuyla ilgili odaklanabileceğimiz

0:04:49.999,0:04:54.142
dört alanı düşünmeye davet ediyorum.

0:04:54.781,0:04:57.212
İlki aydınlatılmış onam.

0:04:57.212,0:05:00.469
Klinik deneylerin etik olarak

0:05:00.469,0:05:03.203
kabul edilebilir olması için

0:05:03.203,0:05:05.724
katılımcılara anlayabilecekleri şekilde

0:05:06.107,0:05:08.305
ilgili bilginin tamamı verilmiş olmalı.

0:05:08.368,0:05:12.985
Araştırmaya özgürce rıza göstermeliler.

0:05:13.017,0:05:15.818
Gelişmekte olan ülkelerde[br]bu konu özellikle önemli.

0:05:15.818,0:05:19.643
Çoğu katılımcı, çalışmaya[br]sağlık hizmetlerine

0:05:19.663,0:05:22.205
ve diğer yardımlara ulaşımlarının

0:05:22.205,0:05:24.507
tek yolu olarak [br]gördükleri için katılıyorlar.

0:05:24.507,0:05:27.687
Zengin ülkelerde kullanılan[br]rıza prosedürleri,

0:05:27.687,0:05:29.985
gelişmekte olan ülkelerde

0:05:29.985,0:05:32.400
genellikle uygunsuz ve etkisiz.

0:05:32.699,0:05:35.610
Mesela, Celine gibi, okuma [br]yazma bilmeyen bir katılımcının

0:05:35.610,0:05:38.450
uzun bir rıza formunu imzalaması

0:05:38.412,0:05:40.276
hatta anlaması

0:05:40.276,0:05:43.545
mantığa aykırı.

0:05:44.471,0:05:47.177
Yerel topluluklar

0:05:47.202,0:05:49.368
katılımcı seçimindeki kriterler

0:05:49.407,0:05:55.087
ve katılımın nedenleri [br]konusunda daha ilgili olmalı.

0:05:55.087,0:05:57.486
Olası katılımcılara

0:05:57.486,0:06:00.407
bu araştırmalar ile ilgili bilgiler

0:06:00.407,0:06:04.200
dilsel ve kültürel olarak kabul [br]edilebilir formlarda verilmeli.

0:06:04.200,0:06:07.264
Değerlendirmenizi istediğim ikinci nokta

0:06:07.264,0:06:09.962
herhangi bir klinik araştırmada

0:06:09.962,0:06:12.485
hastaya sağlanan temel standart bakım.

0:06:12.530,0:06:16.143
Bu konu pek çok tartışma [br]ve anlaşmazlığa sebep oluyor.

0:06:16.143,0:06:18.576
Deneydeki kontrol grubuna

0:06:18.576,0:06:21.378
dünyanın herhangi bir yerinde ulaşılabilen

0:06:21.378,0:06:24.408
olası en iyi tedavi mi sağlanmalı?

0:06:24.408,0:06:27.564
Veya alternatif tedavi standartları,

0:06:27.564,0:06:30.486
araştırmanın yapıldığı ülkede ulaşılabilen

0:06:30.486,0:06:34.035
en iyi tedavi mi sağlanmalı?

0:06:34.035,0:06:36.808
Araştırma bittikten sonra katılımcıların

0:06:36.808,0:06:41.526
karşılayamayacağı veya [br]ulaşamayacağı tedavi rejimlerinin

0:06:41.526,0:06:43.653
incelenmesi adil mi?

0:06:43.920,0:06:47.000
En iyi tedavinin ucuz

0:06:47.000,0:06:50.396
ve kolay ulaştırılabilir olduğu durumda

0:06:50.396,0:06:52.478
cevap çok net.

0:06:52.478,0:06:55.579
Ancak, dünyanın herhangi bir yerinde

0:06:55.579,0:06:58.081
ulaşılabilen en iyi tedaviyi

0:06:58.081,0:07:01.180
gelişmekte olan ülkelerde [br]sağlamak oldukça zor.

0:07:01.180,0:07:04.451
Katılımcılara sağlanan tedavi standardının

0:07:04.451,0:07:07.231
potansiyel risk ve kazançlarının

0:07:07.231,0:07:10.031
belirlenmesi oldukça önemli.

0:07:10.031,0:07:11.827
Çalışmanın çevresine uygun,

0:07:11.827,0:07:18.828
katılımcıların yararına bir sistem[br]belirlemek önemli.

0:07:18.828,0:07:22.483
Bu da bizi düşünmenizi istediğim[br]üçüncü noktaya getiriyor:

0:07:22.483,0:07:25.034
Araştırmanın etik değerlendirmesi.

0:07:25.034,0:07:27.894
Klinik deneylerin etik uygunluğunun

0:07:27.894,0:07:30.684
değerlendirilmesi için etkili bir sistem

0:07:30.684,0:07:34.649
katılımcıların güvenliği için iptidai.

0:07:34.649,0:07:37.852
Ne yazık ki, gelişmekte olan ülkelerde

0:07:38.101,0:07:41.265
bu yetersiz ya da çok az.

0:07:41.265,0:07:45.445
Yerel hükümetler farklı [br]ülkelerde izin verilen

0:07:45.445,0:07:48.226
bu araştırmaların etik [br]problemlerinin incelenmesi için

0:07:48.226,0:07:52.712
etkili sistemler kurmalı

0:07:52.712,0:07:56.139
ve bunu hükümet ile [br]araştırma sponsorlarından

0:07:56.139,0:07:58.104
bağımsız kişilerden oluşan

0:07:58.104,0:08:00.536
etik inceleme komiteleri[br]kurarak yapmalılar.

0:08:00.536,0:08:04.715
Hükümetten bağımsız ve uluslararası[br]organizasyonlar tarafından

0:08:04.715,0:08:07.379
transparanlık ve bağımsız inceleme ile

0:08:07.379,0:08:09.993
kamuya hesap verme [br]sorumluluğu, uygun oldukça,

0:08:09.993,0:08:11.026
teşvik edilmeli.

0:08:11.069,0:08:14.499
Bu akşam düşünmenizi istediğim son nokta,

0:08:14.499,0:08:16.830
araştırma bittikten sonra

0:08:16.830,0:08:20.244
katılımcılara ne olduğu.

0:08:20.244,0:08:24.041
Bence deney bittikten sonra

0:08:24.041,0:08:25.989
katılımcılara ne olacağının

0:08:25.989,0:08:28.753
baştan planlanmaması

0:08:28.753,0:08:30.701
tamamen yanlış.

0:08:30.701,0:08:34.178
Araştırmacılar ellerindeki tüm imkanlarla

0:08:34.178,0:08:38.590
klinik denemeler sırasında

0:08:38.590,0:08:40.565
yararı gösterilmiş bir uygulamanın

0:08:40.565,0:08:44.901
deney sonrasında da[br]katılımcılar tarafından

0:08:44.901,0:08:47.072
ulaşılabilir olduğundan emin olmalı.

0:08:47.072,0:08:48.731
Ek olarak, deney bittikten sonra

0:08:48.731,0:08:52.079
daha geniş bir toplumda etkili tedavilerin

0:08:52.079,0:08:57.856
tanıtımını ve sağlanmasını düşünmeliler.

0:08:57.856,0:09:01.653
Herhangi bir sebeple bunun[br]mümkün olmadığını düşünürlerse,

0:09:01.653,0:09:06.131
klinik deneyin gerekliliğini

0:09:06.131,0:09:08.263
deney öncesinde etik olarak aklamalılar.

0:09:08.263,0:09:10.478
Neyse ki Celine için,

0:09:10.478,0:09:13.541
toplantımız ofisimde bitmedi.

0:09:13.541,0:09:17.954
Onu, evine yakın bir [br]HIV tedavi programına,

0:09:17.954,0:09:19.902
durumla başa çıkmasına yardım edecek

0:09:19.902,0:09:23.199
bir destek grubuna kaydettirebildim.

0:09:23.199,0:09:25.449
Onun hikayesi iyi bitiyor,

0:09:25.449,0:09:27.628
ama aynı durumda olan binlerce insan

0:09:27.628,0:09:30.926
çok daha şanssız.

0:09:30.926,0:09:33.524
O bunu bilmiyor olabilir,

0:09:33.524,0:09:36.370
ama Celine ile buluşmam,[br]gelişmekte olan ülkelerdeki

0:09:36.370,0:09:42.304
HIV çalışmalarına bakışımı[br]tamamen değiştirdi.

0:09:42.304,0:09:45.076
Beni hareketin parçası olmaya,

0:09:45.076,0:09:48.763
bir şeylerin yapılışını [br]değiştirmeye, daha kararlı yaptı.

0:09:48.763,0:09:50.930
Beni dinleyen herkesin

0:09:50.930,0:09:55.231
değişimin bir parçası [br]olabileceğine inanıyorum.

0:09:55.231,0:09:57.229
Eğer araştırmacıysanız, sizi

0:09:57.229,0:10:00.326
daha yüksek bir ahlaki vicdan [br]standardına tabi tutuyorum.

0:10:00.326,0:10:02.424
Araştırmalarınızda etik kalmanız

0:10:02.424,0:10:06.337
ve insan refahından taviz vermemeniz için.

0:10:06.337,0:10:10.034
Eğer finansman kuruluşu veya[br]ecza şirketinde çalışıyorsanız,

0:10:10.034,0:10:13.489
işverenlerinizi etik olarak [br]sağlam araştırmaları

0:10:13.489,0:10:16.294
desteklemeye yönlendirmenize çağırıyorum.

0:10:16.294,0:10:19.529
Benim gibi, gelişmekte olan [br]bir ülkeden geliyorsanız,

0:10:19.529,0:10:22.389
hükümetinizi,

0:10:22.389,0:10:25.253
ülkenizde izin verilen klinik çalışmaları

0:10:25.253,0:10:27.601
daha iyi incelemeye zorlayın.

0:10:27.601,0:10:31.464
HIV için bir tedavi bulmamız gerekiyor,

0:10:31.464,0:10:34.245
sıtma için etkili bir aşı [br]bulmamız gerekiyor,

0:10:34.245,0:10:38.008
tüberküloz için tanı araçları [br]bulmamız gerekiyor.

0:10:38.008,0:10:41.454
Ancak bunu insani bir şekilde yapmak için

0:10:41.454,0:10:45.182
bu klinik deneylere katılmaya [br]gönüllü ve özverili bir şekilde

0:10:45.182,0:10:48.020
rıza gösterenlere borçlu [br]olduğumuza inanıyorum.

0:10:48.020,0:10:49.504
Teşekkürler.