Φανταστείτε ότι σας ζητάνε να κάνετε μια νέα εφεύρεση. Οτιδήποτε θα θέλατε, με οποιαδήποτε υλικά και σε ό,τι σχήμα ή μέγεθος. Αυτή η δημιουργική ελευθερία ακούγεται απελευθερωτική, έτσι δεν είναι; Ή μήπως όχι; Αν είστε σαν τους περισσότερους, ίσως μια τέτοια εργασία να σας παρέλυε. Χωρίς περαιτέρω καθοδήγηση, από που θα ξεκινούσατε; Όπως αποδεικνύεται, η απεριόριστη ελευθερία δεν βοηθάει πάντα. Στην πραγματικότητα, κάθε έργο καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, όπως το κόστος, τα υλικά που έχετε στη διάθεσή σας, και τους σταθερούς νόμους της φυσικής. Αυτοί οι παράγοντες ονομάζονται δημιουργικοί περιορισμοί, και αποτελούν τις προϋποθέσεις και τα όρια που πρέπει να λάβουμε υπόψη προκειμένου να πετύχουμε ένα στόχο. Οι δημιουργικοί περιορισμοί υπάρχουν σε όλα τα επαγγέλματα, τους αρχιτέκτονες, τους καλλιτέχνες, τους συγγραφείς, τους μηχανικούς και τους επιστήμονες. Σε πολλούς τομείς, οι περιορισμοί παίζουν σημαντικό ρόλο ως καθοδηγητικοί παράγοντες της ανακάλυψης και της εφευρετικότητας. Κατά την επιστημονική διαδικασία, πιο συγκεκριμένα. οι περιορισμοί είναι αναπόσπαστο κομμάτι του πειραματικού σχεδιασμού. Για παράδειγμα, ένας επιστήμονας μελετώντας ένα νέο ιό θα αναρωτιόταν, «Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω τα διαθέσιμα εργαλεία και τεχνικές για να φτιάξω ένα πείραμα να μου λέει πώς ο ιός επηρεάζει τα σωματικά κύτταρα; Και ποια είναι τα όρια της γνώσης μου που με εμποδίζουν να κατανοήσω αυτό το νέο ιογενές μονοπάτι;» Στη μηχανική, μας κάνουν να εφαρμόζουμε τις επιστημονικές ανακαλύψεις μας για να εφεύρουμε κάτι καινούριο και χρήσιμο. Πάρτε για παράδειγμα τα σκάφη Βίκινγκ 1 και 2, που στηρίζονταν στους προωστήρες για να φτάσουν με ασφάλεια στον Άρη. Ποιο ήταν το πρόβλημα; Αυτοί οι προωστήρες άφησαν ξένα χημικά στο έδαφος, μολύνοντας τα δείγματα του χώματος. Έτσι εισήχθη ένας νέος περιορισμός. Πώς μπορούμε να προσεδαφίσουμε έναν ανιχνευτή στον Άρη χωρίς να μεταφέρουμε χημικά από την Γη; Η επόμενη αποστολή Pathfinder χρησιμοποίησε ένα σύστημα αερόσακου που επέτρεπε στο ρόβερ να αναπηδά και να κυλάει μέχρι να σταματήσει χωρίς να καίει καύσιμα που μολύνουν. Τα επόμενα χρόνια, θέλαμε να στείλουμε ένα πολύ μεγαλύτερο όχημα, το Curiosity. Παρόλα αυτά, παραήταν μεγάλο για τον σχεδιασμό του αερόσακου, έτσι ορίστηκε άλλος ένας περιορισμός. Πώς μπορούμε να προσεδαφίσουμε ένα μεγάλο όχημα κρατώντας τα καύσιμα μακρυά από το έδαφος του Άρη; Ως απάντηση, οι μηχανικοί είχαν μια τρελή ιδέα. Σχεδίασαν έναν γερανό. Όμοιος με το μηχάνημα με τη δαγκάνα στα καταστήματα παιχνιδιών θα κατέβαζε το διαστημικό όχημα από ψηλά πάνω στο έδαφος. Με κάθε εφεύρεση, οι μηχανικοί παρουσίαζαν μια απαραίτητη συνήθεια της επιστημονικής σκέψης - οι προτάσεις πρέπει να αναγνωρίζουν τα όρια της υπάρχουσας τεχνολογίας προκειμένου να τη βελτιώσουν. Μερικές φορές αυτή η πρόοδος είναι επαναλαμβανόμενη όπως στο «Πώς μπορώ να φτιάξω ένα καλύτερο αλεξίπτωτο για το ρόβερ μου;» και κάποιες φορές είναι πρωτοποριακή όπως στο πώς θα φτάσουμε το στόχο ακόμα κι όταν το καλύτερο δυνατό αλεξίπτωτο δεν θα δουλέψει. Και στις δύο περιπτώσεις, οι περιορισμοί καθοδηγούν τη λήψη των αποφάσεων για να να επιβεβαιώσουν ότι πετυχαίνουμε κάθε σκοπό. Ορίστε και άλλο ένα πρόβλημα στον Άρη που χρειάζεται λύση. Ας πούμε ότι στέλνουμε αστροναύτες που θα χρειάζονται νερό. Θα πρέπει να στηρίζονται στο σύστημα φιλτραρίσματος που κρατάει το νερό καθαρό και επιτρέπει την 100% ανανέωση του. Αυτοί είναι κάποιοι πολύ δύσκολοι περιορισμοί, και δεν έχουμε προς το παρόν, την τεχνολογία που χρειάζεται. Όμως στην προσπάθεια να πετύχουμε αυτούς τους στόχους ίσως καταλήξουμε στην ανακάλυψη εφαρμογών των εφευρέσεων που θα γίνουν. Η δημιουργία ενός καινοτόμου συστήματος φιλτραρίσματος νερού θα μπορούσε να είναι η λύση για τους αγρότες άνυδρων περιοχών, ή ένας τρόπος καθαρισμού του δημοτικού νερού σε μολυσμένες πόλεις. Στην πραγματικότητα, πολλά επιστημονικά επιτεύγματα συμβαίνουν όταν οι απρόσμενες αποτυχίες σε ένα τομέα αποτελούν λύση στους περιορισμούς ενός άλλου. Όταν ο επιστήμονας Άλεξάντερ Φλέμινγκ μόλυνε τυχαία ένα δοχείο πέτρι στο εργαστήριο, οδήγησε στην ανακάλυψη του πρώτου αντιβιοτικού, της πενικιλίνης. Το ίδιο ισχύει για τη συνθετική βαφή, το πλαστικό και την πυρίτιδα. Όλα δημιουργήθηκαν τυχαία αλλά συνέχισαν να αντιμετωπιζούν τους περιορισμούς άλλων προβλημάτων. Η κατανόηση των περιορισμών οδηγεί στην επιστημονική πρόοδο και ό,τι ισχύει στην επιστήμη, ισχύει και στους άλλους τομείς. Οι περιορισμοί δεν είναι τα εμπόδια της δημιουργικότητας αλλά τα θεμέλια της.