[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:06.84,0:00:11.67,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều vật xung quanh bạn tưởng chừng đứng yên. Dialogue: 0,0:00:11.67,0:00:15.66,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng xét về cấu trúc vi mô của chúng Dialogue: 0,0:00:15.66,0:00:18.33,Default,,0000,0000,0000,,bạn sẽ thấy một thế giới luôn chuyển động Dialogue: 0,0:00:18.33,0:00:19.14,Default,,0000,0000,0000,,Các nguyên tử dãn Dialogue: 0,0:00:19.14,0:00:20.07,Default,,0000,0000,0000,,co ngắn Dialogue: 0,0:00:20.07,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,đàn hồi Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:21.98,Default,,0000,0000,0000,,động đậy Dialogue: 0,0:00:21.98,0:00:25.16,Default,,0000,0000,0000,,di chuyển mọi nơi. Dialogue: 0,0:00:25.16,0:00:28.36,Default,,0000,0000,0000,,trông có vẻ hỗn loạn, nhưng chúng không chuyển động tuỳ ý Dialogue: 0,0:00:28.36,0:00:29.89,Default,,0000,0000,0000,,Nguyên tử liên kết với nhau Dialogue: 0,0:00:29.89,0:00:32.27,Default,,0000,0000,0000,,và điều đó miêu tả mọi vật Dialogue: 0,0:00:32.27,0:00:34.88,Default,,0000,0000,0000,,chuyển động theo quy luật Dialogue: 0,0:00:34.88,0:00:39.78,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ như phân tử, do các nguyên tử liên kết cộng hoá trị với nhau. Dialogue: 0,0:00:39.78,0:00:42.32,Default,,0000,0000,0000,,Có ba trạng thái chuyển động chính Dialogue: 0,0:00:42.32,0:00:43.21,Default,,0000,0000,0000,,chuyển động quay Dialogue: 0,0:00:43.21,0:00:44.34,Default,,0000,0000,0000,,tịnh tiến Dialogue: 0,0:00:44.34,0:00:45.89,Default,,0000,0000,0000,,và dao động Dialogue: 0,0:00:45.89,0:00:49.04,Default,,0000,0000,0000,,quay và tịnh tiến là chuyển động không gian Dialogue: 0,0:00:49.04,0:00:52.17,Default,,0000,0000,0000,,và các nguyên tử vẫn giữ khoảng cách Dialogue: 0,0:00:52.17,0:00:55.61,Default,,0000,0000,0000,,Mặt khác, dao động làm thay đổi khoảng cách Dialogue: 0,0:00:55.61,0:00:58.25,Default,,0000,0000,0000,,thực chất là thay đổi hình dạng phân tử Dialogue: 0,0:00:58.25,0:01:02.69,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể đếm số cách chuyển động của bất lỳ phân tử nào Dialogue: 0,0:01:02.69,0:01:05.30,Default,,0000,0000,0000,,con số đó liên hệ với bậc tự do, Dialogue: 0,0:01:05.30,0:01:06.94,Default,,0000,0000,0000,,theo nghĩa cơ học là Dialogue: 0,0:01:06.94,0:01:10.45,Default,,0000,0000,0000,,số đại lượng ta tính toán Dialogue: 0,0:01:10.45,0:01:13.34,Default,,0000,0000,0000,,để hiểu rõ cả hệ thống Dialogue: 0,0:01:13.34,0:01:18.02,Default,,0000,0000,0000,,không gian 3 chiều xác định bở ba trục x, y, z Dialogue: 0,0:01:18.02,0:01:23.03,Default,,0000,0000,0000,,Tịnh tiến di chuyển trên cả 3 trục Dialogue: 0,0:01:23.03,0:01:25.10,Default,,0000,0000,0000,,nên có bậc tự do là 3 Dialogue: 0,0:01:25.10,0:01:28.76,Default,,0000,0000,0000,,quay cũng có thể trên cả 3 trục Dialogue: 0,0:01:28.76,0:01:29.99,Default,,0000,0000,0000,,nên thêm 3 nữa Dialogue: 0,0:01:29.99,0:01:33.04,Default,,0000,0000,0000,,ngoại trừ phân tử thẳng như CO2 Dialogue: 0,0:01:33.04,0:01:37.46,Default,,0000,0000,0000,,nó chỉ quay quanh trục phân tử Dialogue: 0,0:01:37.46,0:01:41.61,Default,,0000,0000,0000,,và không làm đổi vị trí nên không được tính Dialogue: 0,0:01:41.61,0:01:44.60,Default,,0000,0000,0000,,Dao động hơi có chút rắc rối Dialogue: 0,0:01:44.60,0:01:46.98,Default,,0000,0000,0000,,lấy ví dụ là H2 Dialogue: 0,0:01:46.98,0:01:51.68,Default,,0000,0000,0000,,độ dài nối của H2 thay đổi không ngừng Dialogue: 0,0:01:51.68,0:01:54.48,Default,,0000,0000,0000,,giống như 2 nguyên tử nối bởi chiếc lò xo Dialogue: 0,0:01:54.48,0:01:58.98,Default,,0000,0000,0000,,sử thay đổi độ dài rất bé, chưa đến 1 phần tỉ mét Dialogue: 0,0:01:58.98,0:02:03.79,Default,,0000,0000,0000,,càng nhiều nguyên tử liên kết, càng nhiều cách dao động Dialogue: 0,0:02:03.79,0:02:06.82,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, nước có 3 nguyên tử Dialogue: 0,0:02:06.82,0:02:10.16,Default,,0000,0000,0000,,1 oxy nối với 2 hidro qua 2 liên kết Dialogue: 0,0:02:10.16,0:02:12.48,Default,,0000,0000,0000,,nên có 3 cách dao động Dialogue: 0,0:02:12.48,0:02:13.82,Default,,0000,0000,0000,,dãn có đối xứng Dialogue: 0,0:02:13.82,0:02:15.41,Default,,0000,0000,0000,,dãn không đối xứng Dialogue: 0,0:02:15.41,0:02:16.90,Default,,0000,0000,0000,,và co dãn góc liên kết Dialogue: 0,0:02:16.90,0:02:21.14,Default,,0000,0000,0000,,Các phân tử phức tạp thậm chí dao động dữ dội Dialogue: 0,0:02:21.14,0:02:22.43,Default,,0000,0000,0000,,như đu đưa Dialogue: 0,0:02:22.43,0:02:23.61,Default,,0000,0000,0000,,lúc lắc Dialogue: 0,0:02:23.61,0:02:25.20,Default,,0000,0000,0000,,và cả xoắn Dialogue: 0,0:02:25.20,0:02:29.85,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn biết số nguyên tử, bạn biết được số cách dao động Dialogue: 0,0:02:29.85,0:02:32.01,Default,,0000,0000,0000,,Bắt đầu với bậc tự do Dialogue: 0,0:02:32.01,0:02:35.43,Default,,0000,0000,0000,,là 3 lần số lượng nguyên tử Dialogue: 0,0:02:35.43,0:02:38.84,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì mỗi nguyên tử di chuyển theo 3 cách Dialogue: 0,0:02:38.84,0:02:41.39,Default,,0000,0000,0000,,có ba trục liên hệ với tính tiến Dialogue: 0,0:02:41.39,0:02:44.63,Default,,0000,0000,0000,,khi tất cả nguyên tử di chuyển cùng trục Dialogue: 0,0:02:44.63,0:02:49.43,Default,,0000,0000,0000,,và 3 trục (hay 2 cho phân tử thẳng) liên hệ với quay Dialogue: 0,0:02:49.43,0:02:53.100,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, 3N-6 (hay 3N-5 cho phân tử thẳng) Dialogue: 0,0:02:53.100,0:02:56.13,Default,,0000,0000,0000,,là số cách dao động Dialogue: 0,0:02:56.13,0:02:57.96,Default,,0000,0000,0000,,nhưng điểu gì gây ra chuyển động? Dialogue: 0,0:02:57.96,0:03:02.05,Default,,0000,0000,0000,,Phân tử di chuyển do sự hấp thụ năng lượng từ môi trường Dialogue: 0,0:03:02.05,0:03:05.75,Default,,0000,0000,0000,,chú yếu là nhiệt hay sóng điện từ Dialogue: 0,0:03:05.75,0:03:08.36,Default,,0000,0000,0000,,Khi năng lượng truyền cho phân tử Dialogue: 0,0:03:08.36,0:03:09.42,Default,,0000,0000,0000,,chúng dao động Dialogue: 0,0:03:09.42,0:03:10.22,Default,,0000,0000,0000,,quay Dialogue: 0,0:03:10.22,0:03:12.51,Default,,0000,0000,0000,,và tịnh tiến nhanh hơn Dialogue: 0,0:03:12.51,0:03:16.53,Default,,0000,0000,0000,,Chuyển động cành nhanh tăng động năng của phân tử Dialogue: 0,0:03:16.53,0:03:20.79,Default,,0000,0000,0000,,do sự tăng nhiệt độ cũng như nhiệt năng Dialogue: 0,0:03:20.79,0:03:25.44,Default,,0000,0000,0000,,Hiện tương này giống như hâm đồ ăn trong lò vi sóng Dialogue: 0,0:03:25.44,0:03:29.25,Default,,0000,0000,0000,,khi phân tử hấp thụ các bức xạ Dialogue: 0,0:03:29.25,0:03:31.72,Default,,0000,0000,0000,,đặc biệt là các phân tử nước. Dialogue: 0,0:03:31.72,0:03:33.66,Default,,0000,0000,0000,,chúng chuyển động ngày càng nhanh Dialogue: 0,0:03:33.66,0:03:38.10,Default,,0000,0000,0000,,tác động lẫn nhau và tăng nhiệt độ thức ăn Dialogue: 0,0:03:38.10,0:03:40.51,Default,,0000,0000,0000,,Hiệu ứng nhà khính là một ví dụ khác Dialogue: 0,0:03:40.51,0:03:43.25,Default,,0000,0000,0000,,bức xạ nhiệt xuống trái đất Dialogue: 0,0:03:43.25,0:03:45.60,Default,,0000,0000,0000,,phản lại không khí Dialogue: 0,0:03:45.60,0:03:51.01,Default,,0000,0000,0000,,bị các khí nhà kính như hơi nước, CO2 hấp thụ Dialogue: 0,0:03:51.01,0:03:52.49,Default,,0000,0000,0000,,và các khí này chuyển động Dialogue: 0,0:03:52.49,0:03:57.57,Default,,0000,0000,0000,,chúng nóng lên và chuyển động, toả ra tia hồng ngoại Dialogue: 0,0:03:57.57,0:04:00.35,Default,,0000,0000,0000,,trở về và làm nóng trái đất Dialogue: 0,0:04:00.35,0:04:03.34,Default,,0000,0000,0000,,Có bao giờ phân tử ngừng chuyển động Dialogue: 0,0:04:03.34,0:04:05.94,Default,,0000,0000,0000,,Bạn nghĩ rằng sẽ đúng ở 0 độ tuyệt đối Dialogue: 0,0:04:05.94,0:04:07.82,Default,,0000,0000,0000,,nhiệt độ lạnh nhất có thể Dialogue: 0,0:04:07.82,0:04:10.68,Default,,0000,0000,0000,,Không có ai hạ nhiệt độ đến đó cả Dialogue: 0,0:04:10.68,0:04:11.100,Default,,0000,0000,0000,,nhưng giả sử ta có thể Dialogue: 0,0:04:11.100,0:04:16.21,Default,,0000,0000,0000,,phân tử vẫn chuyển động theo như nguyên lý lượng tử Dialogue: 0,0:04:16.21,0:04:18.56,Default,,0000,0000,0000,,gọi là năng lượng điểm 0 Dialogue: 0,0:04:18.56,0:04:22.75,Default,,0000,0000,0000,,Nói chung, mọi thứ chuyển động từ khi bắt đầu Dialogue: 0,0:04:22.75,0:04:26.22,Default,,0000,0000,0000,,và cứ thế chuyển động