WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Што я хачу зрабіць у гэтым відэа...

00:00:02.000 --> 00:00:04.000
думаю, распавесці пра ўзнікненне алгебры.

00:00:04.000 --> 00:00:07.000
Узнікненне алгебры.

00:00:07.000 --> 00:00:08.000
Гэтае слова

00:00:08.000 --> 00:00:10.000
асабліва асацыіюецца з ідэямі,

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
якія цяпер прадстаўляе алгебра.

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
Яно прыходзіць, прыходзіць з кнігі

00:00:15.000 --> 00:00:18.000
ці, па праўдзе, старонкі гэтай кнігі, што

00:00:18.000 --> 00:00:20.000
ў перакладзе на англійскую мову называецца

00:00:20.000 --> 00:00:25.000
"The Compendious book on Calculation by Completion and Balancing" ("Сціслая кніга папаўнення і супрацпастаўлення").

00:00:25.000 --> 00:00:28.000
Яна была напісаная персідскім матэматыкам

00:00:28.000 --> 00:00:30.000
які жыў у Багдадзе ў...

00:00:30.000 --> 00:00:33.000
ў 8-м ці 9-м стагоддзі.

00:00:33.000 --> 00:00:35.000
Я лічу, што ён сапрады жыў у 820 годзе н.э.,

00:00:35.000 --> 00:00:37.000
то бок тады, калі ён напісаў гэтую кнігу.

00:00:37.000 --> 00:00:38.000
Нашай эры.

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
Алгебра - арабскае слова,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
якое тут з'яўляецца фактычна назвай, дадзенай матэматыкам.

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
Гэта арабская назва.

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
"Алгебра азначае аднаўленне ці завяршэнне"

00:00:48.000 --> 00:00:55.000
папаўненне... папаўненне ці завяршэнне... завяршэнне

00:00:55.000 --> 00:00:58.000
Матэматык звязаў яе ў сваёй кнізе з канкрэтнай аперацыяй:

00:00:58.000 --> 00:01:01.000
перамяшчэнне чагосьці з аднаго боку ўраўнення

00:01:01.000 --> 00:01:03.000
на другі ягоны бок.

00:01:03.000 --> 00:01:06.000
Мы бачым гэтае слова тут. Хаця я не ведаю арабскай,

00:01:06.000 --> 00:01:10.000
але я ведаю некаторыя мовы, што, здаецца, запазычылі крыху лексікі з арабскай,

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
ці, можа, наадварот.

00:01:12.000 --> 00:01:14.000
Але гэта адлюстроўвае Аль Кітаб.

00:01:14.000 --> 00:01:18.000
Да таго ж, я дастаткова добра ведае мову урду ці хіндзі, каб, прынамсі, зразумець добры індыйскі фільм.

00:01:18.000 --> 00:01:20.000
Аль Кітаб. "Kitab" азначае "кніга".

00:01:20.000 --> 00:01:23.000
Такім чынам, гэта частка "кнігі".

00:01:23.000 --> 00:01:27.000
Я думаю, Аль-Мухтазар азначае "сціслы, кароткі",

00:01:27.000 --> 00:01:29.000
бо я не ведаю перакладу для слова "сціслы", аднак падаецца, што гэта так.

00:01:29.000 --> 00:01:36.000
Фі Хісаб. "Hisab" на мовах хіндзі ці урду азначае "вылічэнне", такім чынам гэта вылічэнне.

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
Аль-Габр гэта вядомае слова,

00:01:38.000 --> 00:01:41.000
ад якога бярэ пачатак слова "алгебра".

00:01:41.000 --> 00:01:43.000
Гэта адносіцца да слова "запаўненне".

00:01:43.000 --> 00:01:46.000
Яшчэ можна разумець як "завяршэнне", "заканчэнне".

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
Затым ідзе Валь-Мукабала,

00:01:49.000 --> 00:01:52.000
што, па сутнасці, азначае "ўраўнаважванне",

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
заканчэнне і балансіроўка.

00:01:55.000 --> 00:01:57.000
Такім чынам, калі мы хочам перакласці гэтую назву

00:01:57.000 --> 00:01:58.000
(хоць я ведаю, гэта не відэа па перакладзе арабскай мовы),

00:01:58.000 --> 00:02:01.000
дык кніга... Я лічу,

00:02:01.000 --> 00:02:10.000
яна мусіць гучаць так: "Кароткая кніга па вылічэнні праз запаўненні і балансіроўку".

00:02:10.000 --> 00:02:12.000
Гэта прыкладнае тлумачэнне,

00:02:12.000 --> 00:02:15.000
аднак яно якраз крыніца слова "алгебра".

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
Не толькі праз тое, што гэта першая згадка слова "алгебра".

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
Шмат людзей лічаць гэтую кнігу адкрыццём

00:02:21.000 --> 00:02:25.000
ідэі сучаснай алгебры

00:02:25.000 --> 00:02:32.000


00:02:32.000 --> 00:02:34.000


00:02:34.000 --> 00:02:36.000


00:02:36.000 --> 00:02:38.000


00:02:39.000 --> 00:02:42.000


00:02:42.000 --> 00:02:44.000


00:02:44.000 --> 00:02:46.000


00:02:46.000 --> 00:02:49.000


00:02:49.000 --> 00:02:50.000


00:02:50.000 --> 00:02:53.000


00:02:53.000 --> 00:02:56.000


00:02:56.000 --> 00:02:58.000


00:02:58.000 --> 00:03:01.000


00:03:01.000 --> 00:03:05.000


00:03:05.000 --> 00:03:09.000


00:03:09.000 --> 00:03:11.000


00:03:11.000 --> 00:03:13.000


00:03:13.000 --> 00:03:15.000


00:03:15.000 --> 00:03:18.000


00:03:18.000 --> 00:03:19.000


00:03:19.000 --> 00:03:20.000


00:03:20.000 --> 00:03:22.000


00:03:22.000 --> 00:03:25.000


00:03:25.000 --> 00:03:26.000


00:03:26.000 --> 00:03:28.000


00:03:28.000 --> 00:03:30.000


00:03:30.000 --> 00:03:32.000


00:03:32.000 --> 00:03:36.000


00:03:36.000 --> 00:03:37.000


00:03:37.000 --> 00:03:39.000


00:03:39.000 --> 00:03:41.000


00:03:41.000 --> 00:03:44.000


00:03:44.000 --> 00:03:48.000


00:03:48.000 --> 00:03:52.000


00:03:52.000 --> 00:03:55.000


00:03:55.000 --> 00:03:56.000


00:03:56.000 --> 00:03:57.000


00:03:57.000 --> 00:03:58.000


00:03:58.000 --> 00:04:01.000


00:04:01.000 --> 00:04:04.000


00:04:04.000 --> 00:04:06.000


00:04:06.000 --> 00:04:09.000


00:04:09.000 --> 00:04:12.000


00:04:12.000 --> 00:04:14.000


00:04:14.000 --> 00:04:21.000


00:04:21.000 --> 00:04:23.000


00:04:23.000 --> 00:04:24.000


00:04:24.000 --> 00:04:26.000


00:04:26.000 --> 00:04:27.000


00:04:27.000 --> 00:04:31.000


00:04:31.000 --> 00:04:33.000


00:04:33.000 --> 00:04:35.000


00:04:35.000 --> 00:04:38.000


00:04:38.000 --> 00:04:42.000


00:04:42.000 --> 00:04:45.000


00:04:45.000 --> 00:04:47.000


00:04:47.000 --> 00:04:49.000


00:04:49.000 --> 00:04:51.000


00:04:51.000 --> 00:04:54.000


00:04:54.000 --> 00:04:56.000


00:04:56.000 --> 00:04:58.000


00:04:58.000 --> 00:05:03.000


00:05:03.000 --> 00:05:08.000


00:05:08.000 --> 00:05:11.000


00:05:11.000 --> 00:05:14.000


00:05:14.000 --> 00:05:15.000


00:05:15.000 --> 00:05:18.000


00:05:18.000 --> 00:05:22.000


00:05:22.000 --> 00:05:25.000


00:05:25.000 --> 00:05:28.000


00:05:28.000 --> 00:05:29.000


00:05:29.000 --> 00:05:32.000


00:05:32.000 --> 00:05:33.000


00:05:33.000 --> 00:05:36.000


00:05:36.000 --> 00:05:40.000


00:05:40.000 --> 00:05:44.000


00:05:44.000 --> 00:05:48.000


00:05:48.000 --> 00:05:50.000


00:05:50.000 --> 00:05:53.000


00:05:53.000 --> 00:05:57.000


00:05:57.000 --> 00:05:59.000


00:05:59.000 --> 00:06:01.000


00:06:01.000 --> 00:06:03.000


00:06:03.000 --> 00:06:06.000


00:06:06.000 --> 00:06:08.000


00:06:08.000 --> 00:06:11.000


00:06:11.000 --> 00:06:13.000


00:06:13.000 --> 00:06:16.000


00:06:16.000 --> 00:06:18.000


00:06:18.000 --> 00:06:20.000


00:06:20.000 --> 00:06:22.000


00:06:22.000 --> 00:06:26.000


00:06:26.000 --> 00:06:29.000


00:06:29.000 --> 00:06:32.000


00:06:32.000 --> 00:06:34.000


00:06:34.000 --> 00:06:36.000


00:06:36.000 --> 00:06:39.000


00:06:39.000 --> 00:06:42.000


00:06:42.000 --> 00:06:45.000


00:06:45.000 --> 00:06:48.000


00:06:48.000 --> 00:06:52.000


00:06:52.000 --> 00:06:56.000


00:06:56.000 --> 00:06:57.000


00:06:57.000 --> 00:07:01.000


00:07:01.000 --> 00:07:04.000


00:07:04.000 --> 00:07:05.000


00:07:05.000 --> 00:07:09.000


00:07:09.000 --> 00:07:11.000


00:07:11.000 --> 00:07:12.000


00:07:12.000 --> 00:07:16.000