[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:07.17,0:00:09.74,Default,,0000,0000,0000,,17 настай Пакистан охин, Dialogue: 0,0:00:09.74,0:00:11.42,Default,,0000,0000,0000,,Норвегийн судлаач, Dialogue: 0,0:00:11.77,0:00:13.07,Default,,0000,0000,0000,,Төвдийн лам, Dialogue: 0,0:00:13.28,0:00:15.82,Default,,0000,0000,0000,,Америкийн пастор юугаараа адилхан бэ? Dialogue: 0,0:00:16.13,0:00:19.36,Default,,0000,0000,0000,,Тэд бүгд Нобелийн Энхтайвны\Nшагнал хүртсэн. Dialogue: 0,0:00:19.49,0:00:22.25,Default,,0000,0000,0000,,Дэлхийн хамгийн нэр хүндтэй\Nшагналуудын нэг болох Dialogue: 0,0:00:22.25,0:00:24.76,Default,,0000,0000,0000,,тус шагналыг түүхэн дэхь\Nхамгийн алдартай Dialogue: 0,0:00:24.76,0:00:29.35,Default,,0000,0000,0000,,хувь хүн болон байгууллагуудад\Nхүндэтгэн олгодог. Dialogue: 0,0:00:29.87,0:00:34.55,Default,,0000,0000,0000,,Энэ бүхэн хэрхэн эхэлснийг ойлгохын\Nтулд 1800-аад он луу буцъя. Dialogue: 0,0:00:34.90,0:00:36.84,Default,,0000,0000,0000,,Шведийн химич Альфред Нобель нь Dialogue: 0,0:00:36.84,0:00:39.77,Default,,0000,0000,0000,,бидний мэдэхээр тэсрэх бодисыг\Nбүтээсэн нэгэн бөгөөд Dialogue: 0,0:00:40.06,0:00:43.53,Default,,0000,0000,0000,,амьдралын замналаа\Nамжилттай зохион бүтээгч Dialogue: 0,0:00:43.53,0:00:45.41,Default,,0000,0000,0000,,болон бизнесмен\Nболон эхлүүлсэн байдаг. Dialogue: 0,0:00:45.55,0:00:48.55,Default,,0000,0000,0000,,30 жилийн дараа тэр асар\Nбаян болсон ч Dialogue: 0,0:00:48.55,0:00:49.84,Default,,0000,0000,0000,,гэрлээгүй бөгөөд Dialogue: 0,0:00:49.84,0:00:51.50,Default,,0000,0000,0000,,хүүхэдгүй байв. Dialogue: 0,0:00:51.91,0:00:54.34,Default,,0000,0000,0000,,Түүнийг нас барсны дараа\Nгэрээслэлийг нь нээхэд Dialogue: 0,0:00:54.34,0:00:58.89,Default,,0000,0000,0000,,эд хөрөнгөө физик, хими, \Nанагаах, уран зохиол, энх тайвны Dialogue: 0,0:00:58.89,0:01:04.08,Default,,0000,0000,0000,,таван салбарт шагнал болгохоор\Nүлдээсэн нь олныг гайхшруулсан. Dialogue: 0,0:01:04.28,0:01:08.04,Default,,0000,0000,0000,,Эдгээр шагналууд нь түүний\Nшинжлэх ухааны төлөөх зүтгэл Dialogue: 0,0:01:08.04,0:01:10.20,Default,,0000,0000,0000,,уран зохиолд дуртайг\Nхаруулсан. Dialogue: 0,0:01:10.27,0:01:12.19,Default,,0000,0000,0000,,Харин яагаад энх тайвны шагнал гэж? Dialogue: 0,0:01:12.19,0:01:16.24,Default,,0000,0000,0000,,Нобель нэр нь цэрэг\Nдайны бүтээлүүдтэй холбогдсон учир Dialogue: 0,0:01:16.46,0:01:20.93,Default,,0000,0000,0000,,олон хүн энх тайвны шагналыг түүний\Nхаруусалтай холбоотой гэж боддог. Dialogue: 0,0:01:21.30,0:01:25.50,Default,,0000,0000,0000,,Гэсэн ч тэр ийм сэтгэгдэл\Nилэрхийлж байгаагүй бөгөөд Dialogue: 0,0:01:25.50,0:01:29.60,Default,,0000,0000,0000,,түүний бүтээлүүд нь бүтээн\Nбайгуулалтад мөн ашиглагддаг байсан. Dialogue: 0,0:01:29.78,0:01:34.11,Default,,0000,0000,0000,,Харин олон түүхчид Алфред Нобелийн\Nэнх тайвны шагналыг Dialogue: 0,0:01:34.11,0:01:37.10,Default,,0000,0000,0000,,арван жилийн нөхөрлөл,\Nзахидлын харилцаатай байсан Dialogue: 0,0:01:37.10,0:01:41.16,Default,,0000,0000,0000,,Австрийн энх тайвны төлөө тэмцэгч \NБерта Вон Зутнертэй холбон тайлбарладаг. Dialogue: 0,0:01:41.38,0:01:44.86,Default,,0000,0000,0000,,Вон Зутнер нь олон улсын энх тайвны\Nхөдөлгөөний удирдагчдын нэг Dialogue: 0,0:01:44.86,0:01:47.85,Default,,0000,0000,0000,,бөгөөд 1905 онд Нобель\Nнас барсны дараа, Dialogue: 0,0:01:47.85,0:01:51.98,Default,,0000,0000,0000,,тэрээр Нобелийн энхтайвны шагналыг \Nхүртсэн анхны эмэгтэй болжээ. Dialogue: 0,0:01:52.30,0:01:55.64,Default,,0000,0000,0000,,Нобелийн гэрээслэлд энх тайвны шагналын\Nгурван шалгуурыг тусгасан ба Dialogue: 0,0:01:55.64,0:01:58.34,Default,,0000,0000,0000,,бусад шагналуудыг Шведэд\Nолгодог бол Dialogue: 0,0:01:58.34,0:02:00.82,Default,,0000,0000,0000,,энх тайвны шагнал нь \NНорвеги улсад олгогддог. Dialogue: 0,0:02:00.82,0:02:04.64,Default,,0000,0000,0000,,Зэвсэгийн эсрэг, энх тайвны цуглаан \Nба улс хооронд ахан дүүсийн холбоо үүсгэх. Dialogue: 0,0:02:04.74,0:02:07.04,Default,,0000,0000,0000,,Эдгээр нь яваандаа энх тайвныг \Nдэмжих бусад Dialogue: 0,0:02:07.04,0:02:09.78,Default,,0000,0000,0000,,замууд болох хүний эрх,\Nэнхийн хэлцэл Dialogue: 0,0:02:09.78,0:02:12.64,Default,,0000,0000,0000,,зэргийг багтаах болсон. Dialogue: 0,0:02:12.64,0:02:15.36,Default,,0000,0000,0000,,Мөн шагналыг нэг л хүн\Nхүртэх албагүй. Dialogue: 0,0:02:15.64,0:02:18.90,Default,,0000,0000,0000,,Нийт Нобелийн Энхтайвны шагналын\Nгуравны нэгийг Dialogue: 0,0:02:18.90,0:02:21.22,Default,,0000,0000,0000,,хоёр ба гурван хүн\Nхуваан хүртсэн байдаг. Dialogue: 0,0:02:21.22,0:02:24.13,Default,,0000,0000,0000,,Тэгвэл энэхүү шагналд хэрхэн\Nнэр дэвшдэг бэ? Dialogue: 0,0:02:24.13,0:02:25.88,Default,,0000,0000,0000,,Нобелийн Сангийн хэлж буйгаар Dialogue: 0,0:02:25.88,0:02:29.36,Default,,0000,0000,0000,,үндэсний ассемблей, Dialogue: 0,0:02:29.36,0:02:30.62,Default,,0000,0000,0000,,засгийн газар, Dialogue: 0,0:02:30.62,0:02:32.60,Default,,0000,0000,0000,,олон улсын шүүхийн гишүүд\Nнэр дэвшүүлэх боломжтой. Dialogue: 0,0:02:32.60,0:02:35.66,Default,,0000,0000,0000,,Мөн их сургуулийн захирлууд Dialogue: 0,0:02:35.66,0:02:40.70,Default,,0000,0000,0000,,нийгмийн, түүх, философи,\Nхууль, онол зүй судлаач профессорууд Dialogue: 0,0:02:40.75,0:02:44.78,Default,,0000,0000,0000,,Энхтайвны Шагналыг хүртэгчид\Nнэр дэвшүүлэх боломжтой. Dialogue: 0,0:02:44.78,0:02:47.75,Default,,0000,0000,0000,,Гэхдээ саяхан нэр дэвшигчдийн\Nталаар мэдмээр байвал Dialogue: 0,0:02:47.75,0:02:49.21,Default,,0000,0000,0000,,тэвчээртэй хүлээх хэрэгтэй. Dialogue: 0,0:02:49.21,0:02:53.44,Default,,0000,0000,0000,,Бүх нэр дэвшигчдийн талаар мэдээллийг\N50 жилийн турш нууцалдаг. Dialogue: 0,0:02:53.82,0:02:56.35,Default,,0000,0000,0000,,Жишээ нь Мартин Лютер Кинг. Dialogue: 0,0:02:56.35,0:03:00.64,Default,,0000,0000,0000,,Бид түүнийг хэн нэр дэвшүүлснийг\N2014 он хүртэл мэдээгүй. Dialogue: 0,0:03:01.13,0:03:03.41,Default,,0000,0000,0000,,Түүнийг өмнө нь\Nуг шагналыг хүртсэн Dialogue: 0,0:03:03.41,0:03:05.16,Default,,0000,0000,0000,,Квакерчууд болон Dialogue: 0,0:03:05.16,0:03:08.34,Default,,0000,0000,0000,,Шведийн Парламентийн найман гишүүн\Nнэр дэвшүүлжээ. Dialogue: 0,0:03:08.93,0:03:13.44,Default,,0000,0000,0000,,Хувь хүн, байгууллагыг хэдэн ч удаа\Nнэр дэвшүүлж болно. Dialogue: 0,0:03:13.44,0:03:15.26,Default,,0000,0000,0000,,АНУ-д нийгмийн ажлыг\Nүндэслэгч гэгддэг Dialogue: 0,0:03:15.26,0:03:18.27,Default,,0000,0000,0000,,Жейн Адамсыг Dialogue: 0,0:03:18.28,0:03:23.04,Default,,0000,0000,0000,,91 удаа нэрийг нь дэвшүүлжээ. Dialogue: 0,0:03:24.17,0:03:28.31,Default,,0000,0000,0000,,Шагналын эзэн үгүй байх нь \Nбилэгдэл ч байж болно. Dialogue: 0,0:03:28.31,0:03:33.11,Default,,0000,0000,0000,,Махатма Гандиг нас барсны дараа\N1948 онд энэхүү шагналыг түүнд Dialogue: 0,0:03:33.11,0:03:36.49,Default,,0000,0000,0000,,өгөхгүй хэмээн шийдвэрлэсэн нь Dialogue: 0,0:03:36.49,0:03:39.54,Default,,0000,0000,0000,,"эзэнгүй шагнал" хэмээн хүндэстгэсэнтэй\Nхолбоотой. Dialogue: 0,0:03:39.85,0:03:41.56,Default,,0000,0000,0000,,Бусад Нобелийн шагналын адил Dialogue: 0,0:03:41.56,0:03:44.85,Default,,0000,0000,0000,,энхтайвны шагналыг нас барсны дараа\Nолгох боломжгүй. Dialogue: 0,0:03:45.25,0:03:48.06,Default,,0000,0000,0000,,Нууцлаг шалгаруулалт ойролцоогоор\Nнэг жил үргэлжилдэг ба Dialogue: 0,0:03:48.06,0:03:50.69,Default,,0000,0000,0000,,Норвегийн Нобелийн Хорооноос\Nтомилогдсон 5 гишүүн нь Dialogue: 0,0:03:50.69,0:03:53.08,Default,,0000,0000,0000,,Норвегиийн улс төрийн үйл ажиллагаанд Dialogue: 0,0:03:53.08,0:03:57.21,Default,,0000,0000,0000,,оролцох хориотой байдаг. Dialogue: 0,0:03:57.24,0:04:00.41,Default,,0000,0000,0000,,Сүүлийн жилүүдэд 300 даваад буй Dialogue: 0,0:04:00.41,0:04:03.01,Default,,0000,0000,0000,,нэр дэвшигчдийн жагсаалтаас Dialogue: 0,0:04:03.01,0:04:06.77,Default,,0000,0000,0000,,хүн бүрийн ажлыг үзэж,\Nбогиносгосон жагсаалт гаргадаг. Dialogue: 0,0:04:06.77,0:04:09.36,Default,,0000,0000,0000,,Эцэст нь Нобелийн хорооны дарга Dialogue: 0,0:04:09.36,0:04:12.51,Default,,0000,0000,0000,,11 сард олон нийтэд шагналтныг\Nзарладаг. Dialogue: 0,0:04:12.51,0:04:16.49,Default,,0000,0000,0000,,Шагнал гардуулах ёслолыг\N12-р сарын 10-нд Dialogue: 0,0:04:16.49,0:04:19.13,Default,,0000,0000,0000,,Алфред Нобелийн нас барсан\Nөдөр зохион байгуулдаг. Dialogue: 0,0:04:19.13,0:04:22.02,Default,,0000,0000,0000,,Шагналд латинаар "Pro pace et \Nfraternitate gentium," Dialogue: 0,0:04:22.02,0:04:26.54,Default,,0000,0000,0000,,буюу "Энх тайвны болон хүн төрөлхтний\Nахан дүүсийн барилдлагын төлөө" Dialogue: 0,0:04:26.54,0:04:29.94,Default,,0000,0000,0000,,хэмээн сийлсэн алтан медал болон Dialogue: 0,0:04:29.94,0:04:32.96,Default,,0000,0000,0000,,диплом, их хэмжээний \Nбэлэн мөнгө багтдаг. Dialogue: 0,0:04:33.62,0:04:36.15,Default,,0000,0000,0000,,Саяхан 8 сая Швед кронор\Nболсон бөгөөд Dialogue: 0,0:04:36.15,0:04:38.64,Default,,0000,0000,0000,,ойролцоогоор нэг сая ам.доллар ба Dialogue: 0,0:04:38.64,0:04:41.77,Default,,0000,0000,0000,,олон шагналтан байвал хувааж олгодог. Dialogue: 0,0:04:41.77,0:04:44.68,Default,,0000,0000,0000,,Шагналтнууд шагналын мөнгөө \Nөөрийн хүссэнээр зарцуулж болох ч Dialogue: 0,0:04:44.68,0:04:49.46,Default,,0000,0000,0000,,сүүлийн жилүүдэд, нийгэм болон\Nхүмүүнлэгийн үйлст хандивлаж байна. Dialogue: 0,0:04:50.56,0:04:53.43,Default,,0000,0000,0000,,Олон жилийн турш Нобелийн \Nэнхтайвны шагналыг ихэвчлэн Dialogue: 0,0:04:53.77,0:04:56.55,Default,,0000,0000,0000,,Европ болон Хойд америк эрчүүд\Nхүртсэн байдаг. Dialogue: 0,0:04:56.55,0:04:59.69,Default,,0000,0000,0000,,Гэвч сүүлийн жилүүдэд томоохон\Nөөрчлөлт гарч байгаа бөгөөд Dialogue: 0,0:04:59.69,0:05:02.36,Default,,0000,0000,0000,,даян дэлхийг хамарч байна. Dialogue: 0,0:05:02.80,0:05:06.00,Default,,0000,0000,0000,,23 байгууллага, 103 хувь хүн Dialogue: 0,0:05:06.35,0:05:09.09,Default,,0000,0000,0000,,үүнээс 87 эрэгтэй, 16 эмэгтэй Dialogue: 0,0:05:09.09,0:05:13.67,Default,,0000,0000,0000,,Нобелийн Энхтайвны 126 шагналыг\Nбүрдүүлж байна. Dialogue: 0,0:05:13.96,0:05:19.26,Default,,0000,0000,0000,,Үүнд Дэсмонд Тютю Өмнөд Африкт\Nарьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхалтын эсрэг Dialogue: 0,0:05:19.26,0:05:20.97,Default,,0000,0000,0000,,хүчирхийллийн бус аян, Dialogue: 0,0:05:21.39,0:05:26.66,Default,,0000,0000,0000,,Жоди Виллиамс хүний эсрэг\Nтэсрэх бөмбөгийн хориглох аян, Dialogue: 0,0:05:26.92,0:05:31.11,Default,,0000,0000,0000,,Ригоберта Менчү Түм нь уугуул иргэдийн\Nэрхийг хүндэтгэх, Dialogue: 0,0:05:31.12,0:05:35.58,Default,,0000,0000,0000,,нийгмийн шударга ёсны төлөөх ажил, Dialogue: 0,0:05:35.58,0:05:40.10,Default,,0000,0000,0000,,Марти Ахтисари нь Намиб, Косов, Индонезид\Nөрнөсөн олон улсын зөрчилдөөнийг Dialogue: 0,0:05:40.10,0:05:43.40,Default,,0000,0000,0000,,шийдвэрлэсэн гавьяаныхаа төлөө, Dialogue: 0,0:05:43.40,0:05:47.19,Default,,0000,0000,0000,,Мөн Аун Сан Су Жи нь Бурмад хүний эрх\Nболон ардчиллын төлөөх Dialogue: 0,0:05:47.19,0:05:49.80,Default,,0000,0000,0000,,хүчирхийлэлгүй тэмцэлийнхээ төлөө\Nуг шагналыг хүртсэн. Dialogue: 0,0:05:50.12,0:05:52.76,Default,,0000,0000,0000,,Эдгээр нь энх тайванд хүрэх \Nолон зам байдыг Dialogue: 0,0:05:52.76,0:05:54.41,Default,,0000,0000,0000,,өөрийн үйлдлээр батлан харуулж, Dialogue: 0,0:05:54.41,0:05:56.33,Default,,0000,0000,0000,,бидэнд урам зориг,\Nсорилт өгсөн Dialogue: 0,0:05:56.33,0:05:59.17,Default,,0000,0000,0000,,хүмүүсийн жишээ юм.