[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.32,0:00:13.20,Default,,0000,0000,0000,,Jest czwarta rano, \Negzamin już za osiem godzin,
Dialogue: 0,0:00:13.20,0:00:16.12,Default,,0000,0000,0000,,a zaraz po nim recital fortepianowy.
Dialogue: 0,0:00:16.12,0:00:21.89,Default,,0000,0000,0000,,Mimo długiej nauki i ćwiczenia \Nnadal nie czujesz się gotowy.
Dialogue: 0,0:00:21.89,0:00:23.32,Default,,0000,0000,0000,,Co zrobić?
Dialogue: 0,0:00:23.32,0:00:25.32,Default,,0000,0000,0000,,Możesz wypić kolejną filiżankę kawy
Dialogue: 0,0:00:25.32,0:00:28.08,Default,,0000,0000,0000,,i spędzić kolejne kilka godzin\Nzakuwając i ćwicząc.
Dialogue: 0,0:00:28.08,0:00:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale, choć trudno w to uwierzyć,
Dialogue: 0,0:00:30.00,0:00:33.48,Default,,0000,0000,0000,,najlepiej zamknij książki, \Nodpuść sobie granie
Dialogue: 0,0:00:33.48,0:00:35.82,Default,,0000,0000,0000,,i idź spać.
Dialogue: 0,0:00:35.82,0:00:38.18,Default,,0000,0000,0000,,Sen zajmuje prawie\Njedną trzecią życia,
Dialogue: 0,0:00:38.18,0:00:43.15,Default,,0000,0000,0000,,ale wielu z nas poświęca mu \Nzaskakująco mało uwagi.
Dialogue: 0,0:00:43.15,0:00:46.73,Default,,0000,0000,0000,,Takie zaniedbanie często\Njest skutkiem nieporozumienia.
Dialogue: 0,0:00:46.73,0:00:48.64,Default,,0000,0000,0000,,Sen nie jest stratą czasu
Dialogue: 0,0:00:48.64,0:00:52.33,Default,,0000,0000,0000,,ani rodzajem odpoczynku\Npo zakończonej pracy.
Dialogue: 0,0:00:52.33,0:00:54.34,Default,,0000,0000,0000,,Przeciwnie - to kluczowa funkcja,
Dialogue: 0,0:00:54.34,0:00:58.76,Default,,0000,0000,0000,,podczas której ciało odzyskuje balans\Ni reguluje pracę najważniejszych narządów
Dialogue: 0,0:00:58.76,0:01:00.62,Default,,0000,0000,0000,,wpływających na oddychanie
Dialogue: 0,0:01:00.62,0:01:05.72,Default,,0000,0000,0000,,oraz regulację wszystkiego, od krążenia,\Naż do reakcji układu odpornościowego.
Dialogue: 0,0:01:05.72,0:01:10.82,Default,,0000,0000,0000,,To wspaniałe, ale zajmiesz się \Ntym po teście, co?
Dialogue: 0,0:01:10.82,0:01:12.44,Default,,0000,0000,0000,,Nie tak prędko.
Dialogue: 0,0:01:12.44,0:01:15.47,Default,,0000,0000,0000,,Okazuje się, że sen\Njest również niezbędny dla mózgu,
Dialogue: 0,0:01:15.47,0:01:18.17,Default,,0000,0000,0000,,bo jedna piąta krwi krążącej w organizmie
Dialogue: 0,0:01:18.17,0:01:20.85,Default,,0000,0000,0000,,dostarczana jest do mózgu podczas snu.
Dialogue: 0,0:01:20.85,0:01:23.46,Default,,0000,0000,0000,,Sen to dla mózgu
Dialogue: 0,0:01:23.46,0:01:26.54,Default,,0000,0000,0000,,niezwykle aktywny okres odbudowy,
Dialogue: 0,0:01:26.54,0:01:29.22,Default,,0000,0000,0000,,ważny dla funkcjonowania pamięci.
Dialogue: 0,0:01:29.22,0:01:30.45,Default,,0000,0000,0000,,Na pierwszy rzut oka
Dialogue: 0,0:01:30.45,0:01:34.26,Default,,0000,0000,0000,,nasze zdolności pamięciowe \Nnie wydają się imponujące.
Dialogue: 0,0:01:34.26,0:01:37.73,Default,,0000,0000,0000,,XIX-wieczny psycholog,\NHerman Ebbinghaus udowodnił,
Dialogue: 0,0:01:37.73,0:01:40.91,Default,,0000,0000,0000,,że zwykle zapominamy 40% nowego materiału
Dialogue: 0,0:01:40.91,0:01:43.39,Default,,0000,0000,0000,,już podczas pierwszych 20 minut.
Dialogue: 0,0:01:43.39,0:01:47.13,Default,,0000,0000,0000,,Fenomen ten znany jest\Njako krzywa zapomnienia.
Dialogue: 0,0:01:47.13,0:01:50.74,Default,,0000,0000,0000,,Stratom można zapobiec przez utrwalanie,
Dialogue: 0,0:01:50.74,0:01:53.29,Default,,0000,0000,0000,,czyli proces dzięki któremu\Ninformacje są przenoszone
Dialogue: 0,0:01:53.29,0:01:56.40,Default,,0000,0000,0000,,z ulotnej pamięci krótkotrwałej
Dialogue: 0,0:01:56.40,0:01:58.94,Default,,0000,0000,0000,,do trwalszej pamięci długotrwałej.
Dialogue: 0,0:01:58.94,0:02:02.62,Default,,0000,0000,0000,,Utrwalanie następuje przy pomocy\Nważnej części mózgu,
Dialogue: 0,0:02:02.62,0:02:05.34,Default,,0000,0000,0000,,znanej jako hipokamp.
Dialogue: 0,0:02:05.34,0:02:07.36,Default,,0000,0000,0000,,Jego znaczenie dla pamięci długotrwałej
Dialogue: 0,0:02:07.36,0:02:11.37,Default,,0000,0000,0000,,udowodniła w latach 50. Brenda Milner
Dialogue: 0,0:02:11.37,0:02:14.66,Default,,0000,0000,0000,,w badaniach nad pacjentem znanym jako H.M.
Dialogue: 0,0:02:14.66,0:02:16.96,Default,,0000,0000,0000,,Usunięcie hipokampu H.M.
Dialogue: 0,0:02:16.96,0:02:21.32,Default,,0000,0000,0000,,uszkodziło umiejętność tworzenia \Nwspomnień w pamięci krótkotrwałej,
Dialogue: 0,0:02:21.32,0:02:25.89,Default,,0000,0000,0000,,choć pacjent nadal umiał uczyć się \Nzadań fizycznych przez powtarzanie.
Dialogue: 0,0:02:25.89,0:02:27.72,Default,,0000,0000,0000,,Usunięcie hipokampu uszkodziło też
Dialogue: 0,0:02:27.72,0:02:32.29,Default,,0000,0000,0000,,umiejętność tworzenia \Nwspomnień długotrwałych.
Dialogue: 0,0:02:32.29,0:02:34.44,Default,,0000,0000,0000,,Przypadek ten wyjawił między innymi,
Dialogue: 0,0:02:34.44,0:02:37.36,Default,,0000,0000,0000,,że hipokamp jest szczególnie zaangażowany
Dialogue: 0,0:02:37.36,0:02:42.06,Default,,0000,0000,0000,,w utrwalanie długotrwałej\Npamięci deklaratywnej,
Dialogue: 0,0:02:42.06,0:02:45.32,Default,,0000,0000,0000,,czyli faktów i koncepcji,\Nktóre trzeba zapamiętać do testu,
Dialogue: 0,0:02:45.32,0:02:47.12,Default,,0000,0000,0000,,bardziej niż pamięci proceduralnej,
Dialogue: 0,0:02:47.12,0:02:51.73,Default,,0000,0000,0000,,czyli na przykład ruchów palców,\Npotrzebnych podczas recitalu.
Dialogue: 0,0:02:51.73,0:02:55.39,Default,,0000,0000,0000,,Odkrycia Milner, wraz z pracą\NErica Kandela z lat 90.,
Dialogue: 0,0:02:55.39,0:03:00.75,Default,,0000,0000,0000,,dały nam obecny model tego,\Njak funkcjonuje proces utrwalania.
Dialogue: 0,0:03:00.75,0:03:02.80,Default,,0000,0000,0000,,Dane sensoryczne są wstępnie zapisywane
Dialogue: 0,0:03:02.80,0:03:07.07,Default,,0000,0000,0000,,oraz tymczasowo utrwalane w neuronach, \Njako pamięć krótkotrwała.
Dialogue: 0,0:03:07.07,0:03:09.62,Default,,0000,0000,0000,,Stamtąd przemieszczają się do hipokampu,
Dialogue: 0,0:03:09.62,0:03:13.15,Default,,0000,0000,0000,,gdzie wzmacniają i usprawniają\Nneurony w korze mózgowej.
Dialogue: 0,0:03:13.15,0:03:15.37,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki zjawisku neuroplastyczności,
Dialogue: 0,0:03:15.37,0:03:20.34,Default,,0000,0000,0000,,powstają nowe połączenia synaptyczne,\Npozwalając na łączenia między neuronami
Dialogue: 0,0:03:20.34,0:03:22.18,Default,,0000,0000,0000,,oraz wzmocnienie sieci neuronowej,\N
Dialogue: 0,0:03:22.18,0:03:25.93,Default,,0000,0000,0000,,do której informacja zostanie przywrócona\Njako pamięć długotrwała.
Dialogue: 0,0:03:25.93,0:03:28.80,Default,,0000,0000,0000,,Czemu zatem zapamiętujemy \Nniektóre rzeczy, a nie inne?
Dialogue: 0,0:03:28.80,0:03:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Jest wiele metod na poprawienie
Dialogue: 0,0:03:30.69,0:03:34.20,Default,,0000,0000,0000,,zakresu oraz efektywności pamięci.
Dialogue: 0,0:03:34.20,0:03:36.50,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład, wspomnienia, \Nktóre kształtują się
Dialogue: 0,0:03:36.50,0:03:39.30,Default,,0000,0000,0000,,w okresach wzmożonych uczuć\Nalbo nawet w stresie,
Dialogue: 0,0:03:39.30,0:03:44.73,Default,,0000,0000,0000,,zostaną lepiej utrwalone \Ndzięki połączeniu hipokampu z emocjami.
Dialogue: 0,0:03:44.73,0:03:48.72,Default,,0000,0000,0000,,Jednym z najważniejszych czynników\Nwspomagających utrwalanie pamięci jest...
Dialogue: 0,0:03:48.72,0:03:49.89,Default,,0000,0000,0000,,tak, zgadliście,
Dialogue: 0,0:03:49.89,0:03:51.88,Default,,0000,0000,0000,,...dobrze przespana noc.
Dialogue: 0,0:03:51.88,0:03:54.21,Default,,0000,0000,0000,,Sen składa się z czterech etapów,
Dialogue: 0,0:03:54.21,0:03:56.95,Default,,0000,0000,0000,,z których najgłębszy znany jest \Njako sen wolnofalowy
Dialogue: 0,0:03:56.95,0:03:59.23,Default,,0000,0000,0000,,oraz faza REM.
Dialogue: 0,0:03:59.23,0:04:02.39,Default,,0000,0000,0000,,Maszyny do EEG monitorujące\Nludzi podczas tych etapów snu
Dialogue: 0,0:04:02.39,0:04:04.38,Default,,0000,0000,0000,,pokazały impulsy elektryczne
Dialogue: 0,0:04:04.38,0:04:09.69,Default,,0000,0000,0000,,między pniem mózgu, hipokampem, \Nwzgórzem a korą mózgową,
Dialogue: 0,0:04:09.69,0:04:13.53,Default,,0000,0000,0000,,które służą jako przekaźniki\Ntworzenia się pamięci.
Dialogue: 0,0:04:13.53,0:04:16.90,Default,,0000,0000,0000,,Różne etapy snu okazały się pomocne
Dialogue: 0,0:04:16.90,0:04:19.11,Default,,0000,0000,0000,,w tworzeniu różnych rodzajów wspomnień.
Dialogue: 0,0:04:19.11,0:04:22.56,Default,,0000,0000,0000,,Podczas fazy wolnofalowej
Dialogue: 0,0:04:22.56,0:04:26.12,Default,,0000,0000,0000,,pamięć deklaratywna jest kodowana \Njako pamięć podręczna,
Dialogue: 0,0:04:26.12,0:04:28.95,Default,,0000,0000,0000,,w przedniej części hipokampu.
Dialogue: 0,0:04:28.95,0:04:32.79,Default,,0000,0000,0000,,Przez stały kontakt\Nkory mózgowej z hipokampem
Dialogue: 0,0:04:32.79,0:04:35.50,Default,,0000,0000,0000,,jest ona wciąż reaktywowana,
Dialogue: 0,0:04:35.50,0:04:40.100,Default,,0000,0000,0000,,powodując stopniowe przemieszczanie\Ndo pamięci długotrwałej w korze mózgowej.
Dialogue: 0,0:04:40.100,0:04:44.88,Default,,0000,0000,0000,,Z drugiej strony, faza REM, \Nprzypominająca pracę mózgu za dnia,
Dialogue: 0,0:04:44.88,0:04:48.47,Default,,0000,0000,0000,,związana jest z tworzeniem się\Npamięci proceduralnej.
Dialogue: 0,0:04:48.47,0:04:50.30,Default,,0000,0000,0000,,Zgodnie z tymi badaniami,
Dialogue: 0,0:04:50.30,0:04:53.53,Default,,0000,0000,0000,,sen w trzy godziny po wkuwaniu wzorów
Dialogue: 0,0:04:53.53,0:04:58.52,Default,,0000,0000,0000,,oraz godzinę po ćwiczeniu gam \Nbyłby wręcz idealny.
Dialogue: 0,0:04:58.52,0:05:01.02,Default,,0000,0000,0000,,Teraz chyba jasno widać, że skąpienie snu
Dialogue: 0,0:05:01.02,0:05:03.29,Default,,0000,0000,0000,,nie tylko niszczy zdrowie na dłuższą metę,
Dialogue: 0,0:05:03.29,0:05:05.07,Default,,0000,0000,0000,,ale też zmniejsza prawdopodobieństwo,
Dialogue: 0,0:05:05.07,0:05:09.42,Default,,0000,0000,0000,,że przyswoisz wiedzę i ćwiczenia \Nz poprzedniego wieczoru.
Dialogue: 0,0:05:09.42,0:05:13.24,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko to potwierdza\Nmądrość powiedzenia "Prześpij się z tym".
Dialogue: 0,0:05:13.24,0:05:16.23,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli pomyślisz o wszystkich\Nwewnętrznych restrukturyzacjach
Dialogue: 0,0:05:16.23,0:05:19.37,Default,,0000,0000,0000,,i o tworzeniu nowych połączeń, \Nktóre powstają podczas snu,
Dialogue: 0,0:05:19.37,0:05:21.93,Default,,0000,0000,0000,,można by wręcz powiedzieć,\Nże właściwy sen sprawia,
Dialogue: 0,0:05:21.93,0:05:25.09,Default,,0000,0000,0000,,że codziennie budzisz się\Nz nowym i ulepszonym mózgiem,
Dialogue: 0,0:05:25.09,0:05:27.59,Default,,0000,0000,0000,,gotowym stawiać czoła wyzwaniom.