WEBVTT

00:00:07.315 --> 00:00:09.422
Είναι 4 π.μ.,

00:00:09.932 --> 00:00:12.869
το μεγάλο διαγώνισμα είναι σε οκτώ ώρες,

00:00:12.869 --> 00:00:15.647
και ακολουθεί ένα ρεσιτάλ πιάνου.

00:00:15.917 --> 00:00:21.658
Μελετάτε και εξασκείστε για μέρες,
αλλά ακόμη δεν αισθάνεστε έτοιμοι.

00:00:21.888 --> 00:00:23.321
Οπότε τι μπορείτε να κάνετε;

00:00:23.321 --> 00:00:25.320
Λοιπόν, μπορείτε να πιείτε έναν ακόμη καφέ

00:00:25.320 --> 00:00:28.138
περνώντας λίγες ακόμη ώρες
πυρετώδους μελέτης και εξάσκησης,

00:00:28.138 --> 00:00:30.004
όμως είτε το πιστεύετε είτε όχι,

00:00:30.004 --> 00:00:33.482
ίσως είναι καλύτερα να κλείσετε τα βιβλία,
να βάλετε στην άκρη τη μουσική,


00:00:33.482 --> 00:00:35.817
και να πάτε για ύπνο.

NOTE Paragraph

00:00:35.817 --> 00:00:38.176
Ο ύπνος καταλαμβάνει σχεδόν
το 1/3 της ζωής μας,

00:00:38.176 --> 00:00:43.021
αλλά οι περισσότεροι δίνουμε αναπάντεχα
λίγη προσοχή και φροντίδα σ' αυτόν.

00:00:43.021 --> 00:00:46.730
Αυτή η παραμέληση είναι συχνά αποτέλεσμα
μιας μεγάλης παρανόησης.


00:00:46.730 --> 00:00:48.839
Ο ύπνος δεν είναι χάσιμο χρόνου,

00:00:48.839 --> 00:00:52.329
ή απλώς ένας τρόπος να ξεκουραστούμε
όταν όλη η σημαντική δουλειά έχει γίνει.

00:00:52.329 --> 00:00:54.677
Αντιθέτως, είναι μια κρίσιμη λειτουργία,

00:00:54.677 --> 00:00:59.007
που κατά τη διάρκειά της το σώμα ισορροπεί
και ρυθμίζει τα ζωτικά του συστήματα,

00:00:59.007 --> 00:01:00.350
επηρεάζοντας την αναπνοή,

00:01:00.350 --> 00:01:05.075
και ρυθμίζοντας από την κυκλοφορία ως
την ανάπτυξη και την ανοσολογική απόκριση.

NOTE Paragraph

00:01:05.965 --> 00:01:10.668
Υπέροχα, αλλά μπορείτε να ανησυχήσετε
για όλα αυτά μετά το τεστ, σωστά;

00:01:10.668 --> 00:01:12.436
Λοιπόν, όχι τόσο γρήγορα.

00:01:12.436 --> 00:01:15.723
Αποδεικνύεται ότι ο ύπνος
είναι σημαντικός και για τον εγκέφαλο,

00:01:15.723 --> 00:01:18.173
με το 1/5 της κυκλοφορίας 
του αίματος στο σώμα

00:01:18.173 --> 00:01:20.853
να διοχετεύεται σ' αυτόν 
καθώς αποκοιμιέστε.

00:01:20.853 --> 00:01:23.460
Αυτό που συμβαίνει
στον εγκέφαλό σας ενώ κοιμάστε

00:01:23.460 --> 00:01:26.541
είναι μια έντονα δραστήρια
περίοδος αναδόμησης

00:01:26.541 --> 00:01:28.979
που είναι καίρια για το 
πώς λειτουργεί η μνήμη.

NOTE Paragraph

00:01:29.359 --> 00:01:30.356
Με μία πρώτη ματιά,

00:01:30.356 --> 00:01:34.255
η ικανότητά μας να θυμόμαστε πράγματα
δε μοιάζει καθόλου εντυπωσιακή.

00:01:34.255 --> 00:01:37.038
Ο Χέρμαν Έμπινγκχαους, 
ψυχολόγος του 19ου αιώνα,

00:01:37.038 --> 00:01:40.913
έδειξε ότι φυσιολογικά ξεχνάμε
40% του νέου υλικού

00:01:40.913 --> 00:01:43.394
μέσα στα πρώτα 20 λεπτά,

00:01:43.394 --> 00:01:46.614
ένα φαινόμενο γνωστό
ως η καμπύλη της λήθης.

NOTE Paragraph

00:01:47.014 --> 00:01:50.735
Όμως αυτή η απώλεια μπορεί να αποτραπεί
μέσω της παγίωσης της μνήμης,

00:01:50.735 --> 00:01:53.339
της διαδικασίας κατά την οποία
οι πληροφορίες κινούνται

00:01:53.339 --> 00:01:58.793
από την φευγαλέα βραχυπρόθεσμη μνήμη μας
στην πιο στέρεα μακροπρόθεσμη μνήμη μας.

NOTE Paragraph

00:01:58.793 --> 00:02:02.623
Η παγίωση γίνεται με τη βοήθεια
ενός σημαντικού τμήματος του εγκεφάλου,

00:02:02.623 --> 00:02:04.670
γνωστού ως ιππόκαμπος.

00:02:05.190 --> 00:02:07.710
Ο ρόλος του στον σχηματισμό
της μακροπρόθεσμης μνήμης

00:02:07.710 --> 00:02:11.368
αποδείχθηκε τη δεκαετία του 1950
από την Μπρέντα Μίλνερ

00:02:11.368 --> 00:02:14.656
στην έρευνά της
με έναν ασθενή γνωστό ως Χ.Μ.

00:02:14.656 --> 00:02:16.955
Μετά την αφαίρεση του ιππόκαμπού του,

00:02:16.955 --> 00:02:21.323
η ικανότητα του Χ.Μ. να σχηματίζει
νέες βραχυπρόθεσμες μνήμες καταστράφηκε,

00:02:21.523 --> 00:02:25.888
αλλά μπορούσε να μάθει χειρωνακτικές
εργασίες μέσω της επανάληψης.

00:02:25.888 --> 00:02:27.719
Λόγω της αφαίρεσης του ιππόκαμπού του,

00:02:27.719 --> 00:02:32.294
η ικανότητα του Χ.Μ. να σχηματίζει
μακροπρόθεσμες μνήμες επίσης καταστράφηκε.

00:02:32.294 --> 00:02:34.437
Αυτό που αποκάλυψε η περίπτωση,
μεταξύ άλλων,

00:02:34.437 --> 00:02:37.359
ήταν ότι ο ιππόκαμπος
συμμετείχε συγκεκριμένα

00:02:37.359 --> 00:02:41.832
στην παγίωση
της μακροχρόνιας δηλωτικής μνήμης,

00:02:41.832 --> 00:02:45.316
όπως τα γεγονότα και οι έννοιες
που πρέπει να θυμάστε για το τεστ,

00:02:45.316 --> 00:02:47.125
αντί της δηλωτικής μνήμης,

00:02:47.125 --> 00:02:51.128
όπως οι κινήσεις των δαχτύλων που
πρέπει να τελειοποιήσετε για το ρεσιτάλ.

NOTE Paragraph

00:02:51.578 --> 00:02:55.394
Τα ευρήματα της Μίλνερ και το έργο
του Έρικ Κάντελ τη δεκαετία του 90,

00:02:55.394 --> 00:03:00.746
μας έδωσαν το σημερινό μοντέλο
του πώς λειτουργεί η διαδικασία παγίωσης.

00:03:00.746 --> 00:03:02.798
Αισθητηριακά δεδομένα αρχικά μεταγράφονται

00:03:02.798 --> 00:03:07.071
και καταχωρούνται προσωρινά
στους νευρώνες ως βραχυπρόθεσμη μνήμη.

00:03:07.071 --> 00:03:09.624
Από εκεί, ταξιδεύουν στον ιππόκαμπο,

00:03:09.624 --> 00:03:13.150
που ενδυναμώνει και βελτιώνει
τους νευρώνες σ' αυτή τη φλοιώδη περιοχή.

00:03:13.150 --> 00:03:15.369
Χάρη στο φαινόμενο της νευροπλαστικότητας,

00:03:15.369 --> 00:03:20.341
σχηματίζονται νέες συνάψεις, επιτρέποντας
νέες συνδέσεις μεταξύ νευρώνων,

00:03:20.341 --> 00:03:22.184
και ενδυναμώνοντας το νευρικό σύστημα

00:03:22.184 --> 00:03:25.934
όπου η πληροφορία θα επιστρέψει
ως μακροχρόνια μνήμη.

NOTE Paragraph

00:03:25.934 --> 00:03:28.801
Γιατί, λοιπόν θυμόμαστε
μερικά πράγματα και όχι άλλα;

00:03:28.801 --> 00:03:30.689
Υπάρχουν μερικοί τρόποι να επηρεάσουμε

00:03:30.689 --> 00:03:34.300
την έκταση και την αποδοτικότητα
της διατήρησης της μνήμης.

00:03:34.300 --> 00:03:38.435
Για παράδειγμα, μνήμες που σχηματίζονται
σε περιόδους έντονων συναισθημάτων,

00:03:38.435 --> 00:03:39.470
ή ακόμη και στρες,

00:03:39.470 --> 00:03:44.437
θα καταγραφούν καλύτερα εξαιτίας
της σύνδεσης ιππόκαμπου-συναισθήματος.

00:03:44.437 --> 00:03:48.873
Όμως ένας από τους βασικούς παράγοντες
που συντελεί στη παγίωση της μνήμης είναι,

00:03:48.873 --> 00:03:49.891
το μαντέψατε,

00:03:49.891 --> 00:03:51.878
ένας καλός ύπνος τη νύχτα.

NOTE Paragraph

00:03:51.878 --> 00:03:54.204
Ο ύπνος αποτελείται από τέσσερα στάδια,

00:03:54.204 --> 00:03:57.082
τα βαθύτερα των οποίων είναι γνωστά
ως ύπνος βραδέων κυμάτων

00:03:57.082 --> 00:03:59.228
και ύπνος ταχείας
κίνησης των ματιών, REM.

00:03:59.228 --> 00:04:02.497
Μηχανήματα ΗΕΓ που παρακολουθούν
ανθρώπους κατά τα στάδια αυτά

00:04:02.497 --> 00:04:04.697
έχουν δείξει ηλεκτρικά ερεθίσματα

00:04:04.697 --> 00:04:09.686
να κινούνται μεταξύ εγκεφαλικού στελέχους,
ιππόκαμπου, θαλάμου και φλοιού,

00:04:09.686 --> 00:04:13.528
που λειτουργούν ως σταθμοί αναμετάδοσης
του σχηματισμού μνήμης.

00:04:13.528 --> 00:04:17.201
Και έχει αποδειχθεί ότι τα διαφορετικά
στάδια ύπνου βοηθάνε στην παγίωση

00:04:17.201 --> 00:04:19.108
αναμνήσεων διαφόρων ειδών.

NOTE Paragraph

00:04:19.108 --> 00:04:22.557
Κατά τη διάρκεια
του ύπνου βραδέων κυμάτων,

00:04:22.557 --> 00:04:26.395
η δηλωτική μνήμη κωδικοποιείται
σε έναν προσωρινό χώρο

00:04:26.395 --> 00:04:29.152
στο πρόσθιο τμήμα του ιππόκαμπου.

00:04:29.332 --> 00:04:33.164
Μέσω ενός συνεχούς διαλόγου
ανάμεσα στον φλοιό και τον ιππόκαμπο,

00:04:33.164 --> 00:04:35.687
ενεργοποιείται κατ' επανάληψη,

00:04:35.687 --> 00:04:40.998
οδηγώντας τη σταδιακή αναδιανομή της
στη μακροπρόθεσμη μνήμη στον φλοιό.

00:04:40.998 --> 00:04:45.024
Ο ύπνος REM, από την άλλη, που μοιάζει
με τη δραστηριότητα του ξύπνιου εγκεφάλου,

00:04:45.024 --> 00:04:48.354
συνδέεται με την παγίωση
της διαδικαστικής μνήμης.

00:04:48.634 --> 00:04:50.305
Επομένως σύμφωνα με τις μελέτες,

00:04:50.305 --> 00:04:53.533
το να πάτε για ύπνο 3 ώρες αφού
απομνημονεύσετε τους τύπους σας,

00:04:53.533 --> 00:04:58.275
και 1 ώρα αφού εξασκηθείτε
στις κλίμακες θα ήταν το ιδανικότερο.

NOTE Paragraph

00:04:58.515 --> 00:05:01.277
Ελπίζουμε τώρα να βλέπετε
ότι το να τσιγγουνεύεστε τον ύπνο

00:05:01.277 --> 00:05:03.292
όχι μόνο βλάπτει μακροχρόνια
την υγεία σας,

00:05:03.292 --> 00:05:05.071
αλλά και καθιστά λιγότερο απίθανο

00:05:05.071 --> 00:05:09.150
το να διατηρήσετε τη γνώση
και την εξάσκηση της προηγούμενης νύχτας

00:05:09.150 --> 00:05:13.543
που επιβεβαιώνει τη σοφία της φράσης
«κοιμηθείτε πριν ενεργήσετε».

00:05:13.543 --> 00:05:15.637
Όταν σκεφτείτε
όλη την εσωτερική αναδόμηση

00:05:15.637 --> 00:05:19.566
και τον σχηματισμό νέων συνδέσεων
που συμβαίνει ενώ κοιμάστε,

00:05:19.566 --> 00:05:21.464
θα μπορούσατε να πείτε
ότι με σωστό ύπνο

00:05:21.464 --> 00:05:25.093
θα ξυπνάτε κάθε πρωί
με έναν νέο και βελτιωμένο εγκέφαλο,

00:05:25.093 --> 00:05:27.587
έτοιμο να αντιμετωπίσει
τις επικείμενες προκλήσεις.