1
00:00:07,124 --> 00:00:11,328
Godine 1997, na utakmici
između Francuske i Brazila,

2
00:00:11,328 --> 00:00:14,387
mladi igrač Brazila Roberto Karlos

3
00:00:14,387 --> 00:00:17,502
nameštao se za slobodan udarac
sa 35 metara.

4
00:00:17,502 --> 00:00:19,554
Bez direktne linije do gola,

5
00:00:19,554 --> 00:00:23,859
Karlos je odlučio da pokuša
naizgled neverovatno.

6
00:00:23,859 --> 00:00:27,068
Njegov udarac poslao je loptu
daleko od igrača,

7
00:00:27,068 --> 00:00:30,960
ali tik pred izlazak iz terena,
ona je skrenula nalevo

8
00:00:30,960 --> 00:00:33,082
i uletela u gol.

9
00:00:33,082 --> 00:00:35,877
Po Njutnovom prvom zakonu kretanja,

10
00:00:35,877 --> 00:00:39,246
objekat će se kretati
u istom pravcu i po istoj brzini

11
00:00:39,246 --> 00:00:42,077
dok se na njega ne primeni sila.

12
00:00:42,077 --> 00:00:45,931
Kada je Karlos šutnuo loptu,
odredio joj je pravac i brzinu,

13
00:00:45,931 --> 00:00:48,696
ali koja sila je naterala loptu da skrene

14
00:00:48,696 --> 00:00:53,577
i zada jedan od najveličanstvenijih golova
u istoriji ovog sporta?

15
00:00:53,577 --> 00:00:55,828
Trik je bio u spinu.

16
00:00:55,828 --> 00:00:59,515
Karlos je loptu šutnuo
u donjem desnom uglu,

17
00:00:59,515 --> 00:01:05,142
poslavši je visoko nadesno,
ali i tako da se okreće oko svoje ose.

18
00:01:05,142 --> 00:01:08,223
Lopta je sa letom počela
na naizgled pravoj putanji

19
00:01:08,223 --> 00:01:12,053
i vazduh je strujao sa obe njene strane
i usporavao je.

20
00:01:12,053 --> 00:01:16,989
Sa jedne strane, vazduh se kretao
u suprotnom pravcu od spina lopte,

21
00:01:16,989 --> 00:01:18,890
tako dovodeći do povećanog pritiska

22
00:01:18,890 --> 00:01:23,036
dok je sa druge strane vazduh
koji se kretao u pravcu spina

23
00:01:23,036 --> 00:01:26,114
stvarao prostor nižeg pritiska.

24
00:01:26,114 --> 00:01:30,929
Ta razlika naterala je loptu da skrene
ka zoni nižeg pritiska.

25
00:01:30,929 --> 00:01:34,302
Ova pojava naziva se Magnusovim efektom.

26
00:01:34,302 --> 00:01:37,673
Ova vrsta udarca,
koja se često naziva banana udarcem,

27
00:01:37,673 --> 00:01:39,529
često se pokušava izvesti

28
00:01:39,529 --> 00:01:43,581
i jedan je od elemenata
koji prelepu igru čini prelepom.

29
00:01:43,581 --> 00:01:45,932
Ali skretanje lopte
sa neophodnom preciznošću

30
00:01:45,932 --> 00:01:51,061
da se zaobiđe zid i da se ona
vrati u gol je komplikovano.

31
00:01:51,061 --> 00:01:53,314
Previsoko i ona ode iznad gola.

32
00:01:53,314 --> 00:01:56,587
Prenisko i ona udara u tlo
pre nego što skrene.

33
00:01:56,587 --> 00:01:59,093
Preširoko i nikad neće stići do gola.

34
00:01:59,093 --> 00:02:02,591
Nedovoljno široko i igrači odbrane
će je presresti.

35
00:02:02,591 --> 00:02:06,068
Presporo i skrenuće prerano
ili neće skrenuti uopšte.

36
00:02:06,068 --> 00:02:09,088
Prebrzo i skrenuće prekasno.

37
00:02:09,088 --> 00:02:10,978
Ista vrsta fizike omogućava

38
00:02:10,978 --> 00:02:14,386
postizanje još jednog
naizgled nemogućeg gola,

39
00:02:14,386 --> 00:02:17,504
neasistiranog udarca iz kornera.

40
00:02:17,504 --> 00:02:21,032
Ser Ajzak Njutn je prvi put
zabeležio Magnusov efekat

41
00:02:21,032 --> 00:02:26,261
nakon što ga je primetio
na partiji tenisa 1670.

42
00:02:26,261 --> 00:02:30,217
Takođe je primenjiv na loptice za golf,
bejzbol i na frizbije.

43
00:02:30,217 --> 00:02:33,138
U svakom od ovih slučajeva
dešava se isto.

44
00:02:33,138 --> 00:02:37,634
Spin lopte stvara pritisak diferencijalan
u odnosu na okolni tok vazduha

45
00:02:37,634 --> 00:02:40,651
koji skreće loptu u pravcu spina.

46
00:02:40,651 --> 00:02:41,972
Evo pitanja.

47
00:02:41,972 --> 00:02:44,918
Da li biste teoretski mogli
da šutnete loptu dovoljno jako

48
00:02:44,918 --> 00:02:48,292
da se vrati skroz do vas poput bumeranga?

49
00:02:48,292 --> 00:02:50,139
Nažalost, ne.

50
00:02:50,139 --> 00:02:52,672
Čak i kada se lopta ne bi
raspala pri udarcu,

51
00:02:52,672 --> 00:02:54,311
ili se susrela s nekom preprekom,

52
00:02:54,311 --> 00:02:55,786
kako bi je vazduh usporavao,

53
00:02:55,786 --> 00:02:58,897
ugao skretanja bi se povećavao

54
00:02:58,897 --> 00:03:02,658
zbog čega bi kružila
u sve manjim krugovima

55
00:03:02,658 --> 00:03:05,287
dok konačno ne bi stala.

56
00:03:05,287 --> 00:03:07,026
A samo da biste dobili to kruženje,

57
00:03:07,026 --> 00:03:11,103
morali biste da dovedete loptu
do spina 15 puta bržeg

58
00:03:11,103 --> 00:03:13,904
od Karlosovog besmrtnog šuta.

59
00:03:13,904 --> 00:03:16,215
Stoga, srećno s time.