WEBVTT

00:00:00.917 --> 00:00:04.085
กัวเตมาลา กำลังฟื้นจาก 36 ปีของความขัดแย้ง

00:00:04.085 --> 00:00:06.616
ความขัดแย้งที่ฟาดฟันกัน ในช่วงสงครามเย็น

00:00:06.616 --> 00:00:10.669
จริงๆมันเป็นแค่การก่อความไม่สงบ
เล็กๆของฝ่ายซ้าย

00:00:10.669 --> 00:00:13.836
และการตอบโต้แบบทำลายล้าง ของฝ่ายรัฐบาล

00:00:13.836 --> 00:00:16.678
ผลที่เราได้รับก็คือ เหยื่อที่เป็นพลเรือน
2 แสนคน

00:00:16.678 --> 00:00:20.332
ในจำนวนนั้น 160,000 คน ถูกฆ่าตายในชุมชน

00:00:20.332 --> 00:00:24.428
มีทั้งเด็กเล็ก ผู้ชาย หญิง แม้กระทั่งคนแก่

00:00:24.428 --> 00:00:27.858
แล้วก็มีคนอื่นๆราว 40,000 คน ที่สูญหายไป

00:00:27.858 --> 00:00:30.178
คนที่เรายังคงค้นหาอยู่ ทุกวันนี้

00:00:30.178 --> 00:00:32.738
เราเรียกพวกเขาว่า เดสะพะเรซิโดส

NOTE Paragraph

00:00:32.738 --> 00:00:35.603
ปัจจุบัน 83% ของเหยื่อนั้น เป็นชาวมายัน

00:00:35.603 --> 00:00:38.008
เหยื่อซึ่งเป็นผู้สืบเชื้อสาย

00:00:38.008 --> 00:00:40.744
ผู้ที่อยู่อาศัยในอเมริกากลางมาแต่ดั้งเดิม

00:00:40.744 --> 00:00:44.251
เพียง 17% เท่านั้น สืบเชื้อสายมาจากยุโรป

00:00:44.251 --> 00:00:46.308
แต่สิ่งที่สำคัญตรงนี้ ก็คือ

00:00:46.308 --> 00:00:52.329
คนที่ควรต้องมาพิทักษ์ปกป้องเรา
เช่น ตำรวจ ทหาร

00:00:52.329 --> 00:00:54.995
คือคนที่ก่ออาชญากรรมส่วนใหญ่ในครั้งนั้น

NOTE Paragraph

00:00:56.035 --> 00:00:59.327
ครับ ครอบครัวเหล่านั้น พวกเขาต้องการข้อมูล

00:00:59.335 --> 00:01:00.902
พวกเขาต้องการรู้ว่า เกิดอะไรขึ้น

00:01:00.902 --> 00:01:03.092
พวกเขาต้องการศพของคนที่พวกเขารัก

00:01:03.092 --> 00:01:06.339
แต่ที่สำคัญที่สุด สิ่งที่พวกเขาต้องการคือ
พวกเขาต้องการ "คุณ"

00:01:06.339 --> 00:01:10.395
ต้องการให้ทุกๆท่านรู้ว่า
คนที่พวกเขารักนั้น ไม่ได้ทำอะไรผิด

NOTE Paragraph

00:01:11.515 --> 00:01:16.824
ครับ ในกรณีของผมนั้น คือ คุณพ่อของผม
ถูกขู่จะฆ่า ในปี 1980

00:01:17.203 --> 00:01:18.583
เราก็เลยหนีออกมา

00:01:18.583 --> 00:01:20.337
เราทิ้งกัวเตมาลา และเรามาที่นี่

00:01:20.337 --> 00:01:21.543
ผมจึงโตขึ้นมาในนิวยอร์ค

00:01:21.543 --> 00:01:25.323
ผมโตขึ้นมาในบรุคลิน, จริงๆแล้ว, 
ไปเรียนที่โรงเรียนมัธยม อูเทร็ชท์

00:01:25.323 --> 00:01:27.141
และสำเร็จการศึกษาที่ บรุคลินคอลเลจ

00:01:27.141 --> 00:01:28.707
อย่างเดียวเท่านั้น ก็คือ

00:01:28.707 --> 00:01:32.578
ผมไม่รู้จริงๆว่ากำลังเกิดอะไรในตอนนั้น 
ในกัวเตมาลา

00:01:32.578 --> 00:01:35.447
ผมไม่สนใจมัน มันเจ็บปวดเหลือเกิน

00:01:35.447 --> 00:01:39.754
เป็นอย่างนั้น จนกระทั่งปี 1995 ที่ผมตัดสิน
ทำบางอย่างเกี่ยวกับเรื่องนี้

00:01:39.754 --> 00:01:40.908
ผมจึงกลับไป

00:01:40.908 --> 00:01:44.488
ผมกลับไปที่กัวเตมาลา เพื่อค้นหาศพผู้ตาย

00:01:44.488 --> 00:01:48.961
เพื่อให้เข้าใจว่า ได้เกิดอะไรขึ้น
และเพื่อค้นหาบางส่วนของผมด้วย

NOTE Paragraph

00:01:50.051 --> 00:01:53.414
วิธีที่เราทำงานก็คือ เราให้ข้อมูลกับผู้คน

00:01:53.414 --> 00:01:56.384
เราพูดคุยกับสมาชิกของครอบครัว 
แล้วให้พวกเขาเลือก

00:01:56.384 --> 00:01:59.614
เราให้พวกเขาตัดสินใจ ที่จะเล่าเรื่องราว

00:01:59.614 --> 00:02:01.466
บอกเราว่า พวกเขาได้เห็นอะไร

00:02:01.466 --> 00:02:03.594
บอกเราเกี่ยวกับคนที่เขารัก

00:02:03.594 --> 00:02:04.880
และที่สำคัญยิ่งกว่านั้น

00:02:04.880 --> 00:02:08.878
เราให้พวกเขาเลือกที่จะให้เรา
ชิ้นส่วนหนึ่งของตัวเอง

00:02:08.878 --> 00:02:11.354
ชิ้นส่วนสำคัญแก่นแท้ ว่าเขาเป็นใคร

00:02:11.354 --> 00:02:13.611
และดีเอ็นเอนั้น คือ สิ่งที่เราจะนำมา
เปรียบเทียบ

00:02:13.611 --> 00:02:16.331
กับดีเอ็นเอที่มาจากโครงกระดูก

NOTE Paragraph

00:02:16.331 --> 00:02:19.386
ในระหว่างที่เรากำลังทำเรื่องนั้นอยู่
เราก็กำลังค้นหาศพไปด้วย

00:02:19.386 --> 00:02:21.374
และพวกนี้คือ โครงกระดูก จนถึงเดี๋ยวนี้

00:02:21.374 --> 00:02:24.280
อาชญากรรมเหล่านี้ส่วนใหญ่ 
เกิดขึ้น 32 ปีมาแล้ว

00:02:24.280 --> 00:02:25.526
เมื่อเราพบหลุมศพ

00:02:25.526 --> 00:02:29.656
เราขุดดินออกไป และสุดท้ายก็ทำความสะอาดศพ
บันทึกเป็นหลักฐานไว้ และขุดศพขึ้นมา

00:02:29.656 --> 00:02:33.095
จริงๆแล้ว เรานำโครงกระดูกขึ้นมาจากพื้นดิน

NOTE Paragraph

00:02:33.095 --> 00:02:37.237
ทันทีที่เราได้ศพเหล่านั้นมา เราก็เอามัน
กลับมาในเมือง ไปที่ห้องแล็บของเรา

00:02:37.237 --> 00:02:40.321
แล้วก็เริ่มกระบวนการเพื่อพยายามเข้าใจ
สิ่งสำคัญ 2 อย่าง

00:02:40.321 --> 00:02:42.614
อย่างหนึ่ง คือ เขาตายอย่างไร

00:02:42.614 --> 00:02:45.718
ตรงนี้ คุณเห็นรอยแผลจากกระสุนปืน 
ตรงหลังศีรษะ

00:02:45.718 --> 00:02:48.367
หรือรอยแผลจากการฟัน เป็นตัวอย่าง

00:02:48.367 --> 00:02:51.693
อีกอย่างหนึ่งที่เราต้องการจะรู้ คือ 
เขาเป็นใคร

00:02:51.693 --> 00:02:55.152
เป็นเด็กอ่อนใช่มั๊ย

00:02:55.152 --> 00:02:56.809
หรือเป็นผู้ใหญ่

00:02:56.809 --> 00:02:58.949
เป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย

00:02:58.949 --> 00:03:00.732
แต่เมื่อเราวิเคราะห์เรื่องนั้นได้แล้ว

00:03:00.732 --> 00:03:03.458
สิ่งที่เราจะทำ ก็คือ เราจะเศษชิ้นส่วนเล็กๆ
ของกระดูก

00:03:03.458 --> 00:03:06.272
และจะสกัดเอา ดีเอ็นเอ ออกมา

00:03:06.272 --> 00:03:07.367
เราจะเอา ดีเอ็นเอนั้น

00:03:07.367 --> 00:03:12.127
แล้วเอามาเปรียบเทียบกับ ดีเอ็นเอ 
ของครอบครัว แน่นอนครับ

NOTE Paragraph

00:03:12.127 --> 00:03:15.771
วิธีดีที่สุด เพื่ออธิบายเรื่องนี้ต่อท่าน
ก็คือ แสดงให้ชม 2 กรณี

00:03:15.771 --> 00:03:18.318
รายแรก เป็นกรณีบันทึกประจำวันของทหาร

00:03:18.318 --> 00:03:22.993
ครับ นี่เป็นเอกสาร ที่ลักลอบเอาออกมาจาก
ที่ใดที่หนึ่ง ในปี 1999

00:03:22.993 --> 00:03:27.673
ที่คุณเห็นตรงนั้น คือ รัฐบาล
ติดตามคนเป็นรายบุคคล

00:03:27.673 --> 00:03:31.604
คนที่ เหมือนๆกับท่านทั้งหลาย 
ที่ต้องการจะเปลี่ยนแปลงประเทศของเขา

00:03:31.604 --> 00:03:34.484
และพวกเขาก็จดบันทึกทุกๆอย่างลงไป

00:03:34.484 --> 00:03:38.734
และสิ่งหนึ่งที่พวกเขาเขียนลงไป คือ 
เวลาที่พวกเขาถูกฆ่า

00:03:38.734 --> 00:03:41.715
ในสี่เหลี่ยมผืนผ้าสีเหลืองนั่น
คุณจะเห็นรหัส

00:03:41.715 --> 00:03:44.026
เป็นรหัสลับ: 300

00:03:44.026 --> 00:03:45.523
แล้วคุณก็เห็นวันที่

00:03:45.523 --> 00:03:49.196
ตัวเลข 300 หมายถึง "สังหารแล้ว"
และวันที่ หมายถึง วันเวลาที่ถูกฆ่า

00:03:49.196 --> 00:03:52.584
ครับ กิจกรรมนั้นจะส่งผล ในอีกประเดี๋ยว

00:03:53.064 --> 00:03:56.689
สิ่งที่เราทำ คือ ทำการขุดศพขึ้นมา ปี 2003

00:03:56.689 --> 00:04:01.530
ซึ่งเราขุดขึ้นมาได้ 220 ศพ จาก 53 หลุม
ในฐานทัพทหาร

00:04:02.640 --> 00:04:06.635
อย่างไรก็ตาม หลุมที่ 9 เข้ากันได้กับ
ครอบครัวเซอจิโอ โซล ลิแนร์

00:04:06.635 --> 00:04:09.361
ครับ เซอจิโอ เป็นศาสตราจารย์ มหาวิทยาลัย

00:04:09.361 --> 00:04:11.752
เขาสำเร็จการศึกษาจาก มหาวิทยาลัยรัฐไอโอว่า

00:04:11.752 --> 00:04:14.129
แล้วกลับไปกัวเตมาลา เพื่อเปลี่ยนแปลงประเทศ

00:04:14.129 --> 00:04:18.003
เขาถูกจับ วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 1984

00:04:18.003 --> 00:04:22.092
ถ้าคุณเห็นตรงนั้น เขาถูกสังหาร
วันที่ 29 มีนาคม 1984

00:04:22.092 --> 00:04:23.658
ซึ่งไม่น่าเชื่อ

00:04:23.658 --> 00:04:26.680
เราได้ศพของเขามา เราได้ข้อมูลของครอบครัว
และ ดีเอ็นเอ ของพวกเขา

00:04:26.680 --> 00:04:30.026
และขณะนี้ เรามีเอกสารที่บอกเราตรงกันว่า
เกิดอะไรขึ้น

NOTE Paragraph

00:04:30.026 --> 00:04:33.129
แต่ที่สำคัญที่สุด คือ ราวสองสัปดาห์ต่อมา

00:04:33.129 --> 00:04:35.816
เราก็ได้ศพมาอีกหนึ่งราย อีกหนึ่งราย
ที่ดีเอ็นเอเข้ากันได้

00:04:35.816 --> 00:04:40.617
จากหลุมศพเดียวกัน ศพของ อแมนซิโอ วิลลาโทโร

00:04:40.617 --> 00:04:43.363
ดีเอ็นเอ ของศพนั้น เข้ากันได้กับ 
ดีเอ็นเอของครอบครัวนั้น

00:04:43.363 --> 00:04:46.732
และเราก็สังเกตเห็นว่า
เขาก็อยู้ในสมุดบันทึกนั้นด้วย

00:04:46.732 --> 00:04:51.903
น่าแปลกใจ ที่เห็นว่า เขาก็ถูกสังหาร
ในวันที่ 29 มีนาคม 1984 ด้วย

00:04:51.903 --> 00:04:55.749
สิ่งนั้นจึงทำให้เราคิดว่า เอ้อ มีกี่ศพนะ 
ในหลุมนั้น

00:04:56.226 --> 00:04:57.413
หกศพ

00:04:57.413 --> 00:05:04.090
เราก็เลยบอกว่า คนกี่คนถูกสังหาร
ในวันที่ 29 มีนาคม 1984?

00:05:06.716 --> 00:05:09.034
ถูกต้องแล้ว มีอยู่หกคน

00:05:09.034 --> 00:05:14.726
เราจึงได้ ฮวน เดอ ดิออส ฮูโก กับ
มอยเซส และ ซอยโล

00:05:14.726 --> 00:05:18.574
ทั้งหมดนั้นถูกสังหารในวันเดียวกัน
ทั้งหมดถูกจับมาจากที่ต่างๆ

00:05:18.574 --> 00:05:20.328
และในช่วงเวลาต่างๆกัน

00:05:20.328 --> 00:05:21.492
ทั้งหมดถูกฝังในหลุมนั้น

00:05:21.492 --> 00:05:24.636
อีกสิ่งเดียวที่เราต้องการตอนนั้น คือ
ดีเอ็นเอ ทั้งสี่ครอบครัวนั้น

00:05:24.636 --> 00:05:27.881
เราจึงไปตามหาพวกเขา และก็พบ

00:05:27.881 --> 00:05:31.844
เราระบุศพทั้ง 6 ศพนั้น 
และคืนให้กับครอบครัวพวกเขาไป

NOTE Paragraph

00:05:32.344 --> 00:05:34.783
อีกกรณีหนึ่ง ที่ผมต้องการจะเล่าให้คุณฟัง

00:05:34.783 --> 00:05:38.871
คือ ฐานทัพทางการทหาร เรียกว่า เกรอมปาซ

00:05:38.871 --> 00:05:43.482
จริงๆแล้วแปลว่า "เชื่อในสันติภาพ" 
แต่อักษรย่อจริงๆ หมายความว่า

00:05:43.482 --> 00:05:46.501
ศูนย์สั่งการปฏิบัติการรักษาความสงบ
ระดับภูมิภาค

00:05:46.501 --> 00:05:51.491
ที่นี่เป็นสถานที่ทหารกัวเตมาลา ฝึกผู้รักษา
ความสงบ จากประเทศอื่นๆ

00:05:51.491 --> 00:05:54.332
ผู้ที่ไปปฏิบัติการกับสหประชาชาติ

00:05:54.332 --> 00:05:57.095
และไปยังประเทศอย่างเช่น ไฮติ และคองโก

00:05:57.095 --> 00:06:00.608
ครับ เรามีพยานที่บอกว่า ภายในฐานทัพนี้

00:06:00.608 --> 00:06:02.713
มีศพ มีหลุมศพ

00:06:02.713 --> 00:06:06.568
เราจึงเข้าไปที่นั่น พร้อมกับหมายค้น
และประมาณสองชั่วโมง หลังจากที่เราเข้าไป

00:06:06.568 --> 00:06:12.192
เราก็พบหลุมศพชุดแรก 84 หลุม ฝังไว้ 533 ศพ

00:06:12.192 --> 00:06:14.829
ทีนี้ ถ้าเราคิดถึงว่า

00:06:14.829 --> 00:06:18.166
ผู้รักษาความสงบถูกฝึก อยู่บนทรากศพ

00:06:18.166 --> 00:06:19.965
มันช่างน่าเย้ยหยันเสียจริงๆ

NOTE Paragraph

00:06:21.545 --> 00:06:26.802
แต่ศพเหล่านั้น--หน้าควํ่า
ส่วนใหญ่แล้วถูกมัดมือไขว้หลัง

00:06:26.802 --> 00:06:29.426
ถูกผ้าผูกตา ทุกรูปแบบของแผลบาดเจ็บ

00:06:29.426 --> 00:06:32.505
คนเหล่านี้ เป็นผู้ที่ป้องกันตัวเองไม่ได้
จึงถูกสังหาร

00:06:32.505 --> 00:06:36.530
คนที่ 533 ครอบครัว กำลังค้นหา

00:06:36.530 --> 00:06:39.142
เราจึงจะเน้นไปที่หลุมศพที่ 15

00:06:39.142 --> 00:06:42.838
หลุมศพที่ 15 สิ่งที่เราสังเกตเห็น คือ
เป็นหลุมที่เต็มไปด้วยผู้หญิงและเด็ก

00:06:42.838 --> 00:06:45.041
มีทั้งหมด 63 ศพ

00:06:45.041 --> 00:06:48.269
และนั่นทำให้ผมคิดได้ทันที

00:06:48.269 --> 00:06:50.544
อะไรกันเนี้ย ที่ไหนมีเรื่องแบบนี้มั๊ยเนี้ย

00:06:50.544 --> 00:06:53.237
เมื่อผมไปที่กัวเตมาลาในปี 1995

00:06:53.237 --> 00:06:57.888
ได้ยินได้ฟังกรณีการฆ่าหมู่
ที่เกิดเมื่อ 14 พฤษภาคม1982

00:06:57.888 --> 00:07:01.021
ที่ทหารเข้ามา แล้วฆ่าพวกผู้ชาย

00:07:01.021 --> 00:07:05.256
แล้วเอาผู้หญิงและเด็กขึ้นเฮลิคอปเตอร์ 
ไปยังที่ๆไม่มีใครรู้

00:07:06.026 --> 00:07:06.968
ครับ เดาซิว่าอะไร?

00:07:06.968 --> 00:07:11.161
เสื้อผ้าจากหลุมศพนี้ ตรงกับเสื้อผ้า
จากภูมิภาคนั้น

00:07:11.161 --> 00:07:12.891
ที่คนเหล่านี้ถูกพาตัวมา

00:07:12.891 --> 00:07:15.274
ที่ผู้หญิงและเด็กเหล่านี้ ถูกพาตัวมา

NOTE Paragraph

00:07:15.274 --> 00:07:17.746
เราจึงทำการวิเคราะห์ ดีเอ็นเอ
และเดาซิครับ?

00:07:18.767 --> 00:07:21.034
เราระบุตัว มาร์ติน่า โรจาส และมานูเอล เช็น

00:07:21.034 --> 00:07:24.109
ทั้งสองหายตัวไป ในเหตุการณ์นั้น 
และตอนนี้ เราพิสูจน์ได้แล้ว

00:07:24.109 --> 00:07:27.119
เรามีหลักฐานทางกายภาพ ที่พิสูจน์ว่า
สิ่งนี้ได้เกิดขึ้น

00:07:27.119 --> 00:07:29.860
และผู้คนเหล่านั้น ถูกนำตัวมาที่ฐานทัพนี้

00:07:29.860 --> 00:07:33.118
ครับ มานูเอล เช็น อายุสามขวบ

00:07:33.118 --> 00:07:37.985
แม่ของเขาไปที่แม่นํ้า เพื่อไปซักผ้า 
และทิ้งเขาไว้กับเพื่อนบ้าน

00:07:37.985 --> 00:07:39.689
นั่นเป็นตอนที่ทหารมา

00:07:39.689 --> 00:07:43.029
และนั่นเป็นตอนที่ เขาถูกเอาตัวไปใน
เฮลิคอปเตอร์ และไม่มีใครพบเห็นอีกเลย

00:07:43.029 --> 00:07:45.008
จนกระทั่ง เรามาพบเขาในหลุมที่ 15

NOTE Paragraph

00:07:45.008 --> 00:07:50.726
ดังนั้น พร้อมกับวิทยาศาสตร์ กับโบราณคดี
กับมานุษยวิทยา กับพันธุศาสตร์

00:07:50.726 --> 00:07:53.960
สิ่งที่เรากำลังทำคือ เรากำลังส่งเสียงร้อง
ให้กับผู้ที่ไร้เสียง

00:07:53.960 --> 00:07:55.645
แต่เรากำลังทำมากกว่านั้น

00:07:55.645 --> 00:07:57.810
จริงๆ เรากำลังพิสูจน์หลักฐาน
เพื่อการพิจารณาคดีในศาล

00:07:57.810 --> 00:08:01.331
เช่น การพิจารณาคดีการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์
ที่เกิดขึ้นปีที่แล้ว ในกัวเตมาลา

00:08:01.332 --> 00:08:06.142
เมื่อ นายพล ริออส มอนทท์ ถูกพบว่ามีความผิด
ฐานฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ และถูกจำคุก 80 ปี

NOTE Paragraph

00:08:06.142 --> 00:08:09.786
ผมจึงมาพูดที่นี่ เพื่อบอกคุณในวันนี้ว่า
สิ่งนี้กำลังเกิดขึ้นในทุกๆที่--

00:08:09.787 --> 00:08:12.511
กำลังเกิดขึ้นในเม็กซิโก
ตรงข้างหน้าเรานี้แหละ ในวันนี้--

00:08:12.511 --> 00:08:14.451
และเราให้มันดำเนินการต่อไป ไม่ได้อีกแล้ว

00:08:14.451 --> 00:08:17.352
ตอนนี้ เราต้องมาร่วมกัน และตัดสินใจ

00:08:17.352 --> 00:08:19.573
ว่า เราจะไม่ให้มีการสูญหาย อีกต่อไป

00:08:19.573 --> 00:08:20.765
ไม่มีการสูญหายของผู้คนอีก

00:08:20.765 --> 00:08:23.476
ตกลงครับ ไม่มีการสูญหายอีก

NOTE Paragraph

00:08:23.476 --> 00:08:24.719
ขอบคุณครับ

NOTE Paragraph

00:08:24.719 --> 00:08:27.935
(เสียงปรบมือ)