1
00:00:00,917 --> 00:00:04,085
กัวเตมาลา กำลังฟื้นจาก 36 ปีของความขัดแย้ง

2
00:00:04,085 --> 00:00:06,616
ความขัดแย้งที่ฟาดฟันกัน ในช่วงสงครามเย็น

3
00:00:06,616 --> 00:00:10,669
จริงๆมันเป็นแค่การก่อความไม่สงบ
เล็กๆของฝ่ายซ้าย

4
00:00:10,669 --> 00:00:13,836
และการตอบโต้แบบทำลายล้าง ของฝ่ายรัฐบาล

5
00:00:13,836 --> 00:00:16,678
ผลที่เราได้รับก็คือ เหยื่อที่เป็นพลเรือน
2 แสนคน

6
00:00:16,678 --> 00:00:20,332
ในจำนวนนั้น 160,000 คน ถูกฆ่าตายในชุมชน

7
00:00:20,332 --> 00:00:24,428
มีทั้งเด็กเล็ก ผู้ชาย หญิง แม้กระทั่งคนแก่

8
00:00:24,428 --> 00:00:27,858
แล้วก็มีคนอื่นๆราว 40,000 คน ที่สูญหายไป

9
00:00:27,858 --> 00:00:30,178
คนที่เรายังคงค้นหาอยู่ ทุกวันนี้

10
00:00:30,178 --> 00:00:32,738
เราเรียกพวกเขาว่า เดสะพะเรซิโดส

11
00:00:32,738 --> 00:00:35,603
ปัจจุบัน 83% ของเหยื่อนั้น เป็นชาวมายัน

12
00:00:35,603 --> 00:00:38,008
เหยื่อซึ่งเป็นผู้สืบเชื้อสาย

13
00:00:38,008 --> 00:00:40,744
ผู้ที่อยู่อาศัยในอเมริกากลางมาแต่ดั้งเดิม

14
00:00:40,744 --> 00:00:44,251
เพียง 17% เท่านั้น สืบเชื้อสายมาจากยุโรป

15
00:00:44,251 --> 00:00:46,308
แต่สิ่งที่สำคัญตรงนี้ ก็คือ

16
00:00:46,308 --> 00:00:52,329
คนที่ควรต้องมาพิทักษ์ปกป้องเรา
เช่น ตำรวจ ทหาร

17
00:00:52,329 --> 00:00:54,995
คือคนที่ก่ออาชญากรรมส่วนใหญ่ในครั้งนั้น

18
00:00:56,035 --> 00:00:59,327
ครับ ครอบครัวเหล่านั้น พวกเขาต้องการข้อมูล

19
00:00:59,335 --> 00:01:00,902
พวกเขาต้องการรู้ว่า เกิดอะไรขึ้น

20
00:01:00,902 --> 00:01:03,092
พวกเขาต้องการศพของคนที่พวกเขารัก

21
00:01:03,092 --> 00:01:06,339
แต่ที่สำคัญที่สุด สิ่งที่พวกเขาต้องการคือ
พวกเขาต้องการ "คุณ"

22
00:01:06,339 --> 00:01:10,395
ต้องการให้ทุกๆท่านรู้ว่า
คนที่พวกเขารักนั้น ไม่ได้ทำอะไรผิด

23
00:01:11,515 --> 00:01:16,824
ครับ ในกรณีของผมนั้น คือ คุณพ่อของผม
ถูกขู่จะฆ่า ในปี 1980

24
00:01:17,203 --> 00:01:18,583
เราก็เลยหนีออกมา

25
00:01:18,583 --> 00:01:20,337
เราทิ้งกัวเตมาลา และเรามาที่นี่

26
00:01:20,337 --> 00:01:21,543
ผมจึงโตขึ้นมาในนิวยอร์ค

27
00:01:21,543 --> 00:01:25,323
ผมโตขึ้นมาในบรุคลิน, จริงๆแล้ว, 
ไปเรียนที่โรงเรียนมัธยม อูเทร็ชท์

28
00:01:25,323 --> 00:01:27,141
และสำเร็จการศึกษาที่ บรุคลินคอลเลจ

29
00:01:27,141 --> 00:01:28,707
อย่างเดียวเท่านั้น ก็คือ

30
00:01:28,707 --> 00:01:32,578
ผมไม่รู้จริงๆว่ากำลังเกิดอะไรในตอนนั้น 
ในกัวเตมาลา

31
00:01:32,578 --> 00:01:35,447
ผมไม่สนใจมัน มันเจ็บปวดเหลือเกิน

32
00:01:35,447 --> 00:01:39,754
เป็นอย่างนั้น จนกระทั่งปี 1995 ที่ผมตัดสิน
ทำบางอย่างเกี่ยวกับเรื่องนี้

33
00:01:39,754 --> 00:01:40,908
ผมจึงกลับไป

34
00:01:40,908 --> 00:01:44,488
ผมกลับไปที่กัวเตมาลา เพื่อค้นหาศพผู้ตาย

35
00:01:44,488 --> 00:01:48,961
เพื่อให้เข้าใจว่า ได้เกิดอะไรขึ้น
และเพื่อค้นหาบางส่วนของผมด้วย

36
00:01:50,051 --> 00:01:53,414
วิธีที่เราทำงานก็คือ เราให้ข้อมูลกับผู้คน

37
00:01:53,414 --> 00:01:56,384
เราพูดคุยกับสมาชิกของครอบครัว 
แล้วให้พวกเขาเลือก

38
00:01:56,384 --> 00:01:59,614
เราให้พวกเขาตัดสินใจ ที่จะเล่าเรื่องราว

39
00:01:59,614 --> 00:02:01,466
บอกเราว่า พวกเขาได้เห็นอะไร

40
00:02:01,466 --> 00:02:03,594
บอกเราเกี่ยวกับคนที่เขารัก

41
00:02:03,594 --> 00:02:04,880
และที่สำคัญยิ่งกว่านั้น

42
00:02:04,880 --> 00:02:08,878
เราให้พวกเขาเลือกที่จะให้เรา
ชิ้นส่วนหนึ่งของตัวเอง

43
00:02:08,878 --> 00:02:11,354
ชิ้นส่วนสำคัญแก่นแท้ ว่าเขาเป็นใคร

44
00:02:11,354 --> 00:02:13,611
และดีเอ็นเอนั้น คือ สิ่งที่เราจะนำมา
เปรียบเทียบ

45
00:02:13,611 --> 00:02:16,331
กับดีเอ็นเอที่มาจากโครงกระดูก

46
00:02:16,331 --> 00:02:19,386
ในระหว่างที่เรากำลังทำเรื่องนั้นอยู่
เราก็กำลังค้นหาศพไปด้วย

47
00:02:19,386 --> 00:02:21,374
และพวกนี้คือ โครงกระดูก จนถึงเดี๋ยวนี้

48
00:02:21,374 --> 00:02:24,280
อาชญากรรมเหล่านี้ส่วนใหญ่ 
เกิดขึ้น 32 ปีมาแล้ว

49
00:02:24,280 --> 00:02:25,526
เมื่อเราพบหลุมศพ

50
00:02:25,526 --> 00:02:29,656
เราขุดดินออกไป และสุดท้ายก็ทำความสะอาดศพ
บันทึกเป็นหลักฐานไว้ และขุดศพขึ้นมา

51
00:02:29,656 --> 00:02:33,095
จริงๆแล้ว เรานำโครงกระดูกขึ้นมาจากพื้นดิน

52
00:02:33,095 --> 00:02:37,237
ทันทีที่เราได้ศพเหล่านั้นมา เราก็เอามัน
กลับมาในเมือง ไปที่ห้องแล็บของเรา

53
00:02:37,237 --> 00:02:40,321
แล้วก็เริ่มกระบวนการเพื่อพยายามเข้าใจ
สิ่งสำคัญ 2 อย่าง

54
00:02:40,321 --> 00:02:42,614
อย่างหนึ่ง คือ เขาตายอย่างไร

55
00:02:42,614 --> 00:02:45,718
ตรงนี้ คุณเห็นรอยแผลจากกระสุนปืน 
ตรงหลังศีรษะ

56
00:02:45,718 --> 00:02:48,367
หรือรอยแผลจากการฟัน เป็นตัวอย่าง

57
00:02:48,367 --> 00:02:51,693
อีกอย่างหนึ่งที่เราต้องการจะรู้ คือ 
เขาเป็นใคร

58
00:02:51,693 --> 00:02:55,152
เป็นเด็กอ่อนใช่มั๊ย

59
00:02:55,152 --> 00:02:56,809
หรือเป็นผู้ใหญ่

60
00:02:56,809 --> 00:02:58,949
เป็นผู้หญิงหรือผู้ชาย

61
00:02:58,949 --> 00:03:00,732
แต่เมื่อเราวิเคราะห์เรื่องนั้นได้แล้ว

62
00:03:00,732 --> 00:03:03,458
สิ่งที่เราจะทำ ก็คือ เราจะเศษชิ้นส่วนเล็กๆ
ของกระดูก

63
00:03:03,458 --> 00:03:06,272
และจะสกัดเอา ดีเอ็นเอ ออกมา

64
00:03:06,272 --> 00:03:07,367
เราจะเอา ดีเอ็นเอนั้น

65
00:03:07,367 --> 00:03:12,127
แล้วเอามาเปรียบเทียบกับ ดีเอ็นเอ 
ของครอบครัว แน่นอนครับ

66
00:03:12,127 --> 00:03:15,771
วิธีดีที่สุด เพื่ออธิบายเรื่องนี้ต่อท่าน
ก็คือ แสดงให้ชม 2 กรณี

67
00:03:15,771 --> 00:03:18,318
รายแรก เป็นกรณีบันทึกประจำวันของทหาร

68
00:03:18,318 --> 00:03:22,993
ครับ นี่เป็นเอกสาร ที่ลักลอบเอาออกมาจาก
ที่ใดที่หนึ่ง ในปี 1999

69
00:03:22,993 --> 00:03:27,673
ที่คุณเห็นตรงนั้น คือ รัฐบาล
ติดตามคนเป็นรายบุคคล

70
00:03:27,673 --> 00:03:31,604
คนที่ เหมือนๆกับท่านทั้งหลาย 
ที่ต้องการจะเปลี่ยนแปลงประเทศของเขา

71
00:03:31,604 --> 00:03:34,484
และพวกเขาก็จดบันทึกทุกๆอย่างลงไป

72
00:03:34,484 --> 00:03:38,734
และสิ่งหนึ่งที่พวกเขาเขียนลงไป คือ 
เวลาที่พวกเขาถูกฆ่า

73
00:03:38,734 --> 00:03:41,715
ในสี่เหลี่ยมผืนผ้าสีเหลืองนั่น
คุณจะเห็นรหัส

74
00:03:41,715 --> 00:03:44,026
เป็นรหัสลับ: 300

75
00:03:44,026 --> 00:03:45,523
แล้วคุณก็เห็นวันที่

76
00:03:45,523 --> 00:03:49,196
ตัวเลข 300 หมายถึง "สังหารแล้ว"
และวันที่ หมายถึง วันเวลาที่ถูกฆ่า

77
00:03:49,196 --> 00:03:52,584
ครับ กิจกรรมนั้นจะส่งผล ในอีกประเดี๋ยว

78
00:03:53,064 --> 00:03:56,689
สิ่งที่เราทำ คือ ทำการขุดศพขึ้นมา ปี 2003

79
00:03:56,689 --> 00:04:01,530
ซึ่งเราขุดขึ้นมาได้ 220 ศพ จาก 53 หลุม
ในฐานทัพทหาร

80
00:04:02,640 --> 00:04:06,635
อย่างไรก็ตาม หลุมที่ 9 เข้ากันได้กับ
ครอบครัวเซอจิโอ โซล ลิแนร์

81
00:04:06,635 --> 00:04:09,361
ครับ เซอจิโอ เป็นศาสตราจารย์ มหาวิทยาลัย

82
00:04:09,361 --> 00:04:11,752
เขาสำเร็จการศึกษาจาก มหาวิทยาลัยรัฐไอโอว่า

83
00:04:11,752 --> 00:04:14,129
แล้วกลับไปกัวเตมาลา เพื่อเปลี่ยนแปลงประเทศ

84
00:04:14,129 --> 00:04:18,003
เขาถูกจับ วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 1984

85
00:04:18,003 --> 00:04:22,092
ถ้าคุณเห็นตรงนั้น เขาถูกสังหาร
วันที่ 29 มีนาคม 1984

86
00:04:22,092 --> 00:04:23,658
ซึ่งไม่น่าเชื่อ

87
00:04:23,658 --> 00:04:26,680
เราได้ศพของเขามา เราได้ข้อมูลของครอบครัว
และ ดีเอ็นเอ ของพวกเขา

88
00:04:26,680 --> 00:04:30,026
และขณะนี้ เรามีเอกสารที่บอกเราตรงกันว่า
เกิดอะไรขึ้น

89
00:04:30,026 --> 00:04:33,129
แต่ที่สำคัญที่สุด คือ ราวสองสัปดาห์ต่อมา

90
00:04:33,129 --> 00:04:35,816
เราก็ได้ศพมาอีกหนึ่งราย อีกหนึ่งราย
ที่ดีเอ็นเอเข้ากันได้

91
00:04:35,816 --> 00:04:40,617
จากหลุมศพเดียวกัน ศพของ อแมนซิโอ วิลลาโทโร

92
00:04:40,617 --> 00:04:43,363
ดีเอ็นเอ ของศพนั้น เข้ากันได้กับ 
ดีเอ็นเอของครอบครัวนั้น

93
00:04:43,363 --> 00:04:46,732
และเราก็สังเกตเห็นว่า
เขาก็อยู้ในสมุดบันทึกนั้นด้วย

94
00:04:46,732 --> 00:04:51,903
น่าแปลกใจ ที่เห็นว่า เขาก็ถูกสังหาร
ในวันที่ 29 มีนาคม 1984 ด้วย

95
00:04:51,903 --> 00:04:55,749
สิ่งนั้นจึงทำให้เราคิดว่า เอ้อ มีกี่ศพนะ 
ในหลุมนั้น

96
00:04:56,226 --> 00:04:57,413
หกศพ

97
00:04:57,413 --> 00:05:04,090
เราก็เลยบอกว่า คนกี่คนถูกสังหาร
ในวันที่ 29 มีนาคม 1984?

98
00:05:06,716 --> 00:05:09,034
ถูกต้องแล้ว มีอยู่หกคน

99
00:05:09,034 --> 00:05:14,726
เราจึงได้ ฮวน เดอ ดิออส ฮูโก กับ
มอยเซส และ ซอยโล

100
00:05:14,726 --> 00:05:18,574
ทั้งหมดนั้นถูกสังหารในวันเดียวกัน
ทั้งหมดถูกจับมาจากที่ต่างๆ

101
00:05:18,574 --> 00:05:20,328
และในช่วงเวลาต่างๆกัน

102
00:05:20,328 --> 00:05:21,492
ทั้งหมดถูกฝังในหลุมนั้น

103
00:05:21,492 --> 00:05:24,636
อีกสิ่งเดียวที่เราต้องการตอนนั้น คือ
ดีเอ็นเอ ทั้งสี่ครอบครัวนั้น

104
00:05:24,636 --> 00:05:27,881
เราจึงไปตามหาพวกเขา และก็พบ

105
00:05:27,881 --> 00:05:31,844
เราระบุศพทั้ง 6 ศพนั้น 
และคืนให้กับครอบครัวพวกเขาไป

106
00:05:32,344 --> 00:05:34,783
อีกกรณีหนึ่ง ที่ผมต้องการจะเล่าให้คุณฟัง

107
00:05:34,783 --> 00:05:38,871
คือ ฐานทัพทางการทหาร เรียกว่า เกรอมปาซ

108
00:05:38,871 --> 00:05:43,482
จริงๆแล้วแปลว่า "เชื่อในสันติภาพ" 
แต่อักษรย่อจริงๆ หมายความว่า

109
00:05:43,482 --> 00:05:46,501
ศูนย์สั่งการปฏิบัติการรักษาความสงบ
ระดับภูมิภาค

110
00:05:46,501 --> 00:05:51,491
ที่นี่เป็นสถานที่ทหารกัวเตมาลา ฝึกผู้รักษา
ความสงบ จากประเทศอื่นๆ

111
00:05:51,491 --> 00:05:54,332
ผู้ที่ไปปฏิบัติการกับสหประชาชาติ

112
00:05:54,332 --> 00:05:57,095
และไปยังประเทศอย่างเช่น ไฮติ และคองโก

113
00:05:57,095 --> 00:06:00,608
ครับ เรามีพยานที่บอกว่า ภายในฐานทัพนี้

114
00:06:00,608 --> 00:06:02,713
มีศพ มีหลุมศพ

115
00:06:02,713 --> 00:06:06,568
เราจึงเข้าไปที่นั่น พร้อมกับหมายค้น
และประมาณสองชั่วโมง หลังจากที่เราเข้าไป

116
00:06:06,568 --> 00:06:12,192
เราก็พบหลุมศพชุดแรก 84 หลุม ฝังไว้ 533 ศพ

117
00:06:12,192 --> 00:06:14,829
ทีนี้ ถ้าเราคิดถึงว่า

118
00:06:14,829 --> 00:06:18,166
ผู้รักษาความสงบถูกฝึก อยู่บนทรากศพ

119
00:06:18,166 --> 00:06:19,965
มันช่างน่าเย้ยหยันเสียจริงๆ

120
00:06:21,545 --> 00:06:26,802
แต่ศพเหล่านั้น--หน้าควํ่า
ส่วนใหญ่แล้วถูกมัดมือไขว้หลัง

121
00:06:26,802 --> 00:06:29,426
ถูกผ้าผูกตา ทุกรูปแบบของแผลบาดเจ็บ

122
00:06:29,426 --> 00:06:32,505
คนเหล่านี้ เป็นผู้ที่ป้องกันตัวเองไม่ได้
จึงถูกสังหาร

123
00:06:32,505 --> 00:06:36,530
คนที่ 533 ครอบครัว กำลังค้นหา

124
00:06:36,530 --> 00:06:39,142
เราจึงจะเน้นไปที่หลุมศพที่ 15

125
00:06:39,142 --> 00:06:42,838
หลุมศพที่ 15 สิ่งที่เราสังเกตเห็น คือ
เป็นหลุมที่เต็มไปด้วยผู้หญิงและเด็ก

126
00:06:42,838 --> 00:06:45,041
มีทั้งหมด 63 ศพ

127
00:06:45,041 --> 00:06:48,269
และนั่นทำให้ผมคิดได้ทันที

128
00:06:48,269 --> 00:06:50,544
อะไรกันเนี้ย ที่ไหนมีเรื่องแบบนี้มั๊ยเนี้ย

129
00:06:50,544 --> 00:06:53,237
เมื่อผมไปที่กัวเตมาลาในปี 1995

130
00:06:53,237 --> 00:06:57,888
ได้ยินได้ฟังกรณีการฆ่าหมู่
ที่เกิดเมื่อ 14 พฤษภาคม1982

131
00:06:57,888 --> 00:07:01,021
ที่ทหารเข้ามา แล้วฆ่าพวกผู้ชาย

132
00:07:01,021 --> 00:07:05,256
แล้วเอาผู้หญิงและเด็กขึ้นเฮลิคอปเตอร์ 
ไปยังที่ๆไม่มีใครรู้

133
00:07:06,026 --> 00:07:06,968
ครับ เดาซิว่าอะไร?

134
00:07:06,968 --> 00:07:11,161
เสื้อผ้าจากหลุมศพนี้ ตรงกับเสื้อผ้า
จากภูมิภาคนั้น

135
00:07:11,161 --> 00:07:12,891
ที่คนเหล่านี้ถูกพาตัวมา

136
00:07:12,891 --> 00:07:15,274
ที่ผู้หญิงและเด็กเหล่านี้ ถูกพาตัวมา

137
00:07:15,274 --> 00:07:17,746
เราจึงทำการวิเคราะห์ ดีเอ็นเอ
และเดาซิครับ?

138
00:07:18,767 --> 00:07:21,034
เราระบุตัว มาร์ติน่า โรจาส และมานูเอล เช็น

139
00:07:21,034 --> 00:07:24,109
ทั้งสองหายตัวไป ในเหตุการณ์นั้น 
และตอนนี้ เราพิสูจน์ได้แล้ว

140
00:07:24,109 --> 00:07:27,119
เรามีหลักฐานทางกายภาพ ที่พิสูจน์ว่า
สิ่งนี้ได้เกิดขึ้น

141
00:07:27,119 --> 00:07:29,860
และผู้คนเหล่านั้น ถูกนำตัวมาที่ฐานทัพนี้

142
00:07:29,860 --> 00:07:33,118
ครับ มานูเอล เช็น อายุสามขวบ

143
00:07:33,118 --> 00:07:37,985
แม่ของเขาไปที่แม่นํ้า เพื่อไปซักผ้า 
และทิ้งเขาไว้กับเพื่อนบ้าน

144
00:07:37,985 --> 00:07:39,689
นั่นเป็นตอนที่ทหารมา

145
00:07:39,689 --> 00:07:43,029
และนั่นเป็นตอนที่ เขาถูกเอาตัวไปใน
เฮลิคอปเตอร์ และไม่มีใครพบเห็นอีกเลย

146
00:07:43,029 --> 00:07:45,008
จนกระทั่ง เรามาพบเขาในหลุมที่ 15

147
00:07:45,008 --> 00:07:50,726
ดังนั้น พร้อมกับวิทยาศาสตร์ กับโบราณคดี
กับมานุษยวิทยา กับพันธุศาสตร์

148
00:07:50,726 --> 00:07:53,960
สิ่งที่เรากำลังทำคือ เรากำลังส่งเสียงร้อง
ให้กับผู้ที่ไร้เสียง

149
00:07:53,960 --> 00:07:55,645
แต่เรากำลังทำมากกว่านั้น

150
00:07:55,645 --> 00:07:57,810
จริงๆ เรากำลังพิสูจน์หลักฐาน
เพื่อการพิจารณาคดีในศาล

151
00:07:57,810 --> 00:08:01,331
เช่น การพิจารณาคดีการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์
ที่เกิดขึ้นปีที่แล้ว ในกัวเตมาลา

152
00:08:01,332 --> 00:08:06,142
เมื่อ นายพล ริออส มอนทท์ ถูกพบว่ามีความผิด
ฐานฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ และถูกจำคุก 80 ปี

153
00:08:06,142 --> 00:08:09,786
ผมจึงมาพูดที่นี่ เพื่อบอกคุณในวันนี้ว่า
สิ่งนี้กำลังเกิดขึ้นในทุกๆที่--

154
00:08:09,787 --> 00:08:12,511
กำลังเกิดขึ้นในเม็กซิโก
ตรงข้างหน้าเรานี้แหละ ในวันนี้--

155
00:08:12,511 --> 00:08:14,451
และเราให้มันดำเนินการต่อไป ไม่ได้อีกแล้ว

156
00:08:14,451 --> 00:08:17,352
ตอนนี้ เราต้องมาร่วมกัน และตัดสินใจ

157
00:08:17,352 --> 00:08:19,573
ว่า เราจะไม่ให้มีการสูญหาย อีกต่อไป

158
00:08:19,573 --> 00:08:20,765
ไม่มีการสูญหายของผู้คนอีก

159
00:08:20,765 --> 00:08:23,476
ตกลงครับ ไม่มีการสูญหายอีก

160
00:08:23,476 --> 00:08:24,719
ขอบคุณครับ

161
00:08:24,719 --> 00:08:27,935
(เสียงปรบมือ)