1
00:00:02,500 --> 00:00:06,420
(nhạc giới thiệu)

2
00:00:06,420 --> 00:00:08,500
Xin chào, tôi là Paul Henne

3
00:00:08,500 --> 00:00:11,660
và tôi là sinh viên triết học tại Đại học Duke.

4
00:00:11,660 --> 00:00:14,980
Và trong video này, tôi
sẽ thảo luận về tính hiệu lực,

5
00:00:14,980 --> 00:00:19,160
một công cụ quan trọng cho
đánh giá các suy luận diễn dịch

6
00:00:19,530 --> 00:00:21,360
Bạn có thể đã nghe ai đó nói

7
00:00:21,360 --> 00:00:22,980
"đó là một điểm hợp lý" hoặc

8
00:00:22,980 --> 00:00:24,400
có lẽ trong một cuộc tranh luận bạn đã nghe một người bạn

9
00:00:24,400 --> 00:00:27,160
nói điều gì đó như
"đó là hợp lý, nhưng ..."

10
00:00:27,160 --> 00:00:29,720
Trong những sử dụng hàng ngày của thuật ngữ này

11
00:00:29,720 --> 00:00:32,280
"hợp lý" hoặc "tính hợp lệ",

12
00:00:32,280 --> 00:00:34,840
mọi người thường dùng với ý nghĩa

13
00:00:35,800 --> 00:00:36,500
"đó là một điểm tốt,"

14
00:00:37,500 --> 00:00:38,600
hoặc "mệnh đề đó là đúng."

15
00:00:38,880 --> 00:00:40,300
Nhưng tôi sẽ không nói,

16
00:00:40,600 --> 00:00:41,600
trong video này, về những cách sử dụng đó.

17
00:00:44,800 --> 00:00:46,600
Thay vào đó, tôi sẽ thảo luận về

18
00:00:47,400 --> 00:00:49,200
khái niệm chuyên môn
trong triết học về tính hợp lệ,

19
00:00:50,200 --> 00:00:51,600
như trong "lập luận hợp lệ".

20
00:00:52,600 --> 00:00:55,100
Bạn đã biết rằng một
lập luận là một tập hợp các mệnh đề,

21
00:00:56,100 --> 00:00:56,960
và một hoặc nhiều mệnh đề

22
00:00:56,960 --> 00:00:58,600
được cung cấp để bổ trợ

23
00:00:59,700 --> 00:01:01,300
cho một số mệnh đề khác.

24
00:01:02,300 --> 00:01:03,940
Các mệnh đề bổ trợ

25
00:01:03,940 --> 00:01:06,010
được gọi là "tiền đề"

26
00:01:06,010 --> 00:01:08,140
và mệnh đề được bổ trợ

27
00:01:08,140 --> 00:01:11,400
được gọi là "kết luận".

28
00:01:12,400 --> 00:01:13,600
Tính hợp lệ, theo ý nghĩa mà tôi đang nói,

29
00:01:15,100 --> 00:01:16,600
áp dụng cho các lập luận diễn dịch

30
00:01:17,300 --> 00:01:19,300
Vì vậy, một lập luận là hợp lệ hoặc không hợp lệ.

31
00:01:20,300 --> 00:01:21,670
Tính hợp lệ, không phải là
tài sản của các mệnh đề

32
00:01:21,670 --> 00:01:23,060
hoặc bất cứ thứ gì tương tự.

33
00:01:24,600 --> 00:01:27,600
Vậy, chính xác thì lập luận hợp lý là gì?

34
00:01:28,600 --> 00:01:31,000
Vâng, giả sử bạn thực hiện lập luận sau,

35
00:01:31,600 --> 00:01:32,900
và ở đây tôi sẽ sử dụng "P" cho
các "tiền đề"

36
00:01:33,100 --> 00:01:35,800
và tôi sẽ sử dụng "C" để
cho kết luận.

37
00:01:36,500 --> 00:01:38,500
(P1): Tất cả mọi người đều có lương tâm.

38
00:01:38,500 --> 00:01:41,640
(P2): Iris Murdoch là một con người.

39
00:01:42,600 --> 00:01:45,500
(C): Vì vậy, Iris Murdoch có lương tâm.

40
00:01:47,600 --> 00:01:49,620
Giả sử tôi nói rằng lập luận của bạn là hợp lệ.

41
00:01:50,600 --> 00:01:52,660
Tôi có ý nói rằng lập luận của bạn là tốt?

42
00:01:53,600 --> 00:01:54,820
Hay tôi có ý nói rằng kết luận của bạn,

43
00:01:55,800 --> 00:01:58,280
hoặc tất cả các tiền đề
và kết luận là đúng?

44
00:02:00,200 --> 00:02:00,720
Trong khi nghe có vẻ
như những gì tôi nói,

45
00:02:01,700 --> 00:02:02,380
tính hợp lệ sẽ không có gì để làm
với tính xác thực của kết luận

46
00:02:05,400 --> 00:02:08,330
hoặc lập luận ở mức tốt chung chung.

47
00:02:10,900 --> 00:02:11,700
Vì vậy, hãy xác định nó.

48
00:02:12,700 --> 00:02:18,200
Lập luận là hợp lệ nếu và chỉ khi tính xác thực của các tiền đề

49
00:02:19,000 --> 00:02:20,750
đảm bảo cho tính xác thực của kết luận.

50
00:02:21,700 --> 00:02:24,500
Nghĩa là, tính hợp lệ là
tài sản của các lập luận,

51
00:02:25,500 --> 00:02:29,000
nếu các tiền đề của các lập luận là đúng,

52
00:02:29,500 --> 00:02:31,600
thì kết luận phải đúng.

53
00:02:32,700 --> 00:02:35,400
Vì vậy, nó không thể

54
00:02:35,600 --> 00:02:39,180
khi một lập luận hợp lệ có tất cả các tiền đề đúng

55
00:02:40,100 --> 00:02:42,400
trừ khi kết luận cũng phải đúng.

56
00:02:44,000 --> 00:02:45,600
Khi một lập luận hợp lệ theo nghĩa này,

57
00:02:46,400 --> 00:02:50,170
chúng tôi nói rằng tiền đề
phải kéo theo kết luận.

58
00:02:51,600 --> 00:02:54,000
Vì vậy, chúng ta hãy quay lại trong một giây.

59
00:02:55,400 --> 00:02:58,600
Một lập luận bao gồm các mệnh đề có thể đúng hoặc sai,

60
00:03:00,000 --> 00:03:01,600
như mệnh đề "hình vuông này màu cam. "

61
00:03:02,000 --> 00:03:04,600
Lập luận không thể đúng hoặc sai.

62
00:03:04,700 --> 00:03:08,000
Tuy nhiên, chúng có thể hợp lệ hoặc không hợp lệ,

63
00:03:09,400 --> 00:03:11,590
Và, nếu một lập luận hợp lệ, thì nếu tiền đề của nó đúng,

64
00:03:13,690 --> 00:03:15,810
thì kết luận của nó phải đúng.

65
00:03:17,700 --> 00:03:20,900
Lưu ý, tôi không
nói rằng một lập luận hợp lệ

66
00:03:20,900 --> 00:03:23,300
có tiền đề đúng hoặc sai

67
00:03:23,300 --> 00:03:25,500
hoặc có một kết luận đúng và sai.

68
00:03:25,500 --> 00:03:28,100
Tôi đã nói có điều kiện.

69
00:03:29,100 --> 00:03:30,600
Đó là, nếu lập luận là hợp lệ,

70
00:03:31,000 --> 00:03:32,900
thì tính xác thực về kết luận của nó

71
00:03:32,900 --> 00:03:35,800
phải theo sau tính xác thực về tiền đề của nó.

72
00:03:36,300 --> 00:03:38,690
Ngược lại, nếu tính xác thực của các tiền đề đưa đến kết luận,

73
00:03:42,400 --> 00:03:43,400
thì lập luận là hợp lý.

74
00:03:43,700 --> 00:03:45,750
Bây giờ, tất cả điều này nghe rất trừu tượng,

75
00:03:45,750 --> 00:03:47,400
vì vậy hãy quay lại một số ví dụ.

76
00:03:47,400 --> 00:03:49,250
Hãy xem ví dụ trước.

77
00:03:49,250 --> 00:03:50,410
Tôi đã nói rằng lập luận

78
00:03:50,410 --> 00:03:53,890
về triết gia người Anh Iris Murdoch là hợp lệ.

79
00:03:53,890 --> 00:03:55,310
Tôi có đúng không?

80
00:03:55,310 --> 00:03:55,890
Vâng!

81
00:03:55,890 --> 00:03:58,450
Nếu các tiền đề của lập luận là đúng,

82
00:03:58,450 --> 00:04:01,310
thì kết luận phải đúng, trong trường hợp này.

83
00:04:01,870 --> 00:04:03,170
Hãy nhớ rằng, không quan trọng

84
00:04:03,170 --> 00:04:05,670
tiền đề của chúng ta là đúng hay sai.

85
00:04:05,670 --> 00:04:07,070
Ví dụ, một lập luận

86
00:04:07,070 --> 00:04:09,420
với tất cả các tiền đề sai.

87
00:04:09,420 --> 00:04:13,110
(P1): Tất cả mọi người đều không có lương tâm.

88
00:04:13,110 --> 00:04:16,300
Premise (2): Iris Murdoch là một con người.

89
00:04:17,300 --> 00:04:20,480
Kết luận: Vì vậy, Iris Murdoch không có lương tâm.

90
00:04:22,300 --> 00:04:24,800
Lập luận này cũng hợp lệ,
cũng giống như lập luận đầu tiên.

91
00:04:25,090 --> 00:04:26,600
Tính xác thực của tiền đề dẫn đến

92
00:04:27,250 --> 00:04:29,670
tính xác thực của kết luận, phải không?

93
00:04:29,670 --> 00:04:33,410
Nếu đó là trường hợp
tất cả mọi người đều không có lương tâm,

94
00:04:33,410 --> 00:04:37,720
và trường hợp IrisMurdoch
là một trong những con người này,

95
00:04:37,720 --> 00:04:39,460
thì nhất thiết phải là

96
00:04:39,460 --> 00:04:42,010
Iris Murdoch không có lương tâm.

97
00:04:42,010 --> 00:04:44,110
Hãy thử một ví dụ với các tiền đề

98
00:04:44,110 --> 00:04:46,260
trong đó chúng ta không biết đâu là sự thật.

99
00:04:47,600 --> 00:04:50,090
(P1): Tất cả người ngoài hành tinh đều nói tiếng Anh.

100
00:04:51,000 --> 00:04:53,150
(P2): Splock là một người ngoài hành tinh.

101
00:04:54,100 --> 00:04:57,040
Kết luận: Vì vậy, Splock nói được tiếng Anh.

102
00:04:57,600 --> 00:04:59,000
Chúng ta không biết liệu có người ngoài hành tinh không,

103
00:04:59,000 --> 00:05:00,890
hay họ có thể nó tất cả các thứ tiếng.

104
00:05:00,890 --> 00:05:02,950
Chúng tôi không biết họ có nói tiếng Anh hay không.

105
00:05:02,950 --> 00:05:03,750
Nó có thể là một trường hợp,

106
00:05:03,750 --> 00:05:05,270
hoặc nó không thể là trường hợp đó.

107
00:05:05,270 --> 00:05:07,870
Nhưng lập luận này, tuy nhiên, là hợp lệ.

108
00:05:07,870 --> 00:05:10,610
Nếu tiền đề một và hai là đúng,

109
00:05:10,610 --> 00:05:13,230
thì kết luận phải đúng.

110
00:05:13,230 --> 00:05:15,440
Chúng tôi thậm chí sử dụng
các thuật ngữ không xác định.

111
00:05:15,440 --> 00:05:18,610
(P1): Tất cả các sliff là splat.

112
00:05:18,610 --> 00:05:21,590
(P2): Sniff là một sliff.

113
00:05:21,590 --> 00:05:25,470
Kết luận: Vì vậy, sniff là một splat.

114
00:05:25,470 --> 00:05:29,210
Một lần nữa, mặc dù tính xác thực của tiền đề chưa xác định,

115
00:05:29,210 --> 00:05:30,910
chúng ta vẫn có một lập luận hợp lệ.

116
00:05:30,910 --> 00:05:33,550
Đây chỉ là một loại lập luận hợp lệ,

117
00:05:33,550 --> 00:05:34,910
và bạn có thể tìm hiểu về những thứ khác

118
00:05:34,910 --> 00:05:36,530
trong các video sắp tới.

119
00:05:36,530 --> 00:05:38,050
Lưu ý đến việc

120
00:05:38,050 --> 00:05:39,900
một lập luận không hợp lệ nghĩa là gì.

121
00:05:39,900 --> 00:05:42,230
Tính xác thực về các tiền đề của lập luận

122
00:05:42,230 --> 00:05:45,300
không đòi hỏi đến
tính xác thực của kết luận.

123
00:05:46,100 --> 00:05:47,180
Ví dụ:

124
00:05:47,180 --> 00:05:54,000
(P1): Tất cả chó đều có lông.
(P2): Claire có rất nhiều lông.

125
00:05:54,600 --> 00:05:56,690
Kết luận: Vì vậy, Claire là một con chó.

126
00:05:56,690 --> 00:05:59,600
Bây giờ, nó có thể là trường hợp rằng
tất cả các tiền đề trong lập luận này

127
00:06:00,370 --> 00:06:03,720
là đúng, nhưng kết luận vẫn sai.

128
00:06:03,720 --> 00:06:05,110
Tính xác thực của kết luận này,

129
00:06:05,110 --> 00:06:06,070
nói cách khác,

130
00:06:06,070 --> 00:06:09,070
không đến từ các tiền đề, phải không?

131
00:06:09,070 --> 00:06:12,490
Bởi vì mèo cũng có rất nhiều lông.

132
00:06:13,400 --> 00:06:15,630
Vì vậy, đây là một lập luận không hợp lệ.

133
00:06:16,190 --> 00:06:19,240
Bạn có thể tự hỏi tại sao vấn đề về tính xác thực

134
00:06:19,240 --> 00:06:22,040
nếu tính xác thực của
tiền đề không quan trọng.

135
00:06:23,000 --> 00:06:25,200
Đây là một câu hỏi hay để hỏi,
và nó xứng đáng là một cuộc thảo luận dài.

136
00:06:25,290 --> 00:06:27,510
Nhưng câu trả lời ngắn gọn là
tính xác thực đã được sử dụng

137
00:06:27,510 --> 00:06:30,450
để xác định liệu
một lập luận có tuân theo

138
00:06:30,450 --> 00:06:34,010
quy tắc suy luận hợp lệ,
định luật logic suy giải.

139
00:06:34,010 --> 00:06:37,330
Chúng tôi đảm bảo rằng
suy luận trong lập luận

140
00:06:38,300 --> 00:06:39,630
là những suy luận tốt.

141
00:06:40,600 --> 00:06:42,210
Tôi sẽ cho bạn một ví dụ cuối cùng,

142
00:06:42,210 --> 00:06:43,310
và yêu cầu bạn xác định

143
00:06:43,310 --> 00:06:45,630
tính hợp lệ hoặc hay không hợp lệ của nó.

144
00:06:47,000 --> 00:06:52,300
(P1): Tất cả trái cây là một chiếc ghế.
(P2): Hình vuông là một chiếc ghế.

145
00:06:53,600 --> 00:06:56,300
Kết luận: Vì vậy, hình vuông là một loại trái cây.

146
00:06:58,400 --> 00:07:01,900
Bạn nghĩ sao?