1
00:00:08,857 --> 00:00:10,825
Çevresel bir gizem süregeliyor

2
00:00:10,825 --> 00:00:13,435
ve görünüşte önemsiz bir 
ayrıntıyla başlamış olsa da

3
00:00:13,435 --> 00:00:16,836
aslında bu, küresel boyutlarda
bir felaketin habercisidir.

4
00:00:18,146 --> 00:00:20,591
Bir sabah, tostuna sürdüğün balın

5
00:00:20,591 --> 00:00:22,327
daha pahalı olduğunu fark edeceksin.

6
00:00:22,327 --> 00:00:24,063
Reçel almaya karar vermek yerine

7
00:00:24,063 --> 00:00:26,823
hızla artan fiyatların ardındaki 
nedenleri araştıracaksın.

8
00:00:26,823 --> 00:00:28,555
Bulduğun şey seni şok edecek.

9
00:00:28,555 --> 00:00:31,371
ABD'de evcilleştirilmiş 
bal arılarının sayısı

10
00:00:31,371 --> 00:00:34,099
endişe verici bir oranda azalmaktadır.

11
00:00:34,799 --> 00:00:37,006
Bu azalma, arı ölümlerinin 
olağan nedenleriyle

12
00:00:37,006 --> 00:00:39,824
açıklanamayacak kadar çok görünüyor.

13
00:00:39,824 --> 00:00:42,961
Bu olağan nedenler hastalık, 
parazitler veya açlık olabilir.

14
00:00:42,961 --> 00:00:46,347
Böyle tipik bir suç mahallinde, 
kovanda, yalnız bir kraliçe

15
00:00:46,347 --> 00:00:49,666
ve diğer birkaç kurtulanı saymazsak
neredeyse hiç yetişkin arı kalmaz.

16
00:00:50,085 --> 00:00:54,013
El değmemiş gıda depoları ve
çatlamamış larvalarla dolu petek gözleri,

17
00:00:54,013 --> 00:00:58,379
yetişkin arıların larvaları beklemeden
kovandan ayrıldığının göstergesidir.

18
00:00:58,759 --> 00:01:00,685
Ama en esrarengiz olan,

19
00:01:00,685 --> 00:01:04,569
yakınlarda ölen arılara işaret eden
bir şeyin ya da ölen arıların olmamasıdır.

20
00:01:04,569 --> 00:01:07,432
Ya kovana nasıl döneceklerini unuttular

21
00:01:07,432 --> 00:01:09,824
ya da sadece ortadan kayboldular.

22
00:01:10,534 --> 00:01:13,075
Bu esrarengiz kaybolmalar yeni değil.

23
00:01:13,075 --> 00:01:15,786
İnsanlar yüzyıllardır bal topluyorlar.

24
00:01:15,786 --> 00:01:18,853
Ancak, 1600'lü yıllarda
Avrupalı yerleşimciler

25
00:01:18,853 --> 00:01:21,680
Apis mellifera alt türünü getirene kadar

26
00:01:21,680 --> 00:01:23,449
arıları evcilleştirmiyorduk.

27
00:01:23,809 --> 00:01:25,160
19. yüzyıldan beri,

28
00:01:25,161 --> 00:01:28,335
arıcılar ara sıra kitlesel 
kaybolmalar bildirdiler

29
00:01:28,335 --> 00:01:30,125
ve onlara gizemli isimler verdiler.

30
00:01:30,125 --> 00:01:33,493
Örneğin yok eden hastalık,
ilkbahar hastalığı

31
00:01:33,493 --> 00:01:35,115
veya sonbahar çöküşü gibi.

32
00:01:35,115 --> 00:01:37,579
Ancak, 2006'da bu tür kayıpların ABD'deki

33
00:01:37,579 --> 00:01:40,693
tüm kovanların yarısından fazlasını 
etkilediği tespit edildiğinde

34
00:01:40,693 --> 00:01:42,524
fenomen yeni bir isim aldı:

35
00:01:42,524 --> 00:01:45,441
"Koloni Çöküşü Bozukluğu".

36
00:01:45,441 --> 00:01:47,489
Bu gizem hakkındaki en ürkütücü şey,

37
00:01:47,489 --> 00:01:50,994
çayımızda düzenli şeker kullanmaya 
geri dönmek zorunda kalmamız değil.

38
00:01:50,994 --> 00:01:52,857
Arıları balları için yetiştiriyoruz ama

39
00:01:52,857 --> 00:01:56,118
arılar aynı zamanda ürünlerimizi 
endüstriyel ölçekte tozlaştırarak

40
00:01:56,119 --> 00:02:00,003
Amerika'nın gıda üretiminin 1/3'ünden 
fazlasını bu şekilde üretiyorlar.

41
00:02:00,962 --> 00:02:03,940
Peki, bu felaketin arkasındaki
suçluyu nasıl bulabiliriz?

42
00:02:03,940 --> 00:02:06,294
İşte olası suçlulardan üç tanesi.

43
00:02:06,690 --> 00:02:10,783
A: Zararlı haşaratlar ve hastalıklar.

44
00:02:10,783 --> 00:02:12,710
En kötü olanı, Varroa parazitidir.

45
00:02:12,710 --> 00:02:16,663
Kolonileri işgal edip, arılarla beslenen, 
ve arıların büyümesini engelleyip

46
00:02:16,663 --> 00:02:19,877
ömrünleri kısaltan patojenleri aktaran

47
00:02:19,877 --> 00:02:21,917
zararlı minik kırmızı bir haşeredir.

48
00:02:21,917 --> 00:02:23,752
B: Genetik

49
00:02:23,752 --> 00:02:27,244
Kraliçe sağlıklı bir kovanın
bel kemiğidir.

50
00:02:27,244 --> 00:02:30,594
Ancak günümüzde, ticari kovanlarda 
dağıtılan milyonlarca kraliçe arı

51
00:02:30,594 --> 00:02:33,965
sadece birkaç
orijinal kraliçeden üretiliyor.

52
00:02:33,965 --> 00:02:37,658
Bu da arıların patojenlere ve haşerelere 
karşı savunmasını zayıflatan

53
00:02:37,658 --> 00:02:40,725
genetik çeşitlilik eksikliğinden
endişe duyulmasına sebep oluyor.

54
00:02:40,725 --> 00:02:42,788
C: Kimyasallar

55
00:02:43,398 --> 00:02:45,937
Hem ticari arı kovanlarında 
hem de tarımsal ürünlerde

56
00:02:45,937 --> 00:02:48,706
parazitlerden kurtulmak için 
kullanılan böcek ilaçları,

57
00:02:48,706 --> 00:02:51,796
bal arılarının tükettiği yiyecek 
ve suya giriyor olabilir.

58
00:02:51,796 --> 00:02:54,779
Araştırmacılar, bazı
böcek ilaçlarının bal arılarının

59
00:02:54,779 --> 00:02:58,295
eve dönme yeteneklerine
zarar verdiğini bile keşfettiler.

60
00:02:58,295 --> 00:03:00,209
Yani elimizde bir dolu ipucu var

61
00:03:00,209 --> 00:03:01,751
ama net bir delil yok.

62
00:03:01,751 --> 00:03:04,836
Gerçekte, bilim insanları, 
bu davadaki gerçek dedektifler,

63
00:03:04,836 --> 00:03:06,990
koloni çöküş bozukluğuna 
neyin neden olduğu

64
00:03:06,990 --> 00:03:08,710
konusunda anlaşmazlık yaşıyor.

65
00:03:08,710 --> 00:03:13,213
Şimdilik, bunun ardında birkaç farklı
sebebin olduğunu düşünüyoruz.

66
00:03:13,213 --> 00:03:16,140
Bal arıları tam olarak yok olma 
tehlikesi altında değildir

67
00:03:16,140 --> 00:03:18,382
ancak daha az arı genel olarak 
daha az tozlaşma

68
00:03:18,382 --> 00:03:20,492
ve daha yüksek gıda maliyeti 
anlamına gelir.

69
00:03:20,492 --> 00:03:24,355
Yani bilim insanlarının kaybolan arılar 
vakasını çözmesi çok önemlidir.

70
00:03:24,355 --> 00:03:26,898
Çünkü daha az bal yemek 
canı sıkıcı olabilse de

71
00:03:26,898 --> 00:03:30,319
mahsul kıtlığı gerçekten can alıcıdır.