1
00:00:08,187 --> 00:00:10,645
ئەمڕۆ دیاردەیەکی نهێنی 
ژینگەی لە گەشەدایە،

2
00:00:10,825 --> 00:00:13,285
بە کۆمەڵێک شت دەست پێ دەکات 
کە جێی سەرنج نین

3
00:00:13,285 --> 00:00:17,139
ئەمەش کارەساتێک لەم جیهانە
ڕێژەییەماندا دەخوڵقێنێت.

4
00:00:17,139 --> 00:00:20,851
ڕۆژێک، تێبینی دەکەیت ئەوهەنگوینەی کە نانە
برژاوەکەتی لە بەیانیان پێ چەور دەکەیت

5
00:00:20,851 --> 00:00:22,177
نرخی زۆر بەرز بووەتەوە.

6
00:00:22,177 --> 00:00:24,063
لە جیاتی ئەوەی بیگۆڕی بە مڕەبا،

7
00:00:24,063 --> 00:00:26,823
لە هۆکاری زیاد بوونی نرخەکەی دەکۆڵیتەوە.

8
00:00:26,823 --> 00:00:28,555
کاتێک هۆکارەکە دەزانیت دەتاسێیت.

9
00:00:28,555 --> 00:00:30,951
ژمارەی هەنگی ماڵی لە ئەمریکا

10
00:00:30,951 --> 00:00:34,549
بەردەوام بەشێوەیەکی ترسناک 
بەرەو کەم بوونەوە دەچێت.

11
00:00:34,549 --> 00:00:36,316
ئەم داکشانەش زۆر گەورەتر بوو لەوەی

12
00:00:36,316 --> 00:00:39,974
بتوانرێت بە تەنها بە هۆکارە زانراوەکانی 
مەرگی هەنگەکان لێکدانەوەی بۆ بکرێت:

13
00:00:39,974 --> 00:00:42,871
نەخۆشی، مشەخۆرەکان یان مردن لە برسان.

14
00:00:42,871 --> 00:00:46,347
لە شوێنی تاوانە ئاساییەکاندا هیچ 
هەنگێکی پێگەیشتوو لە ناو شانەکاندا نییە،

15
00:00:46,347 --> 00:00:50,085
تەنها شاژنێک لەگەڵ هەندێک
لە ڕزگاربووانی لێیە.

16
00:00:50,085 --> 00:00:53,823
پرە لە خواردنی ئەمبارکراو و 
بەشێک لە کرمۆکەی نەتروکاو،

17
00:00:53,823 --> 00:00:58,659
پێدەچێت هەنگە پێگەیشتووەکان بێ چاوەڕێ کردنی
تروکانی هێلکەکان شانەکەیان جێهێشت بێت.

18
00:00:58,659 --> 00:01:00,685
ئەوەی زۆر ترسناکە

19
00:01:00,685 --> 00:01:04,569
ئەوەیە کە لەناو شانەکە یان دەورووبەری
هیچ ئاماژەیەک بۆ مردنی هەنگەکان نییە.

20
00:01:04,569 --> 00:01:07,202
یان ڕێگەی گەڕانەوەیان
بۆ شانەکە ون دەکەن،

21
00:01:07,202 --> 00:01:10,534
یان بە ئاسانی ون دەبن.

22
00:01:10,534 --> 00:01:12,965
ئەم ون بوونە نهێنیئامێزانە شتێکی نوێ نییە.

23
00:01:12,965 --> 00:01:15,616
مرۆڤەکان بە درێژای چەندین سەدە 
هەنگووینیان کۆ دەکردەوە.

24
00:01:15,616 --> 00:01:18,973
ئەمە تا ئەو کاتە بەردەوام بوو کە
لە ساڵی ١٦٠٠ەکان داگیرکەرە ئەوروپیەکان

25
00:01:18,973 --> 00:01:21,440
ڕەگەزی هەنگی (ئەپیس مێڵیفێرا) یان ناساند،

26
00:01:21,440 --> 00:01:23,809
لەوێوە دەستمان کرد 
بە ماڵی کردنی هەنگەکان.

27
00:01:23,809 --> 00:01:25,160
لە سەدەی نۆزدەوە،

28
00:01:25,161 --> 00:01:28,335
بەخێوکەرانی هەنگ ئاماژەیان 
بە ون بوونی زۆری هەنگەکانیان دەدا،

29
00:01:28,335 --> 00:01:29,985
ناوی نادیاریان بۆ بەکار دەهێنا

30
00:01:29,985 --> 00:01:33,493
وەک نەخۆشی خۆ ون کردن، 
یان کەم بوونەوەی بەهاری و

31
00:01:33,493 --> 00:01:35,435
لەناو چوونی زستانی.

32
00:01:35,435 --> 00:01:38,149
بەڵام لە ساڵی ٢٠٠٦ ون بونێک 
ڕوویدا کە کاریگەری

33
00:01:38,149 --> 00:01:40,443
لەسەر نیوەی سامانی هەنگی ئەمریکا هەبوو،

34
00:01:40,443 --> 00:01:42,524
دیاردەکەش ناوێکی نوێی پێبەخشرا:

35
00:01:42,524 --> 00:01:45,211
دیاردەی لەناوچوونی بە کۆمەڵ.

36
00:01:45,211 --> 00:01:47,219
تۆقێنەرترین شتی ئەم دیاردە نهێنییە

37
00:01:47,219 --> 00:01:51,074
ئەوە نییە کە دەبێت بۆ چاییەکانمان دووبارە 
بگەڕێینەوە بۆ بەکارهێنانی شەکری ئاسایی.

38
00:01:51,074 --> 00:01:52,857
ئێمە هەنگ بەخێو دەکەین بۆهەنگوینەکەی،

39
00:01:52,857 --> 00:01:56,118
بەڵام ئەوان هەڵدەستن بە پیتاندی 
بەرووبوومە کشتوکاڵییەکانیش،

40
00:01:56,119 --> 00:02:00,962
زیاتر لە ١/٣بەرووبومی 
ئەمریکا بەم شێوەیە بەرهەم دەهێنرێت.

41
00:02:00,962 --> 00:02:03,940
کەواتە، چۆن دەتوانین تاوانباری
؟پشت ئەم کارەساتە بدۆزینەوە

42
00:02:03,940 --> 00:02:06,690
سێ ئەگەر و گومان هەیە بۆ زانینی تاوانبار.

43
00:02:06,690 --> 00:02:10,783
گومانی یەکەم: مشەخۆر و نەخۆشی.

44
00:02:10,783 --> 00:02:12,710
بەدناوترین جۆری (ڤاررۆ مایت)ە،

45
00:02:12,710 --> 00:02:16,663
ئەم ئافاتە سوورە نەک تەنها هێرش دەکاتە سەر
هەنگەکان و سەرچاوەی خۆراکیان داگیر دەکات،

46
00:02:16,663 --> 00:02:19,877
بەڵکو هۆکارەکانی نەخۆشی دەگوازێتەوە و
ڕێگە دەگرێت لە گەشەی هەنگەکان

47
00:02:19,877 --> 00:02:21,917
و تەمەنیان کورت دەکاتەوە.

48
00:02:21,917 --> 00:02:24,672
گومانی دووەم: بۆماوەیی.

49
00:02:24,672 --> 00:02:26,924
شاژن چەقی شانەیەکی تەندرووستە.

50
00:02:26,924 --> 00:02:29,794
بەڵام ئێستا، ملیۆنەها 
لە شاژنەکان دابەش کراون

51
00:02:29,794 --> 00:02:33,795
بەسەر ئەو شانانەی کە بازرگانین و
کەمێکیان شاژنی ڕەسەنیان هەیە،

52
00:02:33,795 --> 00:02:36,378
ئەمەش دڵەراوکێی کەمی 
هەمەچەشنی بۆماوەیی زیاد دەکات

53
00:02:36,378 --> 00:02:40,545
دەشێت ئەوە بەرگری هەنگەکان
دژ بە نەخۆشی و ئافاتەکان کەم بکاتەوە.

54
00:02:40,545 --> 00:02:42,968
گومانی دووەم: ماددەی کیمیایی.

55
00:02:42,968 --> 00:02:45,497
ئەو دژە مێرووانەی کە بەمەبەستی بازرگانی و

56
00:02:45,497 --> 00:02:48,326
لە ناوبردنی مشەخۆری ناو 
کێلگە کشتوکاڵیەکان بەکار دەهێندرێت

57
00:02:48,326 --> 00:02:51,486
دەشێت بچێتە ناو ئەو خواردن و
ئاوەی هەنگەکان بەکاری دەهێنن.

58
00:02:51,486 --> 00:02:54,129
لێکۆڵەرەوەکان بۆیان دەرکەوتووە
کە هەندێک لەو دژە مێرووانە

59
00:02:54,129 --> 00:02:58,175
توانای دروست کردنی هەنگووین لە ناودەبات.

60
00:02:58,175 --> 00:03:00,209
کەوایە ئێستا پەڕاوێکمان 
هەیە پڕە لە بەڵگە

61
00:03:00,209 --> 00:03:01,751
بەڵام بەبێ سەرەداوێکی ئاشکرا.

62
00:03:01,751 --> 00:03:04,836
لە ڕاستیدا، زاناکان لەم دۆسیەیەدا
ڵێکۆڵەری ڕاستەقینەن،

63
00:03:04,836 --> 00:03:08,710
ڕووبەروی ناکۆکیەک دەبنەوە دەبارەی
دیاردەی لەناوچوونی بەکۆمەڵی هەنگەکان.

64
00:03:08,710 --> 00:03:13,213
لە ئێستادا، وای دادەنێین 
کە کۆمەڵێک هۆکار بەرپرسن.

65
00:03:13,213 --> 00:03:16,140
هەنگەکان لە مەترسی لەناوچووندا نیین،

66
00:03:16,140 --> 00:03:20,102
بەڵام کەمی هەنگ واتا کەمی پیتاندن و
زیاد بوونی تێچووی خۆراک،

67
00:03:20,102 --> 00:03:24,355
بۆیە گرنگە زاناکان چارەسەری
دۆسیەی دیارنەمانی هەنگەکان بکەن.

68
00:03:24,355 --> 00:03:26,898
چونکە گەر کەمی هەنگ پێوەدانێک بێت،

69
00:03:26,898 --> 00:03:30,319
ئەوا کەمی بەرهەمی کشتوکاڵی 
پێوەدانێکی بە ئازار دەبێت.