WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.000 Opowiem pokrótce jak natura tworzy materiały. 00:00:03.000 --> 00:00:05.000 Mam ze sobą muszlę ślimaka słuchotka. 00:00:05.000 --> 00:00:08.000 To materiał biokompozytowy sładający się 00:00:08.000 --> 00:00:11.000 w 98% z węglanu wapnia 00:00:11.000 --> 00:00:13.000 oraz w 2% z białka. 00:00:13.000 --> 00:00:15.000 A jednak jest 3000 razy wytrzymalszy 00:00:15.000 --> 00:00:17.000 niż jego geologiczny odpowiednik. 00:00:17.000 --> 00:00:20.000 Wiele ludzi może używać muszli 00:00:20.000 --> 00:00:22.000 jako kredy. 00:00:22.000 --> 00:00:24.000 Fascynuje mnie jak natura tworzy materiały 00:00:24.000 --> 00:00:26.000 jest dużo etapow składających się na 00:00:26.000 --> 00:00:28.000 tak wyrafinowaną pracę. 00:00:28.000 --> 00:00:30.000 Te materiały 00:00:30.000 --> 00:00:32.000 są makroskopowe w strukturze 00:00:32.000 --> 00:00:34.000 ale uformowane w nanoskali. 00:00:34.000 --> 00:00:36.000 Stworzone w nanoskali, 00:00:36.000 --> 00:00:39.000 wykorzystują białka zakodowane w genach 00:00:39.000 --> 00:00:42.000 pozwalające budować te skomplikowane struktury. NOTE Paragraph 00:00:42.000 --> 00:00:44.000 Coś co moim zdaniem jest fascynujące - 00:00:44.000 --> 00:00:47.000 co jeśli można by dać życie 00:00:47.000 --> 00:00:49.000 takim nieżyjącym strukturom 00:00:49.000 --> 00:00:51.000 jak baterie i ogniwa słoneczne? 00:00:51.000 --> 00:00:53.000 Co jeśli miałyby te same zdolności 00:00:53.000 --> 00:00:55.000 co muszle 00:00:55.000 --> 00:00:57.000 w kontekście bycia zdolnym 00:00:57.000 --> 00:00:59.000 do budowy naprawdę wyrafinowanych struktur 00:00:59.000 --> 00:01:01.000 w temperaturze pokojowej i normalnym ciśnieniu 00:01:01.000 --> 00:01:03.000 używając nietoksycznych materiałów 00:01:03.000 --> 00:01:06.000 i nie wydzielając toksycznych materiałów do środowiska? 00:01:06.000 --> 00:01:09.000 To jest wizja o której myślałam. 00:01:09.000 --> 00:01:11.000 Co jeśli można wyhodować baterię w szalce petriego? 00:01:11.000 --> 00:01:14.000 Lub co jeśli można podać informację baterii 00:01:14.000 --> 00:01:16.000 tak aby stała się lepsza 00:01:16.000 --> 00:01:18.000 jako funkcję czasu 00:01:18.000 --> 00:01:20.000 i zrobić to w przyjazny środowisku sposób? NOTE Paragraph 00:01:20.000 --> 00:01:23.000 Wracając do muszli 00:01:23.000 --> 00:01:25.000 oprócz tego że jest nanostrukturą 00:01:25.000 --> 00:01:27.000 fascynujące jest 00:01:27.000 --> 00:01:29.000 gdy męska i żeńska muszle łączą się 00:01:29.000 --> 00:01:31.000 przekazują informację genetyczną 00:01:31.000 --> 00:01:34.000 która mówi "Oto jak wytworzyć wyrafinowany materiał. 00:01:34.000 --> 00:01:36.000 Jak zrobić to w warunkach normalnych 00:01:36.000 --> 00:01:38.000 używając nietoksycznych materiałów." 00:01:38.000 --> 00:01:41.000 Tak samo z glonami jednokomórkowymi mającymi szklaną strukturę. 00:01:41.000 --> 00:01:43.000 Przy każdej replikacji glonów 00:01:43.000 --> 00:01:45.000 przekazują geny mówiące 00:01:45.000 --> 00:01:47.000 "Oto jak wytworzyć szkło w oceanie 00:01:47.000 --> 00:01:49.000 które ma idealną nanostrukturę. 00:01:49.000 --> 00:01:51.000 Możesz to robić w kółko." 00:01:51.000 --> 00:01:53.000 Co jeśli można zrobić to samo 00:01:53.000 --> 00:01:55.000 z ogniwem słonecznym lub baterią? 00:01:55.000 --> 00:01:58.000 Mój ulubiony biomateriał to mój czterolatek. NOTE Paragraph 00:01:58.000 --> 00:02:01.000 Każdy kto ktokolwiek miał lub zna małe dziecko 00:02:01.000 --> 00:02:04.000 wie, że to niesamowicie złożone organizmy. 00:02:04.000 --> 00:02:06.000 Jeśli spróbujecie je przekonać 00:02:06.000 --> 00:02:08.000 do czegoś czego nie chcą, jest to trudne. 00:02:08.000 --> 00:02:11.000 Gdy myślimy o technologiach przyszłości, 00:02:11.000 --> 00:02:13.000 myślimy o użyciu bakterii lub wirusa, 00:02:13.000 --> 00:02:15.000 prostych organizmów. 00:02:15.000 --> 00:02:17.000 Czy można je przekonać do pracy z nowymi narzędziami, 00:02:17.000 --> 00:02:19.000 tak aby mogły zbudować strukturę 00:02:19.000 --> 00:02:21.000 o którą mi chodzi? NOTE Paragraph 00:02:21.000 --> 00:02:23.000 Chodzi tu o nowe technologie. 00:02:23.000 --> 00:02:25.000 Zacznijmy od początków Ziemii. 00:02:25.000 --> 00:02:27.000 W zasadzie aż miliard lat minęło 00:02:27.000 --> 00:02:29.000 zanim powstało na niej życie. 00:02:29.000 --> 00:02:31.000 Bardzo szybko pojawiły się wielokomórcowce, 00:02:31.000 --> 00:02:34.000 mogły replikować, prowadzić fotosyntezę 00:02:34.000 --> 00:02:36.000 aby pozyskiwać energię. 00:02:36.000 --> 00:02:38.000 Ale dopiero około 500 milionów lat temu 00:02:38.000 --> 00:02:40.000 podczas epoki kambru, 00:02:40.000 --> 00:02:43.000 organizmy morskie zaczęły tworzyć twarde materiały. 00:02:43.000 --> 00:02:46.000 Przedtem były to gładkie, pierzaste struktury. 00:02:46.000 --> 00:02:48.000 W tym okresie 00:02:48.000 --> 00:02:50.000 były zwiększone ilości wapna, żelaza 00:02:50.000 --> 00:02:52.000 oraz krzemu w środowisku. 00:02:52.000 --> 00:02:55.000 Organizmy nauczyły się tworzenia twardych materiałów. 00:02:55.000 --> 00:02:57.000 W ten sposób 00:02:57.000 --> 00:02:59.000 można przekonać biologię 00:02:59.000 --> 00:03:01.000 do pracy z resztą układu okresowego. NOTE Paragraph 00:03:01.000 --> 00:03:03.000 Jeśli chodzi o biologię 00:03:03.000 --> 00:03:05.000 jest wiele struktur jak DNA czy przeciwciał 00:03:05.000 --> 00:03:07.000 białek i rybosomów o których słyszeliście 00:03:07.000 --> 00:03:09.000 które są właśnie nanostrukturami. 00:03:09.000 --> 00:03:11.000 Więc natura już osiągnęła 00:03:11.000 --> 00:03:13.000 naprawdę imponujące struktury w nanoskali. 00:03:13.000 --> 00:03:15.000 Co jeśli moglibyśmy zaprząc je 00:03:15.000 --> 00:03:17.000 i przekonać że nie są antygenem 00:03:17.000 --> 00:03:19.000 podobnie jak robi to HIV? 00:03:19.000 --> 00:03:21.000 Co jeśli moglibyśmy je przekonać 00:03:21.000 --> 00:03:23.000 do budowy ogniwa słonecznego? 00:03:23.000 --> 00:03:25.000 Oto parę przykładów: to kilka naturalych muszli NOTE Paragraph 00:03:25.000 --> 00:03:27.000 To naturalne biologicznie materiały. 00:03:27.000 --> 00:03:29.000 To muszla ślimaka słuchotka - jeśli ją podzielić 00:03:29.000 --> 00:03:31.000 można zauważyć, że jest nanostrukturą. 00:03:31.000 --> 00:03:34.000 Te okrzemki zbudowane są z tlenku krzemu 00:03:34.000 --> 00:03:36.000 i są bakteriami magnetotaksyjnymi 00:03:36.000 --> 00:03:39.000 które są wykorzystywane w małych magnesach o pojedynczej domenie używanych w nawigacji 00:03:39.000 --> 00:03:41.000 Ich cechą wspólną jest to, 00:03:41.000 --> 00:03:43.000 że wszystkie te materiały mają strukturę w nanoskali 00:03:43.000 --> 00:03:45.000 i posiadają sekwencję DNA 00:03:45.000 --> 00:03:47.000 która koduje łańcuch białek 00:03:47.000 --> 00:03:49.000 i tworzy ich kopię 00:03:49.000 --> 00:03:51.000 aby możliwe było tworzenie tych niesamowitych struktur. 00:03:51.000 --> 00:03:53.000 Wracając do muszli ślimaka słuchotka 00:03:53.000 --> 00:03:56.000 - ślimak tworzy muszlę z białek. 00:03:56.000 --> 00:03:58.000 Białka te są naładowane ujemnie. 00:03:58.000 --> 00:04:00.000 I są w stanie pobierać wapń z otoczenia 00:04:00.000 --> 00:04:03.000 tworząc najpierw warstwę wapnia, potem węglanów, znowu wapnia, i znowu węglanów. 00:04:03.000 --> 00:04:06.000 Jest to sekwencja chemiczna taka jak w aminokwasach 00:04:06.000 --> 00:04:08.000 i oznacza, "Tak właśnie należy budować tę strukturę. 00:04:08.000 --> 00:04:10.000 Oto sekwencja DNA, tutaj jest łańcuch białek 00:04:10.000 --> 00:04:12.000 potrzebna do jej stworzenia." 00:04:12.000 --> 00:04:15.000 Ciekawe co by się stało gdyby można było wziąć jakikolwiek materiał 00:04:15.000 --> 00:04:17.000 lub dowolny pierwiastek z układu okresowego 00:04:17.000 --> 00:04:20.000 i znaleźć odpowiadający mu ciąg DNA 00:04:20.000 --> 00:04:22.000 a następnie zakodować go według odpowiadającego mu ciągu białek 00:04:22.000 --> 00:04:25.000 tak, aby powstała struktura, jednak nie taka jak muszla słuchotka 00:04:25.000 --> 00:04:27.000 zbudować coś co w naturze 00:04:27.000 --> 00:04:30.000 nigdy przedtem nie wystąpiło. NOTE Paragraph 00:04:30.000 --> 00:04:32.000 Tak więc mamy tu układ okresowy. 00:04:32.000 --> 00:04:34.000 Uwielbiam układ okresowy. 00:04:34.000 --> 00:04:37.000 Co roku pokazuję nowym studentom Instytutu Technologii w Massachusetts 00:04:37.000 --> 00:04:39.000 układ okresowy z napisem 00:04:39.000 --> 00:04:42.000 "Witajcie w Instytucie Technologii w Massachusetts. Teraz jesteście w swoim żywiole." 00:04:42.000 --> 00:04:45.000 Na odwrocie tablicy jest plansza dotycząca aminokwasów 00:04:45.000 --> 00:04:47.000 i różnych poziomów PH, w których ich ładunek się zmienia. 00:04:47.000 --> 00:04:50.000 I tak pokazuję to tysiącom osób. 00:04:50.000 --> 00:04:52.000 Wiem, że napisane jest tam, że to Instytut Technologii w Massachusetts a my jesteśmy w Instytucie Technologii w Kalifornii 00:04:52.000 --> 00:04:54.000 ale mam zawsze kilka dodatkowych jeśli ktoś chce go mieć. 00:04:54.000 --> 00:04:56.000 Jestem szczęściarzem 00:04:56.000 --> 00:04:58.000 bo Prezydent Obama odwiedził w tym roku moje laboratorium 00:04:58.000 --> 00:05:00.000 w trakcie swojej wizyty w Instytucie Technologii w Massachusetts 00:05:00.000 --> 00:05:02.000 i bardzo chciałam podarować mu układ okresowy. 00:05:02.000 --> 00:05:04.000 Nie spałam przez całą noc i rozmawiałam z mężem 00:05:04.000 --> 00:05:07.000 "W jaki sposób mam dać prezydentowi układ okresowy? 00:05:07.000 --> 00:05:09.000 Co jeśli powie, "Hm, właściwie mam już jeden," 00:05:09.000 --> 00:05:11.000 albo "Znam go już na pamięć"?" 00:05:11.000 --> 00:05:13.000 W końcu przyszedł do mojego laboratorium 00:05:13.000 --> 00:05:15.000 i rozejrzał się - to było wspaniałe spotkanie. 00:05:15.000 --> 00:05:17.000 A potem powiedziałam 00:05:17.000 --> 00:05:19.000 "Panie prezydencie, chciałabym panu dać układ okresowy 00:05:19.000 --> 00:05:23.000 na wypadek gdyby nagle potrzebował pan obliczyć masę cząsteczkową." 00:05:23.000 --> 00:05:25.000 Pomyślałam że 'masa cząsteczkowa' brzmi znacznie mniej naukowo 00:05:25.000 --> 00:05:27.000 niż masa molowa. 00:05:27.000 --> 00:05:29.000 A on spojrzał na planszę 00:05:29.000 --> 00:05:31.000 i powiedział 00:05:31.000 --> 00:05:33.000 "Dziękuję. Będę patrzył na niego okresowo." 00:05:33.000 --> 00:05:35.000 (Śmiech) 00:05:35.000 --> 00:05:39.000 (Brawa) 00:05:39.000 --> 00:05:42.000 A później podczas swojego wykładu na temat czystej energii 00:05:42.000 --> 00:05:44.000 wyciągnął go i powiedział 00:05:44.000 --> 00:05:46.000 "A ludzie z Instytutu Technologii Massachusetts rozdają układy okresowe." NOTE Paragraph 00:05:46.000 --> 00:05:49.000 Więc właściwie nie powiedziałam wam 00:05:49.000 --> 00:05:52.000 że 500 milionów lat temu organizmy zaczęły produkować materiały 00:05:52.000 --> 00:05:54.000 ale zajęło im to około 50 milionów lat by dojść do wprawy. 00:05:54.000 --> 00:05:56.000 %0 milionów lat zajęło im 00:05:56.000 --> 00:05:58.000 jak stworzyć doskonałą muszlę ślimaka słuchotka. 00:05:58.000 --> 00:06:00.000 Ciężko to sprzedać studentowi ostatniego roku. 00:06:00.000 --> 00:06:03.000 "Mam świetny projekt - trwa 50 milionów lat." 00:06:03.000 --> 00:06:05.000 Dlatego musieliśmy wykształcić sposób 00:06:05.000 --> 00:06:07.000 by zrobić to szybciej. 00:06:07.000 --> 00:06:09.000 Dlatego używamy wirusa ktory nie jest toksyczny 00:06:09.000 --> 00:06:11.000 i nazywa się bakteriofag M13 00:06:11.000 --> 00:06:13.000 jego zadaniem jest zainfekować bakterie. 00:06:13.000 --> 00:06:15.000 Ma on bardzo prostą strukturę DNA 00:06:15.000 --> 00:06:17.000 do której można wniknąć, skopiować fragment i wkleić 00:06:17.000 --> 00:06:19.000 w to miejsce dodatkowe DNA. 00:06:19.000 --> 00:06:21.000 A to pozwala wirusowi 00:06:21.000 --> 00:06:24.000 odzwierciedlać przypadkowe łańcuchy białkowe. NOTE Paragraph 00:06:24.000 --> 00:06:26.000 Taka biotechnologia jest całkiem prosta. 00:06:26.000 --> 00:06:28.000 Można to powtarzać właściwie miliardy razy. 00:06:28.000 --> 00:06:30.000 I można w ten sposób uzyskać miliardy różnych wirusów 00:06:30.000 --> 00:06:32.000 które genetycznie są identyczne 00:06:32.000 --> 00:06:34.000 ale różnią się między sobą 00:06:34.000 --> 00:06:36.000 tylko jedną sekwencją 00:06:36.000 --> 00:06:38.000 która koduje jedno białko. 00:06:38.000 --> 00:06:40.000 A teraz jeśli weźmiecie miliard wirusów 00:06:40.000 --> 00:06:42.000 i umieścicie je w jednej kropli płynu 00:06:42.000 --> 00:06:45.000 możecie sprawić że wejdą w reakcję z każdym pierwiastkiem z układu okresowego. 00:06:45.000 --> 00:06:47.000 Poprzez proces naturalnej selekcji 00:06:47.000 --> 00:06:50.000 możesz wybrać jeden który robi dokładnie to co chcesz 00:06:50.000 --> 00:06:52.000 np. tworzy baterię lub baterię słoneczną NOTE Paragraph 00:06:52.000 --> 00:06:55.000 Wirusy nie mogą się same rozmnażać, potrzebują żywiciela. 00:06:55.000 --> 00:06:57.000 Jak tylko znajdziesz tego jednego wśród miliarda innych 00:06:57.000 --> 00:06:59.000 możesz nim zakazić bakterię 00:06:59.000 --> 00:07:01.000 i w ten sposób stworzyć miliardy lub biliony kopii 00:07:01.000 --> 00:07:03.000 tej konkretnej sekwencji 00:07:03.000 --> 00:07:05.000 A więc kolejna piękna rzecz w biologii 00:07:05.000 --> 00:07:07.000 to to, że daje nam wspaniałe struktury 00:07:07.000 --> 00:07:09.000 które są ze sobą ściśle połączone. 00:07:09.000 --> 00:07:11.000 Wirusy są długie i smukłe 00:07:11.000 --> 00:07:13.000 i możemy sprawić że zaczną wykazywać zdolność 00:07:13.000 --> 00:07:15.000 do wytwarzania czegoś na kształt półprzewodników 00:07:15.000 --> 00:07:17.000 lub materiałów do produkcji baterii. NOTE Paragraph 00:07:17.000 --> 00:07:20.000 Oto bateria o wysokiej mocy którą wyhodowaliśmy w moim laboratorium. 00:07:20.000 --> 00:07:23.000 Sprawiliśmy że wirusy zaczęły wychwytywać nanorurki węglowe. 00:07:23.000 --> 00:07:25.000 tak więc jedna część wirusa chwyta nanorurkę węglową. 00:07:25.000 --> 00:07:27.000 Druga część natomiast ma sekwencję 00:07:27.000 --> 00:07:30.000 z której można wyhodować materiał elektrodowy na baterię. 00:07:30.000 --> 00:07:33.000 A później podłącza się to do istniejącego kolektora. 00:07:33.000 --> 00:07:35.000 Tak więc poprzez proces naturalnej selekcji 00:07:35.000 --> 00:07:38.000 przeszliśmy od wirusa który wytworzył baterię kiepskiej jakości 00:07:38.000 --> 00:07:40.000 poprzez wirusa który stał się dobrą baterią 00:07:40.000 --> 00:07:43.000 aż do wirusa który dał początek baterii o rekordowo wysokiej mocy 00:07:43.000 --> 00:07:46.000 a to wszystko w temperaturze pokojowej bez użycia specjalistycznej aparatury. 00:07:46.000 --> 00:07:49.000 Bateria pojechała na konferencję prasową w Białym Domu. 00:07:49.000 --> 00:07:51.000 Przyniosłam ją również tu. 00:07:51.000 --> 00:07:54.000 Możecie ją zobaczyć w tej skrzyni - dostarcza energię do lampy LED. 00:07:54.000 --> 00:07:56.000 Gdyby była możliwość powiększenia tego 00:07:56.000 --> 00:07:58.000 można by tego używać do 00:07:58.000 --> 00:08:00.000 napędzania samochodu 00:08:00.000 --> 00:08:03.000 co jest moim marzeniem - jeździć samochodem napędzanym wirusem. NOTE Paragraph 00:08:04.000 --> 00:08:06.000 Ale w rzeczywistości 00:08:06.000 --> 00:08:09.000 jest to szansa jedna na miliard. 00:08:09.000 --> 00:08:11.000 Można powielać je w nieskończoność. 00:08:11.000 --> 00:08:13.000 Powielanie następuje w laboratorium. 00:08:13.000 --> 00:08:15.000 Następnie zaczynają one gromadzić się samodzielnie 00:08:15.000 --> 00:08:17.000 tworząc struktury podobne do baterii. 00:08:17.000 --> 00:08:19.000 Jesteśmy w stanie to zrobić również w przypadku katalizy. 00:08:19.000 --> 00:08:21.000 Oto przykład 00:08:21.000 --> 00:08:23.000 fotokatalitycznego rozszczepienia wody. 00:08:23.000 --> 00:08:25.000 I do czego byliśmy zdolni 00:08:25.000 --> 00:08:28.000 to sprawienie, że wirus zaczął pobierać molekuły absorbujące barwnik 00:08:28.000 --> 00:08:30.000 i ustawić je na powierzchni wirusa 00:08:30.000 --> 00:08:32.000 tak by działały jak antena 00:08:32.000 --> 00:08:34.000 i przekazywały energię przez cały wirus. 00:08:34.000 --> 00:08:36.000 A później przekazuje ją do kolejnego genu 00:08:36.000 --> 00:08:38.000 aby wytworzyć materiał nieorganiczny 00:08:38.000 --> 00:08:40.000 który może być wykorzystany do rozszczepienia wody 00:08:40.000 --> 00:08:42.000 na tlen i wodór 00:08:42.000 --> 00:08:44.000 który z kolei ma zastosowanie w paliwach ekologicznych. 00:08:44.000 --> 00:08:46.000 Przyniosłam przykład tego żeby wam dziś pokazać. 00:08:46.000 --> 00:08:48.000 Moi studenci obiecali że zadziała. 00:08:48.000 --> 00:08:50.000 Są to nanoprzewody zgromadzone za pomocą wirusów 00:08:50.000 --> 00:08:53.000 Kiedy się skieruje na nie strumień światła widać jak puszczają bąbelki. 00:08:53.000 --> 00:08:56.000 W tym przypadku widzicie bąbelki z tlenu które się wydostają. 00:08:57.000 --> 00:09:00.000 Poprzez kontrolowanie genów 00:09:00.000 --> 00:09:03.000 można kontrolować wiele materiałów wspomagających pracę urządzenia. NOTE Paragraph 00:09:03.000 --> 00:09:05.000 Ostatnim przykładem są ogniwa solarne. 00:09:05.000 --> 00:09:07.000 Można to zrobić także z ogniwami solarnymi. 00:09:07.000 --> 00:09:09.000 Sprawiliśmy że wirusy 00:09:09.000 --> 00:09:11.000 zaczęły wychwytywać nanorurki węglowe 00:09:11.000 --> 00:09:15.000 a następnie otaczać je dwutlenkiem tytanu - 00:09:15.000 --> 00:09:19.000 w ten sposób sprawiając że elektrony przechodziły przez urządzenie. 00:09:19.000 --> 00:09:21.000 Odkryliśmy że poprzez inżynierię genetyczną 00:09:21.000 --> 00:09:23.000 możemy zwiększyć 00:09:23.000 --> 00:09:26.000 wydajność ogniw solarnych 00:09:26.000 --> 00:09:28.000 do rekordowych poziomów 00:09:28.000 --> 00:09:31.000 jak dla takich systemów syntezujących barwniki. 00:09:31.000 --> 00:09:33.000 Przyniosłam też jedno 00:09:33.000 --> 00:09:36.000 żebyście mogli pobawić się tym na zewnątrz później. 00:09:36.000 --> 00:09:38.000 Tak więc jest to ogniwo solarne oparte na wirusach. 00:09:38.000 --> 00:09:40.000 Poprzez ewolucję i selekcję 00:09:40.000 --> 00:09:43.000 sprawiliśmy że efektywność tego ogniwa wzrosła z 8% 00:09:43.000 --> 00:09:46.000 do 11%. NOTE Paragraph 00:09:46.000 --> 00:09:48.000 Tak więc mam nadzieję że was przekonałam 00:09:48.000 --> 00:09:51.000 do tego, że istnieje wiele wspaniałych, ciekawych rzeczy do nauczenia się 00:09:51.000 --> 00:09:53.000 na temat tego jak natura tworzy materiały 00:09:53.000 --> 00:09:55.000 i jak popycha je o krok dalej 00:09:55.000 --> 00:09:57.000 by sprawdzić czy możecie tworzyć 00:09:57.000 --> 00:09:59.000 lub chociaż korzystać z naturalnych sposobów tworzenia materiałów 00:09:59.000 --> 00:10:02.000 by tworzyć rzeczy o których natura nawet nie śniła. NOTE Paragraph 00:10:02.000 --> 00:10:04.000 Dziękuję.