0:00:01.008,0:00:06.032
Tłumaczyliście prelekcję Erin McKean?[br]Jeśli nie, oto mały wycinek.

0:00:06.032,0:00:10.016
Akcenty w "lexicographical" rozkładają się tak,[br]jak w słowie "higgeldy piggeldy".

0:00:10.016,0:00:12.035
To fajne słowo, często je stosuję.

0:00:12.035,0:00:17.007
Od siebie dodam, że "higgeldy-piggeldy"[br]fajnie się tłumaczy.

0:00:17.007,0:00:21.032
W holenderskim użyłam "olleke bolleke", czyli...

0:00:21.032,0:00:24.000
Olleke bolleke rubisolleke.

0:00:24.000,0:00:27.023
Olleke bolleke rubisolleke, olleke bolleke knol!

0:00:27.023,0:00:30.087
Na szczęście ta rymowanka jest znana

0:00:30.087,0:00:33.064
w obu głównych regionach,[br]w których mówi się po holendersku.

0:00:33.064,0:00:37.006
Niderlandzki to język ojczysty 23 milionów osób,

0:00:37.006,0:00:40.028
z których 16 milionów mieszka w Holandii,

0:00:40.028,0:00:44.071
6 na północy Belgii, we Flandrii,

0:00:44.071,0:00:48.047
a 400 tysięcy w Surinamie,[br]państwie południowoamerykańskim.

0:00:48.047,0:00:51.084
Istnieje oficjalna "Unia Języka Niderlandzkiego".

0:00:51.084,0:00:53.092
Więc w czym problem?

0:00:53.092,0:00:58.088
Niderlandzki z Holandii i Flandrii[br]brzmi bardzo odmiennie.

0:00:58.088,0:01:01.067
Jeśli spotkamy rano Johana Crujiffa

0:01:01.067,0:01:06.007
i będzie w dobrym humorze,[br]powie "Goeiemorgen".

0:01:06.007,0:01:09.015
Kim Clijsters powiedziałaby "Goeiemorgen".

0:01:09.015,0:01:12.028
W napisach wymowa jest oczywiście nieistotna.

0:01:12.028,0:01:15.056
Więc znowu, w czym problem?

0:01:15.056,0:01:18.012
Istnieją też różnice w słownictwie.

0:01:18.012,0:01:20.087
Holenderka mówi na to "klokkromme".

0:01:20.087,0:01:23.076
We Flandrii nazywa się to “Gauss-curve”.

0:01:23.076,0:01:28.056
Każda grupa ma też[br]"obszary częstej niepewności",

0:01:28.056,0:01:30.092
odejścia od standardowego niderlandzkiego,

0:01:30.092,0:01:33.079
częstsze w danym regionie.

0:01:33.079,0:01:37.071
Holendrzy z biegiem lat stracili wyczucie

0:01:37.071,0:01:39.051
rodzaju gramatycznego rzeczowników.

0:01:39.051,0:01:42.084
Tylko Holenderka będzie się zastanawiać,

0:01:42.084,0:01:45.004
czy krowa to samiec, czy samica...

0:01:45.004,0:01:47.079
A przynajmniej tak żartujemy we Flandrii.

0:01:47.079,0:01:51.071
W przypadku Belgii,[br]nieważne czy nam się to podoba,

0:01:51.071,0:01:55.092
holenderski pozostaje pod wpływem francuskiego,

0:01:55.092,0:01:59.092
co wprowadza niezręczne konstrukcje[br]zapożyczone z tego języka.

0:01:59.092,0:02:02.076
Oto właśnie problem.

0:02:02.076,0:02:04.076
Kiedy redaktorka z Holandii

0:02:04.076,0:02:07.031
zajmuje się tekstem koleżanki z Belgii

0:02:07.031,0:02:12.000
może zauważyć słowo,[br]którego nigdy by nie użyła,

0:02:12.000,0:02:13.071
i odwrotnie.

0:02:13.071,0:02:15.071
Jeśli zdecyduje się to coś poprawić,

0:02:15.071,0:02:19.063
szybko powstanie niekończąca się wymiana zdań.

0:02:19.063,0:02:22.008
Zdarzyło mi się to, kiedy zaczynałam w TED.

0:02:22.008,0:02:26.056
Przyznam, że skończywszy pierwsze tłumaczenie,

0:02:26.056,0:02:30.027
poprosiłam o korektę tłumaczkę z własnego kraju,

0:02:30.027,0:02:34.063
bo czułabym się niepewnie[br]z redaktorką "z drugiej strony".

0:02:34.063,0:02:37.012
Szybko jednak zrozumiałam,

0:02:37.012,0:02:39.031
że przy zachowaniu kilku ważnych zasad,

0:02:39.031,0:02:42.009
taka współpraca nie jest wcale trudna.

0:02:42.009,0:02:45.052
Tym właśnie chciałam się dzisiaj podzielić.

0:02:45.052,0:02:49.024
Można uniknąć dyskusji o tym, kto ma rację,

0:02:49.024,0:02:51.071
umawiając się, na jakich standardach[br]będziemy się opierać.

0:02:51.071,0:02:53.091
W przypadku języka holenderskiego to proste.

0:02:53.091,0:02:58.000
Oficjalny słownik, zbiór synonimów[br]i standardowa gramatyka

0:02:58.000,0:03:00.052
to źródła dostępne w Internecie.

0:03:00.052,0:03:03.004
Wszystkie trzy są w powszechnym użyciu,

0:03:03.004,0:03:05.008
i uznaje się je w Holandii i Belgii.

0:03:05.008,0:03:07.004
Jeśli wstępnie zaznaczymy,

0:03:07.004,0:03:09.063
że będziemy opierać się na nich,

0:03:09.063,0:03:12.004
unikniemy wielu spięć i dyskusji.

0:03:12.004,0:03:14.047
Ale nawet jeśli dane słowo "istnieje",

0:03:14.047,0:03:16.091
w jednym z regionów może być rzadko używane.

0:03:16.091,0:03:19.047
Weźmy na przykład “klokkromme”.

0:03:19.047,0:03:22.003
W Belgii go raczej nie usłyszymy,

0:03:22.003,0:03:24.075
ale z drugiej strony łatwo je zrozumieć,

0:03:24.075,0:03:27.015
szczególnie w kontekście,

0:03:27.015,0:03:29.047
na przykład w prelekcji TED.

0:03:29.047,0:03:31.084
Nie ma powodu, żeby zastąpić je słowem,

0:03:31.084,0:03:34.028
którego z kolei nie używa się w Holandii.

0:03:34.028,0:03:38.004
Wolę potraktować je jako słowo,[br]które "warto propagować".

0:03:38.004,0:03:43.053
Oczywiście to inna sprawa,[br]jeśli rzadkie słowo trudno zrozumieć.

0:03:43.053,0:03:44.071
Ale nawet w takim przypadku,

0:03:44.071,0:03:47.061
zamiast wstawiać słowo flamandzkie

0:03:47.061,0:03:51.036
zapraszam tłumaczkę do szukania alternatywy,

0:03:51.036,0:03:53.084
która byłaby dla nas obojga do przyjęcia.

0:03:53.084,0:03:57.047
Na koniec kilka słów o tym,[br]o czym staram się pamiętać,

0:03:57.047,0:03:59.091
tłumacząc na holenderski lub robiąc korektę.

0:03:59.091,0:04:03.015
Po pierwsze pamiętam o widzach.

0:04:03.015,0:04:05.087
Piszę dla osób z różnych regionów.

0:04:05.087,0:04:10.028
Lepiej przyjąć ich perspektywę[br]i unikać słów czy wyrażeń,

0:04:10.028,0:04:12.004
o których wiem, że będą niejasne.

0:04:12.004,0:04:15.028
Po drugie pamiętam o tłumaczce,

0:04:15.028,0:04:17.016
szczególnie podczas pracy nad korektą.

0:04:17.016,0:04:18.087
Na samym początku popełniłam błąd

0:04:18.087,0:04:21.072
i zaznaczyłam, że tłumaczenie jest zakończone,

0:04:21.072,0:04:24.038
nie kontaktując się wcześniej z tłumaczką.

0:04:24.038,0:04:29.046
Myślałam, że przecież poprawiłam[br]tylko kilka oczywistych błędów.

0:04:29.046,0:04:32.012
Odtąd już zawsze kontaktuję się z tłumaczką,

0:04:32.012,0:04:35.008
prosząc, żeby dała znać, czy przyjmuje moje sugestie.

0:04:35.008,0:04:39.028
Po trzecie pamiętam, że tłumaczę dla TED po to,

0:04:39.028,0:04:43.000
żeby pomóc w propagowaniu[br]interesujących idei w wykładach.

0:04:43.000,0:04:46.024
Nie po to, żeby "wygrywać"[br]w dyskusjach z innymi tłumaczami,

0:04:46.024,0:04:48.075
ale po to, żeby współpracować

0:04:48.075,0:04:53.042
w celu udostępnienia TED[br]jak największej publiczności.

0:04:53.042,0:04:56.051
Rok temu tłumacz z Holandii

0:04:56.051,0:05:00.043
spytał, czy uważam, że powinniśmy[br]tłumaczyć wykłady TED osobno

0:05:00.043,0:05:02.092
na niderlandzki z Holandii i z Belgii.

0:05:02.092,0:05:06.038
Odpowiedziałam, że nie widzę w tym sensu,

0:05:06.038,0:05:08.006
bo podwoiłoby to tylko pracę

0:05:08.006,0:05:10.031
konieczną do propagowania idei.

0:05:10.031,0:05:12.048
Ale było to dla mnie inspiracją

0:05:12.048,0:05:15.019
do szukania elementów wspólnych[br]dla wszystkich regionów.

0:05:15.019,0:05:17.036
Na koniec chciałabym powiedzieć,

0:05:17.036,0:05:21.006
że tłumaczenie dla TED bardzo mnie wzbogaciło.

0:05:21.006,0:05:25.027
Dlatego chciałabym przekazać coś innym tłumaczom TED.

0:05:25.027,0:05:29.043
Chciałam stworzyć wykres w stylu Hansa Roslinga,

0:05:29.043,0:05:32.012
ale musi wam wystarczyć wordle,

0:05:32.012,0:05:34.025
w którym rozmiar imienia odpowiada

0:05:34.025,0:05:36.008
liczbie tłumaczeń, przy których współpracowaliśmy.

0:05:36.008,0:05:40.051
Życzę wamwspaniałych warsztatów

0:05:40.051,9:59:59.000
i ekscytującego TEDGlobal 2011.