0:00:00.630,0:00:02.990
Po co się w ogóle trudzić?

0:00:04.600,0:00:05.800
Gra jest ustawiona.

0:00:06.240,0:00:07.440
Mój głos się nie liczy.

0:00:08.720,0:00:09.960
Wybór jest okropny.

0:00:10.840,0:00:12.450
Głosowanie jest dla naiwnych.

0:00:13.280,0:00:15.416
Pewnie też tak myśleliście.

0:00:15.440,0:00:16.869
Albo mówiliście.

0:00:17.520,0:00:20.960
Jeśli tak, to nie jesteście sami[br]ani w całkowitym błędzie.

0:00:21.880,0:00:26.056
Gra polityczna jest ustawiona[br]pod wieloma względami.

0:00:26.080,0:00:30.056
Jak inaczej połowa podatków federalnych

0:00:30.080,0:00:32.560
trafiałaby do 5%[br]najbogatszych Amerykanów?

0:00:33.360,0:00:35.600
A opcje rzeczywiście czasem są okropne.

0:00:36.360,0:00:39.296
Dla wielu ludzi,[br]niezależnie od orientacji politycznej,

0:00:39.296,0:00:42.080
najlepszym tego przykładem[br]były wybory prezydenckie 2016.

0:00:42.760,0:00:45.296
Ale każdego roku można[br]patrzeć na listy wyborcze

0:00:45.320,0:00:48.000
i nie znaleźć tam nic sensownego.

0:00:49.560,0:00:52.976
Mimo to uważam, że głosowanie ma sens.

0:00:53.000,0:00:54.896
Choć to dziwacznie zabrzmi,

0:00:54.920,0:00:57.160
uważam, że można przywrócić[br]radość z głosowania.

0:00:57.960,0:01:01.320
Dziś chcę mówić, jak i po co to zrobić.

0:01:02.680,0:01:06.256
Był taki czas w historii USA,[br]kiedy głosowanie było super,

0:01:06.280,0:01:09.480
kiedy było to czymś więcej[br]niż ponurym obowiązkiem.

0:01:10.080,0:01:12.686
To okres zwany[br]"większością amerykańskiej historii".

0:01:12.686,0:01:13.936
(Śmiech)

0:01:13.960,0:01:16.936
Od czasów rewolucji do ery[br]walki o prawa obywatelskie

0:01:16.960,0:01:18.536
Stany Zjednoczone miały bogatą,

0:01:18.560,0:01:22.800
silnie zaangażowaną[br]i wrzaskliwą kulturę głosowania.

0:01:23.480,0:01:27.616
To był uliczny teatr, plenerowe debaty,[br]poszczenie, ucztowanie i toasty,

0:01:27.640,0:01:29.696
parady i ogniska.

0:01:29.720,0:01:33.256
W XIX wieku imigranci [br]oraz miejskie grupy polityczne

0:01:33.280,0:01:35.040
wspierały kulturę głosowania.

0:01:35.600,0:01:39.920
Kultura ta rosła z każdą falą[br]nowych wyborców.

0:01:41.040,0:01:43.976
Podczas Rekonstrukcji,[br]kiedy nowi afroamerykańscy wyborcy,

0:01:44.000,0:01:45.720
nowi afroamerykańscy obywatele,

0:01:46.584,0:01:48.600
zaczęli egzekwować prawo do głosowania,

0:01:48.600,0:01:50.816
świętowali w paradach jubileuszowych,

0:01:50.840,0:01:54.200
które łączyły ruch emancypacyjny[br]z nowo nabytym prawem do głosowania.

0:01:54.920,0:01:56.840
Kilkadziesiąt lat później sufrażystki

0:01:57.680,0:02:00.776
dodały teatralności swojej walce,

0:02:00.800,0:02:03.920
maszerując w białych sukienkach[br]i postulując swoje przywileje.

0:02:04.680,0:02:06.216
Ruch Praw Obywatelskich,

0:02:06.240,0:02:09.015
próbujący urzeczywistnić[br]obietnice równouprawnienia

0:02:09.039,0:02:11.039
zdradzone przez prawa Jima Crowa,

0:02:11.800,0:02:13.647
skupił się właśnie na głosowaniu.

0:02:14.160,0:02:16.736
Od Lata Wolności do marszu w Selmie

0:02:16.760,0:02:19.976
tamto pokolenie aktywistów[br]znało wagę głosowania,

0:02:20.000,0:02:23.096
wiedziało, że celebrowanie[br]i egzekwowanie praw

0:02:23.120,0:02:25.080
jest kluczem do uzyskania władzy.

0:02:26.560,0:02:30.080
Minęło jednak pół wieku od wydarzeń[br]w Selmie i Aktu Praw Wyborczych.

0:02:30.880,0:02:32.856
Od tego czasu

0:02:32.880,0:02:35.176
kultura bezpośredniego głosowania

0:02:35.200,0:02:37.176
prawie zanikła.

0:02:37.200,0:02:39.136
Została zabita przez telewizję

0:02:39.160,0:02:40.696
oraz internet.

0:02:40.720,0:02:43.016
Kanapa zastąpiła miejsca publiczne.

0:02:43.040,0:02:46.016
Ekrany telewizji zmieniły[br]obywateli w obserwatorów.

0:02:46.040,0:02:49.336
Chociaż miło dzielić się[br]politycznymi dowcipami,

0:02:49.360,0:02:51.520
niewiele w tym aktywności obywatelskiej.

0:02:52.560,0:02:56.200
Socjolog Sherry Turkle nazywa to[br]"samotnością we wspólnocie".

0:02:57.360,0:03:00.166
Dziś potrzeba nam kultury wyborczej,

0:03:00.166,0:03:02.696
bycia razem we wspólnocie,

0:03:02.720,0:03:03.936
osobiście,

0:03:03.960,0:03:06.176
donośnie i z pasją.

0:03:06.200,0:03:10.456
Nie jak hasło "jedz warzywa"[br]czy "spełnij swój obowiązek",

0:03:10.480,0:03:13.456
ale jako "chodź z nami",

0:03:13.480,0:03:15.160
albo nawet: "dołącz do nas".

0:03:16.160,0:03:19.696
Wyobraźcie sobie,[br]że w całym kraju mielibyśmy

0:03:19.720,0:03:22.656
w różnych małych miejscach

0:03:22.680,0:03:26.336
akcje propagujące[br]bezpośrednie zaangażowanie

0:03:26.360,0:03:27.880
i aktywność wyborczą:

0:03:28.600,0:03:32.456
otwarte wiece, w których[br]wyśmiewa się idee kandydatów

0:03:32.480,0:03:35.176
lub satyrycznie wychwala;

0:03:35.200,0:03:37.120
improwizowane oracje obywateli;

0:03:37.840,0:03:40.160
polityczne debaty w pubach;

0:03:41.920,0:03:46.656
ulice pokryte sztuką polityczną,[br]ręcznie robionymi ulotkami i muralami;

0:03:46.680,0:03:51.720
pojedynki artystów w obronie kandydatów.

0:03:52.360,0:03:56.416
Może to wam trąci XVIII wiekiem,

0:03:56.440,0:04:01.516
ale nie musi, tak jak nie robi tego

0:04:01.516,0:04:03.016
musical o Hamiltonie,

0:04:03.040,0:04:05.040
który jest jak najbardziej współczesny.

0:04:05.640,0:04:07.640
W rzeczywistości na całym świecie

0:04:07.664,0:04:11.256
właśnie tak głosują miliony ludzi.

0:04:11.280,0:04:15.536
W Indiach wybory to kolorowe[br]wydarzenie publiczne.

0:04:15.560,0:04:20.320
W Brazylii ten dzień ma charakter[br]festiwalu, karnawału.

0:04:20.959,0:04:23.456
Na Tajwanie i w Hong Kongu[br]odbywa się spektakl,

0:04:23.480,0:04:25.736
porywający i zaskakujący spektakl

0:04:25.760,0:04:28.040
ulicznego teatru wyborczego.

0:04:28.720,0:04:32.456
Można zapytać: ale kto[br]tu w Ameryce ma na to czas?

0:04:32.480,0:04:33.736
A ja na to:

0:04:33.760,0:04:36.840
przeciętny Amerykanin spędza[br]5 godzin dziennie przed telewizorem.

0:04:38.240,0:04:40.536
Można zapytać, kto ma do tego motywację?

0:04:40.560,0:04:41.776
A ja na to:

0:04:41.800,0:04:45.936
każdy obywatel, który chce[br]być widziany i słyszany

0:04:45.960,0:04:48.256
nie jako dodatek czy temat rozmowy,

0:04:48.280,0:04:50.600
ale jako uczestnik, twórca.

0:04:51.720,0:04:54.080
Ale jak to zrobić?

0:04:54.800,0:04:56.320
Po prostu to robić.

0:04:56.920,0:04:58.776
Dlatego ja i grupa współpracowników

0:04:58.800,0:05:01.880
stworzyliśmy projekt[br]"Radość z Głosowania".

0:05:02.880,0:05:05.336
W czterech miastach USA,

0:05:05.360,0:05:07.016
w Filadelfii, w Miami,

0:05:07.040,0:05:09.496
w Akron w Ohio i w Wichicie w Kansas

0:05:09.520,0:05:12.456
zebraliśmy artystów i aktywistów,

0:05:12.480,0:05:16.216
nauczycieli, polityków,[br]sąsiadów, zwykłych obywateli,

0:05:16.240,0:05:18.156
w celu wspólnego tworzenia projektów,

0:05:18.156,0:05:21.560
które będą lokalnie pielęgnować[br]kulturę wyborczą.

0:05:22.240,0:05:25.296
W Miami oznacza to całonocne[br]imprezy z najlepszymi DJ-ami,

0:05:25.320,0:05:28.654
na które wejść można tylko[br]za okazaniem dowodu rejestracji wyborczej.

0:05:29.160,0:05:32.176
W Akron są to sztuki polityczne

0:05:32.200,0:05:34.736
wystawiane na naczepie samochodu

0:05:34.760,0:05:36.880
jeżdżącego od dzielnicy do dzielnicy.

0:05:37.960,0:05:39.886
W Filadelfii organizują grę miejską

0:05:39.886,0:05:43.136
o tematyce wyborczej[br]na terenie całego starego miasta.

0:05:43.160,0:05:48.706
W Wichicie nagrywają składanki muzyczne[br]i wykonują graffiti na żywo w North End,

0:05:48.706,0:05:50.150
by zachęcić do głosowania.

0:05:50.760,0:05:52.256
Tych projektów jest 20,

0:05:52.280,0:05:55.136
są niesamowicie piękne i zróżnicowane,

0:05:55.160,0:05:56.896
a przede wszystkim zmieniają ludzi.

0:05:56.896,0:05:58.816
Pozwólcie, że opowiem o kilku z nich.

0:05:58.840,0:06:00.816
Znaleźliśmy w Miami

0:06:00.840,0:06:02.856
młodego artystę imieniem Atomico,

0:06:02.880,0:06:07.120
żeby stworzył ciekawe i pełne energii[br]naklejki "Zagłosowałem".

0:06:07.880,0:06:10.400
Problem w tym,[br]że Atomico nigdy nie głosował.

0:06:11.080,0:06:12.776
Nigdy się nawet nie zarejestrował.

0:06:12.800,0:06:17.296
W trakcie projektowania naklejek

0:06:17.320,0:06:21.456
zaczął pozbywać się oporów przed polityką.

0:06:21.480,0:06:23.096
Zarejestrował się,

0:06:23.120,0:06:26.416
a potem zainteresował się[br]nadchodzącymi wyborami,

0:06:26.440,0:06:29.736
a w dniu wyborów[br]nie tylko rozdawał naklejki,

0:06:29.760,0:06:32.336
ale rozmawiał z wyborcami,[br]zachęcał do głosowania

0:06:32.360,0:06:34.640
i mówił o wyborach z przechodniami.

0:06:35.720,0:06:39.496
W Akron kompania teatralna[br]zwana the Wandering Aesthetics

0:06:39.520,0:06:42.296
organizuje sztuki[br]na platformach samochodowych.

0:06:42.320,0:06:45.096
W tym celu zachęcają publiczność

0:06:45.120,0:06:48.616
do przemów, monologów,[br]dialogów oraz poematów,

0:06:48.640,0:06:50.976
czegokolwiek, co można[br]przeczytać na głos

0:06:51.000,0:06:52.560
lub wpleść w przedstawienie.

0:06:53.280,0:06:55.040
Zgłaszają się dziesiątki ludzi.

0:06:55.720,0:06:57.866
Jeden z wierszy został napisany

0:06:57.866,0:07:00.776
przez dziewięciu uczniów[br]języka angielskiego,

0:07:00.800,0:07:02.936
imigrantów latynoskiego pochodzenia

0:07:02.960,0:07:05.320
z pobliskiego Hartville w Ohio.

0:07:05.880,0:07:08.000
Chcę przeczytać wam ten wiersz.

0:07:09.200,0:07:10.990
Nosi tytuł "Radość z głosowania".

0:07:12.600,0:07:15.016
"Chciałbym głosować pierwszy raz,

0:07:15.040,0:07:17.080
bo zmienia się oblicze latynoskich spraw.

0:07:18.000,0:07:20.136
Kiedyś bałem się duchów.

0:07:20.160,0:07:21.400
Dziś boję się ludzi.

0:07:22.480,0:07:24.280
Jest dziś więcej przemocy i rasizmu.

0:07:24.960,0:07:26.400
Głosowanie może to zmienić.

0:07:27.840,0:07:29.320
Mur graniczny to bzdura.

0:07:29.800,0:07:31.000
Kawał gruzu.

0:07:32.040,0:07:34.640
Co innego mur wstydu.

0:07:35.800,0:07:37.696
Głosowanie jest bardzo ważne,

0:07:37.720,0:07:40.080
żeby zburzyć ten mur.

0:07:41.320,0:07:42.880
Mam w sercu pasję.

0:07:43.480,0:07:45.520
Udział w wyborach daje mi głos i moc.

0:07:46.400,0:07:48.720
Mogę wstać i działać".

0:07:50.960,0:07:53.896
Projekt "Radość głosowania"[br]nie jest jedynie o radości.

0:07:53.920,0:07:55.456
Mówi o pasji.

0:07:55.480,0:07:57.816
Mówi o uczuciach i wierze,

0:07:57.840,0:08:00.290
nie jest to jedynie nasza praca.

0:08:00.560,0:08:02.496
Dziś w całym kraju

0:08:02.520,0:08:05.896
imigranci, młodzież, weterani,[br]ludzie z różnych środowisk

0:08:05.920,0:08:09.416
jednoczą się w pasjonujących,[br]radosnych akcjach

0:08:09.440,0:08:10.856
związanych z wyborami,

0:08:10.880,0:08:13.816
czy to demokraci, czy konserwatyści,[br]w miastach i na wsi,

0:08:13.840,0:08:15.936
ludzie o różnych poglądach politycznych.

0:08:15.960,0:08:18.656
To, co ich łączy, to po prostu

0:08:18.680,0:08:21.200
przynależność do regionu.

0:08:22.320,0:08:25.080
Pamiętajcie, że obywatelstwo jest lokalne.

0:08:25.720,0:08:29.256
Kiedy polityka sprowadza się[br]jedynie do wyborów, prezydenckich,

0:08:29.280,0:08:32.880
krzyczymy do telewizorów[br]i opuszczają nas siły.

0:08:33.679,0:08:37.296
Ale kiedy polityka dotyczy nas,

0:08:37.320,0:08:40.096
naszych sąsiadów i współmieszkańców

0:08:40.120,0:08:44.480
budujących doświadczenie[br]wspólnego głosu i wizji,

0:08:45.440,0:08:47.880
wtedy pamiętamy,[br]że uczestnictwo jest ważne.

0:08:48.560,0:08:52.000
Przypominamy sobie,[br]że na tym polega samorządność.

0:08:53.240,0:08:55.490
Co nawiązuje do początku mojej prelekcji.

0:08:55.880,0:08:57.080
Po co się trudzić?

0:08:57.640,0:08:59.545
Jest tylko jedna odpowiedź.

0:09:00.440,0:09:04.640
Głosowanie ma znaczenie, gdyż jest to[br]akt samospełniającej się wiary.

0:09:05.440,0:09:09.840
To napęd wspólnych interesów,[br]które ożywiają społeczeństwo.

0:09:10.960,0:09:13.616
Kiedy głosujemy, nawet w złości,

0:09:13.640,0:09:16.600
jesteśmy częścią grupowego,[br]twórczego kredytu zaufania.

0:09:17.840,0:09:21.360
Głosowanie daje nam moc,[br]którą chcielibyśmy mieć.

0:09:22.240,0:09:25.056
To nie przypadek, że demokracja i teatr

0:09:25.080,0:09:27.480
powstały w tym samym czasie[br]w starożytnych Atenach.

0:09:28.200,0:09:32.440
Obie instytucje wyrywają[br]jednostkę z prywatności.

0:09:33.440,0:09:37.080
Obie tworzą doświadczenie[br]publicznego rytuału.

0:09:38.200,0:09:40.736
Obie wnoszą do życia wyobraźnię

0:09:40.760,0:09:44.056
w sposób, który nam uświadamia,[br]że nasze ograniczenia

0:09:44.080,0:09:46.920
są wymyślone i że można je zmienić.

0:09:50.760,0:09:51.960
Ten moment,

0:09:52.800,0:09:56.216
kiedy myślimy, czym jest wyobraźnia,

0:09:56.240,0:09:59.440
jest bardzo ważny,

0:10:00.480,0:10:03.656
a możliwość kontynuowania tej idei,

0:10:03.680,0:10:05.256
tego przekonania,

0:10:05.280,0:10:07.336
że gdzieś tam jest coś lepszego,

0:10:07.360,0:10:11.136
nie jest jedynie wynikiem[br]biegłości technicznej.

0:10:11.160,0:10:14.216
Nie jest to kwestia znalezienia[br]czasu lub odpowiedniej wiedzy.

0:10:14.240,0:10:15.520
To kwestia ducha.

0:10:16.720,0:10:19.656
Ale pozwólcie, że odpowiem[br]na pytanie: "Po co?"

0:10:19.680,0:10:23.120
mniej wzniośle, a bardziej konkretnie.

0:10:24.440,0:10:26.216
Po co w ogóle głosować?

0:10:26.240,0:10:29.136
Ponieważ nie ma innej opcji.

0:10:29.160,0:10:30.976
Niegłosowanie jest głosowaniem

0:10:31.000,0:10:33.896
na wszystko, z czym się nie zgadzamy.

0:10:33.920,0:10:35.656
Niegłosowanie może udawać

0:10:35.680,0:10:38.696
uwarunkowany bierny opór.

0:10:38.720,0:10:40.656
ale w rzeczywistości

0:10:40.680,0:10:42.896
jest przekazaniem władzy tym,

0:10:42.920,0:10:45.256
którzy mają inną wizję niż my,

0:10:45.280,0:10:48.816
którzy z chęcią wykorzystają[br]naszą nieobecność.

0:10:48.840,0:10:51.160
Niegłosowanie jest dla cieniasów.

0:10:52.800,0:10:54.496
Wyobraźcie sobie nasz kraj,

0:10:54.520,0:10:57.616
gdyby ludzie, którzy w 2010 roku[br]utworzyli Tea Party, uznali,

0:10:57.640,0:11:00.576
że polityka jest zbyt poplątana,

0:11:00.600,0:11:01.856
głosowanie zbyt trudne,

0:11:01.880,0:11:04.680
pojedyncze głosy nie mają szans.

0:11:05.320,0:11:07.616
Oni nie zamknęli się zapobiegawczo.

0:11:07.640,0:11:09.416
Przyszli,

0:11:09.440,0:11:12.800
a przez to zmienili[br]los amerykańskiej polityki.

0:11:13.480,0:11:18.256
Wyobraźcie sobie, że wszyscy zwolennicy[br]Donalda Trumpa lub Berniego Sandersa

0:11:18.280,0:11:21.976
zdecydowali nie wywracać statusu quo

0:11:22.000,0:11:25.056
i nie zmieniać dotychczasowych możliwości

0:11:25.080,0:11:26.696
w amerykańskiej polityce.

0:11:26.720,0:11:28.680
Zrobili to przez głosowanie.

0:11:31.160,0:11:33.376
Żyjemy w czasach

0:11:33.400,0:11:35.936
podzielenia, czasem bardzo dużego,

0:11:35.960,0:11:39.576
gdzie dużo mówi się o rewolucji,

0:11:39.600,0:11:42.680
potrzebie rewolucji[br]w dzisiejszej demokracji.

0:11:43.120,0:11:44.736
Sęk w tym,

0:11:44.760,0:11:47.760
że dzisiejsza demokracja pokazuje nam,[br]jak dokonać rewolucji.

0:11:48.760,0:11:50.816
W wyborach prezydenckich z 2012 roku

0:11:50.840,0:11:52.576
młodzi wyborcy, latynoscy wyborcy,

0:11:52.600,0:11:55.036
wyborcy pochodzenia azjatyckiego,[br]ubodzy wyborcy,

0:11:55.036,0:11:57.400
przyszli na wybory w liczbie poniżej 50%.

0:11:59.200,0:12:03.256
W wyborach w połowie kadencji w 2014 roku[br]frekwencja wyniosła 36%,

0:12:03.280,0:12:04.960
najmniej od 70 lat.

0:12:05.920,0:12:07.816
W lokalnych wyborach

0:12:07.840,0:12:10.200
frekwencja plasuje się gdzieś na 20%.

0:12:11.320,0:12:14.560
Chcę, byście wyobrazili sobie 100%.

0:12:15.640,0:12:17.360
100%.

0:12:18.080,0:12:20.216
Zmobilizujmy 100%,

0:12:20.240,0:12:22.480
a zaraz będziemy mieć rewolucję.

0:12:23.040,0:12:27.056
Zaraz dramatycznie zmienią się[br]priorytety naszej polityki,

0:12:27.080,0:12:30.616
a rząd na każdym szczeblu zacznie słuchać

0:12:30.640,0:12:31.920
wszystkich ludzi.

0:12:33.240,0:12:35.800
Co należy zrobić, by zmobilizować 100%?

0:12:36.480,0:12:39.016
Musimy niwelować w całym kraju

0:12:39.040,0:12:40.776
czynniki

0:12:40.800,0:12:42.000
utrudniające głosowanie.

0:12:42.480,0:12:43.976
Ale jednocześnie

0:12:44.000,0:12:47.136
musimy aktywnie tworzyć[br]kulturę głosowania,

0:12:47.160,0:12:48.776
do której ludzie chcą przynależeć,

0:12:48.800,0:12:51.336
być częścią, doświadczać jej.

0:12:51.360,0:12:52.976
Musimy stworzyć cel.

0:12:53.000,0:12:54.320
Radość.

0:12:55.160,0:12:57.816
Więc owszem, zróbmy rewolucję,

0:12:57.840,0:13:00.336
rewolucję ducha, pomysłów,

0:13:00.360,0:13:02.376
zasad oraz uczestnictwa,

0:13:02.400,0:13:04.536
rewolucję przeciw cynizmowi,

0:13:04.560,0:13:08.000
przeciw samospełniającemu się[br]poczuciu niemocy.

0:13:08.520,0:13:11.856
Przegłosujmy tę rewolucję,

0:13:11.880,0:13:13.216
a kiedy będziemy głosować

0:13:13.240,0:13:14.776
dobrze się przy tym bawmy.

0:13:14.800,0:13:16.016
Dziękuję bardzo.

0:13:16.040,0:13:18.320
(Brawa)