WEBVTT

00:00:00.715 --> 00:00:02.764
On yıldan uzun bir süredir doktor olarak

00:00:02.764 --> 00:00:05.130
evsiz gazilerle,

00:00:05.130 --> 00:00:07.185
işçi sınıfı ailelerle ilgilendim.

00:00:07.185 --> 00:00:11.406
Zorlu, hatta bazen 
acımasız koşullar altında

NOTE Paragraph

00:00:11.406 --> 00:00:13.585
yaşayan ve çalışan insanlara baktım

NOTE Paragraph

00:00:13.585 --> 00:00:15.888
ve bu deneyim benim, sağlık hizmetlerine

00:00:15.888 --> 00:00:17.633
bakış açımızın aslında temelden

00:00:17.633 --> 00:00:20.347
farklı bir yönde olması gerektiğine 
inanmama yol açtı.

00:00:20.347 --> 00:00:21.763
Aslında ihtiyacımız olan şey,

00:00:21.763 --> 00:00:23.604
sadece, insanları kliniklere getiren

00:00:23.604 --> 00:00:24.973
bulgulara bakmaktan ziyade

00:00:24.973 --> 00:00:27.850
sağlığa başladığı noktadan bakabilen

00:00:27.850 --> 00:00:30.725
ve sağlığı oradan geliştirebilen 
bir sağlık sistemidir.

00:00:30.725 --> 00:00:31.932
Ve sağlık,

00:00:31.932 --> 00:00:34.692
bir doktor ofisinin 
dört duvarı içinde değil

00:00:34.692 --> 00:00:36.102
yaşadığımız,

00:00:36.102 --> 00:00:38.321
çalıştığımız yerlerde,

00:00:38.321 --> 00:00:41.473
yediğimiz, uyuduğumuz, öğrendiğimiz
ve oyun oynadığımız,

00:00:41.473 --> 00:00:44.900
hayatımızın büyük bir kısmını 
geçirdiğimiz yerlerde başlar.

NOTE Paragraph

00:00:44.900 --> 00:00:47.568
Peki, sağlığı temelinden geliştirebilen

00:00:47.568 --> 00:00:50.794
bu farklı yaklaşım neye benziyor?

00:00:50.794 --> 00:00:54.601
Bunu açıklayabilmek için size
Veronica'dan bahsedeceğim.

00:00:54.601 --> 00:00:56.320
Veronica, benim 26 hastaya

00:00:56.320 --> 00:00:58.227
baktığım bir iş günümde,

00:00:58.227 --> 00:01:01.174
South Central Los Angeles'taki
bir klinikte 17. hastamdı.

00:01:01.174 --> 00:01:03.693
Kliniğimize kronik baş ağrısıyla gelmişti.

00:01:03.693 --> 00:01:04.856
Baş ağrısı birkaç yıldır

00:01:04.856 --> 00:01:06.809
devam ediyordu ve özellikle bu episod

00:01:06.809 --> 00:01:09.260
çok ama çok rahatsız ediciydi.

00:01:09.260 --> 00:01:11.974
Hatta bizi ilk ziyaretinden üç hafta önce

00:01:11.974 --> 00:01:15.130
Los Angeles'ta bir acil servise gitmişti.

00:01:15.130 --> 00:01:17.597
Acil servisteki doktorlar,

00:01:17.597 --> 00:01:19.555
"Bazı testler yaptık, Veronica.

00:01:19.555 --> 00:01:22.267
Sonuçlar normal, işte biraz ağrı kesici

00:01:22.267 --> 00:01:24.786
ve bir pratisyen bir doktorla devam et,

00:01:24.786 --> 00:01:26.529
eğer ağrı sürer ya da kötüleşirse

00:01:26.529 --> 00:01:28.258
o zaman tekrar gel."

NOTE Paragraph

00:01:28.258 --> 00:01:31.350
Veronica bu standart talimatları izledi

00:01:31.350 --> 00:01:33.100
ve oraya tekrar gitti.

00:01:33.100 --> 00:01:36.333
Sadece bir kez değil, iki kez
oraya geri döndü.

00:01:36.333 --> 00:01:38.791
Bizimle tanışmadan önceki üç haftada

00:01:38.791 --> 00:01:40.940
Veronica acil servise üç kez gitti.

00:01:40.940 --> 00:01:42.807
Önceki yıllarda yaptığı gibi,

00:01:42.807 --> 00:01:44.506
hastaneler ve klinikler arasında


00:01:44.506 --> 00:01:46.272
bir sonuç elde edemeden

00:01:46.272 --> 00:01:49.712
mekik dokudu.

00:01:49.712 --> 00:01:51.840
Veronica bizim kliniğimize geldi

00:01:51.840 --> 00:01:54.472
ve sağlıkçılarla olan tüm 
karşılaşmalarına rağmen

00:01:54.472 --> 00:01:57.304
Veronica hâlâ hastaydı.

NOTE Paragraph

00:01:57.304 --> 00:02:00.925
Kliniğimize geldiğinde biz
farklı bir yaklaşım denedik.

00:02:00.925 --> 00:02:03.562
Yaklaşımımız tıp asistanımızla başladı.

00:02:03.562 --> 00:02:05.609
Kendisinin lise seviyesinde eğitimi vardı

00:02:05.609 --> 00:02:06.959
ama halkı tanıyordu.

00:02:06.959 --> 00:02:09.080
Asistanımız bazı rutin sorular sordu.

00:02:09.080 --> 00:02:11.532
"Temel şikayetiniz nedir?" diye sordu.

00:02:11.532 --> 00:02:13.821
"Başağrısı."

00:02:13.821 --> 00:02:15.435
"Hayati belirtilerinize bakalım"

00:02:15.435 --> 00:02:17.624
tansiyonunuzu ve nabzınızı ölçelim

00:02:17.624 --> 00:02:19.637
ama Veronica ve Güney Los Angleles'taki

00:02:19.637 --> 00:02:21.707
onun gibi bir çok hasta için 


00:02:21.707 --> 00:02:23.514
aynı derecede önemli bir şey soralım.

00:02:23.514 --> 00:02:26.155
"Veronica, 
nerede yaşadığnı söyleyebilir misin?

00:02:26.155 --> 00:02:27.908
Özellikle evdeki koşullarını?

00:02:27.908 --> 00:02:30.361
Küf var mı?
Su sızıntısı var mı?

00:02:30.361 --> 00:02:32.518
Evde böcek var mı?"

00:02:32.518 --> 00:02:34.925
Sonucunda Veronica 
bu üç şeye evet dedi.

00:02:34.925 --> 00:02:37.232
Böcekler, su sızıntısı, küf.

00:02:37.232 --> 00:02:40.347
Formu elime aldım, göz attım

00:02:40.347 --> 00:02:41.674
ve kapının kolunu çevirip

00:02:41.674 --> 00:02:43.666
odaya girdim.

NOTE Paragraph

00:02:43.666 --> 00:02:45.116
Şunu anlamalısınız ki Veronica

00:02:45.116 --> 00:02:47.799
tedavi etme ayrıcalığına sahip olduğum 
birçok hasta gibi

00:02:47.799 --> 00:02:50.292
onurlu bir kişi, dik bir duruş

00:02:50.292 --> 00:02:52.125
göründüğünden daha büyük bir kişilik

00:02:52.125 --> 00:02:53.925
ama işte burada muayene masasında

00:02:53.925 --> 00:02:56.760
acıdan iki büklüm olmuş hâlde oturuyordu.

00:02:56.760 --> 00:03:00.944
Zonklayan başı ellerinin arasındaydı.

00:03:00.944 --> 00:03:02.293
Başını kaldırdı

00:03:02.293 --> 00:03:05.400
ve yüzünü gördüm, merhaba dedim

00:03:05.400 --> 00:03:06.659
ve hemen,

00:03:06.659 --> 00:03:08.331
burun kemerinin üzerinde

00:03:08.331 --> 00:03:10.416
kırışıklık gibi bir şey fark ettim.

00:03:10.416 --> 00:03:13.735
Tıpta bu kırışıklığa alerji selamı deriz.

00:03:13.735 --> 00:03:16.547
Genellikle 
kronik alerjisi olan çocuklarda görülür.

00:03:16.547 --> 00:03:19.303
Alejinin belirtilerinden 
kurtulmaya çalışırken

00:03:19.303 --> 00:03:21.609
burnu aşağı yukarı sürekli ovmaktan olur

00:03:21.609 --> 00:03:23.646
ve Veronica yetişkin biri olarak, 


00:03:23.646 --> 00:03:26.435
alerjisini eleveren aynı belirtiyle 
karşımda duruyordu.

00:03:26.435 --> 00:03:29.380
Veronica'ya bir şeyler sorup 
onu muayene edip

00:03:29.380 --> 00:03:31.329
dinledikten sonra

00:03:31.329 --> 00:03:34.134
"Veronica, 
sanırım neyin olduğunu biliyorum." dedim.

00:03:34.134 --> 00:03:36.188
Sanırım kronik alerjin ve migrenin var

00:03:36.188 --> 00:03:38.451
ve sinüslerin tıkalı

00:03:38.451 --> 00:03:41.989
ve tüm bunlar yaşadığın yerle alakalı."

00:03:41.989 --> 00:03:43.733
Biraz rahatlamış görünüyordu

00:03:43.733 --> 00:03:45.708
çünkü ona ilk defa bir tanı konmuştu.

00:03:45.708 --> 00:03:47.945
"Veronica, 
şimdi tedavinden bahsedelim.

00:03:47.945 --> 00:03:51.387
Belirtilerin için bazı ilaçlar vereceğiz
ama aynı zamanda

00:03:51.387 --> 00:03:54.920
bir uzmana gitmeni istiyorum 
eğer sana da uyarsa." dedim.

NOTE Paragraph

00:03:54.920 --> 00:03:57.226
Şu sıralar, South Central Los Angeles'ta

00:03:57.226 --> 00:03:59.028
uzman bulmak biraz zor.

00:03:59.028 --> 00:04:01.714
O yüzden bana "Gerçekten mi?" 
der gibi baktı.

00:04:01.714 --> 00:04:04.391
Aslında, "Veronica, bahsettiğim uzman

00:04:04.391 --> 00:04:06.677
toplum sağlığı çalışanı dediğim biri,

00:04:06.677 --> 00:04:08.318
eğer senin için uygunsa,

00:04:08.318 --> 00:04:09.100
evine gelip 


00:04:09.100 --> 00:04:10.830
su sızıntısı ve küfün sebebini


00:04:10.830 --> 00:04:12.188
anlamaya çalışarak

00:04:12.188 --> 00:04:16.226
semptomlarına yol açtığını düşündüğüm 
koşulları halletmeni sağlayacak biri

00:04:16.226 --> 00:04:18.028
ve eğer gerekirse bu uzman seni 


00:04:18.038 --> 00:04:20.810
kamu yararı avukatı denen başka bir uzmana
yönlendirebilir

00:04:20.810 --> 00:04:22.503
çünkü ev sahibin 
gerekli tamirleri

00:04:22.503 --> 00:04:25.776
yapmıyor olabilir."

NOTE Paragraph

00:04:25.776 --> 00:04:27.903
Veronica birkaç ay sonra geri geldi.

00:04:27.903 --> 00:04:30.715
Tüm tedavi planlarını kabul etti.

00:04:30.715 --> 00:04:33.761
Semptomlarının %90 iyileştiğini söyledi.

00:04:33.761 --> 00:04:35.627
Los Angeles'ta acil servislere

00:04:35.627 --> 00:04:37.883
gidip gelmektense ailesiyle ve iş yerinde

00:04:37.883 --> 00:04:42.123
daha fazla zaman geçiriyordu. 


00:04:42.123 --> 00:04:44.335
Veronica önemli derecede iyileşmişti.

00:04:44.335 --> 00:04:46.329
Oğulları da, birinin astımı vardı,

00:04:46.329 --> 00:04:48.104
eskisi kadar hasta değillerdi.

00:04:48.104 --> 00:04:50.491
Kendisi, ve tabiiki şans eseri değil,

00:04:50.491 --> 00:04:54.166
evi de daha iyiydi.

NOTE Paragraph

00:04:54.166 --> 00:04:56.010
Denediğimiz bu farklı yaklaşım

00:04:56.010 --> 00:04:59.604
nasıl daha iyi bir bakıma,

00:04:59.604 --> 00:05:03.163
daha iyi bir sağlığa ve acil servise 
daha az ziyarete yol açmıştı?

00:05:03.163 --> 00:05:05.910
Yani, oldukça basit bir şekilde
şu soruyla başladı:

00:05:05.910 --> 00:05:08.251
"Veronica, nerede yaşıyorsun?"

00:05:08.251 --> 00:05:10.627
Daha önemlisi, Veronica 
ve onun gibi nicelerine,

00:05:10.627 --> 00:05:13.197
Güney Los Angeles gibi yerlerde

00:05:13.197 --> 00:05:15.498
çevrelerinde önem taşıyan 
koşullarla ilgili

00:05:15.498 --> 00:05:17.547
sağlığın ve maalesef bazen de hastalığın

00:05:17.547 --> 00:05:19.195
başladığı yerle ilgili sorular

00:05:19.195 --> 00:05:22.147
sormamızı mümkün kılan

00:05:22.147 --> 00:05:23.900
bir sistem başlattık.

00:05:23.900 --> 00:05:26.129
Bu toplumda standardların altındaki evler

00:05:26.129 --> 00:05:27.670
ve güvenilmez gıda klinik olarak

00:05:27.670 --> 00:05:29.492
bilmemiz gereken esas şartlardır

00:05:29.492 --> 00:05:31.220
ama diğer toplumlarda obezite,

00:05:31.220 --> 00:05:33.300
ulaşım sorunları, parklara erişim,

00:05:33.300 --> 00:05:36.685
silahlı şiddet olabilir.

NOTE Paragraph

00:05:36.685 --> 00:05:38.589
Önemli olan

00:05:38.589 --> 00:05:40.283
işe yarayan bir sistem başlattık

00:05:40.283 --> 00:05:42.554
ve bu kaynağa inen bir yaklaşım.

00:05:42.554 --> 00:05:44.337
Çoğunuzun aşina olduğu bir terim bu.

00:05:44.337 --> 00:05:46.344
Halk sağlığı topluluğunda

00:05:46.344 --> 00:05:48.663
çok yaygın bir hikâyeden gelir.

00:05:48.663 --> 00:05:51.273
Üç arkadaşın hikâyesidir bu.

00:05:51.273 --> 00:05:53.440
Farzedin ki bir nehre gelen

00:05:53.440 --> 00:05:55.020
bu üç arkadaştan birisiniz.

00:05:55.020 --> 00:05:58.380
Güzel bir manzara, huzurlu bir ortam 
ancak yardım isteyen

00:05:58.380 --> 00:06:01.357
birkaç çocuğun ağlamasıyla
bu ortam bozuluyor.

00:06:01.357 --> 00:06:03.250
Siz de herkesin yapacağını yapardınız.

00:06:03.250 --> 00:06:05.041
Hep beraber suya atlardınız.

00:06:05.041 --> 00:06:06.830
Boğulmak üzere olanları kurtaracağım,

00:06:06.830 --> 00:06:08.163
der, ilk arkadaş,

00:06:08.163 --> 00:06:10.199
şelaleden düşmek üzere olanları.

00:06:10.199 --> 00:06:12.134
İkincisi bir sal yapacağım, der.

00:06:12.134 --> 00:06:13.934
Daha az kişinin şelalenin ucuna

00:06:13.934 --> 00:06:15.189
geldiğinden emin olacağım.

00:06:15.199 --> 00:06:16.941
Şu dalları toplayıp bir sal yapalım

00:06:16.941 --> 00:06:18.043
ve daha fazla kişinin

00:06:18.073 --> 00:06:19.739
güvende olmasına öncülük edelim.

00:06:19.739 --> 00:06:21.590
Zaman içerisinde başarılı olurlar

00:06:21.590 --> 00:06:23.012
ama istedikleri kadar değil.

00:06:23.012 --> 00:06:25.273
Daha fazla insan düşer ve bir de bakarlar


00:06:25.273 --> 00:06:26.543
üçüncü arkadaşları

00:06:26.543 --> 00:06:27.960
görünürlerde yok.

00:06:27.960 --> 00:06:29.391
Sonunda onu bulurlar.

00:06:29.391 --> 00:06:31.427
Sudadır. Giderken çocukları kurtararak

00:06:31.427 --> 00:06:33.600
onlardan uzaklaşıp 
akıntının tersine yüzer.

00:06:33.600 --> 00:06:36.005
"Nereye gidiyorsun? Burada 
kurtarılmayı bekleyen

00:06:36.005 --> 00:06:37.626
çocuklar var." diye bağırırlar.

00:06:37.626 --> 00:06:39.083
"Çocukları neyin ya da kimin

00:06:39.083 --> 00:06:40.352
suya attığını bulacağım"

00:06:40.352 --> 00:06:43.430
diye cevap verir.

00:06:43.430 --> 00:06:46.329
Sağlık hizmetlerinde, 
şu ilk arkadaş vardır -

00:06:46.329 --> 00:06:47.404
uzman hekim vardır,

00:06:47.404 --> 00:06:49.950
travma cerrahı, yoğun bakım hemşiresi,

00:06:49.950 --> 00:06:50.974
acil servis doktoru.

00:06:50.974 --> 00:06:53.515
Hayat kurtarıcı insanlara sahibiz,

00:06:53.515 --> 00:06:56.920
dar boğazda kaldığınızda 
orada olmasını istediğiniz insanlar.

00:06:56.920 --> 00:06:59.179
İkinci arkadaşın da 
olduğunu biliyoruz -

00:06:59.179 --> 00:07:00.874
sal inşa edenin.

00:07:00.874 --> 00:07:02.585
Onlar aile hekimleridir,

00:07:02.585 --> 00:07:04.743
kronik hastalıklarınıza, diyabet 


00:07:04.743 --> 00:07:06.333
ve yüksek tansiyonunuza bakıp

00:07:06.333 --> 00:07:07.874
yıllık check-upınızı yapan,

00:07:07.874 --> 00:07:09.280
aşılarınızını takip eden

00:07:09.280 --> 00:07:11.485
ama aynı zamanda salınıza binip kendinizi

00:07:11.485 --> 00:07:13.150
güvenceye alabileceğinizden


00:07:13.150 --> 00:07:16.626
emin olan sağlıkçılardandır.

00:07:16.626 --> 00:07:18.393
Ne kadar hayati ve gerekli olsa da

00:07:18.393 --> 00:07:20.237
eksik olan şey üçüncü arkadaştır.

00:07:20.237 --> 00:07:23.002
Akıntının tersine kaynağa doğru
gidenlerden pek fazla yok.

00:07:23.002 --> 00:07:24.053
Onlar sağlığın

00:07:24.133 --> 00:07:26.360
yaşadığımız, çalıştığımız 
ve oynadığımız yerde

00:07:26.360 --> 00:07:28.291
başladığını bilen sağlık uzmanlarıdır.

00:07:28.291 --> 00:07:30.823
Bu farkındalığın ötesinde insanların

00:07:30.823 --> 00:07:33.110
bir kliniğin dört duvarı dışında

00:07:33.110 --> 00:07:34.918
gereken imkânlara ulaşmalarını

00:07:34.918 --> 00:07:38.304
sağlayan bir sistemi kliniklerinde

00:07:38.304 --> 00:07:40.306
ve hastanelerinde yaratmak için

00:07:40.306 --> 00:07:42.980
kaynaklarını seferber edebilen 
uzmanlardır.

NOTE Paragraph

00:07:42.980 --> 00:07:44.648
Şimdi şunu sorabilirsiniz ve

00:07:44.648 --> 00:07:47.303
bu birçok meslektaşımın sorduğu 
bariz bir sorudur.

00:07:47.303 --> 00:07:50.449
"Konut ve ulaşımı düşünen 
doktor ve hemşireler mi?

00:07:50.449 --> 00:07:52.759
Sadece ilaç yazıp hâli hazırdaki işimizle

00:07:52.759 --> 00:07:54.491
uğraşsak daha iyi olmaz mı?"

00:07:54.491 --> 00:07:57.337
Suyun kenarına gelmiş insanları kurtarmak

00:07:57.337 --> 00:08:00.454
kesinlikle yeterince önemli bir iştir.

00:08:00.454 --> 00:08:01.725
Kimin vakti var ki?

00:08:01.725 --> 00:08:04.616
Ama eğer bilim rehberimiz olacaksa
hastalığın kaynağına inen

00:08:04.616 --> 00:08:07.349
bir yaklaşım bulmamız gerektiğini
şiddetle savunuyorum.

00:08:07.349 --> 00:08:09.104
Bilim insanları parçası olduğumuz

00:08:09.104 --> 00:08:11.354
yaşam ve iş koşullarının 
sağlığımıza etkisinin

00:08:11.354 --> 00:08:12.990
genetik kodumuzdan

00:08:12.990 --> 00:08:15.380
iki kat daha fazla olduğunu 


00:08:15.380 --> 00:08:17.507
artık biliyorlar.

00:08:17.507 --> 00:08:18.840
İş ve yaşam koşulları,

00:08:18.840 --> 00:08:20.226
çevremizin yapısı,

00:08:20.226 --> 00:08:23.695
sosyal dokumuzun nasıl örüldüğü 
ve tüm bunların davranışlarımıza etkisi

00:08:23.695 --> 00:08:25.877
bunların hepsi bir araya geldiğinde,

00:08:25.877 --> 00:08:28.190
sağlığımıza doktorların ve hastanelerin

00:08:28.190 --> 00:08:29.155
izlediği prosedürler

00:08:29.155 --> 00:08:31.164
ve verdikleri ilaçlardan

00:08:31.164 --> 00:08:33.213
beş kat daha fazla etkisi vardır.

00:08:33.213 --> 00:08:36.384
İş ve yaşam koşulları birlikte

00:08:36.384 --> 00:08:40.480
önlenebilir ölümlerin 
%60'ından sorumludur.

NOTE Paragraph

00:08:40.480 --> 00:08:42.060
Bununla ilgili bir örnek vereyim.

00:08:42.060 --> 00:08:44.663
Diyelim ki bir şirket var, 
bir teknoloji girişimi.

00:08:44.663 --> 00:08:46.564
Size gelip "Harika bir ürünümüz var.

00:08:46.564 --> 00:08:49.388
Kalp hastalığından 
ölüm riskinizi azaltacak." diyor.

00:08:49.388 --> 00:08:51.289
Bu ürün bir ilaç ya da alet olsa

00:08:51.289 --> 00:08:54.473
büyük ihtimalle yatırım yapardınız.

00:08:54.473 --> 00:08:57.211
Ama eğer bu ürün bir parksa?

00:08:57.211 --> 00:08:58.767
İngiltere'de

00:08:58.767 --> 00:09:00.851
dönüm noktası olan bir çalışma,

00:09:00.851 --> 00:09:04.192
40 milyondan fazla insanın 
kayıtlarını inceleyip

00:09:04.192 --> 00:09:06.020
bir çok faktörü kontrol ederek

00:09:06.020 --> 00:09:08.587
birkaç değişkene bakmış
ve kalp hastalığı riskini

00:09:08.587 --> 00:09:12.670
azaltmaya çalışırken kişilerin 
yeşil alanlarla temasının

00:09:12.670 --> 00:09:15.701
güçlü bir etki yarattığını bulmuştur.

00:09:15.701 --> 00:09:17.580
Yeşil alanlara, parklara ve ağaçlara

00:09:17.580 --> 00:09:18.922
ne kadar yakın olursanız

00:09:18.922 --> 00:09:20.097
kalp hastalığı riskiniz

00:09:20.114 --> 00:09:23.364
o kadar azalır ve bu hem zenginler 
hem de fakirler için geçerlidir.

00:09:23.364 --> 00:09:25.474
Bu çalışma 
halk sağlığındaki arkadaşlarımın

00:09:25.484 --> 00:09:27.292
son günlerde sıkça
söylediğini açıklar:

00:09:27.292 --> 00:09:29.240
Kişinin posta kodu genetik kodundan

00:09:29.240 --> 00:09:30.786
daha önemlidir.

00:09:30.786 --> 00:09:32.235
Aynı zamanda posta kodunun

00:09:32.235 --> 00:09:34.670
genetik kodumuzu da 
şekillendirdiğini öğreniyoruz.

00:09:34.670 --> 00:09:37.887
Epigenetik bilimi 
bu moleküler mekanizmaları,

00:09:37.887 --> 00:09:40.920
DNA'mızı tam anlamıyla 
şekillendiren karmaşık yapıları,

00:09:40.920 --> 00:09:42.488
yaşadığımız ve çalıştığımız yere

00:09:42.488 --> 00:09:44.752
ve çevremizde maruz 
kaldıklarımıza bağlı olarak

00:09:44.752 --> 00:09:47.426
genlerin açılıp kapanmasını inceler.

00:09:47.426 --> 00:09:49.473
Bu faktörlerin, 
olayın kaynağına inen

00:09:49.473 --> 00:09:51.366
bu faktörlerin önem taşıdığı apaçıktır.

00:09:51.366 --> 00:09:53.069
Sağlığımız için önemliler.

00:09:53.069 --> 00:09:55.562
Bu yüzden sağlıkçılar 
bu konuyla ilgilenmeliler.

00:09:55.562 --> 00:09:57.580
Ancak Veronica çok uzun zamandan bu yana

00:09:57.580 --> 00:09:58.289
bana sorulan

00:09:58.289 --> 00:09:59.697
en ilginç soruyu sordu.

00:09:59.697 --> 00:10:01.835
Şu kontrol ziyaretinde, "Neden daha önce

00:10:01.835 --> 00:10:03.987
hiçbir doktorum bana evimi sormadı?"

00:10:03.987 --> 00:10:06.865
diye sordu.

00:10:06.865 --> 00:10:09.409
"Acil servis ziyaretlerimde
2 CAT taraması yaptırdım,

00:10:09.419 --> 00:10:10.870
omurilik sıvısı almak için

00:10:10.870 --> 00:10:12.877
vücudumun altına bir iğne soktular

00:10:12.877 --> 00:10:14.467
ve neredeyse bir düzine

00:10:14.467 --> 00:10:15.831
kan testi yaptılar.

00:10:15.831 --> 00:10:18.485
Gidip geldim, sağlık hizmetlerinde

00:10:18.485 --> 00:10:22.770
her çeşit insan gördüm 
ama kimse bana evimi sormadı." dedi.

NOTE Paragraph

00:10:22.770 --> 00:10:24.508
Dürüst olalım ki sağlıkta öncelikle

00:10:24.508 --> 00:10:26.203
sizi hasta eden koşullara bakmadan

00:10:26.203 --> 00:10:29.323
genellikle semptomları tedavi ederiz.

00:10:29.323 --> 00:10:31.167
Bunun birçok sebebi var ama en önemli

00:10:31.167 --> 00:10:35.767
üçünden birincisi 
bunun parasını ödemiyoruz.

00:10:35.767 --> 00:10:39.152
Sağlıkta genellikle niceliğin parasını 
öderiz değerin değil.

00:10:39.152 --> 00:10:40.940
Doktorlara ve hastanelere çoğunlukla

00:10:40.940 --> 00:10:42.920
verdikleri hizmet sayısı kadar öderiz,

00:10:42.920 --> 00:10:46.219
sizi ne kadar sağlıklı 
yaptıklarına göre değil.

00:10:46.219 --> 00:10:48.590
Bu bizi sağlıkta benim

00:10:48.600 --> 00:10:49.910
"sorma, söyleme"


00:10:49.910 --> 00:10:52.484
yaklaşımı dediğim 
ikinci bir olguya getiriyor.

00:10:52.484 --> 00:10:54.278
Nerede yaşadığınızı ve çalıştığınızı

00:10:54.278 --> 00:10:55.453
sormuyoruz çünkü eğer

00:10:55.453 --> 00:10:58.349
orada bir problem varsa 
size ne söyleyeceğimizi bilmiyoruz.

00:10:58.349 --> 00:11:01.229
Mesele doktorların bu konuların
önemini bilmemesi değil.

00:11:01.229 --> 00:11:02.910
ABD'de yakın zamanda yapılan

00:11:02.910 --> 00:11:05.281
ve 1000'den fazla doktorun 
katıldığı bir ankette

00:11:05.281 --> 00:11:07.543
hekimlerin %80'i 
hastaların yaşadığı ortamdan

00:11:07.543 --> 00:11:09.111
kaynaklanan sağlık sorunlarının

00:11:09.111 --> 00:11:10.578
diğer sağlık sorunları kadar

00:11:10.578 --> 00:11:12.630
önemli olduğunu bildiklerini söylediler.

00:11:12.630 --> 00:11:15.131
Ama yine de hastalığın kaynağına 
inme meselesinin

00:11:15.131 --> 00:11:17.315
önemiyle ilgili yaygın 
farkındalığına rağmen

00:11:17.315 --> 00:11:19.858
beş doktordan yalnızca biri 
sağlığın başladığı yeri

00:11:19.858 --> 00:11:22.323
iyileştirip bu sorunlarla 
ilgilenebilecek güveni

00:11:22.323 --> 00:11:23.301
olduğunu söyledi.

00:11:23.301 --> 00:11:24.843
Hastaların yaşamlarının,

00:11:24.843 --> 00:11:27.832
çalıştıkları ve yaşadıkları çevrenin, 
önemli olduğunu bilmekle

00:11:27.832 --> 00:11:30.080
çalıştığımız sistem içinde bir şey

00:11:30.080 --> 00:11:31.857
yapabilme arasında fark vardır.

NOTE Paragraph

00:11:31.857 --> 00:11:34.191
Şu anda bu çok büyük bir sorun

00:11:34.191 --> 00:11:36.339
çünkü bu onları 
diğer bir soruya götürüyor:

00:11:36.339 --> 00:11:37.926
Bu kimin sorumluluğu?

00:11:37.926 --> 00:11:39.635
Ve bu beni üçüncü noktaya,

00:11:39.635 --> 00:11:42.909
Veronica'nın ilginç sorusunun 
üçüncü cevabına getiriyor.

00:11:42.909 --> 00:11:44.495
Böyle bir sorunumuz olmasının

00:11:44.495 --> 00:11:48.250
bir sebebi de sağlık sisteminde 
bu önleyici yaklaşımın

00:11:48.250 --> 00:11:50.295
yeterince olmamasıdır.

00:11:50.295 --> 00:11:52.195
Şu çocukları kimin ya da neyin

00:11:52.195 --> 00:11:53.959
suya attığını bulmaya çalışan

00:11:53.959 --> 00:11:56.356
üçüncü arkadaşımızdan 
yeteri kadar olmamasıdır.

00:11:56.356 --> 00:11:59.161
Şimdi bu yaklaşımı benimseyen 
birçok sağlık çalışanı var

00:11:59.161 --> 00:12:02.282
ve ben bunlardan birçoğuyla 
tanışma ayrıcalığına sahip oldum,

00:12:02.282 --> 00:12:04.339
Los Angeles'ta, ülkenin diğer yerlerinde

00:12:04.339 --> 00:12:05.357
ve tüm dünyada.

00:12:05.357 --> 00:12:08.195
Şunu önemle belirtmek isterim ki
bu yaklaşıma sahip olanlar

00:12:08.195 --> 00:12:10.462
bazen doktorlardır 
ama olmak zorunda değiller.

00:12:10.462 --> 00:12:12.515
Hemşireler, diğer hekimler, yöneticiler

00:12:12.515 --> 00:12:14.523
ya da sosyal çalışanlar olabilirler.

00:12:14.523 --> 00:12:16.665
Bu yaklaşımı benimseyen 
sağlık personelinin

00:12:16.665 --> 00:12:18.274
unvanı önemli değildir.

00:12:18.274 --> 00:12:20.030
Daha önemli olan

00:12:20.030 --> 00:12:24.455
hepsinin yardımlarını 
ve tıbbi uygulamalarını

00:12:24.455 --> 00:12:26.244
dönüştüren bir süreci

00:12:26.244 --> 00:12:29.050
uygulamaya koyma 
ortak becerisini paylaşıyor olmasıdır.

00:12:29.050 --> 00:12:30.586
Bu süreç epey basit bir süreç.

00:12:30.586 --> 00:12:32.549
Bir, iki, üç.

00:12:32.549 --> 00:12:34.200
Öncelikle, otururlar

00:12:34.200 --> 00:12:36.224
ve belirli bir grup hastanın klinik

00:12:36.224 --> 00:12:37.567
sorununu bulalım derler.

00:12:37.567 --> 00:12:39.310
Diyelim ki, örneğin,

00:12:39.310 --> 00:12:41.244
astım yüzünden

00:12:41.244 --> 00:12:43.048
hastaneye gidip gelen çocuklara

00:12:43.048 --> 00:12:45.130
yardım etmeye çalışalım.

00:12:45.130 --> 00:12:47.641
Sorunu teşhis ettikten sonra 
ikinci aşamaya geçerler

00:12:47.641 --> 00:12:50.380
ve temel nedeni bulalım derler.

00:12:50.380 --> 00:12:54.171
Şimdi sağlıkta 
temel neden analizi genellikle

00:12:54.171 --> 00:12:55.886
genlerinize ve nasıl davrandğınıza

00:12:55.886 --> 00:12:58.344
bakalım der.

00:12:58.344 --> 00:13:00.424
Belki yeterince sağlıklı yemiyorsunuzdur.

00:13:00.424 --> 00:13:01.440
Daha sağlıklı yiyin.

00:13:01.440 --> 00:13:02.835
Temel neden analizine epey

00:13:02.835 --> 00:13:04.241
basit bir yaklaşımdır bu.

00:13:04.241 --> 00:13:05.906
Öyle görünüyor ki kendimizi

00:13:05.906 --> 00:13:08.370
bu görüşle sınırlandırmak 
bir işe yaramıyor.

00:13:08.370 --> 00:13:10.621
Bu yaklaşım, hastalığın köküne inmek

00:13:10.621 --> 00:13:12.408
temel nedenlerin analizini yapmak

00:13:12.408 --> 00:13:15.760
yaşam koşullarına ve çalışma koşullarına 
bakalım demektir.

00:13:15.760 --> 00:13:17.842
Belki astımlı çocukalar için 
evde ne olduğu

00:13:17.842 --> 00:13:19.450
önemlidir ya da belki de

00:13:19.450 --> 00:13:22.386
astımlarını tetikleyen 
ciddi hava kirliliği olan

00:13:22.386 --> 00:13:24.210
bir otoyola yakın oturuyorlardır.

00:13:24.210 --> 00:13:26.830
Belki de bu kaynaklarımızı 
aktarmamız gereken şeydir

00:13:26.830 --> 00:13:29.203
çünkü bu üçüncü unsur, 
sürecin üçüncü parçası

00:13:29.203 --> 00:13:31.734
can alıcı kısımdır.

00:13:31.734 --> 00:13:33.973
Klinik sistem içinde çözüm üretmek için

00:13:33.973 --> 00:13:35.634
kaynaklarını harekete geçirmek.

00:13:35.644 --> 00:13:38.030
Kamu sağlığından 
ve diğer sektörlerden birilerini,

00:13:38.030 --> 00:13:39.812
avukatları ve birlikte çalışabilecek

00:13:39.822 --> 00:13:41.319
herkesi sisteme dâhil etmek.

00:13:41.319 --> 00:13:43.402
Gerçekten klinik problemleri olan

00:13:43.402 --> 00:13:46.212
hastaları ihtiyaçları olan 
kaynaklara yönlendirerek

00:13:46.212 --> 00:13:48.395
sorunlarının temelini çözebileceğimiz

00:13:48.395 --> 00:13:50.937
anlamlı çareler bulalım.

00:13:50.937 --> 00:13:53.104
Bu yaklaşımla harika şeyler 
yapan doktorlarla

00:13:53.114 --> 00:13:55.200
ilgili birçok hikâye olduğunu biliyorum.

00:13:55.200 --> 00:13:57.860
Sorun onlardan yeterince olmaması.

00:13:57.860 --> 00:14:01.083
Bazı tahminlere göre, sağlık sistemindeki
her 20 ila 30 doktorda

00:14:01.093 --> 00:14:03.219
1 önleyici yaklaşıma 
ihtiyacımız var.

00:14:03.229 --> 00:14:04.834
ABD'de örneğin, bu, 2020 yılında

00:14:04.834 --> 00:14:06.740
25,000 önleyici yaklaşıma

00:14:06.740 --> 00:14:10.207
ihtiyacımız olduğu anlamına geliyor.

00:14:10.207 --> 00:14:14.317
Kayıtlara göre bu yaklaşımda 
sadece birkaç bin kişiyiz

00:14:14.317 --> 00:14:16.870
ve bu sebeple birkaç yıl önce 
iş arkadaşlarım ve ben

00:14:16.870 --> 00:14:18.787
daha fazla kişiyi bu alanda

00:14:18.787 --> 00:14:20.760
eğitelim dedik.

NOTE Paragraph

00:14:20.760 --> 00:14:22.466
"Health Begins" adında

00:14:22.466 --> 00:14:24.684
bir organizasyon kurmaya karar verdik.

00:14:24.684 --> 00:14:26.430
Health Begins sadece şunu yapıyor:

00:14:26.430 --> 00:14:28.210
bu yaklaşıma yönelik eğitim vermek.

00:14:28.210 --> 00:14:30.388
Başarımız için kullandığımız 
birçok ölçüt var

00:14:30.388 --> 00:14:31.659
ama temelde ilgilendiğimiz

00:14:31.659 --> 00:14:32.711
doktorlar arasındaki

00:14:32.711 --> 00:14:34.140
"sorma, söyleme" ölçütünü

00:14:34.140 --> 00:14:36.045
ve güven hissini değiştirmektir.

00:14:36.045 --> 00:14:38.344
Doktorların dolayısıyla 
çalıştıkları sistemlerin

00:14:38.344 --> 00:14:40.284
hayatımızdaki iş

00:14:40.284 --> 00:14:42.579
ve yaşam koşullarınındaki sorunlarla

00:14:42.579 --> 00:14:45.254
ilgilenebilecek yetenek ve güvene

00:14:45.254 --> 00:14:48.261
sahip olduklarından 
emin olmaya çalışıyoruz.

00:14:48.261 --> 00:14:50.240
İşimizdeki bu güvenin neredeyse

00:14:50.240 --> 00:14:51.821
üç katına çıktığını görüyoruz.

NOTE Paragraph

00:14:51.821 --> 00:14:53.124
Bu olağanüstü

00:14:53.124 --> 00:14:55.548
ama bu doktorlarla çalışıp

00:14:55.568 --> 00:14:58.297
onları bir araya getirmeye çalışmanın 
en ilginç yanını

00:14:58.297 --> 00:15:01.090
söyleyeyim size.

00:15:01.090 --> 00:15:03.413
En ilginci her gün her hafta

00:15:03.413 --> 00:15:07.184
Veronica'nınki gibi hikâyeler duyuyorum.

00:15:07.184 --> 00:15:09.662
Veronica'nın ve onun gibi 


00:15:09.662 --> 00:15:11.581
birçoğunun hikâyeleri var,

00:15:11.581 --> 00:15:13.462
işleyen bir sağlık sisteminin

00:15:13.462 --> 00:15:15.100
parçası olmayı tadan insanlar,

00:15:15.100 --> 00:15:17.400
sürekli gidiş gelişlerinizi bitirip

00:15:17.400 --> 00:15:19.873
sağlığınızı gerçekten iyileştiren

00:15:19.873 --> 00:15:21.694
kim olduğunuzu dinleyip

00:15:21.694 --> 00:15:23.181
zengin, fakir ya da orta sınıf

00:15:23.181 --> 00:15:25.124
olmanıza bakmaksızın

00:15:25.124 --> 00:15:29.489
yaşam şartlarınızla ilgilenen 
bir sağlık sistemi.

NOTE Paragraph

00:15:29.489 --> 00:15:31.144
Bunlar ilginç hikâyeler çünkü

00:15:31.144 --> 00:15:33.124
sadece arzuladığımız sağlık sistemine

00:15:33.124 --> 00:15:35.710
ne kadar yaklaştığımızı değil

00:15:35.710 --> 00:15:38.459
herkesin yapabileceği 
bir şey olduğunu da anlatıyorlar.

00:15:38.459 --> 00:15:40.191
Doktorlar ve hemşireler hastaların

00:15:40.191 --> 00:15:42.715
yaşam koşulları hakkında 
daha çok soru sorabilirler.

00:15:42.725 --> 00:15:45.316
Sadece daha kibar bir davranış
olduğu için değil

00:15:45.326 --> 00:15:47.758
daha iyi bir bakım standardı olduğu için.

00:15:47.758 --> 00:15:50.100
Sağlık sistemleri ve ödeme yapanlar

00:15:50.100 --> 00:15:52.890
kamu sağlığı kurumlarını ve birimlerini 
sisteme dâhil edip

00:15:52.890 --> 00:15:54.305
verilerimize birlikte bakalım

00:15:54.305 --> 00:15:55.683
diyebilirler.

00:15:55.693 --> 00:15:59.149
Verilerimizde, hastalarımızın hayatlarıyla
ilgili ortak noktalar var mı;

00:15:59.149 --> 00:16:02.160
olayın kaynağına inen bir sebep 
belirleyebiliyor muyuz bakalım.

00:16:02.160 --> 00:16:04.541
Sonra aynı derecede önemli olarak 
kaynaklarımızı

00:16:04.541 --> 00:16:06.737
bu sorunları çözmek için 
aktarabiliyor muyuz?

00:16:06.737 --> 00:16:08.471
Tıp fakülteleri, hemşirelik okulları

00:16:08.471 --> 00:16:10.427
her çeşit sağlık ekibi eğitim programları

00:16:10.427 --> 00:16:14.183
gelecek jenerasyonları 
eğiterek yardımcı olabilir.

00:16:14.183 --> 00:16:15.798
Ayrıca bu okulların

00:16:15.798 --> 00:16:19.166
böyle bir yaklaşımın belkemiğini 
yetiştirdiğinden emin olmalıyız.

00:16:19.166 --> 00:16:21.361
Onlar toplum sağlığı çalışanlarıdır.

00:16:21.361 --> 00:16:22.880
Eğer etkili bir sağlık sistemi

00:16:22.880 --> 00:16:25.233
istiyorsak onlardan 
fazlasına ihtiyacımız var

00:16:25.233 --> 00:16:26.740
hasta bakım sisteminden

00:16:26.740 --> 00:16:28.698
sağlık sistemine geçiş yapabilmek için.

00:16:28.698 --> 00:16:30.506
Son olarak belki de en önemlisi

00:16:30.506 --> 00:16:32.845
Ne yapalım? Hastalar olarak ne yapalım?

00:16:32.845 --> 00:16:35.110
Doktor, hemşire ve kliniklerimize gidip

00:16:35.110 --> 00:16:36.819
"Yaşadığım ve çalıştığım yerde

00:16:36.819 --> 00:16:39.151
farkında olmam gereken bir şey var mı?"

00:16:39.151 --> 00:16:41.494
diye sorarak başlayabiliriz.

00:16:41.494 --> 00:16:44.342
Farkında olmadığım 
ve sağlığıma mani olacak şeyler var mı,

00:16:44.342 --> 00:16:46.300
ve daha önemlisi, 


00:16:46.300 --> 00:16:48.281
eğer su yüzüne çıkardığım engeller varsa

00:16:48.281 --> 00:16:50.400
ve gelip size evimde 


00:16:50.400 --> 00:16:52.503
ya da iş yerimde bir sorun var,

00:16:52.503 --> 00:16:54.699
ulaşıma erişimim yok 


00:16:54.699 --> 00:16:56.330
ya da park çok uzakta,

00:16:56.330 --> 00:16:58.190
üzgünüm doktor, git yürüyüş yap

00:16:58.190 --> 00:17:00.276
tavsiyenize uyamıyorum dersem,

00:17:00.276 --> 00:17:02.157
bu sorunlar varsa

00:17:02.157 --> 00:17:05.453
doktor, beni dinlemeye hazır mısınız?

00:17:05.453 --> 00:17:06.866
Sağlığımı başladığı noktada

00:17:06.866 --> 00:17:09.436
iyileştirebilmek için 
birlikte ne yapabiliriz?

NOTE Paragraph

00:17:09.436 --> 00:17:11.880
Eğer doktorlar ve sağlık sistemleri,

00:17:11.880 --> 00:17:13.419
vergi ödeyenler ve hep beraber

00:17:13.419 --> 00:17:15.499
bu işi yapabiliyorsak,

00:17:15.499 --> 00:17:17.693
sağlıkla ilgili bir şeyin 
farkına varacağız.

00:17:17.693 --> 00:17:21.115
Sağlık sadece kişisel bir sorumluluk 
ya da olgu değildir.

00:17:21.115 --> 00:17:23.897
Sağlık ortak bir kazançtır.

00:17:23.897 --> 00:17:26.155
Bu kazancı, yaşamlarımızın önemli olduğu

00:17:26.155 --> 00:17:28.026
çalıştığımız, yaşadığımız, yediğimiz

00:17:28.036 --> 00:17:30.684
ve uyuduğumuz yerlerdeki koşullarının 
önemli olduğu

00:17:30.684 --> 00:17:32.680
gerçeğine yatırım yaparak elde edebiliriz

00:17:32.680 --> 00:17:34.304
ve kendimiz için yaptığımız şeyi

00:17:34.304 --> 00:17:36.424
iş ve yaşam koşulları çetin olmasa da

00:17:36.424 --> 00:17:38.440
zor olabilecek insanlar

00:17:38.440 --> 00:17:41.058
için de yapabilmeliyiz.

00:17:41.058 --> 00:17:43.924
Hepimiz kaynakların 
aşağıdan yukarıya bölüştürülmesini

00:17:43.924 --> 00:17:45.794
geliştirmek için yatırım yapabiliriz

00:17:45.794 --> 00:17:47.977
ama aynı zamanda

00:17:47.977 --> 00:17:50.710
birlikte çalışıp sağlık sistemini

00:17:50.710 --> 00:17:52.747
yukarıya taşıdığımızı gösterebiliriz.

00:17:52.747 --> 00:17:55.820
Sağlığı başladığı yerde iyileştirebiliriz.

NOTE Paragraph

00:17:55.820 --> 00:17:57.847
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:17:57.847 --> 00:18:00.401
(Alkışlar)