1
00:00:00,715 --> 00:00:02,764
On yıldan uzun bir süredir doktor olarak

2
00:00:02,764 --> 00:00:05,130
evsiz gazilerle,

3
00:00:05,130 --> 00:00:07,185
işçi sınıfı ailelerle ilgilendim.

4
00:00:07,185 --> 00:00:11,406
Zorlu, hatta bazen 
acımasız koşullar altında

5
00:00:11,406 --> 00:00:13,585
yaşayan ve çalışan insanlara baktım

6
00:00:13,585 --> 00:00:15,888
ve bu deneyim benim, sağlık hizmetlerine

7
00:00:15,888 --> 00:00:17,633
bakış açımızın aslında temelden

8
00:00:17,633 --> 00:00:20,347
farklı bir yönde olması gerektiğine 
inanmama yol açtı.

9
00:00:20,347 --> 00:00:21,763
Aslında ihtiyacımız olan şey,

10
00:00:21,763 --> 00:00:23,604
sadece, insanları kliniklere getiren

11
00:00:23,604 --> 00:00:24,973
bulgulara bakmaktan ziyade

12
00:00:24,973 --> 00:00:27,850
sağlığa başladığı noktadan bakabilen

13
00:00:27,850 --> 00:00:30,725
ve sağlığı oradan geliştirebilen 
bir sağlık sistemidir.

14
00:00:30,725 --> 00:00:31,932
Ve sağlık,

15
00:00:31,932 --> 00:00:34,692
bir doktor ofisinin 
dört duvarı içinde değil

16
00:00:34,692 --> 00:00:36,102
yaşadığımız,

17
00:00:36,102 --> 00:00:38,321
çalıştığımız yerlerde,

18
00:00:38,321 --> 00:00:41,473
yediğimiz, uyuduğumuz, öğrendiğimiz
ve oyun oynadığımız,

19
00:00:41,473 --> 00:00:44,900
hayatımızın büyük bir kısmını 
geçirdiğimiz yerlerde başlar.

20
00:00:44,900 --> 00:00:47,568
Peki, sağlığı temelinden geliştirebilen

21
00:00:47,568 --> 00:00:50,794
bu farklı yaklaşım neye benziyor?

22
00:00:50,794 --> 00:00:54,601
Bunu açıklayabilmek için size
Veronica'dan bahsedeceğim.

23
00:00:54,601 --> 00:00:56,320
Veronica, benim 26 hastaya

24
00:00:56,320 --> 00:00:58,227
baktığım bir iş günümde,

25
00:00:58,227 --> 00:01:01,174
South Central Los Angeles'taki
bir klinikte 17. hastamdı.

26
00:01:01,174 --> 00:01:03,693
Kliniğimize kronik baş ağrısıyla gelmişti.

27
00:01:03,693 --> 00:01:04,856
Baş ağrısı birkaç yıldır

28
00:01:04,856 --> 00:01:06,809
devam ediyordu ve özellikle bu episod

29
00:01:06,809 --> 00:01:09,260
çok ama çok rahatsız ediciydi.

30
00:01:09,260 --> 00:01:11,974
Hatta bizi ilk ziyaretinden üç hafta önce

31
00:01:11,974 --> 00:01:15,130
Los Angeles'ta bir acil servise gitmişti.

32
00:01:15,130 --> 00:01:17,597
Acil servisteki doktorlar,

33
00:01:17,597 --> 00:01:19,555
"Bazı testler yaptık, Veronica.

34
00:01:19,555 --> 00:01:22,267
Sonuçlar normal, işte biraz ağrı kesici

35
00:01:22,267 --> 00:01:24,786
ve bir pratisyen bir doktorla devam et,

36
00:01:24,786 --> 00:01:26,529
eğer ağrı sürer ya da kötüleşirse

37
00:01:26,529 --> 00:01:28,258
o zaman tekrar gel."

38
00:01:28,258 --> 00:01:31,350
Veronica bu standart talimatları izledi

39
00:01:31,350 --> 00:01:33,100
ve oraya tekrar gitti.

40
00:01:33,100 --> 00:01:36,333
Sadece bir kez değil, iki kez
oraya geri döndü.

41
00:01:36,333 --> 00:01:38,791
Bizimle tanışmadan önceki üç haftada

42
00:01:38,791 --> 00:01:40,940
Veronica acil servise üç kez gitti.

43
00:01:40,940 --> 00:01:42,807
Önceki yıllarda yaptığı gibi,

44
00:01:42,807 --> 00:01:44,506
hastaneler ve klinikler arasında


45
00:01:44,506 --> 00:01:46,272
bir sonuç elde edemeden

46
00:01:46,272 --> 00:01:49,712
mekik dokudu.

47
00:01:49,712 --> 00:01:51,840
Veronica bizim kliniğimize geldi

48
00:01:51,840 --> 00:01:54,472
ve sağlıkçılarla olan tüm 
karşılaşmalarına rağmen

49
00:01:54,472 --> 00:01:57,304
Veronica hâlâ hastaydı.

50
00:01:57,304 --> 00:02:00,925
Kliniğimize geldiğinde biz
farklı bir yaklaşım denedik.

51
00:02:00,925 --> 00:02:03,562
Yaklaşımımız tıp asistanımızla başladı.

52
00:02:03,562 --> 00:02:05,609
Kendisinin lise seviyesinde eğitimi vardı

53
00:02:05,609 --> 00:02:06,959
ama halkı tanıyordu.

54
00:02:06,959 --> 00:02:09,080
Asistanımız bazı rutin sorular sordu.

55
00:02:09,080 --> 00:02:11,532
"Temel şikayetiniz nedir?" diye sordu.

56
00:02:11,532 --> 00:02:13,821
"Başağrısı."

57
00:02:13,821 --> 00:02:15,435
"Hayati belirtilerinize bakalım"

58
00:02:15,435 --> 00:02:17,624
tansiyonunuzu ve nabzınızı ölçelim

59
00:02:17,624 --> 00:02:19,637
ama Veronica ve Güney Los Angleles'taki

60
00:02:19,637 --> 00:02:21,707
onun gibi bir çok hasta için 


61
00:02:21,707 --> 00:02:23,514
aynı derecede önemli bir şey soralım.

62
00:02:23,514 --> 00:02:26,155
"Veronica, 
nerede yaşadığnı söyleyebilir misin?

63
00:02:26,155 --> 00:02:27,908
Özellikle evdeki koşullarını?

64
00:02:27,908 --> 00:02:30,361
Küf var mı?
Su sızıntısı var mı?

65
00:02:30,361 --> 00:02:32,518
Evde böcek var mı?"

66
00:02:32,518 --> 00:02:34,925
Sonucunda Veronica 
bu üç şeye evet dedi.

67
00:02:34,925 --> 00:02:37,232
Böcekler, su sızıntısı, küf.

68
00:02:37,232 --> 00:02:40,347
Formu elime aldım, göz attım

69
00:02:40,347 --> 00:02:41,674
ve kapının kolunu çevirip

70
00:02:41,674 --> 00:02:43,666
odaya girdim.

71
00:02:43,666 --> 00:02:45,116
Şunu anlamalısınız ki Veronica

72
00:02:45,116 --> 00:02:47,799
tedavi etme ayrıcalığına sahip olduğum 
birçok hasta gibi

73
00:02:47,799 --> 00:02:50,292
onurlu bir kişi, dik bir duruş

74
00:02:50,292 --> 00:02:52,125
göründüğünden daha büyük bir kişilik

75
00:02:52,125 --> 00:02:53,925
ama işte burada muayene masasında

76
00:02:53,925 --> 00:02:56,760
acıdan iki büklüm olmuş hâlde oturuyordu.

77
00:02:56,760 --> 00:03:00,944
Zonklayan başı ellerinin arasındaydı.

78
00:03:00,944 --> 00:03:02,293
Başını kaldırdı

79
00:03:02,293 --> 00:03:05,400
ve yüzünü gördüm, merhaba dedim

80
00:03:05,400 --> 00:03:06,659
ve hemen,

81
00:03:06,659 --> 00:03:08,331
burun kemerinin üzerinde

82
00:03:08,331 --> 00:03:10,416
kırışıklık gibi bir şey fark ettim.

83
00:03:10,416 --> 00:03:13,735
Tıpta bu kırışıklığa alerji selamı deriz.

84
00:03:13,735 --> 00:03:16,547
Genellikle 
kronik alerjisi olan çocuklarda görülür.

85
00:03:16,547 --> 00:03:19,303
Alejinin belirtilerinden 
kurtulmaya çalışırken

86
00:03:19,303 --> 00:03:21,609
burnu aşağı yukarı sürekli ovmaktan olur

87
00:03:21,609 --> 00:03:23,646
ve Veronica yetişkin biri olarak, 


88
00:03:23,646 --> 00:03:26,435
alerjisini eleveren aynı belirtiyle 
karşımda duruyordu.

89
00:03:26,435 --> 00:03:29,380
Veronica'ya bir şeyler sorup 
onu muayene edip

90
00:03:29,380 --> 00:03:31,329
dinledikten sonra

91
00:03:31,329 --> 00:03:34,134
"Veronica, 
sanırım neyin olduğunu biliyorum." dedim.

92
00:03:34,134 --> 00:03:36,188
Sanırım kronik alerjin ve migrenin var

93
00:03:36,188 --> 00:03:38,451
ve sinüslerin tıkalı

94
00:03:38,451 --> 00:03:41,989
ve tüm bunlar yaşadığın yerle alakalı."

95
00:03:41,989 --> 00:03:43,733
Biraz rahatlamış görünüyordu

96
00:03:43,733 --> 00:03:45,708
çünkü ona ilk defa bir tanı konmuştu.

97
00:03:45,708 --> 00:03:47,945
"Veronica, 
şimdi tedavinden bahsedelim.

98
00:03:47,945 --> 00:03:51,387
Belirtilerin için bazı ilaçlar vereceğiz
ama aynı zamanda

99
00:03:51,387 --> 00:03:54,920
bir uzmana gitmeni istiyorum 
eğer sana da uyarsa." dedim.

100
00:03:54,920 --> 00:03:57,226
Şu sıralar, South Central Los Angeles'ta

101
00:03:57,226 --> 00:03:59,028
uzman bulmak biraz zor.

102
00:03:59,028 --> 00:04:01,714
O yüzden bana "Gerçekten mi?" 
der gibi baktı.

103
00:04:01,714 --> 00:04:04,391
Aslında, "Veronica, bahsettiğim uzman

104
00:04:04,391 --> 00:04:06,677
toplum sağlığı çalışanı dediğim biri,

105
00:04:06,677 --> 00:04:08,318
eğer senin için uygunsa,

106
00:04:08,318 --> 00:04:09,100
evine gelip 


107
00:04:09,100 --> 00:04:10,830
su sızıntısı ve küfün sebebini


108
00:04:10,830 --> 00:04:12,188
anlamaya çalışarak

109
00:04:12,188 --> 00:04:16,226
semptomlarına yol açtığını düşündüğüm 
koşulları halletmeni sağlayacak biri

110
00:04:16,226 --> 00:04:18,028
ve eğer gerekirse bu uzman seni 


111
00:04:18,038 --> 00:04:20,810
kamu yararı avukatı denen başka bir uzmana
yönlendirebilir

112
00:04:20,810 --> 00:04:22,503
çünkü ev sahibin 
gerekli tamirleri

113
00:04:22,503 --> 00:04:25,776
yapmıyor olabilir."

114
00:04:25,776 --> 00:04:27,903
Veronica birkaç ay sonra geri geldi.

115
00:04:27,903 --> 00:04:30,715
Tüm tedavi planlarını kabul etti.

116
00:04:30,715 --> 00:04:33,761
Semptomlarının %90 iyileştiğini söyledi.

117
00:04:33,761 --> 00:04:35,627
Los Angeles'ta acil servislere

118
00:04:35,627 --> 00:04:37,883
gidip gelmektense ailesiyle ve iş yerinde

119
00:04:37,883 --> 00:04:42,123
daha fazla zaman geçiriyordu. 


120
00:04:42,123 --> 00:04:44,335
Veronica önemli derecede iyileşmişti.

121
00:04:44,335 --> 00:04:46,329
Oğulları da, birinin astımı vardı,

122
00:04:46,329 --> 00:04:48,104
eskisi kadar hasta değillerdi.

123
00:04:48,104 --> 00:04:50,491
Kendisi, ve tabiiki şans eseri değil,

124
00:04:50,491 --> 00:04:54,166
evi de daha iyiydi.

125
00:04:54,166 --> 00:04:56,010
Denediğimiz bu farklı yaklaşım

126
00:04:56,010 --> 00:04:59,604
nasıl daha iyi bir bakıma,

127
00:04:59,604 --> 00:05:03,163
daha iyi bir sağlığa ve acil servise 
daha az ziyarete yol açmıştı?

128
00:05:03,163 --> 00:05:05,910
Yani, oldukça basit bir şekilde
şu soruyla başladı:

129
00:05:05,910 --> 00:05:08,251
"Veronica, nerede yaşıyorsun?"

130
00:05:08,251 --> 00:05:10,627
Daha önemlisi, Veronica 
ve onun gibi nicelerine,

131
00:05:10,627 --> 00:05:13,197
Güney Los Angeles gibi yerlerde

132
00:05:13,197 --> 00:05:15,498
çevrelerinde önem taşıyan 
koşullarla ilgili

133
00:05:15,498 --> 00:05:17,547
sağlığın ve maalesef bazen de hastalığın

134
00:05:17,547 --> 00:05:19,195
başladığı yerle ilgili sorular

135
00:05:19,195 --> 00:05:22,147
sormamızı mümkün kılan

136
00:05:22,147 --> 00:05:23,900
bir sistem başlattık.

137
00:05:23,900 --> 00:05:26,129
Bu toplumda standardların altındaki evler

138
00:05:26,129 --> 00:05:27,670
ve güvenilmez gıda klinik olarak

139
00:05:27,670 --> 00:05:29,492
bilmemiz gereken esas şartlardır

140
00:05:29,492 --> 00:05:31,220
ama diğer toplumlarda obezite,

141
00:05:31,220 --> 00:05:33,300
ulaşım sorunları, parklara erişim,

142
00:05:33,300 --> 00:05:36,685
silahlı şiddet olabilir.

143
00:05:36,685 --> 00:05:38,589
Önemli olan

144
00:05:38,589 --> 00:05:40,283
işe yarayan bir sistem başlattık

145
00:05:40,283 --> 00:05:42,554
ve bu kaynağa inen bir yaklaşım.

146
00:05:42,554 --> 00:05:44,337
Çoğunuzun aşina olduğu bir terim bu.

147
00:05:44,337 --> 00:05:46,344
Halk sağlığı topluluğunda

148
00:05:46,344 --> 00:05:48,663
çok yaygın bir hikâyeden gelir.

149
00:05:48,663 --> 00:05:51,273
Üç arkadaşın hikâyesidir bu.

150
00:05:51,273 --> 00:05:53,440
Farzedin ki bir nehre gelen

151
00:05:53,440 --> 00:05:55,020
bu üç arkadaştan birisiniz.

152
00:05:55,020 --> 00:05:58,380
Güzel bir manzara, huzurlu bir ortam 
ancak yardım isteyen

153
00:05:58,380 --> 00:06:01,357
birkaç çocuğun ağlamasıyla
bu ortam bozuluyor.

154
00:06:01,357 --> 00:06:03,250
Siz de herkesin yapacağını yapardınız.

155
00:06:03,250 --> 00:06:05,041
Hep beraber suya atlardınız.

156
00:06:05,041 --> 00:06:06,830
Boğulmak üzere olanları kurtaracağım,

157
00:06:06,830 --> 00:06:08,163
der, ilk arkadaş,

158
00:06:08,163 --> 00:06:10,199
şelaleden düşmek üzere olanları.

159
00:06:10,199 --> 00:06:12,134
İkincisi bir sal yapacağım, der.

160
00:06:12,134 --> 00:06:13,934
Daha az kişinin şelalenin ucuna

161
00:06:13,934 --> 00:06:15,189
geldiğinden emin olacağım.

162
00:06:15,199 --> 00:06:16,941
Şu dalları toplayıp bir sal yapalım

163
00:06:16,941 --> 00:06:18,043
ve daha fazla kişinin

164
00:06:18,073 --> 00:06:19,739
güvende olmasına öncülük edelim.

165
00:06:19,739 --> 00:06:21,590
Zaman içerisinde başarılı olurlar

166
00:06:21,590 --> 00:06:23,012
ama istedikleri kadar değil.

167
00:06:23,012 --> 00:06:25,273
Daha fazla insan düşer ve bir de bakarlar


168
00:06:25,273 --> 00:06:26,543
üçüncü arkadaşları

169
00:06:26,543 --> 00:06:27,960
görünürlerde yok.

170
00:06:27,960 --> 00:06:29,391
Sonunda onu bulurlar.

171
00:06:29,391 --> 00:06:31,427
Sudadır. Giderken çocukları kurtararak

172
00:06:31,427 --> 00:06:33,600
onlardan uzaklaşıp 
akıntının tersine yüzer.

173
00:06:33,600 --> 00:06:36,005
"Nereye gidiyorsun? Burada 
kurtarılmayı bekleyen

174
00:06:36,005 --> 00:06:37,626
çocuklar var." diye bağırırlar.

175
00:06:37,626 --> 00:06:39,083
"Çocukları neyin ya da kimin

176
00:06:39,083 --> 00:06:40,352
suya attığını bulacağım"

177
00:06:40,352 --> 00:06:43,430
diye cevap verir.

178
00:06:43,430 --> 00:06:46,329
Sağlık hizmetlerinde, 
şu ilk arkadaş vardır -

179
00:06:46,329 --> 00:06:47,404
uzman hekim vardır,

180
00:06:47,404 --> 00:06:49,950
travma cerrahı, yoğun bakım hemşiresi,

181
00:06:49,950 --> 00:06:50,974
acil servis doktoru.

182
00:06:50,974 --> 00:06:53,515
Hayat kurtarıcı insanlara sahibiz,

183
00:06:53,515 --> 00:06:56,920
dar boğazda kaldığınızda 
orada olmasını istediğiniz insanlar.

184
00:06:56,920 --> 00:06:59,179
İkinci arkadaşın da 
olduğunu biliyoruz -

185
00:06:59,179 --> 00:07:00,874
sal inşa edenin.

186
00:07:00,874 --> 00:07:02,585
Onlar aile hekimleridir,

187
00:07:02,585 --> 00:07:04,743
kronik hastalıklarınıza, diyabet 


188
00:07:04,743 --> 00:07:06,333
ve yüksek tansiyonunuza bakıp

189
00:07:06,333 --> 00:07:07,874
yıllık check-upınızı yapan,

190
00:07:07,874 --> 00:07:09,280
aşılarınızını takip eden

191
00:07:09,280 --> 00:07:11,485
ama aynı zamanda salınıza binip kendinizi

192
00:07:11,485 --> 00:07:13,150
güvenceye alabileceğinizden


193
00:07:13,150 --> 00:07:16,626
emin olan sağlıkçılardandır.

194
00:07:16,626 --> 00:07:18,393
Ne kadar hayati ve gerekli olsa da

195
00:07:18,393 --> 00:07:20,237
eksik olan şey üçüncü arkadaştır.

196
00:07:20,237 --> 00:07:23,002
Akıntının tersine kaynağa doğru
gidenlerden pek fazla yok.

197
00:07:23,002 --> 00:07:24,053
Onlar sağlığın

198
00:07:24,133 --> 00:07:26,360
yaşadığımız, çalıştığımız 
ve oynadığımız yerde

199
00:07:26,360 --> 00:07:28,291
başladığını bilen sağlık uzmanlarıdır.

200
00:07:28,291 --> 00:07:30,823
Bu farkındalığın ötesinde insanların

201
00:07:30,823 --> 00:07:33,110
bir kliniğin dört duvarı dışında

202
00:07:33,110 --> 00:07:34,918
gereken imkânlara ulaşmalarını

203
00:07:34,918 --> 00:07:38,304
sağlayan bir sistemi kliniklerinde

204
00:07:38,304 --> 00:07:40,306
ve hastanelerinde yaratmak için

205
00:07:40,306 --> 00:07:42,980
kaynaklarını seferber edebilen 
uzmanlardır.

206
00:07:42,980 --> 00:07:44,648
Şimdi şunu sorabilirsiniz ve

207
00:07:44,648 --> 00:07:47,303
bu birçok meslektaşımın sorduğu 
bariz bir sorudur.

208
00:07:47,303 --> 00:07:50,449
"Konut ve ulaşımı düşünen 
doktor ve hemşireler mi?

209
00:07:50,449 --> 00:07:52,759
Sadece ilaç yazıp hâli hazırdaki işimizle

210
00:07:52,759 --> 00:07:54,491
uğraşsak daha iyi olmaz mı?"

211
00:07:54,491 --> 00:07:57,337
Suyun kenarına gelmiş insanları kurtarmak

212
00:07:57,337 --> 00:08:00,454
kesinlikle yeterince önemli bir iştir.

213
00:08:00,454 --> 00:08:01,725
Kimin vakti var ki?

214
00:08:01,725 --> 00:08:04,616
Ama eğer bilim rehberimiz olacaksa
hastalığın kaynağına inen

215
00:08:04,616 --> 00:08:07,349
bir yaklaşım bulmamız gerektiğini
şiddetle savunuyorum.

216
00:08:07,349 --> 00:08:09,104
Bilim insanları parçası olduğumuz

217
00:08:09,104 --> 00:08:11,354
yaşam ve iş koşullarının 
sağlığımıza etkisinin

218
00:08:11,354 --> 00:08:12,990
genetik kodumuzdan

219
00:08:12,990 --> 00:08:15,380
iki kat daha fazla olduğunu 


220
00:08:15,380 --> 00:08:17,507
artık biliyorlar.

221
00:08:17,507 --> 00:08:18,840
İş ve yaşam koşulları,

222
00:08:18,840 --> 00:08:20,226
çevremizin yapısı,

223
00:08:20,226 --> 00:08:23,695
sosyal dokumuzun nasıl örüldüğü 
ve tüm bunların davranışlarımıza etkisi

224
00:08:23,695 --> 00:08:25,877
bunların hepsi bir araya geldiğinde,

225
00:08:25,877 --> 00:08:28,190
sağlığımıza doktorların ve hastanelerin

226
00:08:28,190 --> 00:08:29,155
izlediği prosedürler

227
00:08:29,155 --> 00:08:31,164
ve verdikleri ilaçlardan

228
00:08:31,164 --> 00:08:33,213
beş kat daha fazla etkisi vardır.

229
00:08:33,213 --> 00:08:36,384
İş ve yaşam koşulları birlikte

230
00:08:36,384 --> 00:08:40,480
önlenebilir ölümlerin 
%60'ından sorumludur.

231
00:08:40,480 --> 00:08:42,060
Bununla ilgili bir örnek vereyim.

232
00:08:42,060 --> 00:08:44,663
Diyelim ki bir şirket var, 
bir teknoloji girişimi.

233
00:08:44,663 --> 00:08:46,564
Size gelip "Harika bir ürünümüz var.

234
00:08:46,564 --> 00:08:49,388
Kalp hastalığından 
ölüm riskinizi azaltacak." diyor.

235
00:08:49,388 --> 00:08:51,289
Bu ürün bir ilaç ya da alet olsa

236
00:08:51,289 --> 00:08:54,473
büyük ihtimalle yatırım yapardınız.

237
00:08:54,473 --> 00:08:57,211
Ama eğer bu ürün bir parksa?

238
00:08:57,211 --> 00:08:58,767
İngiltere'de

239
00:08:58,767 --> 00:09:00,851
dönüm noktası olan bir çalışma,

240
00:09:00,851 --> 00:09:04,192
40 milyondan fazla insanın 
kayıtlarını inceleyip

241
00:09:04,192 --> 00:09:06,020
bir çok faktörü kontrol ederek

242
00:09:06,020 --> 00:09:08,587
birkaç değişkene bakmış
ve kalp hastalığı riskini

243
00:09:08,587 --> 00:09:12,670
azaltmaya çalışırken kişilerin 
yeşil alanlarla temasının

244
00:09:12,670 --> 00:09:15,701
güçlü bir etki yarattığını bulmuştur.

245
00:09:15,701 --> 00:09:17,580
Yeşil alanlara, parklara ve ağaçlara

246
00:09:17,580 --> 00:09:18,922
ne kadar yakın olursanız

247
00:09:18,922 --> 00:09:20,097
kalp hastalığı riskiniz

248
00:09:20,114 --> 00:09:23,364
o kadar azalır ve bu hem zenginler 
hem de fakirler için geçerlidir.

249
00:09:23,364 --> 00:09:25,474
Bu çalışma 
halk sağlığındaki arkadaşlarımın

250
00:09:25,484 --> 00:09:27,292
son günlerde sıkça
söylediğini açıklar:

251
00:09:27,292 --> 00:09:29,240
Kişinin posta kodu genetik kodundan

252
00:09:29,240 --> 00:09:30,786
daha önemlidir.

253
00:09:30,786 --> 00:09:32,235
Aynı zamanda posta kodunun

254
00:09:32,235 --> 00:09:34,670
genetik kodumuzu da 
şekillendirdiğini öğreniyoruz.

255
00:09:34,670 --> 00:09:37,887
Epigenetik bilimi 
bu moleküler mekanizmaları,

256
00:09:37,887 --> 00:09:40,920
DNA'mızı tam anlamıyla 
şekillendiren karmaşık yapıları,

257
00:09:40,920 --> 00:09:42,488
yaşadığımız ve çalıştığımız yere

258
00:09:42,488 --> 00:09:44,752
ve çevremizde maruz 
kaldıklarımıza bağlı olarak

259
00:09:44,752 --> 00:09:47,426
genlerin açılıp kapanmasını inceler.

260
00:09:47,426 --> 00:09:49,473
Bu faktörlerin, 
olayın kaynağına inen

261
00:09:49,473 --> 00:09:51,366
bu faktörlerin önem taşıdığı apaçıktır.

262
00:09:51,366 --> 00:09:53,069
Sağlığımız için önemliler.

263
00:09:53,069 --> 00:09:55,562
Bu yüzden sağlıkçılar 
bu konuyla ilgilenmeliler.

264
00:09:55,562 --> 00:09:57,580
Ancak Veronica çok uzun zamandan bu yana

265
00:09:57,580 --> 00:09:58,289
bana sorulan

266
00:09:58,289 --> 00:09:59,697
en ilginç soruyu sordu.

267
00:09:59,697 --> 00:10:01,835
Şu kontrol ziyaretinde, "Neden daha önce

268
00:10:01,835 --> 00:10:03,987
hiçbir doktorum bana evimi sormadı?"

269
00:10:03,987 --> 00:10:06,865
diye sordu.

270
00:10:06,865 --> 00:10:09,409
"Acil servis ziyaretlerimde
2 CAT taraması yaptırdım,

271
00:10:09,419 --> 00:10:10,870
omurilik sıvısı almak için

272
00:10:10,870 --> 00:10:12,877
vücudumun altına bir iğne soktular

273
00:10:12,877 --> 00:10:14,467
ve neredeyse bir düzine

274
00:10:14,467 --> 00:10:15,831
kan testi yaptılar.

275
00:10:15,831 --> 00:10:18,485
Gidip geldim, sağlık hizmetlerinde

276
00:10:18,485 --> 00:10:22,770
her çeşit insan gördüm 
ama kimse bana evimi sormadı." dedi.

277
00:10:22,770 --> 00:10:24,508
Dürüst olalım ki sağlıkta öncelikle

278
00:10:24,508 --> 00:10:26,203
sizi hasta eden koşullara bakmadan

279
00:10:26,203 --> 00:10:29,323
genellikle semptomları tedavi ederiz.

280
00:10:29,323 --> 00:10:31,167
Bunun birçok sebebi var ama en önemli

281
00:10:31,167 --> 00:10:35,767
üçünden birincisi 
bunun parasını ödemiyoruz.

282
00:10:35,767 --> 00:10:39,152
Sağlıkta genellikle niceliğin parasını 
öderiz değerin değil.

283
00:10:39,152 --> 00:10:40,940
Doktorlara ve hastanelere çoğunlukla

284
00:10:40,940 --> 00:10:42,920
verdikleri hizmet sayısı kadar öderiz,

285
00:10:42,920 --> 00:10:46,219
sizi ne kadar sağlıklı 
yaptıklarına göre değil.

286
00:10:46,219 --> 00:10:48,590
Bu bizi sağlıkta benim

287
00:10:48,600 --> 00:10:49,910
"sorma, söyleme"


288
00:10:49,910 --> 00:10:52,484
yaklaşımı dediğim 
ikinci bir olguya getiriyor.

289
00:10:52,484 --> 00:10:54,278
Nerede yaşadığınızı ve çalıştığınızı

290
00:10:54,278 --> 00:10:55,453
sormuyoruz çünkü eğer

291
00:10:55,453 --> 00:10:58,349
orada bir problem varsa 
size ne söyleyeceğimizi bilmiyoruz.

292
00:10:58,349 --> 00:11:01,229
Mesele doktorların bu konuların
önemini bilmemesi değil.

293
00:11:01,229 --> 00:11:02,910
ABD'de yakın zamanda yapılan

294
00:11:02,910 --> 00:11:05,281
ve 1000'den fazla doktorun 
katıldığı bir ankette

295
00:11:05,281 --> 00:11:07,543
hekimlerin %80'i 
hastaların yaşadığı ortamdan

296
00:11:07,543 --> 00:11:09,111
kaynaklanan sağlık sorunlarının

297
00:11:09,111 --> 00:11:10,578
diğer sağlık sorunları kadar

298
00:11:10,578 --> 00:11:12,630
önemli olduğunu bildiklerini söylediler.

299
00:11:12,630 --> 00:11:15,131
Ama yine de hastalığın kaynağına 
inme meselesinin

300
00:11:15,131 --> 00:11:17,315
önemiyle ilgili yaygın 
farkındalığına rağmen

301
00:11:17,315 --> 00:11:19,858
beş doktordan yalnızca biri 
sağlığın başladığı yeri

302
00:11:19,858 --> 00:11:22,323
iyileştirip bu sorunlarla 
ilgilenebilecek güveni

303
00:11:22,323 --> 00:11:23,301
olduğunu söyledi.

304
00:11:23,301 --> 00:11:24,843
Hastaların yaşamlarının,

305
00:11:24,843 --> 00:11:27,832
çalıştıkları ve yaşadıkları çevrenin, 
önemli olduğunu bilmekle

306
00:11:27,832 --> 00:11:30,080
çalıştığımız sistem içinde bir şey

307
00:11:30,080 --> 00:11:31,857
yapabilme arasında fark vardır.

308
00:11:31,857 --> 00:11:34,191
Şu anda bu çok büyük bir sorun

309
00:11:34,191 --> 00:11:36,339
çünkü bu onları 
diğer bir soruya götürüyor:

310
00:11:36,339 --> 00:11:37,926
Bu kimin sorumluluğu?

311
00:11:37,926 --> 00:11:39,635
Ve bu beni üçüncü noktaya,

312
00:11:39,635 --> 00:11:42,909
Veronica'nın ilginç sorusunun 
üçüncü cevabına getiriyor.

313
00:11:42,909 --> 00:11:44,495
Böyle bir sorunumuz olmasının

314
00:11:44,495 --> 00:11:48,250
bir sebebi de sağlık sisteminde 
bu önleyici yaklaşımın

315
00:11:48,250 --> 00:11:50,295
yeterince olmamasıdır.

316
00:11:50,295 --> 00:11:52,195
Şu çocukları kimin ya da neyin

317
00:11:52,195 --> 00:11:53,959
suya attığını bulmaya çalışan

318
00:11:53,959 --> 00:11:56,356
üçüncü arkadaşımızdan 
yeteri kadar olmamasıdır.

319
00:11:56,356 --> 00:11:59,161
Şimdi bu yaklaşımı benimseyen 
birçok sağlık çalışanı var

320
00:11:59,161 --> 00:12:02,282
ve ben bunlardan birçoğuyla 
tanışma ayrıcalığına sahip oldum,

321
00:12:02,282 --> 00:12:04,339
Los Angeles'ta, ülkenin diğer yerlerinde

322
00:12:04,339 --> 00:12:05,357
ve tüm dünyada.

323
00:12:05,357 --> 00:12:08,195
Şunu önemle belirtmek isterim ki
bu yaklaşıma sahip olanlar

324
00:12:08,195 --> 00:12:10,462
bazen doktorlardır 
ama olmak zorunda değiller.

325
00:12:10,462 --> 00:12:12,515
Hemşireler, diğer hekimler, yöneticiler

326
00:12:12,515 --> 00:12:14,523
ya da sosyal çalışanlar olabilirler.

327
00:12:14,523 --> 00:12:16,665
Bu yaklaşımı benimseyen 
sağlık personelinin

328
00:12:16,665 --> 00:12:18,274
unvanı önemli değildir.

329
00:12:18,274 --> 00:12:20,030
Daha önemli olan

330
00:12:20,030 --> 00:12:24,455
hepsinin yardımlarını 
ve tıbbi uygulamalarını

331
00:12:24,455 --> 00:12:26,244
dönüştüren bir süreci

332
00:12:26,244 --> 00:12:29,050
uygulamaya koyma 
ortak becerisini paylaşıyor olmasıdır.

333
00:12:29,050 --> 00:12:30,586
Bu süreç epey basit bir süreç.

334
00:12:30,586 --> 00:12:32,549
Bir, iki, üç.

335
00:12:32,549 --> 00:12:34,200
Öncelikle, otururlar

336
00:12:34,200 --> 00:12:36,224
ve belirli bir grup hastanın klinik

337
00:12:36,224 --> 00:12:37,567
sorununu bulalım derler.

338
00:12:37,567 --> 00:12:39,310
Diyelim ki, örneğin,

339
00:12:39,310 --> 00:12:41,244
astım yüzünden

340
00:12:41,244 --> 00:12:43,048
hastaneye gidip gelen çocuklara

341
00:12:43,048 --> 00:12:45,130
yardım etmeye çalışalım.

342
00:12:45,130 --> 00:12:47,641
Sorunu teşhis ettikten sonra 
ikinci aşamaya geçerler

343
00:12:47,641 --> 00:12:50,380
ve temel nedeni bulalım derler.

344
00:12:50,380 --> 00:12:54,171
Şimdi sağlıkta 
temel neden analizi genellikle

345
00:12:54,171 --> 00:12:55,886
genlerinize ve nasıl davrandğınıza

346
00:12:55,886 --> 00:12:58,344
bakalım der.

347
00:12:58,344 --> 00:13:00,424
Belki yeterince sağlıklı yemiyorsunuzdur.

348
00:13:00,424 --> 00:13:01,440
Daha sağlıklı yiyin.

349
00:13:01,440 --> 00:13:02,835
Temel neden analizine epey

350
00:13:02,835 --> 00:13:04,241
basit bir yaklaşımdır bu.

351
00:13:04,241 --> 00:13:05,906
Öyle görünüyor ki kendimizi

352
00:13:05,906 --> 00:13:08,370
bu görüşle sınırlandırmak 
bir işe yaramıyor.

353
00:13:08,370 --> 00:13:10,621
Bu yaklaşım, hastalığın köküne inmek

354
00:13:10,621 --> 00:13:12,408
temel nedenlerin analizini yapmak

355
00:13:12,408 --> 00:13:15,760
yaşam koşullarına ve çalışma koşullarına 
bakalım demektir.

356
00:13:15,760 --> 00:13:17,842
Belki astımlı çocukalar için 
evde ne olduğu

357
00:13:17,842 --> 00:13:19,450
önemlidir ya da belki de

358
00:13:19,450 --> 00:13:22,386
astımlarını tetikleyen 
ciddi hava kirliliği olan

359
00:13:22,386 --> 00:13:24,210
bir otoyola yakın oturuyorlardır.

360
00:13:24,210 --> 00:13:26,830
Belki de bu kaynaklarımızı 
aktarmamız gereken şeydir

361
00:13:26,830 --> 00:13:29,203
çünkü bu üçüncü unsur, 
sürecin üçüncü parçası

362
00:13:29,203 --> 00:13:31,734
can alıcı kısımdır.

363
00:13:31,734 --> 00:13:33,973
Klinik sistem içinde çözüm üretmek için

364
00:13:33,973 --> 00:13:35,634
kaynaklarını harekete geçirmek.

365
00:13:35,644 --> 00:13:38,030
Kamu sağlığından 
ve diğer sektörlerden birilerini,

366
00:13:38,030 --> 00:13:39,812
avukatları ve birlikte çalışabilecek

367
00:13:39,822 --> 00:13:41,319
herkesi sisteme dâhil etmek.

368
00:13:41,319 --> 00:13:43,402
Gerçekten klinik problemleri olan

369
00:13:43,402 --> 00:13:46,212
hastaları ihtiyaçları olan 
kaynaklara yönlendirerek

370
00:13:46,212 --> 00:13:48,395
sorunlarının temelini çözebileceğimiz

371
00:13:48,395 --> 00:13:50,937
anlamlı çareler bulalım.

372
00:13:50,937 --> 00:13:53,104
Bu yaklaşımla harika şeyler 
yapan doktorlarla

373
00:13:53,114 --> 00:13:55,200
ilgili birçok hikâye olduğunu biliyorum.

374
00:13:55,200 --> 00:13:57,860
Sorun onlardan yeterince olmaması.

375
00:13:57,860 --> 00:14:01,083
Bazı tahminlere göre, sağlık sistemindeki
her 20 ila 30 doktorda

376
00:14:01,093 --> 00:14:03,219
1 önleyici yaklaşıma 
ihtiyacımız var.

377
00:14:03,229 --> 00:14:04,834
ABD'de örneğin, bu, 2020 yılında

378
00:14:04,834 --> 00:14:06,740
25,000 önleyici yaklaşıma

379
00:14:06,740 --> 00:14:10,207
ihtiyacımız olduğu anlamına geliyor.

380
00:14:10,207 --> 00:14:14,317
Kayıtlara göre bu yaklaşımda 
sadece birkaç bin kişiyiz

381
00:14:14,317 --> 00:14:16,870
ve bu sebeple birkaç yıl önce 
iş arkadaşlarım ve ben

382
00:14:16,870 --> 00:14:18,787
daha fazla kişiyi bu alanda

383
00:14:18,787 --> 00:14:20,760
eğitelim dedik.

384
00:14:20,760 --> 00:14:22,466
"Health Begins" adında

385
00:14:22,466 --> 00:14:24,684
bir organizasyon kurmaya karar verdik.

386
00:14:24,684 --> 00:14:26,430
Health Begins sadece şunu yapıyor:

387
00:14:26,430 --> 00:14:28,210
bu yaklaşıma yönelik eğitim vermek.

388
00:14:28,210 --> 00:14:30,388
Başarımız için kullandığımız 
birçok ölçüt var

389
00:14:30,388 --> 00:14:31,659
ama temelde ilgilendiğimiz

390
00:14:31,659 --> 00:14:32,711
doktorlar arasındaki

391
00:14:32,711 --> 00:14:34,140
"sorma, söyleme" ölçütünü

392
00:14:34,140 --> 00:14:36,045
ve güven hissini değiştirmektir.

393
00:14:36,045 --> 00:14:38,344
Doktorların dolayısıyla 
çalıştıkları sistemlerin

394
00:14:38,344 --> 00:14:40,284
hayatımızdaki iş

395
00:14:40,284 --> 00:14:42,579
ve yaşam koşullarınındaki sorunlarla

396
00:14:42,579 --> 00:14:45,254
ilgilenebilecek yetenek ve güvene

397
00:14:45,254 --> 00:14:48,261
sahip olduklarından 
emin olmaya çalışıyoruz.

398
00:14:48,261 --> 00:14:50,240
İşimizdeki bu güvenin neredeyse

399
00:14:50,240 --> 00:14:51,821
üç katına çıktığını görüyoruz.

400
00:14:51,821 --> 00:14:53,124
Bu olağanüstü

401
00:14:53,124 --> 00:14:55,548
ama bu doktorlarla çalışıp

402
00:14:55,568 --> 00:14:58,297
onları bir araya getirmeye çalışmanın 
en ilginç yanını

403
00:14:58,297 --> 00:15:01,090
söyleyeyim size.

404
00:15:01,090 --> 00:15:03,413
En ilginci her gün her hafta

405
00:15:03,413 --> 00:15:07,184
Veronica'nınki gibi hikâyeler duyuyorum.

406
00:15:07,184 --> 00:15:09,662
Veronica'nın ve onun gibi 


407
00:15:09,662 --> 00:15:11,581
birçoğunun hikâyeleri var,

408
00:15:11,581 --> 00:15:13,462
işleyen bir sağlık sisteminin

409
00:15:13,462 --> 00:15:15,100
parçası olmayı tadan insanlar,

410
00:15:15,100 --> 00:15:17,400
sürekli gidiş gelişlerinizi bitirip

411
00:15:17,400 --> 00:15:19,873
sağlığınızı gerçekten iyileştiren

412
00:15:19,873 --> 00:15:21,694
kim olduğunuzu dinleyip

413
00:15:21,694 --> 00:15:23,181
zengin, fakir ya da orta sınıf

414
00:15:23,181 --> 00:15:25,124
olmanıza bakmaksızın

415
00:15:25,124 --> 00:15:29,489
yaşam şartlarınızla ilgilenen 
bir sağlık sistemi.

416
00:15:29,489 --> 00:15:31,144
Bunlar ilginç hikâyeler çünkü

417
00:15:31,144 --> 00:15:33,124
sadece arzuladığımız sağlık sistemine

418
00:15:33,124 --> 00:15:35,710
ne kadar yaklaştığımızı değil

419
00:15:35,710 --> 00:15:38,459
herkesin yapabileceği 
bir şey olduğunu da anlatıyorlar.

420
00:15:38,459 --> 00:15:40,191
Doktorlar ve hemşireler hastaların

421
00:15:40,191 --> 00:15:42,715
yaşam koşulları hakkında 
daha çok soru sorabilirler.

422
00:15:42,725 --> 00:15:45,316
Sadece daha kibar bir davranış
olduğu için değil

423
00:15:45,326 --> 00:15:47,758
daha iyi bir bakım standardı olduğu için.

424
00:15:47,758 --> 00:15:50,100
Sağlık sistemleri ve ödeme yapanlar

425
00:15:50,100 --> 00:15:52,890
kamu sağlığı kurumlarını ve birimlerini 
sisteme dâhil edip

426
00:15:52,890 --> 00:15:54,305
verilerimize birlikte bakalım

427
00:15:54,305 --> 00:15:55,683
diyebilirler.

428
00:15:55,693 --> 00:15:59,149
Verilerimizde, hastalarımızın hayatlarıyla
ilgili ortak noktalar var mı;

429
00:15:59,149 --> 00:16:02,160
olayın kaynağına inen bir sebep 
belirleyebiliyor muyuz bakalım.

430
00:16:02,160 --> 00:16:04,541
Sonra aynı derecede önemli olarak 
kaynaklarımızı

431
00:16:04,541 --> 00:16:06,737
bu sorunları çözmek için 
aktarabiliyor muyuz?

432
00:16:06,737 --> 00:16:08,471
Tıp fakülteleri, hemşirelik okulları

433
00:16:08,471 --> 00:16:10,427
her çeşit sağlık ekibi eğitim programları

434
00:16:10,427 --> 00:16:14,183
gelecek jenerasyonları 
eğiterek yardımcı olabilir.

435
00:16:14,183 --> 00:16:15,798
Ayrıca bu okulların

436
00:16:15,798 --> 00:16:19,166
böyle bir yaklaşımın belkemiğini 
yetiştirdiğinden emin olmalıyız.

437
00:16:19,166 --> 00:16:21,361
Onlar toplum sağlığı çalışanlarıdır.

438
00:16:21,361 --> 00:16:22,880
Eğer etkili bir sağlık sistemi

439
00:16:22,880 --> 00:16:25,233
istiyorsak onlardan 
fazlasına ihtiyacımız var

440
00:16:25,233 --> 00:16:26,740
hasta bakım sisteminden

441
00:16:26,740 --> 00:16:28,698
sağlık sistemine geçiş yapabilmek için.

442
00:16:28,698 --> 00:16:30,506
Son olarak belki de en önemlisi

443
00:16:30,506 --> 00:16:32,845
Ne yapalım? Hastalar olarak ne yapalım?

444
00:16:32,845 --> 00:16:35,110
Doktor, hemşire ve kliniklerimize gidip

445
00:16:35,110 --> 00:16:36,819
"Yaşadığım ve çalıştığım yerde

446
00:16:36,819 --> 00:16:39,151
farkında olmam gereken bir şey var mı?"

447
00:16:39,151 --> 00:16:41,494
diye sorarak başlayabiliriz.

448
00:16:41,494 --> 00:16:44,342
Farkında olmadığım 
ve sağlığıma mani olacak şeyler var mı,

449
00:16:44,342 --> 00:16:46,300
ve daha önemlisi, 


450
00:16:46,300 --> 00:16:48,281
eğer su yüzüne çıkardığım engeller varsa

451
00:16:48,281 --> 00:16:50,400
ve gelip size evimde 


452
00:16:50,400 --> 00:16:52,503
ya da iş yerimde bir sorun var,

453
00:16:52,503 --> 00:16:54,699
ulaşıma erişimim yok 


454
00:16:54,699 --> 00:16:56,330
ya da park çok uzakta,

455
00:16:56,330 --> 00:16:58,190
üzgünüm doktor, git yürüyüş yap

456
00:16:58,190 --> 00:17:00,276
tavsiyenize uyamıyorum dersem,

457
00:17:00,276 --> 00:17:02,157
bu sorunlar varsa

458
00:17:02,157 --> 00:17:05,453
doktor, beni dinlemeye hazır mısınız?

459
00:17:05,453 --> 00:17:06,866
Sağlığımı başladığı noktada

460
00:17:06,866 --> 00:17:09,436
iyileştirebilmek için 
birlikte ne yapabiliriz?

461
00:17:09,436 --> 00:17:11,880
Eğer doktorlar ve sağlık sistemleri,

462
00:17:11,880 --> 00:17:13,419
vergi ödeyenler ve hep beraber

463
00:17:13,419 --> 00:17:15,499
bu işi yapabiliyorsak,

464
00:17:15,499 --> 00:17:17,693
sağlıkla ilgili bir şeyin 
farkına varacağız.

465
00:17:17,693 --> 00:17:21,115
Sağlık sadece kişisel bir sorumluluk 
ya da olgu değildir.

466
00:17:21,115 --> 00:17:23,897
Sağlık ortak bir kazançtır.

467
00:17:23,897 --> 00:17:26,155
Bu kazancı, yaşamlarımızın önemli olduğu

468
00:17:26,155 --> 00:17:28,026
çalıştığımız, yaşadığımız, yediğimiz

469
00:17:28,036 --> 00:17:30,684
ve uyuduğumuz yerlerdeki koşullarının 
önemli olduğu

470
00:17:30,684 --> 00:17:32,680
gerçeğine yatırım yaparak elde edebiliriz

471
00:17:32,680 --> 00:17:34,304
ve kendimiz için yaptığımız şeyi

472
00:17:34,304 --> 00:17:36,424
iş ve yaşam koşulları çetin olmasa da

473
00:17:36,424 --> 00:17:38,440
zor olabilecek insanlar

474
00:17:38,440 --> 00:17:41,058
için de yapabilmeliyiz.

475
00:17:41,058 --> 00:17:43,924
Hepimiz kaynakların 
aşağıdan yukarıya bölüştürülmesini

476
00:17:43,924 --> 00:17:45,794
geliştirmek için yatırım yapabiliriz

477
00:17:45,794 --> 00:17:47,977
ama aynı zamanda

478
00:17:47,977 --> 00:17:50,710
birlikte çalışıp sağlık sistemini

479
00:17:50,710 --> 00:17:52,747
yukarıya taşıdığımızı gösterebiliriz.

480
00:17:52,747 --> 00:17:55,820
Sağlığı başladığı yerde iyileştirebiliriz.

481
00:17:55,820 --> 00:17:57,847
Teşekkürler.

482
00:17:57,847 --> 00:18:00,401
(Alkışlar)