WEBVTT

00:00:10.218 --> 00:00:13.647
Gece boyunca uçar,
dünyaya göz kulak olurum,

00:00:13.647 --> 00:00:22.686
sessiz bir nöbetçi, dikkatli bir 
korumayım, kara şövalye, ben…

00:00:22.686 --> 00:00:25.884
Tamam, peki, Batman değilim.
Sadece yarasayım.

00:00:25.884 --> 00:00:28.933
Ama ben de Batman gibi,
sık sık yanlış anlaşılırım.

00:00:28.933 --> 00:00:31.712
İnsanlar korkunç olduğumu düşünür,
garip ve tehlikeli.

00:00:31.712 --> 00:00:36.841
Ama beni bir tanısalardı,
kahramanları olarak görürlerdi.

00:00:36.841 --> 00:00:38.276
İnsanlara yarasa deyince,

00:00:38.276 --> 00:00:41.602
çoğu, kanlarını emmek isteyen
vampirleri düşünür.

00:00:41.602 --> 00:00:44.459
Ama aslında 1200'den fazla
yarasa türünün içinde,

00:00:44.459 --> 00:00:47.500
yalnızca üç vampir yarasa türü vardır.

00:00:47.500 --> 00:00:50.678
Bu üçü içinde de yalnızca biri,
memelilerin kanını emmeyi tercih eder,

00:00:50.678 --> 00:00:54.462
ki bu yarasalar da çoğunlukla 
sığırlardan beslenir.

00:00:54.462 --> 00:00:56.425
Belki de durum hâlâ 
çok iyi gibi gözükmüyor,

00:00:56.425 --> 00:01:00.540
ama vampir yarasaların, insanlara
büyük yardımları dokunabilir.

00:01:00.540 --> 00:01:04.506
Vampir yarasa salyasında bulunan
"desmoteplase" olarak bilinen bir kimyasal

00:01:04.506 --> 00:01:06.517
kan pıhtılarını parçalamaya yardım ediyor

00:01:06.517 --> 00:01:10.925
ve felçli hastaları 
iyileştirdiği gözlenmiştir.

00:01:10.925 --> 00:01:16.339
Geriye kalan 1000'den fazla yarasa türünün
yüzde 70'i böceklerden beslenir.

00:01:16.339 --> 00:01:19.034
Bu yarasalar gerçek vampirleri kontrol
etmeye yardımcı olur:

00:01:19.034 --> 00:01:22.384
Sivrisinekler, pis ısırıklarıyla sadece
can sıkıcı değiller,

00:01:22.384 --> 00:01:25.706
aynı zamanda hastalık da 
yayarlar, Batı Nil virüsü gibi.

00:01:25.706 --> 00:01:29.955
Tek bir küçük kahverengi yarasa, 
her saat 1000 böcek yiyebilir.

00:01:29.955 --> 00:01:34.587
Meksika serbest kuyruklu yarasalarının
bir kolonisi, sadece bir gecede

00:01:34.587 --> 00:01:36.423
birkaç ton güve yiyebilir.

00:01:36.423 --> 00:01:37.727
Sadece Birleşik Devletler'de,

00:01:37.727 --> 00:01:41.559
yarasalar çiftçiler için tahminî olarak 
3,7 milyar dolar değerinde,

00:01:41.559 --> 00:01:44.072
bedava haşereyle mücadele hizmeti verir.

00:01:44.072 --> 00:01:47.547
Bu durum, yetiştirdikleri ürünü yiyen
herkes için yarar sağlar.

00:01:47.547 --> 00:01:51.231
Büyük boyutlarından ötürü mega yarasalar 
olarak da bilinen meyve yarasaları,

00:01:51.231 --> 00:01:54.656
bitki polenleşmesindeki rollerinden 
dolayı önemlidirler.

00:01:54.656 --> 00:01:58.138
Çiçekler arasında gezinip,
nektar ve meyvelerden beslenirken,

00:01:58.138 --> 00:02:02.791
bu yarasalar bitkilerin çoğalmalarına
yardımcı olan polen ve çekirdekleri taşır.

00:02:02.791 --> 00:02:04.402
Örneğin, Güneydoğu Asya'da,

00:02:04.402 --> 00:02:09.396
mağara nektar yarasaları, durian 
meyvesinin tek polen taşıyıcılarıdır.

00:02:09.396 --> 00:02:11.716
Diğer yarasalar da, şeftali, muz

00:02:11.716 --> 00:02:15.131
ve kendisinden tekila yapılan 
sabır otu için polen taşırlar.

00:02:15.131 --> 00:02:15.990
Yarasalar olmadan,

00:02:15.990 --> 00:02:20.214
birçok bitki, keyifle yediğimiz lezzetli 
meyvelerini üretemez hâle gelirdi.

00:02:20.214 --> 00:02:25.821
Ekosistemin kahramanları olan yarasaların
kendilerine özel alet kemerleri bulunur.

00:02:25.821 --> 00:02:29.245
Yarasalar, uçan robotların,
enerji tasarruflu casus uçakların

00:02:29.245 --> 00:02:32.297
tasarımına ilham kaynağı oldular.

00:02:32.297 --> 00:02:39.146
Bu da gerçek anlamda uçabilen tek memeli
olduklarından dolayı olsa gerek.

00:02:39.146 --> 00:02:44.520
Bir tür biyolojik sonar olan ekolokasyon, 
yarasaların yön bulmalarını

00:02:44.520 --> 00:02:46.798
ve karanlıkta avlarını bulmalarını sağlar.

00:02:46.798 --> 00:02:49.670
Yarasaların kör olduğuna dair 
yanlış bir kanı söz konusu olsa da,

00:02:49.670 --> 00:02:52.539
gerçekte bütün yarasa türleri görür.

00:02:52.539 --> 00:02:57.489
Bazıları loş ışıkta daha iyi görebilmek 
için büyük gözler adapte etmişlerdir.

00:02:57.489 --> 00:03:00.374
Birçok insan yarasalardan hastalık
kapmaktan korkar

00:03:00.374 --> 00:03:04.260
ve tıpkı diğer hayvanlar gibi yarasalar da
hastalık taşıyabilir, kuduz gibi.

00:03:04.260 --> 00:03:09.813
Ama, gerçekte bütün yarasaların 
yüzde 0,5'inden daha azı hastalık taşır.

00:03:09.813 --> 00:03:13.216
Bu, bir bozuk paranın havaya atıldığında
arka arkaya sekiz kere aynı sonucu

00:03:13.216 --> 00:03:19.045
vermesiyle aynı olasılık dâhilindedir.

00:03:19.045 --> 00:03:21.169
Yarasaların sık sık hastalıklı
olduğuna dair algı

00:03:21.169 --> 00:03:23.323
hasta yarasalardan geliyor olabilir ki

00:03:23.323 --> 00:03:26.813
bu yarasalar gündüz vakti alışılmadık
davranışlar sergiler

00:03:26.813 --> 00:03:28.672
ya da uçamazlar,

00:03:28.672 --> 00:03:31.408
bunların da insanlarla karşılaşmaları 
daha muhtemeldir.

00:03:31.408 --> 00:03:34.966
Yani kendinizi korumanın iyi bir yolu da
yarasaları korumaktır,

00:03:34.966 --> 00:03:37.334
onları sağlıklı tutarak,
habitatlarını koruyarak

00:03:37.334 --> 00:03:40.997
ve hastalık bulaştırma 
risklerini azaltarak.

00:03:40.997 --> 00:03:44.338
Kuzey Amerika'da yarasalar, yok edici bir 
hastalıkla karşı karşıyalar,

00:03:44.338 --> 00:03:46.760
adı beyaz burun sendromu.

00:03:46.760 --> 00:03:49.293
Bu mantar hastalığı, kış uykusundaki

00:03:49.293 --> 00:03:51.474
yarasaların uyanmasına neden oluyor.

00:03:51.474 --> 00:03:54.571
Yemek bulamadan, 
çok fazla enerji harcıyorlar,

00:03:54.571 --> 00:03:57.064
nihayetinde açlıktan ölüyorlar.

00:03:57.064 --> 00:04:00.376
Beyaz burun sendromu, mağaraları 
dolduran yarasaları yok etti,

00:04:00.376 --> 00:04:04.231
ölüm oranı yüzde 90'ndan fazlaydı.

00:04:04.231 --> 00:04:05.935
İklim değişikliği ve 
habitatlarının yok edilmesi de

00:04:05.935 --> 00:04:08.780
yarasaların popülasyonu için 
ciddi tehdit oluşturuyor.

00:04:08.780 --> 00:04:13.535
Örneğin, 2014 Ocak ayında Avustralya'daki
rekor kıran bir sıcaklık dalgası

00:04:13.535 --> 00:04:18.095
100.000'den fazla yarasanın sıcak çarpması
yüzünden ölmesine sebep oldu.

00:04:18.095 --> 00:04:20.519
Bazı insanlar sadece dünyanın
yandığını seyretmek ister

00:04:20.519 --> 00:04:22.154
ve dünya üzerindeki yarasalar,

00:04:22.154 --> 00:04:25.264
bizim ev dediğimiz yerlere verilen 
zarar yüzünden tehlikede,

00:04:25.264 --> 00:04:26.647
mangrov bataklıkları,

00:04:26.647 --> 00:04:28.284
yaşlı ormanlar

00:04:28.284 --> 00:04:31.337
ve tabii ki yarasa mağaraları gibi.

00:04:31.337 --> 00:04:35.636
Yani hikâyenin kahramanı olsam da,
benim bile kurtarılmaya ihtiyacım var.

00:04:35.636 --> 00:04:38.051
Şimdi biz yarasalar hakkındaki 
gerçekleri öğrendiğinize göre,

00:04:38.051 --> 00:04:40.992
böylesi kahraman hayvanları nasıl 
koruyabileceğinizi öğrenebilirsiniz.

00:04:40.992 --> 00:04:44.218
Uygun şekilde tasarlanmış 
bir yarasa kutusu kurmak

00:04:44.218 --> 00:04:47.388
yarasalara barınak sağlamanın 
en kolay yollarından biri.

00:04:47.388 --> 00:04:50.278
Yarasalara zarar verebilecek zirai 
ilaçların kullanımını bırakın,

00:04:50.278 --> 00:04:54.451
zaten kurtulmaya çalıştığınız böcekleri
biz yemeye çalışıyoruz.

00:04:54.451 --> 00:04:55.771
Kış uykularında olan yarasaları

00:04:55.771 --> 00:04:57.967
rahatsız edebileceğiniz mağaralara 
girmekten kaçının

00:04:57.967 --> 00:05:02.000
ve her zaman bir mağaraya girdikten 
sonra eşyalarınızı temizleyin.

00:05:02.000 --> 00:05:04.917
Tavan aranızdaki veya ahırınızdaki 
yarasalardan kurtulmak isterseniz,

00:05:04.917 --> 00:05:06.273
güvenli ve insancıl bir şekilde

00:05:06.273 --> 00:05:09.233
yerimizi değiştirmeleri için 
yerel yönetiminizle temasa geçin.

00:05:09.233 --> 00:05:12.615
Eğer bir yarasayla karşılaşırsanız,
kendiniz halletmeye çalışmayın,

00:05:12.615 --> 00:05:16.934
Hayvan Kontrol Ekibi'ni arayın.

00:05:16.934 --> 00:05:19.768
Batman, kimliğini gizlemek isteyebilir;

00:05:19.768 --> 00:05:21.908
ama gerçek yarasalara yardım 
etmenin güzel bir yolu,

00:05:21.908 --> 00:05:23.727
onlar hakkında öğrenmeye devam etmek

00:05:23.727 --> 00:05:27.242
ve yarasaların yaptığı güzel işler 
çoğu zaman görülmese de,

00:05:27.357 --> 00:05:31.357
onların gerçek kahramanlar 
olduğunu herkese anlatmaktır.