[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.05,0:00:10.72,Default,,0000,0000,0000,,Na całym świecie spożywa się
Dialogue: 0,0:00:10.74,0:00:13.62,Default,,0000,0000,0000,,ponad sto tysięcy ton kofeiny rocznie.
Dialogue: 0,0:00:13.65,0:00:17.81,Default,,0000,0000,0000,,To tyle, co czternaście wież Eiffla.
Dialogue: 0,0:00:17.84,0:00:21.34,Default,,0000,0000,0000,,Większość spożywanej kofeiny\Njest w kawie i herbacie,
Dialogue: 0,0:00:21.34,0:00:23.79,Default,,0000,0000,0000,,ale też w napojach gazowanych,
Dialogue: 0,0:00:23.79,0:00:24.67,Default,,0000,0000,0000,,czekoladzie,
Dialogue: 0,0:00:24.67,0:00:25.84,Default,,0000,0000,0000,,pastylkach z kofeiną,
Dialogue: 0,0:00:25.87,0:00:29.26,Default,,0000,0000,0000,,a nawet w napojach bezkofeinowych.
Dialogue: 0,0:00:29.26,0:00:33.62,Default,,0000,0000,0000,,Po spożyciu kofeiny jesteśmy pobudzeni,\Nskupieni, radośni i energiczni,
Dialogue: 0,0:00:33.65,0:00:35.80,Default,,0000,0000,0000,,nawet jeśli się nie wyspaliśmy.
Dialogue: 0,0:00:35.83,0:00:39.84,Default,,0000,0000,0000,,Ale kofeina może też podnieść\Nciśnienie i spowodować rozdrażnienie.
Dialogue: 0,0:00:39.86,0:00:42.96,Default,,0000,0000,0000,,To najpopularniejsza używka na świecie.
Dialogue: 0,0:00:42.99,0:00:46.44,Default,,0000,0000,0000,,Jak nas pobudza?
Dialogue: 0,0:00:46.47,0:00:50.70,Default,,0000,0000,0000,,Kofeina rozwinęła się w roślinach,\Ngdzie pełni określone funkcje.
Dialogue: 0,0:00:50.73,0:00:55.44,Default,,0000,0000,0000,,W wysokich dawkach, obecnych\Nw niektórych liściach i nasionach,
Dialogue: 0,0:00:55.47,0:00:57.65,Default,,0000,0000,0000,,jest toksyczna dla owadów.
Dialogue: 0,0:00:57.67,0:01:01.54,Default,,0000,0000,0000,,Ale jeśli występuje\Nw małych ilościach, jak w nektarze,
Dialogue: 0,0:01:01.57,0:01:05.36,Default,,0000,0000,0000,,pomaga owadom zapamiętać\Nkwiaty i do nich wrócić.
Dialogue: 0,0:01:06.65,0:01:11.20,Default,,0000,0000,0000,,W ludzkim ciele kofeina stymuluje\Ncentralny układ nerwowy.
Dialogue: 0,0:01:11.23,0:01:15.75,Default,,0000,0000,0000,,Pobudza nas, blokując\Ncząsteczki wywołujące senność,
Dialogue: 0,0:01:15.75,0:01:19.15,Default,,0000,0000,0000,,czyli substancję zwaną adenozyną.
Dialogue: 0,0:01:19.17,0:01:22.01,Default,,0000,0000,0000,,Organizm potrzebuje\Nciągłej dostawy energii,
Dialogue: 0,0:01:22.01,0:01:27.06,Default,,0000,0000,0000,,którą otrzymuje, rozkładając\Nwysokoenergetyczne cząsteczki ATP.
Dialogue: 0,0:01:27.09,0:01:28.02,Default,,0000,0000,0000,,W trakcie procesu
Dialogue: 0,0:01:28.05,0:01:32.57,Default,,0000,0000,0000,,uwalniana jest adenozyna,\Nchemiczny trzon ATP.
Dialogue: 0,0:01:32.59,0:01:37.39,Default,,0000,0000,0000,,Neurony obecne w mózgu mają receptory\Nidealnie dopasowane do tej cząsteczki.
Dialogue: 0,0:01:37.42,0:01:39.95,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy adenozyna\Nłączy się z tymi receptorami,
Dialogue: 0,0:01:39.95,0:01:43.41,Default,,0000,0000,0000,,aktywuje kaskadę reakcji biochemicznych,
Dialogue: 0,0:01:43.44,0:01:45.92,Default,,0000,0000,0000,,przez które neurony\Nsą łagodniej pobudzane,
Dialogue: 0,0:01:45.93,0:01:50.21,Default,,0000,0000,0000,,a cząsteczki przenoszące informacje\Ndo mózgu są wolniej uwalniane,
Dialogue: 0,0:01:50.24,0:01:52.24,Default,,0000,0000,0000,,powodując senność.
Dialogue: 0,0:01:53.13,0:01:58.07,Default,,0000,0000,0000,,Kofeina jest antagonistą\Nreceptorów adenozynowych.
Dialogue: 0,0:01:58.10,0:02:01.86,Default,,0000,0000,0000,,Zakłóca proces spowalniania neuronów,
Dialogue: 0,0:02:01.86,0:02:04.38,Default,,0000,0000,0000,,blokując receptory adenozyny.
Dialogue: 0,0:02:05.29,0:02:08.63,Default,,0000,0000,0000,,Struktura molekularna kofeiny\Ni adenozyny jest tak podobna,
Dialogue: 0,0:02:08.63,0:02:12.39,Default,,0000,0000,0000,,że kofeina może wcisnąć się\Nw receptory adenozyny,
Dialogue: 0,0:02:12.41,0:02:15.53,Default,,0000,0000,0000,,jednak nie może ich aktywować.
Dialogue: 0,0:02:15.55,0:02:18.98,Default,,0000,0000,0000,,Tak jak adenozyna spowalnia neurony,
Dialogue: 0,0:02:19.01,0:02:23.89,Default,,0000,0000,0000,,kofeina nas pobudza, blokując inhibitor.
Dialogue: 0,0:02:24.73,0:02:27.41,Default,,0000,0000,0000,,Kofeina może też poprawić samopoczucie.
Dialogue: 0,0:02:27.44,0:02:30.02,Default,,0000,0000,0000,,W niektórych neuronach receptory adenozyny
Dialogue: 0,0:02:30.05,0:02:34.10,Default,,0000,0000,0000,,są połączone z receptorami\Ninnej cząsteczki, zwanej dopaminą.
Dialogue: 0,0:02:34.12,0:02:38.61,Default,,0000,0000,0000,,Dopamina odpowiada za dobre samopoczucie.
Dialogue: 0,0:02:38.63,0:02:41.87,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy adenozyna dochodzi\Ndo tak połączonych receptorów,
Dialogue: 0,0:02:41.87,0:02:45.60,Default,,0000,0000,0000,,utrudnia dopaminie dotarcie na miejsce,
Dialogue: 0,0:02:45.63,0:02:48.54,Default,,0000,0000,0000,,przeszkadzając w jej pracy\Nnad poprawą nastroju.
Dialogue: 0,0:02:48.56,0:02:53.16,Default,,0000,0000,0000,,Ale działanie kofeiny\Npełniącej funkcję adenozyny jest inne
Dialogue: 0,0:02:53.19,0:02:55.78,Default,,0000,0000,0000,,i dopamina może się wślizgnąć.
Dialogue: 0,0:02:56.43,0:03:00.99,Default,,0000,0000,0000,,Dowiedziono, że działanie kofeiny\Nna receptory adenozyny i dopaminy
Dialogue: 0,0:03:01.02,0:03:05.26,Default,,0000,0000,0000,,może przynieść długofalowe korzyści,\Nzmniejszając ryzyko zachorowań
Dialogue: 0,0:03:05.28,0:03:09.31,Default,,0000,0000,0000,,na chorobę Parkinsona, Alzheimera\Nczy niektóre rodzaje raka.
Dialogue: 0,0:03:10.29,0:03:14.79,Default,,0000,0000,0000,,Kofeina może też\Nprzyspieszyć spalanie tłuszczu.
Dialogue: 0,0:03:14.82,0:03:17.30,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre organizacje sportowe uznają,
Dialogue: 0,0:03:17.32,0:03:20.78,Default,,0000,0000,0000,,że kofeina działa na sportowców jak doping
Dialogue: 0,0:03:20.80,0:03:24.10,Default,,0000,0000,0000,,i dlatego wprowadziły\Nograniczenia jej konsumpcji.
Dialogue: 0,0:03:24.12,0:03:27.08,Default,,0000,0000,0000,,W latach 1972-2004
Dialogue: 0,0:03:27.11,0:03:31.74,Default,,0000,0000,0000,,olimpijczycy nie mogli przekroczyć\Nokreślonego poziomu kofeiny we krwi,
Dialogue: 0,0:03:31.74,0:03:33.13,Default,,0000,0000,0000,,żeby brać udział w zawodach.
Dialogue: 0,0:03:33.90,0:03:37.56,Default,,0000,0000,0000,,Kofeina może też działać\Nnegatywnie na organizm.
Dialogue: 0,0:03:37.59,0:03:40.09,Default,,0000,0000,0000,,Pobudza i poprawia samopoczucie,
Dialogue: 0,0:03:40.09,0:03:43.22,Default,,0000,0000,0000,,ale może podwyższyć\Ntętno i ciśnienie krwi,
Dialogue: 0,0:03:43.22,0:03:46.22,Default,,0000,0000,0000,,wywołać biegunkę,\Nczęstsze oddawanie moczu,
Dialogue: 0,0:03:46.24,0:03:49.31,Default,,0000,0000,0000,,bezsenność i rozdrażnienie.
Dialogue: 0,0:03:49.74,0:03:52.87,Default,,0000,0000,0000,,Jedzenie i napoje z kofeiną
Dialogue: 0,0:03:52.89,0:03:57.12,Default,,0000,0000,0000,,również mają wpływ na nasz organizm.
Dialogue: 0,0:03:58.32,0:04:01.64,Default,,0000,0000,0000,,Mózg przystosowuje się\Ndo ciągłego dostarczania kofeiny.
Dialogue: 0,0:04:01.67,0:04:04.79,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli receptory adenozyny\Nsą stale zatykane,
Dialogue: 0,0:04:04.81,0:04:07.49,Default,,0000,0000,0000,,organizm produkuje dodatkowe.
Dialogue: 0,0:04:07.52,0:04:09.94,Default,,0000,0000,0000,,Nawet przy obecności kofeiny
Dialogue: 0,0:04:09.94,0:04:15.05,Default,,0000,0000,0000,,adenozyna wciąż sygnalizuje\Nmózgowi, żeby zwolnił.
Dialogue: 0,0:04:15.07,0:04:18.84,Default,,0000,0000,0000,,Może pojawiać się potrzeba\Nspożywania coraz większej ilości kofeiny,
Dialogue: 0,0:04:18.86,0:04:20.62,Default,,0000,0000,0000,,żeby czuć pobudzenie.
Dialogue: 0,0:04:20.64,0:04:24.29,Default,,0000,0000,0000,,Powstaje coraz więcej receptorów,\Nktóre należy blokować.
Dialogue: 0,0:04:24.32,0:04:27.10,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego, kiedy nagle\Nzabraknie w organizmie kofeiny,
Dialogue: 0,0:04:27.13,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,może pojawić się\Nnieprzyjemny głód kofeinowy.
Dialogue: 0,0:04:30.03,0:04:32.65,Default,,0000,0000,0000,,Mając wiele receptorów\Ni żadnej konkurencji,
Dialogue: 0,0:04:32.68,0:04:34.85,Default,,0000,0000,0000,,adenozyna może nieustannie pracować,
Dialogue: 0,0:04:34.85,0:04:36.57,Default,,0000,0000,0000,,powodując bóle głowy,
Dialogue: 0,0:04:36.59,0:04:37.48,Default,,0000,0000,0000,,zmęczenie
Dialogue: 0,0:04:37.51,0:04:38.81,Default,,0000,0000,0000,,i przygnębienie.
Dialogue: 0,0:04:40.66,0:04:45.02,Default,,0000,0000,0000,,Ale w ciągu kilku dni\Nte dodatkowe receptory znikną,
Dialogue: 0,0:04:45.04,0:04:46.84,Default,,0000,0000,0000,,działanie organizmu się ureguluje,
Dialogue: 0,0:04:46.86,0:04:49.41,Default,,0000,0000,0000,,dając znowu uczucie pobudzenia,
Dialogue: 0,0:04:49.44,0:04:53.23,Default,,0000,0000,0000,,nawet bez spożycia najpopularniejszego\Nśrodka pobudzającego na świecie.