1
00:00:07,086 --> 00:00:10,426
Жил бүр дэлхий даяар хүмүүс 
100,000 гаруй тонн

2
00:00:10,437 --> 00:00:13,507
хэмжээтэй каффейн хэрэглэдэг.

3
00:00:13,515 --> 00:00:17,045
Энэ нь 14 ширхэг Эйфелийн цамхгийн
жинтэй тэнцэнэ.

4
00:00:17,827 --> 00:00:21,157
Энэ каффейний ихэнх хэсгийг
кофе, цайнаас авдаг ч

5
00:00:21,330 --> 00:00:23,420
зарим хийжүүлсэн ундаа,

6
00:00:23,470 --> 00:00:24,440
шоколад,

7
00:00:24,464 --> 00:00:26,177
каффейний эм, мөн

8
00:00:26,187 --> 00:00:28,547
декаф гэх ундаанд ч бас агуулагддаг байна.

9
00:00:29,325 --> 00:00:33,200
Каффейн биднийг хангалттай нойр
аваагүй үед ч анхааралтай, төвлөрсөн,

10
00:00:33,200 --> 00:00:35,750
аз жаргалтай, эрч хүчтэй байхад тусалдаг.

11
00:00:35,762 --> 00:00:39,682
Гэхдээ бас цусны даралтыг ихэсгэж,
сэтгэл түгшилт үүсгэдэг.

12
00:00:40,073 --> 00:00:42,973
Каффейн нь хүмүүс
хамгийн их ашигладаг донтуулагч юм.

13
00:00:42,984 --> 00:00:46,684
Каффейн биднийг яаж сэргэг байлгадаг вэ?

14
00:00:46,684 --> 00:00:50,430
Ургамалд каффейн нь 
хэд хэдэн зорилгоор агуулагддаг.

15
00:00:50,597 --> 00:00:54,737
Зарим төрлийн ургамлын навч болон үрэнд
их хэмжээтэйгээр агуулагдах бөгөөд

16
00:00:54,743 --> 00:00:57,033
шавжинд хортой нөлөө үзүүлдэг.

17
00:00:57,667 --> 00:01:01,477
Харин тэд нектарт агуулагддаг шиг
бага хэмжээгээр хэрэглэсэн тохиолдолд

18
00:01:01,477 --> 00:01:05,107
тухайн ургамлыг санах,
дахин ирэхэд нь тусалдаг байна.

19
00:01:06,541 --> 00:01:11,021
Каффейн нь хүний биед төв мэдрэлийн
системд өдөөгч байдлаар үйлчилдэг.

20
00:01:11,038 --> 00:01:15,743
Хүний биеийн нойр хүргэдэг гол молекул
болох аденозин гэх бодист

21
00:01:15,743 --> 00:01:18,663
саад болж биднийг сэргэг байлгадаг.

22
00:01:18,995 --> 00:01:21,945
Хүний биед байнгын энерги нийлүүлэх
шаардлагатай байдаг бөгөөд

23
00:01:21,971 --> 00:01:26,400
үүнийг өндөр энергийн молекул болох
ГФА-ийг задлах байдлаар авдаг.

24
00:01:26,980 --> 00:01:28,060
Ингэх явцад

25
00:01:28,060 --> 00:01:31,743
ГФА-ны химийн суурь болох
аденозин ялгардаг.

26
00:01:32,375 --> 00:01:36,725
Таны тархины мэдрэлийн эсүүд энэ молекулд
тусгайлан зориулсан хүртэхүйтэй.

27
00:01:36,726 --> 00:01:39,906
Аденозин дээрх хүлээн авагчтай холбогдоход

28
00:01:39,916 --> 00:01:43,238
мэдрэлийн эсүүдийг илүү удаашруулж,

29
00:01:43,238 --> 00:01:45,798
тархины чухал дохио
ялгаралтыг удаашруулж,

30
00:01:45,804 --> 00:01:49,774
цуврал биохимийн
урвалуудыг идэвхижүүлдэг.

31
00:01:49,985 --> 00:01:52,795
Өөрөөр хэлбэл, та нойрмоглож эхэлнэ.

32
00:01:52,825 --> 00:01:57,225
Каффейн бол аденозины өрсөлдөгч юм.

33
00:01:58,034 --> 00:02:02,034
Каффейн хүлээн авагчдад саад болсноор
мэдрэлийн эсүүдийг удаашруулах

34
00:02:02,034 --> 00:02:04,659
үйл ажиллагааг зогсоодог.

35
00:02:05,228 --> 00:02:08,528
Каффейн ба аденозин нь төсөөтэй
молекул бүтэцтэй бөгөөд

36
00:02:08,544 --> 00:02:12,184
каффейн нь аденозины хүлээн авагчидтай
холбогдож чадахуйц боловч

37
00:02:12,190 --> 00:02:14,580
тэднийг идэвхжүүлж чаддаггүй.

38
00:02:15,741 --> 00:02:18,750
Ерөнхийдөө.
аденозин мэрдэлийн эсүүдэд саад болдог.

39
00:02:18,760 --> 00:02:22,960
Каффейн саатуулагчийг нь зогсоосноор
таныг сэргээдэг.

40
00:02:24,591 --> 00:02:27,391
Кафейн мөн эерэг мэдрэмжүүдийг өдөөдөг.

41
00:02:27,409 --> 00:02:30,585
Зарим мэдрэлийн эсийн
аденозин хүлээн авагчид нь

42
00:02:30,585 --> 00:02:33,585
допамин хэмээх өөр молекулын
хүлээн авагчидтай холбогдсон байна.

43
00:02:34,043 --> 00:02:38,083
Тархинд тааламжтай мэдрэмжийг дэмжих нь
допамины үүргүүдийн нэг юм.

44
00:02:38,668 --> 00:02:41,786
Аденозин эдгээр хос хүлээн авагчийн
аль нэгтэй холбогдоход

45
00:02:41,786 --> 00:02:45,226
допамин өөрийн байршилдаа
багтахад хэцүү болж

46
00:02:45,663 --> 00:02:48,403
өөдрөг болгох үүргээ биелүүлж чаддаггүй.

47
00:02:48,459 --> 00:02:52,830
Харин каффейн аденозиний оронд очихдоо
ийм нөлөө үзүүлэхгүй бөгөөд

48
00:02:52,840 --> 00:02:55,090
допамин багтах боломжтой болдог.

49
00:02:56,322 --> 00:03:00,832
Каффейны аденозин болон дофаминд үзүүлэх
энэхүү нөлөө нь удаан хугацаандаа

50
00:03:00,832 --> 00:03:04,969
Паркинсон, Алцхаймер болон
зарим төрлийн хавдар гэх мэт

51
00:03:04,971 --> 00:03:08,921
өвчнүүдээс урьдчилан сэргийлэх
ашигтай байх магадлалтай гэсэн баримт бий.

52
00:03:10,219 --> 00:03:14,369
Каффейн нь мөн биеийн өөх шатаах
чадварыг өсгөдөг.

53
00:03:14,749 --> 00:03:17,748
Зарим спортын байгууллагууд

54
00:03:17,748 --> 00:03:20,854
кафейныг тамирчидад шудрага бус
давуу тал олгодог гэж үзээд

55
00:03:20,854 --> 00:03:23,344
хэрэглээнд нь хязгаарлалт тавьдаг.

56
00:03:24,212 --> 00:03:26,862
1972-оос 2004 он хүртэл Олимпийн тамирчид

57
00:03:26,867 --> 00:03:30,773
цусан дахь каффейны хэмжээгээ тодорхой
төвшинээс бага байлгаснаар

58
00:03:30,773 --> 00:03:32,593
оролцох эрх авдаг байжээ.

59
00:03:33,858 --> 00:03:37,488
Мэдээж каффейны бүх нөлөөлөл
тустай байдаггүй.

60
00:03:37,558 --> 00:03:40,248
Таныг илүү таатай, сэргэг байлгах ч

61
00:03:40,256 --> 00:03:42,926
зүрхний цохилт, цусны даралтыг ихэсгэж

62
00:03:42,953 --> 00:03:46,043
ихээр шээх эсвэл гэдэс гүйлгэлтийн
шалгаан болох ба

63
00:03:46,060 --> 00:03:49,380
сэтгэл түгшилт, нойргүйдэлд хүргэдэг.

64
00:03:49,385 --> 00:03:52,929
Мөн каффейн агуулдаг хоол хүнс нь

65
00:03:52,929 --> 00:03:57,109
таны биед авч үзэх шаардлагатай
өөрсдийн гэсэн нөлөөг үзүүлдэг.

66
00:03:58,311 --> 00:04:01,321
Тархи нь каффейны байнгын
хэрэглээнд дасаж чадна.

67
00:04:01,682 --> 00:04:04,814
Хэрэв таны аденозин хүлээн авагчид
байнгын саадтай байвал

68
00:04:04,814 --> 00:04:06,954
бие тань дахин шинийг үйлдвэрлэдэг.

69
00:04:07,565 --> 00:04:09,695
Ингэснээр каффейн байсан ч

70
00:04:09,879 --> 00:04:14,219
аденозин тархийг удаашруулж чаддаг.

71
00:04:15,013 --> 00:04:18,652
Тиймээс та сэргэг байхын тулд
улам их каффейн хэрэглэх

72
00:04:18,652 --> 00:04:20,202
шаардлага мэдэрч болно.

73
00:04:20,226 --> 00:04:23,536
Зогсоох шаардлагатай илүү олон
аденозин хүлээн авагч бий болно.

74
00:04:24,146 --> 00:04:26,900
Ийм учраас гэнэт каффейн
хэрэглэхээ болиход

75
00:04:26,900 --> 00:04:29,880
тааламжгүй мэдрэмжүүд төрнө.

76
00:04:29,986 --> 00:04:32,536
Маш олон хүлээн авагчтай ч
өрсөлдөгч байхгүй учир

77
00:04:32,547 --> 00:04:34,607
аденозин илүү цагаар ажиллаж,

78
00:04:34,611 --> 00:04:36,337
толгой өвдөх, ядрах,

79
00:04:36,337 --> 00:04:37,297
сэтгэл гутрах

80
00:04:37,304 --> 00:04:38,724
гэх мэт шинж тэмдгүүд үүснэ.

81
00:04:40,533 --> 00:04:44,563
Гэвч хэдэн өдрийн дараа
илүү аденозин хүлээн авагчид устаж,

82
00:04:44,564 --> 00:04:46,964
таны бие дахин сэргээгдэн,

83
00:04:46,964 --> 00:04:49,144
дэлхийн хамгийн алдартай сэргээшгүйгээр ч

84
00:04:49,144 --> 00:04:53,164
өмнөх шигээ л сэргэг байх болно.