0:00:07.245,0:00:11.472
100,000 ტონაზე მეტი კოფეინი მოიხმარება

0:00:11.472,0:00:13.811
ყოველ წელს მსოფლიოს მასშტაბით.

0:00:13.811,0:00:18.033
ეს 14 ეიფელის კოშკის მასის ტოლია.

0:00:18.033,0:00:21.343
კოფეინის უმეტესობა ყავის [br]ან ჩაის სახით მიიღება,

0:00:21.344,0:00:23.792
კოფეინი აგრეთვე ზოგიერთ [br]გაზიან სასმელშიცაა დამატებული,

0:00:23.792,0:00:24.666
შოკოლადში,

0:00:24.667,0:00:26.243
კოფეინის აბებში,

0:00:26.243,0:00:29.263
და უკოფეონო სასმელებშიც კი.

0:00:29.263,0:00:32.990
კოფეინი გვეხმარება გამოფხიზლებაში, [br]ბედნიერების და ენერგიულობის შეგრძნებაში.

0:00:32.990,0:00:35.981
მაშინაც კი, თუ საკმარისად არ გვიძინია.

0:00:35.981,0:00:40.409
მაგრამ კოფეინი ასევე არტერიულ [br]წნევას ზრდის და გვძაბავს.

0:00:40.409,0:00:43.152
ის მსოფლიოში ყველაზე ფართოდ [br]მოხმარებადი ნარკოტიკული საშუალებაა.

0:00:43.152,0:00:46.012
მაშ, როგორ გვაფხიზლებს კოფეინი?

0:00:46.612,0:00:50.892
კოფეინი მცენარეებში გამოიყოფა, [br]სადაც ის რამდენიმე ფუნქციას ასრულებს.

0:00:50.892,0:00:55.474
კოფეინი დიდი რაოდენობითაა ზოგიერთი [br]მცენარის ფოთლებსა და ნაყოფში

0:00:55.473,0:00:57.783
და ის მწერებისთვის მომწამლავია.

0:00:57.783,0:01:01.671
მაგრამ, როცა მწერები მცირე რაოდენობით [br]იღებენ, როგორც ეს ნექტარშია,

0:01:01.671,0:01:05.923
ის მწერებს ეხმარება დაიმახსოვრონ [br]და კიდევ დაუბრუნდნენ ყვავილებს.

0:01:05.924,0:01:08.403
ადამიანის ორგანიზმში კოფეინი მოქმედებს,

0:01:08.403,0:01:11.403
როგორც ცენტრალური ნერვული [br]სისტემის სტიმულატორი.

0:01:11.403,0:01:15.746
ის სიფხიზლეს გვინარჩუნებს ძილის [br]გამომწვევი მოლეკულების დაბლოკვით,

0:01:15.746,0:01:19.042
ნივთიერების სახელად ადენოზინი.

0:01:19.402,0:01:22.013
ჩვენს ორგანიზმს ენერგიის [br]მუდმივი მიწოდება სჭირდება,

0:01:22.013,0:01:27.314
რომელსაც მაღალი ენერგიის მქონე [br]მოლეკულის ატფ-ს დაშლით ახერხებს.

0:01:27.313,0:01:28.253
ამ პროცესში,

0:01:28.254,0:01:32.794
ადენოზინი თავისუფლდება - [br]რომელიც ატფ-ს კომპონენტია.

0:01:32.793,0:01:37.644
ტვინის ნეირონებს რეცეპტორები აქვთ,[br]რომლებიც ამ მოლეკულას უკავშირდებიან. [br]

0:01:37.644,0:01:39.953
როცა ადენოზინი ამ რეცეპტორებში ჩაჯდება,

0:01:39.953,0:01:43.664
ბიოქიმიური რეაქციების [br]მთელ ჯაჭვს ააქტიურებს,

0:01:43.665,0:01:45.926
რაც ნეირონების აქტიურობის [br]შენელებას იწვევს

0:01:45.926,0:01:50.465
და ტვინის მასტიმულირებელი [br]მოლეკულების გამოყოფას ანელებს.

0:01:50.465,0:01:53.265
უფრო მარტივად რომ ვთქვათ - [br]თქვენ გეძინებათ.

0:01:53.265,0:01:58.284
კოფეინი ადენოზინის [br]რეცეპტორების ანტაგონისტია,

0:01:58.284,0:02:01.855
შესაბამისად, ის იმ პროცესს აფერხებს, [br]რაც ნეირონების შენელებას იწვევს,

0:02:01.855,0:02:04.384
ადენოზინის რეცეპტორების ბლოკირებით.

0:02:04.385,0:02:08.627
კოფეინს და ადენოზინს მსგავსი[br]მოლეკულური სტრუქტურა აქვთ,

0:02:08.627,0:02:12.456
იმდენად მსგავსი, რომ კოფეინს შეუძლია [br]ადენოზინის რეცეპტორებში ჩაჯდომა,[br]

0:02:12.455,0:02:15.265
მაგრამ არც ისეთი მსაგვსია, [br]რომ რეცეპტორების გააქტიურება შეძლოს.

0:02:15.265,0:02:18.854
რომ შევაჯამოთ,[br]ადენოზინი თქვენს ნეირონებს ანელებს.[br]

0:02:18.854,0:02:24.726
კოფეინი კი ინჰიბიტორ ადენოზინს ანელებს,[br]რაც თქვენ სტიმულირებას იწვევს.

0:02:24.727,0:02:27.306
ასევე, კოფეინს შეუძლია [br]დადებითი გრძნობების ამაღლება.

0:02:27.306,0:02:29.855
ზოგიერთ ნეირონში ადენოზინის რეცეპტორები

0:02:29.854,0:02:34.366
დოპამინის მოლეკულის რეცეპტორებთან [br]არიან დაკავშირებულები.

0:02:34.366,0:02:38.569
ტვინში, დოპამინის ერთ-ერთი ფუნქცია [br]სიამოვნების გრძნობის ამაღლებაა.

0:02:38.569,0:02:41.870
როდესაც ადენოზინი წყვილ [br]რეცეპტორში თავსდება

0:02:41.871,0:02:45.948
ის დოპამინის საკუთარ ადგილას [br]ჩაჯდომას ურთულებს,

0:02:45.948,0:02:48.758
რაც განწობის ასამაღლებელ[br]პროცესს უშლის ხელს.

0:02:48.758,0:02:50.337
მაგრამ, როდესაც კოფეინი [br]ადენოზინის ადგილს იკავებს,

0:02:50.337,0:02:53.337
მას მსგავსი ეფექტი აღარ აქვს,

0:02:53.337,0:02:55.948
და დოპამინს თავისუფლად შეუძლია [br]საკუთარ ადგილას განთავსება.

0:02:55.948,0:03:00.930
არსებობს მტიკიცებულება, რომ კოფეინის [br]გავლენას ადენოზინზე და დოპამინზე

0:03:00.930,0:03:05.180
გრძელვადიანი სარგებელიც აქვს, [br]დაავადებების წარმოქმნის რისკის შემცირებით,

0:03:05.180,0:03:10.129
ისეთების როგორებიცაა, პარკინსონი, [br]ალცჰაიმერი და ზოგიერთი სახის სიმსივნე.

0:03:10.128,0:03:14.997
კოფეინს ასევე შეუძლია ორგანიზმის [br]მიერ ცხიმის დაწვის უნარის გაზრდა.

0:03:14.997,0:03:17.509
აღსანიშნავია, რომ ზოგიერთ [br]სპორტულ ორგანიზაციას მიაჩნია, [br]

0:03:17.509,0:03:20.959
რომ კოფეინი ათლეტებს [br]არათანაბარ უპირატესობას ანიჭებს,

0:03:20.960,0:03:24.308
და კოფეინის მიღებაზე შეზღუდვები დააწესეს.

0:03:24.307,0:03:27.120
1972 წლიდან 2004 წლამდე,

0:03:27.120,0:03:31.739
ოლიმპიური თამაშების ათლეტები სისხლში [br]კოფეინის ზღვარს არ უნდა ასცილებოდნენ,

0:03:31.739,0:03:34.120
რათა შეჯიბრებაში მონაწილების [br]მიღება შეძლებოდათ.

0:03:34.120,0:03:37.729
რა თქმა უნდა, კოფეინი[br]ყოველთვის სასარგებლო არ არის. [br]

0:03:37.729,0:03:40.089
შესაძლოა ფიქრობდეთ, რომ თავს უკეთ [br]და უფრო ფხიზლად გრძნობთ,[br]

0:03:40.088,0:03:43.219
მაგრამ კოფეინს თქვენი პულსის და [br]არტერიული წნევის გაზრდა შეუძლია.

0:03:43.219,0:03:46.409
ასევე, იწვევს შარდდენას და დიარეას,

0:03:46.409,0:03:49.953
უძილობას და დაძაბულობას.

0:03:49.953,0:03:52.801
აგრეთვე, საკვები და სასმელები,[br]სადაც კოფეინია

0:03:52.800,0:03:57.310
ორგანიზმზე ზემოქმედებენ,[br]რაც ასევე გასათვალისწინებელია.[br]

0:03:58.540,0:04:01.570
ტვინს შეუძლია რეგულარულად[br]კოფეინის მიღებას მიეჩვიოს.

0:04:01.570,0:04:04.831
თუ ადენოზინის რეცეპტორები [br]მუდმივად დაკავებულები არიან,[br]

0:04:04.831,0:04:07.719
ორგანიზმი დამატებით [br]რეცეპტორებს გამოიმუშავებს.

0:04:07.719,0:04:09.938
ეს კოფეინის მიღების შემთხვევაშიც კი,

0:04:09.938,0:04:15.251
ადენოზინს საშუალებას მისცემს გააქტიურდეს[br]და ტვინის აქტიურობა შეანელოს.

0:04:15.252,0:04:18.723
სწორედ ესაა მიზეზი, რატომაც[br]უფრო მეტი კოფეინის მიღება გვჭირდება,[br]

0:04:18.723,0:04:20.853
რომ გამოვფხიზლდეთ.

0:04:20.853,0:04:24.473
კოფეინს უწევს უფრო მეტი [br]ადენოზინის რეცეპტორების დაბლოკვა.

0:04:24.473,0:04:26.973
როდესაც უცებ წყვეტთ კოფეინის მიღებას,

0:04:26.973,0:04:30.194
შეიძლება ენერგიის [br]არასასიამოვნო დაცემა განიცადოთ.[br]

0:04:30.194,0:04:32.492
ბევრი რეცეპტორებით [br]და კოფეინის არ არსებობით,[br]

0:04:32.492,0:04:34.853
ადენოზინს თავისი მოქმედების [br]განმავლობაში შეუძლია,[br]

0:04:34.853,0:04:36.473
ისეთი სიმპტომები გამოიწვიოს, [br]როგორიც თავის ტკივილია,[br]

0:04:36.473,0:04:37.634
დაღლილობა

0:04:37.634,0:04:40.211
და დეპრესიულობა.

0:04:40.211,0:04:44.962
მაგრამ რამდენიმე დღეში, დამატებითი [br]ადენოზინის რეცეპტორები გაქრება,[br]

0:04:44.963,0:04:46.992
და ორგანიზმი თავის ჩვეულ [br]მდგომარეობას დაუბრუნდება[br]

0:04:46.992,0:04:49.593
და თავს ისევ ფხიზლად იგრძნობთ,

0:04:49.593,0:04:53.233
მსოფლიოში ყველაზე პოპულარული [br]სტიმულანტის მიღების გარეშეც.[br]