0:00:01.436,0:00:04.643 เช้าวันหนึ่งในตุลาคมที่ร้อนรุ่ม 0:00:04.667,0:00:07.377 ผมลงจากรถไฟเที่ยวกลางคืน 0:00:07.401,0:00:08.559 ในมันดาเลย์ 0:00:08.583,0:00:11.701 เมืองหลวงเก่าของพม่า 0:00:11.725,0:00:13.142 หรือ เมียนมา 0:00:13.660,0:00:17.858 และที่ท้องถนนผมได้ไปเจอกับกลุ่มชายฉกรรจ์ 0:00:17.882,0:00:21.775 กำลังยืนอยู่ข้างรถสามล้อ 0:00:21.799,0:00:23.169 หนึ่งในนั้นเข้ามาหาผม 0:00:23.193,0:00:25.375 และเสนอที่จะนำเที่ยว 0:00:26.615,0:00:29.279 ราคาที่เขาเสนอช่างน่าตกใจ 0:00:29.832,0:00:33.820 มันถูกเสียกว่าช็อคโกแล๊ตแท่งหนึ่งเสียอีก 0:00:33.844,0:00:36.985 ดังนั้นผมจึงปีนขึ้นไปบนรถสามล้อของเขา 0:00:37.009,0:00:42.880 แล้วเขาก็เริ่มปั่นพาเราไปอย่างช้า ๆ[br]ระหว่างพระราชวังและเจดีย์ 0:00:43.972,0:00:49.271 ในระหว่างนั้นเขาก็เล่าเรื่อง[br]การที่เขาจากหมู่บ้านสู่เมืองหลวง 0:00:49.295,0:00:51.674 เขามีใบปริญญาสาขาคณิตศาสตร์ 0:00:51.698,0:00:54.025 ความฝันของเขาคือการเป็นอาจารย์ 0:00:54.445,0:00:59.257 แต่แน่นอนชีวิตมันยากลำบาก[br]ภายใต้การปกครองของทหาร 0:00:59.281,0:01:03.401 สุดท้ายนี่เป็นงานเดียวที่ใช้เลี้ยงปากท้อง 0:01:04.796,0:01:08.737 หลายคืน เขาบอกผมว่าเขาต้องนอนบนสามล้อ 0:01:08.761,0:01:13.147 เพื่อจะได้ลูกค้าคนแรกจากรถไฟ 0:01:15.543,0:01:19.392 ไม่นานนักเราก็พบว่า 0:01:19.416,0:01:21.082 เรามีอะไรเหมือนกันหลายอย่าง 0:01:21.106,0:01:22.967 เราเกิดในช่วงยุค 20 0:01:22.991,0:01:26.203 เราต่างหลงไหลในวัฒนธรรมต่างชาติ 0:01:26.734,0:01:28.658 แล้วเขาก็ชวนผมไปที่บ้าน 0:01:30.056,0:01:33.863 เราละจากถนนที่เต็มไปด้วยผู้คน 0:01:33.887,0:01:38.097 แล้วเริ่มกระดอนไปตามซอยเปลี่ยวอันขรุขระ 0:01:38.121,0:01:40.469 ที่มีกระท่อมผุ ๆ ตลอดทาง 0:01:40.493,0:01:43.335 ผมไม่รู้เลยว่าตอนนี้ผมอยู่ไหน 0:01:44.136,0:01:47.818 แล้วผมก็ได้ตระหนักว่า[br]ตอนนี้อะไรก็เกิดขึ้นได้ 0:01:47.842,0:01:50.284 ผมอาจถูกปล้นหรือถูกจี้ 0:01:50.308,0:01:51.624 หรืออาจแย่กว่านั้น 0:01:51.648,0:01:53.032 ไม่มีทางรู้ได้เลย 0:01:54.309,0:01:58.006 แล้วเขาก็หยุดลงและนำทางผมเข้าไปในกระท่อม 0:01:58.030,0:02:01.354 ที่มีเพียงห้องเล็ก ๆ ห้องเดียว 0:02:02.228,0:02:04.405 แล้วเขาก็ก้มลง 0:02:04.429,0:02:06.371 ล้วงมือเข้าไปใต้เตียง 0:02:07.608,0:02:09.786 แล้วบางอย่างในตัวผมก็แข็งทื่อ 0:02:12.046,0:02:14.746 ผมรอดูว่าเขาจะหยิบอะไรออกมา 0:02:15.361,0:02:18.371 และแล้วเขาก็หยิบกล่องออกมา 0:02:19.295,0:02:24.226 ข้างในนั้นมีจดหมายทุกฉบับที่เขาได้รับ 0:02:24.250,0:02:26.291 มาจากนักเดินทางต่างชาติ 0:02:27.001,0:02:29.103 และบางฉบับเขาได้แปะ 0:02:29.127,0:02:32.518 ภาพถ่ายขาวดำซีด ๆ 0:02:32.542,0:02:34.746 ของเพื่อนต่างชาติคนใหม่ 0:02:36.387,0:02:40.014 เราลาจากกันในคืนนั้น 0:02:40.038,0:02:42.625 แล้วผมก็ตระหนักว่าเขาได้แสดงให้เห็น 0:02:42.649,0:02:44.959 เคล็ดลับของการเดินทาง 0:02:44.983,0:02:47.039 ซึ่งคือการกล้าโผเข้าใส่ 0:02:47.063,0:02:49.755 ทั้งภายในและภายนอก 0:02:49.779,0:02:52.294 สู่สถานที่ที่คุณจะไม่มีวันไปในโอกาสอื่น 0:02:52.990,0:02:55.498 สู่การผจญความไม่แน่นอน 0:02:55.928,0:02:57.101 ความครุมเครือ 0:02:57.498,0:02:58.780 หรือแม้แต่ความกลัว 0:03:00.298,0:03:02.737 ที่บ้าน มันเป็นเรื่องง่ายดายที่อันตราย 0:03:02.761,0:03:04.971 ที่จะคิดว่าเราอยู่เหนือทุกสิ่ง 0:03:05.810,0:03:09.822 แต่ที่โลกภายนอก เราจะรู้ตัวทุกช่วงขณะ[br]ว่ามันไม่เป็นเช่นนั้น 0:03:10.309,0:03:12.855 แต่คุณก็ไม่ต้อยต่ำกว่าทุกสิ่งเช่นกัน 0:03:14.235,0:03:17.137 ทุกหนทุกแห่ง ผู้คนต่างอยากปักหลัก 0:03:17.161,0:03:19.440 ราล์ฟ วอลโด เอเมอร์สัน ได้เตือนพวกเรา 0:03:19.464,0:03:22.140 "ตราบเท่าที่เรายังไม่ปักหลัก 0:03:22.164,0:03:23.850 ก็ยังมีความหวังรอเราอยู่" 0:03:24.891,0:03:27.318 ในการเสวนาครั้งนี้ เราโชคดีเหลือเกิน 0:03:27.342,0:03:30.795 ที่ได้ฟังแนวคิดใหม่ ๆ ที่เบิกบานใจ[br]และการค้นพบหลายอย่าง 0:03:30.819,0:03:32.575 และแน่นอนในทุกหนทาง 0:03:32.599,0:03:35.922 ที่ความรู้ได้ถูกขับเคลื่อนอย่างสุดเหวี่ยง 0:03:36.797,0:03:40.026 แต่ในบางเวลา เมื่อความรู้อันตธานไป 0:03:40.802,0:03:42.026 และนั้นคือช่วงที่ 0:03:42.050,0:03:44.685 ชีวิตได้ถูกตัดสินอย่างแท้จริง 0:03:45.825,0:03:47.507 คุณตกหลุมรัก 0:03:48.093,0:03:49.928 คุณสูญเสียเพื่อน 0:03:50.893,0:03:52.465 สูญสิ้นแสงสว่าง 0:03:53.000,0:03:58.014 เมื่อตอนนั้น เมื่อคุณหลงทางหรือลำบาก[br]หรือย่อท้อ 0:03:58.038,0:04:00.200 คุณจะรู้ว่าจริง ๆ คุณคือใคร 0:04:02.224,0:04:05.552 ผมไม่คิดว่าความไม่รู้คือลาภอันประเสริฐ 0:04:06.193,0:04:09.324 วิทยาศาสตร์ทำให้ชีวิตเรา 0:04:09.348,0:04:11.816 สดใสขึ้น ยืนยาวขึ้นและสุขภาพดีขึ้น 0:04:12.825,0:04:17.652 ผมขอบคุณบรรดาอาจารย์ทุกขณะ[br]ที่ท่านได้สอนกฏของฟิสิกส์ 0:04:17.676,0:04:21.189 และแสดงให้เห็นว่าสามคูณสามเท่ากับเก้า 0:04:21.678,0:04:24.503 ซึ่งผมสามารถนับนิ้วหาคำตอบ 0:04:24.527,0:04:26.869 ได้ตลอดไม่ว่าจะกลางวันหรือกลางคืน 0:04:28.802,0:04:30.414 แต่เมื่อนักคณิตศาสตร์บอกผม 0:04:30.438,0:04:33.961 ว่าลบสามคูณลบสามเท่ากับเก้า 0:04:33.985,0:04:38.854 มันเป็นเรื่องของตรรกะซึ่งรู้สึก[br]เหมือนกับความเชื่อใจ 0:04:40.674,0:04:44.435 สิ่งตรงข้ามกับความรู้ หรืออีกนัยหนึ่ง[br]ไม่ใช่ความไม่รู้เสมอไป 0:04:44.948,0:04:46.098 มันอาจจะเป็นความพิศวง 0:04:46.482,0:04:47.632 หรือเรื่องลึกลับ 0:04:47.964,0:04:49.147 ความน่าจะเป็น 0:04:49.894,0:04:53.731 และในชีวิตผม ผมพบว่าสิ่งที่ผมไม่รู้ 0:04:53.755,0:04:56.434 ได้ฉุดผมและผลักดันผมไปข้างหน้า 0:04:56.458,0:04:59.026 มากกว่าสิ่งที่ผมรู้เสียอีก 0:05:00.222,0:05:02.021 และก็เป็นสิ่งที่ผมไม่รู้อีก 0:05:02.045,0:05:05.439 ที่พาผมใกล้ชิดกับคนรอบข้าง 0:05:06.549,0:05:08.549 ทุกเดือนพฤศจิกายนแปดปีแล้ว [br]และไม่นานมานี้ 0:05:08.573,0:05:13.001 ผมร่วมเดินทางกับดาไลลามะไปทั่วญี่ปุ่นทุกปี 0:05:14.001,0:05:17.101 และมีสิ่งหนึ่งที่ท่านพูดทุกวัน ๆ 0:05:17.125,0:05:20.672 เป็นคำพูดที่มอบหลักประกัน[br]และความมั่นใจให้แก่ผู้คนได้อย่างมาก 0:05:20.696,0:05:22.754 คำพูดนั้นคือ "อาตมาไม่รู้" 0:05:24.325,0:05:26.202 "ทิเบตจะเป็นยังไงต่อ" 0:05:27.226,0:05:30.206 "เมื่อไหร่โลกเราจะได้พบสันติสุข" 0:05:30.765,0:05:32.826 "หนทางไหนดีที่สุดในการเลี้ยงลูก" 0:05:34.134,0:05:37.205 "พูดจริง ๆ" จากผู้เฉลียวฉลาด 0:05:37.229,0:05:38.466 "อาตมาไม่รู้" 0:05:40.117,0:05:43.818 เจ้าของรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ [br]แดเนียล คาฮ์นะมัน 0:05:43.842,0:05:48.345 ได้ใช้เวลากว่า 60 ปีวิจัยพฤติกรรมมนุษย์ 0:05:48.369,0:05:50.401 และบทสรุปก็คือ 0:05:50.425,0:05:55.039 เราต่างมีความมมั่นใจเหลือล้น[br]กับสิ่งที่เราคิดว่ารู้ 0:05:55.063,0:05:56.788 มากกว่าที่ควรจะเป็นอยู่เสมอ 0:05:56.812,0:05:59.471 และเขาได้อธิบายอย่างน่าจดจำว่า เรามี 0:05:59.495,0:06:03.699 "ความสามารถไร้ขีดจำกัด[br]ที่จะไม่สนใจความไม่รู้" 0:06:04.849,0:06:09.936 เรารู้--อ้างอิง ไม่อ้างอิง--[br]ว่าทีมเราจะต้องชนะสุดสัปดาห์นี้แน่ 0:06:09.960,0:06:12.129 และเราจดจำความรู้นั้น 0:06:12.153,0:06:14.502 นาน ๆ ครั้งที่เราเดาถูก 0:06:15.582,0:06:18.425 ตลอดเวลา เราอยู่กับความไม่รู้ 0:06:19.319,0:06:22.794 และนั่นคือที่ซึ่งการใกล้ชิดความจริง[br]หลบซ่อนตัวอยู่ 0:06:24.580,0:06:27.513 คุณรู้หรือว่าคนรักคุณจะทำอะไรในวันพรุ่งนี้ 0:06:28.673,0:06:29.946 แล้วคุณอยากรู้ไหม 0:06:31.621,0:06:34.434 พ่อแม่ของพวกเราทุกคน [br]เป็นอย่างที่บางคนเรียก 0:06:34.458,0:06:35.617 อดัม กับ อีฟ 0:06:35.641,0:06:39.799 จะไม่มีวันตาย จนกว่าได้กินผลไม้แห่งชีวิต 0:06:40.631,0:06:42.829 แต่นาทีที่พวกเขาเริ่มแทะ 0:06:42.853,0:06:45.435 ผลไม้จากต้นไม้แห่งความรู้ดีรู้ชั่ว 0:06:45.459,0:06:47.263 พวกเขาก็ไม่ไร้เดียงสาอีกต่อไป 0:06:47.808,0:06:50.833 พวกเขารู้สึกเกิดความอับอายและความไม่สบายใจ 0:06:50.857,0:06:52.054 ความละอายใจ 0:06:52.865,0:06:55.233 และพวกเขาก็เรียนรู้ ช้าเกินไปบ้าง บางที 0:06:55.257,0:06:57.997 ว่ามีของบางอย่างเท่านั้นที่เราจำเป็นต้องรู้ 0:06:58.021,0:07:01.968 แต่ก็มีหลายอย่าง มากมายเหลือเกิน[br]ที่ไม่ต้องรู้จะดีกว่า 0:07:03.999,0:07:05.924 ตอนที่ผมเป็นเด็ก 0:07:05.948,0:07:09.266 แน่นอน ผมรู้หมดทุกอย่าง 0:07:09.290,0:07:13.502 ผมได้ใช้เวลา 20 ปีในห้องเรียน[br]เพื่อสะสมความรู้ต่าง ๆ 0:07:13.526,0:07:16.245 และผมก็ได้เข้าสู่ธุรกิจสื่อข้อมูลจริง ๆ 0:07:16.269,0:07:18.419 เขียนบทความให้ Time Magazine 0:07:19.129,0:07:24.305 และได้ไปยังญี่ปุ่นเป็นครั้งแรก[br]เป็นเวลากว่าสองอาทิตย์ครึ่ง 0:07:24.329,0:07:27.609 และผมก็กลับมาพร้อมเรียงความ 40 หน้า 0:07:27.633,0:07:31.197 อธิบายรายละเอียดล่าสุดของวัดญี่ปุ่น 0:07:31.221,0:07:33.903 แฟชั่น เกมเบสบอล 0:07:34.490,0:07:35.649 จิตวิญญาณญี่ปุ่น 0:07:37.276,0:07:39.606 แต่ภายใต้สิ่งเหล่านั้น 0:07:39.630,0:07:42.807 มีบางสิ่งที่ผมไม่อาจเข้าใจ 0:07:42.831,0:07:47.325 ทำให้ผมต้องหาเหตุผลแต่ก็ยังไม่สามารถ[br]หาคำอธิบายได้ 0:07:48.087,0:07:51.296 ผมจึงตัดสินใจไปและอาศัยอยู่ที่ญี่ปุ่น 0:07:52.450,0:07:55.201 ซึ่งตอนนี้ก็เป็นเวลากว่า 28 ปีแล้ว 0:07:55.225,0:07:57.625 แต่ผมก็ยังไม่สามารถบอกคุณได้เต็มปาก 0:07:57.649,0:07:59.313 เกี่ยวกับที่พักพิงของผม 0:08:00.222,0:08:01.569 ซึ่งเป็นสิ่งที่แสนวิเศษ 0:08:01.593,0:08:04.473 เพราะมันหมายความว่าทุก ๆ วัน[br]ผมจะเจอสิ่งใหม่ ๆ 0:08:04.497,0:08:05.988 และในระหว่างนั้น 0:08:06.012,0:08:09.906 แค่ผมมองดูรอบ ๆ ก็เห็นสรรพสิ่งหลายแสนอย่าง 0:08:09.930,0:08:11.231 ที่ผมจะไม่เคยรู้ 0:08:12.964,0:08:15.430 ความรู้เป็นของขวัญอันล้ำค่า 0:08:16.452,0:08:21.007 แต่ความเข้าใจผิดนั้นอันตรายกว่าความไม่รู้ 0:08:21.895,0:08:24.528 ความคิดที่ว่าคุณรู้จักคนรัก 0:08:25.115,0:08:26.272 หรือรู้จักศัตรู 0:08:26.621,0:08:28.076 จะสามารถทรยศมากกว่า 0:08:28.100,0:08:30.548 การยอมรับกับตนเองว่าไม่รู้จักพวกเขาเลย 0:08:31.937,0:08:36.409 ทุกเช้าที่ญี่ปุ่น พระอาทิตย์จะสาดแสง[br]เข้ามาในห้องเดี่ยวเล็ก ๆ ของผม 0:08:36.433,0:08:40.791 ผมปวดร้าวอย่างยิ่งที่จะไม่พยากรณ์อากาศก่อน 0:08:40.815,0:08:42.453 เพราะถ้าผมทำ 0:08:42.477,0:08:45.740 จิตใจผมจะขุ่นมัวและวอกแวก 0:08:45.764,0:08:48.278 แม้ว่าในวันนั้นอากาศจะสดใส 0:08:50.160,0:08:54.353 ผมได้ทำงานเป็นนักเขียนมา 34 ปีแล้ว 0:08:54.816,0:08:57.696 และมีสิ่งหนึ่งที่ผมได้เรียนรู้ 0:08:57.720,0:09:01.256 คือการแปรเปลี่ยนย่อมเข้ามา[br]เมื่อผมไม่เตรียมตัว 0:09:01.280,0:09:03.457 เมื่อผมไม่รู้ว่าอะไรจะเกิดขึ้น 0:09:03.481,0:09:08.008 เมื่อผมไม่สามารถคิดว่า[br]ผมยิ่งใหญ่กว่าทุกสิ่งรอบตัว 0:09:09.191,0:09:11.097 และเหมือนเช่นความรักแท้ 0:09:11.643,0:09:13.919 หรือในช่วงวิกฤตชีวิต 0:09:14.929,0:09:18.371 ทันใดนั้น เรากลับมาที่รถสามล้ออีกครั้ง 0:09:18.395,0:09:22.430 และเรากำลังตายจากโลกกว้าง[br]ถนนที่ไฟสว่างไสว 0:09:22.454,0:09:26.118 และเราได้ตระหนัก ถึงกฏข้อแรกของการเดินทาง[br]อย่างแท้จริง 0:09:26.142,0:09:27.868 และกฏของชีวิตอีกเช่นกัน 0:09:29.090,0:09:33.829 คุณแข็งแกร่งได้ตราบเท่าที่คุณพร้อมจะยอมแพ้ 0:09:35.512,0:09:37.521 สุดท้ายแล้วบางที 0:09:37.545,0:09:38.739 การเป็นมนุษย์ 0:09:39.262,0:09:41.015 มันช่างสำคัญมากกว่า 0:09:41.039,0:09:43.694 การได้ล่วงรู้ทุกสิ่ง 0:09:44.763,0:09:45.949 ขอบคุณครับ 0:09:45.973,0:09:52.596 (ตบมือ)