WEBVTT

00:00:01.436 --> 00:00:04.643
Op een hete morgen in oktober

00:00:04.667 --> 00:00:07.377
stapte ik uit een nachttrein

00:00:07.401 --> 00:00:08.559
in Mandalay,

00:00:08.583 --> 00:00:11.701
de oude hoofdstad van Birma,

00:00:11.725 --> 00:00:13.142
nu Myanmar.

00:00:13.660 --> 00:00:17.858
Op straat kwam ik een groep
stoere mannen tegen

00:00:17.882 --> 00:00:21.775
die naast hun riksja's stonden.

00:00:21.799 --> 00:00:23.609
Eén van die mannen stapte naar voren

00:00:23.609 --> 00:00:25.545
en bood me een rondrit aan.

00:00:26.615 --> 00:00:29.279
De prijs die hij berekende
was belachelijk.

00:00:29.832 --> 00:00:33.820
Die was minder dan waar ik thuis
een reep chocola voor kon kopen.

NOTE Paragraph

00:00:33.844 --> 00:00:36.985
Dus klom ik in zijn riksja

00:00:37.009 --> 00:00:42.880
en hij begon langzaam rond te fietsen
tussen de paleizen en pagoda's.

00:00:43.972 --> 00:00:45.185
En terwijl hij fietste,

00:00:45.185 --> 00:00:49.295
vertelde hij dat hij van een dorpje
naar de stad was verhuisd.

00:00:49.295 --> 00:00:51.674
Hij had wiskunde gestudeerd.

00:00:51.698 --> 00:00:54.025
Hij droomde ervan om leraar te worden.

00:00:54.445 --> 00:00:59.257
Maar natuurlijk is het leven zwaar
onder militaire dictatuur

00:00:59.281 --> 00:01:03.401
en dit was zo'n beetje
de enige manier om rond te komen.

00:01:04.796 --> 00:01:08.737
Hij vertelde dat hij veel nachten
in zijn riksja sliep,

00:01:08.761 --> 00:01:13.147
zodat hij de eerste bezoekers
vanuit de nachttrein kon oppikken.

NOTE Paragraph

00:01:15.543 --> 00:01:17.806
Al snel kwamen we erachter

00:01:17.806 --> 00:01:21.082
dat we op bepaalde gebieden
zoveel gemeen hadden --

00:01:21.106 --> 00:01:22.967
we waren allebei in de twintig,

00:01:22.991 --> 00:01:26.203
we waren allebei gefascineerd
door andere culturen --

00:01:26.734 --> 00:01:28.658
dat hij me bij hem thuis uitnodigde.

NOTE Paragraph

00:01:30.056 --> 00:01:33.863
Dus nam hij een afslag
vanaf een drukke straat

00:01:33.887 --> 00:01:38.097
en we reden door onbestrate
steegjes met diepe kuilen.

00:01:38.121 --> 00:01:40.469
We zagen allerlei krotten om ons heen.

00:01:40.493 --> 00:01:43.335
Ik wist echt even niet meer waar ik was

00:01:44.136 --> 00:01:47.818
en ik besefte dat er nu van alles
met me zou kunnen gebeuren.

00:01:47.842 --> 00:01:50.284
Ik zou beroofd kunnen worden
of gedrogeeerd

00:01:50.308 --> 00:01:51.624
of erger.

00:01:51.648 --> 00:01:53.032
Niemand zou het weten.

NOTE Paragraph

00:01:54.309 --> 00:01:58.006
Eindelijk stopte hij
en bracht me naar zijn hut

00:01:58.030 --> 00:02:01.354
die bestond uit maar één kleine kamer.

00:02:02.228 --> 00:02:04.405
Toen bukte hij

00:02:04.429 --> 00:02:06.371
en zocht iets onder zijn bed.

00:02:07.608 --> 00:02:09.786
Ik was als verlamd.

00:02:12.046 --> 00:02:14.746
Ik wachtte en keek 
wat hij daaronder vandaan haalde.

00:02:15.361 --> 00:02:18.371
Uiteindelijk haalde hij
een doos tevoorschijn.

00:02:19.295 --> 00:02:22.560
In die doos zaten alle brieven

00:02:22.560 --> 00:02:26.291
die hij ooit van buitenlandse 
bezoekers had ontvangen

00:02:27.001 --> 00:02:29.103
en op sommige brieven

00:02:29.127 --> 00:02:32.518
had hij kleine beschadigde 
zwart-wit fotootjes geplakt

00:02:32.542 --> 00:02:34.746
van zijn nieuwe buitenlandse vrienden.

NOTE Paragraph

00:02:36.387 --> 00:02:40.014
Toen we elkaar gedag zeiden die avond,

00:02:40.038 --> 00:02:41.169
realiseerde ik me

00:02:41.169 --> 00:02:44.959
dat hij mij het geheim
van reizen had laten zien,

00:02:44.983 --> 00:02:47.039
wat zoiets is als een duik nemen,

00:02:47.063 --> 00:02:49.755
zowel in je binnenste als naar buiten,

00:02:49.779 --> 00:02:52.294
naar plekken waar je anders 
nooit zou komen,

00:02:52.990 --> 00:02:55.498
om je te wagen aan onzekerheid,

00:02:55.928 --> 00:02:57.101
dubbelzinnigheid,

00:02:57.498 --> 00:02:58.780
zelfs angst.

NOTE Paragraph

00:03:00.298 --> 00:03:02.737
Thuis is het gevaarlijk eenvoudig

00:03:02.761 --> 00:03:05.321
om aan te nemen 
dat we alles in de hand hebben.

00:03:05.720 --> 00:03:07.529
Als je je buiten in de wereld begeeft,

00:03:07.529 --> 00:03:10.309
word je er ieder moment
aan herinnerd dat je dat niet hebt

00:03:10.309 --> 00:03:13.565
en dat je ook niet precies begrijpt
waarom dingen zijn zoals ze zijn.

NOTE Paragraph

00:03:14.235 --> 00:03:17.137
Overal "willen mensen zeker zijn,"

00:03:17.161 --> 00:03:19.440
zei Ralph Waldo Emerson,

00:03:19.464 --> 00:03:22.140
"maar slechts in zoverre we onzeker zijn,

00:03:22.164 --> 00:03:23.850
is er hoop voor ons."

NOTE Paragraph

00:03:24.891 --> 00:03:27.318
Op deze conferentie hebben we het geluk

00:03:27.342 --> 00:03:30.795
om verfrissende nieuwe ideeën 
en ontdekkingen te horen

00:03:30.819 --> 00:03:32.575
en over alle manieren

00:03:32.599 --> 00:03:35.922
waarop enthousiast kennis wordt verbeterd.

00:03:36.797 --> 00:03:40.026
Maar op sommige momenten
geldt kennis niet.

00:03:40.802 --> 00:03:42.026
En dat zijn de momenten

00:03:42.050 --> 00:03:44.685
waarop je leven wezenlijk wordt bepaald:

00:03:45.825 --> 00:03:47.507
je wordt verliefd;

00:03:48.093 --> 00:03:49.928
je verliest een vriend;

00:03:50.893 --> 00:03:52.465
het licht gaat uit.

00:03:53.000 --> 00:03:58.014
En dan, wanneer je je verloren voelt
of ongemakkelijk of je jezelf niet bent,

00:03:58.038 --> 00:04:00.200
dan vind je uit wie je bent.

NOTE Paragraph

00:04:02.224 --> 00:04:05.552
Ik geloof niet dat onwetendheid
gelukzalig maakt.

00:04:06.193 --> 00:04:09.324
De wetenschap heeft 
onze levens ongetwijfeld

00:04:09.348 --> 00:04:11.816
helderder en langer en gezonder gemaakt.

00:04:12.825 --> 00:04:17.652
En ik ben de leraren dankbaar
die mij de wetten van de fysica leerden

00:04:17.676 --> 00:04:21.189
en mij erop wezen
dat drie maal drie negen is.

00:04:21.678 --> 00:04:24.503
Ik kan dat op mijn vingers natellen

00:04:24.527 --> 00:04:26.869
op elk moment van de dag.

00:04:28.802 --> 00:04:30.684
Maar als een wiskundige mij vertelt

00:04:30.684 --> 00:04:33.961
dat min drie keer min drie, negen is,

00:04:33.985 --> 00:04:38.854
dan is dat de soort logica
die bijna als vertrouwen voelt.

NOTE Paragraph

00:04:40.674 --> 00:04:44.435
Het tegengestelde van kennis
is dus niet altijd onwetendheid.

00:04:44.948 --> 00:04:46.428
Het kan verwondering zijn.

00:04:46.482 --> 00:04:47.632
Of mysterie.

00:04:47.964 --> 00:04:49.147
Mogelijkheid.

00:04:49.764 --> 00:04:51.804
Tijdens mijn leven 
ben ik erachter gekomen

00:04:51.804 --> 00:04:53.855
dat het gaat om de dingen 
die ik niet weet.

00:04:53.855 --> 00:04:56.534
Daar word ik blij van
en die zorgen ervoor dat ik doorga,

00:04:56.534 --> 00:04:59.026
veel meer dan de dingen die ik al ken.

00:05:00.222 --> 00:05:02.021
Het onbekende

00:05:02.045 --> 00:05:05.439
heeft me ook vaker dichterbij
iedereen om mij heen gebracht.

NOTE Paragraph

00:05:06.549 --> 00:05:08.549
De laatste acht novembermaanden

00:05:08.573 --> 00:05:13.001
heb ik elk jaar door Japan gereisd
met de Dalai Lama.

00:05:14.001 --> 00:05:17.101
En elke dag weer zei hij die ene zin

00:05:17.125 --> 00:05:20.672
waarmee hij de meeste mensen
geruststelling en vertrouwen bood:

00:05:21.776 --> 00:05:23.834
"Ik weet het niet."

NOTE Paragraph

00:05:24.325 --> 00:05:26.202
"Wat gaat er met Tibet gebeuren?"

00:05:27.226 --> 00:05:30.206
"Wanneer komt er eindelijk wereldvrede?"

00:05:30.765 --> 00:05:33.246
"Wat is de beste manier
om je kinderen op te voeden?"

NOTE Paragraph

00:05:34.134 --> 00:05:37.205
Deze wijze man zegt ronduit:

00:05:37.229 --> 00:05:38.466
"Ik weet het niet."

NOTE Paragraph

00:05:40.117 --> 00:05:43.818
Econoom en Nobelprijswinnaar 
Daniel Kahneman

00:05:43.842 --> 00:05:48.345
heeft langer dan 60 jaar
het menselijk gedrag onderzocht

00:05:48.369 --> 00:05:50.401
en zijn conclusie is

00:05:50.425 --> 00:05:55.039
dat we altijd meer vertrouwen hebben
in wat we denken dat we weten

00:05:55.063 --> 00:05:56.788
dan gerechtvaardigd is.

00:05:56.812 --> 00:05:59.471
We hebben, zoals hij 
op een memorabele manier zegt:

00:05:59.495 --> 00:06:03.699
"een onbegrensd vermogen
om onze onwetendheid te negeren."

00:06:04.849 --> 00:06:09.936
We 'weten' dat ons team 
dit weekend gaat winnen

00:06:09.960 --> 00:06:12.129
en we herinneren ons 
die kennis alleen maar

00:06:12.153 --> 00:06:14.502
in de zeldzame gevallen 
dat we gelijk hadden.

00:06:15.582 --> 00:06:18.425
Meestal dus niet.

00:06:19.319 --> 00:06:22.794
En dat is waar het echte vertrouwen ligt.

NOTE Paragraph

00:06:24.580 --> 00:06:27.513
Weet je wat je geliefde morgen gaat doen?

00:06:28.673 --> 00:06:29.946
Wil je dat weten?

NOTE Paragraph

00:06:31.621 --> 00:06:34.434
De ouders van ons allen,
zoals sommige mensen hen noemen,

00:06:34.458 --> 00:06:35.617
Adam en Eva,

00:06:35.641 --> 00:06:39.799
konden niet doodgaan zolang ze
van de boom des levens aten.

00:06:40.631 --> 00:06:42.003
Maar vrijwel meteen

00:06:42.003 --> 00:06:45.435
toen ze begonnen te eten van de boom
van de kennis van goed en kwaad,

00:06:45.459 --> 00:06:47.263
verloren ze hun onschuld.

00:06:47.808 --> 00:06:50.833
Ze voelden zich beschaamd en ontdaan,

00:06:50.857 --> 00:06:52.054
zelfbewust.

00:06:52.865 --> 00:06:55.233
En ze leerden misschien net iets te laat

00:06:55.257 --> 00:06:57.997
dat er zeker dingen zijn
die we moeten weten,

00:06:58.021 --> 00:07:01.968
maar dat we over veel meer dingen
beter in het ongewisse blijven.

NOTE Paragraph

00:07:03.999 --> 00:07:05.924
Toen ik nog een kind was,

00:07:05.948 --> 00:07:09.266
wist ik het natuurlijk allemaal.

00:07:09.290 --> 00:07:13.502
Ik heb 20 jaar op school feiten verzameld


00:07:13.526 --> 00:07:16.245
en ik werkte in de informatiebranche;

00:07:16.269 --> 00:07:18.419
ik schreef artikelen voor Time Magazine.

00:07:19.129 --> 00:07:24.305
Mijn eerste reisje naar Japan
duurde twee en een halve week;

00:07:24.329 --> 00:07:27.609
ik kwam terug met een essay 
van 40 bladzijden

00:07:27.633 --> 00:07:31.197
waarin ik zeer gedetailleerd
alles over de Japanse tempels,

00:07:31.221 --> 00:07:33.903
mode, honkbalwedstrijden

00:07:34.490 --> 00:07:35.969
en de Japanse ziel schreef.

NOTE Paragraph

00:07:37.276 --> 00:07:39.606
Maar buiten dat alles

00:07:39.630 --> 00:07:42.807
was er iets dat mij zo raakte,

00:07:42.831 --> 00:07:47.325
wat ik niet begreep
en ik toen niet kon uitleggen,

00:07:48.087 --> 00:07:51.296
waardoor ik besloot
in Japan te gaan wonen.

00:07:52.450 --> 00:07:55.201
En nu ik daar al 28 jaar woon,

00:07:55.225 --> 00:07:57.625
kan ik jullie echt niet veel vertellen

00:07:57.649 --> 00:07:59.313
over mijn nieuwe thuis.

00:08:00.222 --> 00:08:01.569
Wat mooi is,

00:08:01.593 --> 00:08:04.473
omdat het betekent dat ik elke dag 
nieuwe ontdekkingen doe

00:08:04.497 --> 00:08:05.988
en in dat proces

00:08:06.012 --> 00:08:07.600
kijk ik om de hoek

00:08:07.600 --> 00:08:11.371
en zie honderdduizend dingen
die ik nooit zal weten.

NOTE Paragraph

00:08:12.964 --> 00:08:15.430
Kennis is een onbetaalbaar geschenk.

00:08:16.452 --> 00:08:21.007
Maar de illusie van kennis
kan gevaarlijker zijn dan onwetendheid.

NOTE Paragraph

00:08:21.895 --> 00:08:24.528
Denken dat je je geliefde kent,

00:08:25.115 --> 00:08:26.272
of je vijand,

00:08:26.621 --> 00:08:28.076
kan verraderlijker zijn

00:08:28.100 --> 00:08:30.548
dan toegeven dat je ze nooit zal kennen.

00:08:31.937 --> 00:08:36.409
Elke ochtend in Japan, als de zonnestralen
ons kleine appartement binnen schijnen,

00:08:36.433 --> 00:08:40.791
kost het me grote moeite
om niet naar het weerbericht te kijken,

00:08:40.815 --> 00:08:42.453
want als ik dat doe,

00:08:42.477 --> 00:08:45.740
zal mijn geest somber zijn, afgeleid,

00:08:45.764 --> 00:08:48.278
zelfs als het een heldere dag is.

NOTE Paragraph

00:08:50.160 --> 00:08:54.353
Ik ben al 34 jaar fulltime schrijver.

00:08:54.816 --> 00:08:57.696
En het belangrijkste wat ik geleerd heb,

00:08:57.720 --> 00:09:01.256
is dat transformatie gebeurt
als je niet de leiding neemt,

00:09:01.280 --> 00:09:03.457
als je niet weet wat er gaat komen,

00:09:03.481 --> 00:09:08.008
als ik niet denk dat ik groter ben
dan alles om me heen.

00:09:09.191 --> 00:09:11.097
En hetzelfde geldt voor liefde,

00:09:11.643 --> 00:09:13.919
of op momenten van crisis.

00:09:14.929 --> 00:09:18.371
Plotseling zijn we 
weer terug in de riksjaw

00:09:18.395 --> 00:09:22.430
en rijden we weg 
van de brede verlichte straten.

00:09:22.454 --> 00:09:26.118
We worden herinnerd
aan de belangrijkste wet van het reizen

00:09:26.142 --> 00:09:27.868
en dus ook van het leven:

00:09:29.090 --> 00:09:33.829
je bent maar zo sterk
als je bereidheid tot overgave.

NOTE Paragraph

00:09:35.512 --> 00:09:38.701
Tenslotte is mens zijn misschien

00:09:39.262 --> 00:09:41.015
veel belangrijker

00:09:41.039 --> 00:09:43.694
dan alles willen weten.

NOTE Paragraph

00:09:44.763 --> 00:09:45.949
Dank jullie wel.

NOTE Paragraph

00:09:45.973 --> 00:09:52.596
(Applaus)