Tôi là người đưa tin trong chiến tranh suốt 15 năm trước khi nhận ra rằng tôi thật sự có một vấn đề. Có điều gì đó không đúng với tôi. Đó là khoảng một năm trước 11/9 và nước Mỹ vẫn chưa có chiến tranh. Chúng tôi không nói về PTSD Chúng tôi cũng không nói về ảnh hưởng của chấn thương và chiến tranh lên tinh thần con người Tôi đã từng ở Afghanistan trong vài tháng với Khối liên minh miền Bắc khi họ đang chiến với Taliban Và lúc Taliban có lực lượng không quân, họ có máy bay chiến đấu, họ có xe tăng, họ có pháo, và chúng tôi đã bị đánh bại trầm trọng một vài lần Chúng tôi đã thấy vài điều rất xấu xa. Nhưng tôi không nghĩ nó ảnh hưởng đến tôi Tôi không nghĩ nhiều về nó. Tôi về nhà ở New York, nơi tôi sống. Rồi một ngày khi tôi đi tàu điện ngầm, đó là lần đầu tiên trong đời, tôi thật sự biết sợ. Tôi bị hoảng tột độ. Tôi sợ còn hơn lúc ở Afghanistan. Mọi thứ tôi nhìn thấy như thể sắp giết chết tôi, nhưng tôi không hiểu tại sao. Tàu đi quá nhanh. Lại có quá nhiều người. Đèn thì quá sáng. Mọi thứ quá ồn ào, mọi thứ di chuyển quá nhanh. Tôi tựa lưng vào một cái cột đỡ và chờ đợi. Đến khi tôi không thể chịu được nữa, tôi chạy trốn khỏi ga tàu và cứ đi mãi không cần biết nơi nào. Sau đó, tôi phát hiện rằng tôi bị PTSD ngắn hạn: Rối loạn stress sau chấn thương. Vì được tiến hóa từ động vật nên chúng ta rất biết cách sinh tồn, và khi cuộc sống bạn đang gặp nguy hiểm, bạn muốn phản ứng lại những tiếng động lạ. Bạn muốn ngủ thật nhanh và dậy thật nhanh. Bạn muốn có những cơn ác mộng và hồi ức về những thứ có thể đã giết chết bạn. Bạn muốn nổi giận vì nó khiến bạn muốn chiến đấu, hoặc suy nhược vì nó làm bạn nhớ ngày xưa. Bảo trọng. Nó không dễ chịu cho lắm. nhưng vậy còn hơn bị vùi dập. Đa số mọi người đều ổn định lại khá nhanh sau khoảng vài tuần, vài tháng. Tôi từng bị khủng hoảng nặng nề nhưng rồi cũng hết. Tôi không biết nó liên quan đến trận chiến tôi đã thấy. Tôi chỉ nghĩ rằng tôi bị điên, và rồi tôi lại nghĩ, à bây giờ tôi không còn điên nữa rồi. Tuy nhiên, khoảng 20% số người bị PTSD dài hạn hoặc mãn tính. Họ không quen những thứ mới mẻ. Họ không quen với cuộc sống đời thường, nếu không được giúp đỡ. Chúng ta biết những người dễ bị tổn thương bởi PTSD dài hạn là những người từng bị bạo hành lúc nhỏ, người bị thương lúc nhỏ, những người có trình độ học vấn thấp, những người có người thân bị tâm thần. Nếu bạn phục vụ ở Việt Nam và anh bạn đồng ngũ bị tâm thần phân liệt, Bạn rất có khả năng bị PTSD dài hạn ở Việt Nam. Vậy tôi bắt đầu tìm hiểu về cái này như một nhà báo, và nhận ra có điều gì đó khác lạ đang xảy ra Những con số dường như đi sai hướng. Mỗi cuộc chiến mà chúng tôi đã đấu vì đất nước, bắt đầu với cuộc Nội Chiến, sức ảnh hưởng của cuộc chiến đã suy yếu. Vì vậy, tỉ lệ thương vong cũng giảm theo. Nhưng tỉ lệ tàn tật lại tăng. Chúng đáng ra nên đi cùng một hướng, nhưng rồi chúng lại đi khác. Cuộc chiến gần đây tại Iraq và Afghanistan đã gây ra,nhờ ơn trời tỉ lệ thương vong chỉ bằng 1/3 ở Việt Nam. Nhưng chúng cũng tạo ra -- chúng cũng gây ra tỉ lệ tàn tật gấp 3 lần Khoảng 10% quân đội Mỹ chủ động tham gia chiến đấu, 10% hoặc thấp hơn. Họ bắn người, giết người, rồi họ bị bắn, nhìn đồng đội bị bắn. Vô cùng đau đớn. Đó chỉ là 10% quân đội chúng ta. Khoảng một nửa quân đội chúng ta được xếp vào danh sách được đền bù vì bị PTSD từ chính phủ. Nhưng sự tự sát không thể được lý giải một cách hợp lý với việc này. Tất cả chúng ta đều được nghe về con số đau lòng là khoảng 22 cựu binh bình quân trên đất nước này tự sát Hầu hết mọi người không nhận ra rằng đa số những vụ tự tử đó là cựu binh từ chiến tranh Việt Nam, thế hệ đó và quyết định của họ để có cuộc sống riêng thật ra không liên quan đến chiến tranh 50 năm về trước. Sự thật là, không có một kết nối thống kê nào giữa chiến đấu và tự tử. Nếu bạn trong quân đội và bạn tham gia nhiều cuộc chiến đấu Bạn không có nhiều khả năng tự tử hơn nếu bạn không tham gia. Một nghiên cứu cho thấy nếu bạn dàn trận đến Iraq hoặc Afghanistan bạn sẽ ít khả năng sẽ tự tử sau này hơn. Tôi từng học ngành nhân chủng học hồi đại học, làm vài nghiên cứu về vùng đất Navajo và viết luận án về những người Navajo chạy đường dài. Gần đây, khi đang nghiên cứu PTSD, tôi chợt có suy nghĩ rằng trở lại với công việc tôi làm khi còn trẻ và tôi cá rằng Navajo, Apache, Comanche -- những bộ tộc này rất hiếu chiến -- Tôi cá họ không bị PTSD như chúng ta. Khi chiến binh của họ trở về từ trận chiến với quân đội Mỹ hoặc đánh đấu lẫn nhau, tôi cá họ ngay tức khắc trở về với cuộc sống bộ tộc. Và có lẽ những thứ xác định tỉ lệ mắc PTSD dài hạn không phải những gì đã xảy ra ngoài kia mà là nơi bạn quay về. Nếu bạn trở về với một cộng đồng gần gũi, đoàn kết, bạn có thể hồi phục rất nhanh. Còn nếu bạn trở về một nơi hiện đại nhưng đầy định kiến, bạn có thể không bao giờ hồi phục được. Nói cách khác, có lẽ vấn đề không phải ở họ, những cựu binh; mà là ở chúng ta. Con người chắc chắn khó thích nghi với xã hội hiện đại với mỗi chuẩn mực chúng ta đặt ra. Khi sự giàu có tăng lên trong một xã hội thì tỉ lệ tự tử cũng sẽ tăng theo. Nếu sống trong một xã hội hiện đại, bạn có lẽ phải chịu đựng gấp 8 lần những sự muộn phiền trong cuộc sống hơn là sống ở nơi làng quê nghèo khó. Xã hội hiện đại có tỉ lệ tự sát, lo lắng, buồn bực, cô độc và bạo hành trẻ em cao nhất trong lịch sử loài người. Tôi thấy một nghiên cứu so sánh phụ nữ ở Nigeria, một trong những nước hỗn độn, bạo lực, mục nát và nghèo nhất ở châu Phi, với phụ nữ ở Bắc Mỹ. Tỉ lệ đau buồn nhiều nhất thuộc về nhóm phụ nữ thị thành ở Bắc Mỹ. Đó cũng là nhóm giàu nhất. Trở lại với quân đội Mỹ. 10% đang trong chiến đấu. Khoảng 50% được xếp vào danh sách đền bù PTSD. Khoảng 40% cựu binh hoàn toàn bình thường khi ở nước ngoài nhưng khi về nước lại cảm thấy lạc loài và u buồn. Vậy chuyện gì đang xảy ra với họ? Chuyện gì đang đến với những người này, những cựu binh về nước có vấn đề nào đó mà chính họ không rõ nguyên do? Có lẽ là thế này: họ đã trải nghiệm sự gần gũi đặc trưng của đơn vị mình khi còn ở nước ngoài. Họ ăn cùng nhau, ngủ cùng nhau, thi hành nhiệm vụ cùng nhau, và đặc biệt họ tin tưởng nhau tuyệt đối. Rồi khi hồi hương họ không còn được như vậy nữa họ trở về sống với một xã hội hiện đại mà con người nơi đó chưa từng ở quân ngũ. Thực khó khăn cho bất kỳ ai. Chúng ta cứ quan tâm đến PTSD, mà với đa số những người này, nó còn không phải bệnh. Ý tôi là chắc chắn họ bị tổn thương tinh thần. và họ cần được chữa trị. Nhưng với nhiều người, thứ làm họ phiền muộn nhiều thực tế là sự lạc loài. Có lẽ chúng ta đã không đúng đắn theo một vài hướng nào đó, chỉ cần thay đổi một chút để hòa hợp có lẽ mọi chuyện sẽ ổn. "Rối loạn stress sau chấn thương." Chỉ cần nói điều đó với vài người cũng có thể khiến họ khựng lại, cố hình dung ra một loại bệnh không hề tồn tại trong họ để giải thích cho thứ cảm giác họ đang cảm nhận. Và thực tế, cảm xúc đó cực kỳ không tốt. Bệnh tinh thần trầm trọng có thể dẫn tới tự tử. Những con người này đang gặp nguy hiểm. Và việc hiểu nguyên do là rất cần thiết. Quân đội Israel có tỉ lệ mắc PTSD là 1%. Lý luận cho rằng tất cả dân cư Israel đều phục vụ cho quân đội. nên khi những người lính trở về, họ không phải đi từ quân đội mà trở về với cuộc sống trái ngược với nó, họ trở về với một cộng đồng nơi ai cũng hiểu và từng trải về quân đội. Mọi người đều đã và đang ở đó hoặc sẽ ở đó, mọi người đều hiểu tình cảnh họ đồng trải giống như họ là một đại gia đình. Chúng ta biết rằng nếu lấy một con chuột làm tổn thương nó rồi nhốt nó vào lồng một mình, bạn có thể giữ những thương tích đó của nó gần như mãi mãi. Và nếu bạn vẫn thí nghiệm y nguyên như vậy rồi để nó ở lồng cùng những con khác, sau một vài tuần, nó lại ổn. Sau 9/11 tỉ lệ giết người ở New York đã giảm 40%. Tỉ lệ tự tử giảm, Tỉ lệ tội phạm bạo lực cũng giảm. Ngay cả cựu binh của cuộc chiến trước, những người bị PTSD cũng nói rằng các triệu chứng của họ giảm sau khi 9/11 diễn ra. Lý do là khi bạn làm tổn thương cả xã hội, chúng tôi không tách rời mà hợp thành một thể khác. Chúng tôi đến với nhau, hợp nhất lại. Nói đơn giản, chúng tôi thành một gia đình và quá trình đến với nhau thật tuyệt vời, nó giúp rất nhiều những người đang bị mắc bệnh tinh thần thấy ổn. Trong một trận đánh nhanh ở Luân Đôn, số bệnh nhân vào viện tâm thần đã giảm khi các cuộc đánh bom diễn ra. Chỉ một thời gian ngắn, đất nước mà quân Mỹ trở về-- thành một đất nước thống nhất. Chúng tôi gắn bó với nhau. Chúng tôi hiểu những khó khăn và mối đe dọa đè lên mình. Chúng tôi cố gắng giúp đỡ nhau và giúp đất nước này. Nhưng mọi thứ đã thay đổi. Quân lính Mỹ bây giờ, những cựu binh trở về một đất nước bị chia rẽ nặng nề thành hai bên chính trị đối lập đấu đá nhau, buộc tội nhau là kẻ phản nước, tội đồ của quốc gia là kẻ làm mất sự bảo an và hao mòn tài sản đất nước. Sự phân hóa giàu nghèo lên đến đỉnh điểm. Mọi thứ chỉ tệ hơn. Phân biệt chủng tộc thật kinh khủng. Có những cuộc biểu tình và thậm chí nổi loạn trên đường phố đấu tranh vì bất bình đẳng chủng tộc. Và các cựu binh biết rằng dân tộc họ thay đổi như vậy, hay chính xác những trung đội thay đổi theo hướng đó sẽ không bao giờ tồn tại lâu dài. Chúng ta đã quen với điều đó. Những chiến binh đi xa và trở lại rồi nhìn ngắm đất nước mình, họ hiểu cái gì đang diễn ra. Đó là nơi họ đã chiến đấu và bảo vệ. Không màng đau thương. Không màng sợ hãi. Đôi lúc, chúng ta tự vấn bản thân rằng liệu có thể giúp họ không hay đúng hơn theo tôi nghĩ là liệu ta có thể giúp chính mình không. Nếu có, tôi tin họ-- những cựu chiến binh sẽ ổn. Đã đến lúc đất nước ta cùng đoàn kết lại, để giúp những người đã chiến đấu vì chúng ta. Xin cảm ơn. ( Vỗ tay )