1
00:00:00,767 --> 00:00:03,689
Nói thật lòng, tính cách của tôi,

2
00:00:03,689 --> 00:00:06,236
không phải là người hay than vãn.

3
00:00:07,286 --> 00:00:10,486
Tôi nghĩ tôi đang làm 1 công việc có ích.

4
00:00:11,246 --> 00:00:12,630
Đó là luật sư về quyền công dân,


5
00:00:12,630 --> 00:00:15,634
và tôi đã thấy nhiều điều kinh khủng trên đời.

6
00:00:17,034 --> 00:00:20,844
Tôi bắt đầu xử lý các trường hợp 
bị cảnh sát lạm dụng ở Mỹ.

7
00:00:20,844 --> 00:00:24,318
Cho đến năm 1994, thì tôi sang Rwanda

8
00:00:24,318 --> 00:00:29,248
với vị trí giám đốc điều tra 
tội diệt chủng của Liên Hiệp Quốc.

9
00:00:29,908 --> 00:00:33,647
Và tôi nhận ra rằng những giọt nước mắt 
cũng không giúp được nhiều

10
00:00:33,647 --> 00:00:37,176
khi điều tra tội diệt chủng.

11
00:00:37,176 --> 00:00:42,037
Những điều tôi thấy, cảm nhận và chạm tới

12
00:00:42,037 --> 00:00:44,864
thật là khó diễn tả.

13
00:00:45,534 --> 00:00:48,891
Tôi có thể kết luận rằng:

14
00:00:48,891 --> 00:00:50,988
Tội diệt chủng ở Rwanda là 1 trong những

15
00:00:50,988 --> 00:00:56,661
sai lầm lớn nhất của lòng trắc ẩn.

16
00:00:57,711 --> 00:01:01,120
Từ lòng trắc ẩn có nguồn gốc từ 2 từ Latinh

17
00:01:01,120 --> 00:01:06,642
là "cum passio" có nghĩa là chịu đau khổ.

18
00:01:06,642 --> 00:01:10,204
Và những gì tôi chứng kiến ở Rwanda

19
00:01:10,204 --> 00:01:12,790
đã cho tôi được hiểu cặn kẽ về nó,

20
00:01:12,790 --> 00:01:16,129
mà có những lúc phải bật khóc.

21
00:01:16,129 --> 00:01:18,855
Tôi chỉ ước rằng, mọi người trên đời này,

22
00:01:18,855 --> 00:01:21,370
và cả tôi nữa, có thể hành động sớm hơn.

23
00:01:21,370 --> 00:01:23,034
Không chỉ ngồi khóc,

24
00:01:23,034 --> 00:01:26,834
mà có thể thực sự ngăn chặn 
được nạn diệt chủng.

25
00:01:26,834 --> 00:01:29,292
Giờ thì ngược lại, tôi cũng đã 
được tham gia vào

26
00:01:29,292 --> 00:01:35,125
1 trong những thành công của lòng trắc ẩn.

27
00:01:35,125 --> 00:01:38,071
Đó là việc chống đói nghèo trên toàn cầu.

28
00:01:38,071 --> 00:01:40,854
Một vấn đề liên quan đến tất cả chúng ta

29
00:01:40,854 --> 00:01:42,852
Bạn sẽ nghĩ gì khi nghĩ về đói nghèo?

30
00:01:42,852 --> 00:01:46,217
Có lẽ là điệp khúc bài "We are the World",

31
00:01:46,217 --> 00:01:50,280
tấm hình của 1 đứa bé trên cửa tủ lạnh,

32
00:01:50,280 --> 00:01:54,367
hoặc là dịp bạn quyên góp nước sạch.

33
00:01:54,367 --> 00:01:57,581
Tôi không nhớ rõ lần đầu tiên 
tôi biết nghèo đói là gì

34
00:01:57,581 --> 00:02:01,145
nhưng có 1 dịp làm tôi choáng váng nhất.

35
00:02:01,145 --> 00:02:03,307
Đó là lúc tôi gặp Venus

36
00:02:03,307 --> 00:02:06,029
Cô ấy là 1 người mẹ ở Zambia.

37
00:02:06,029 --> 00:02:09,655
Có 3 đứa con và là 1 góa phụ.

38
00:02:09,655 --> 00:02:13,022
Lúc đó, cô ấy đã đi bộ 12 dặm đến gặp tôi

39
00:02:13,022 --> 00:02:15,695
trong 1 bộ quần áo duy nhất mà cô ấy có,

40
00:02:15,695 --> 00:02:19,957
tìm tôi ở thủ đô 
để kể câu chuyện của cô ấy.

41
00:02:19,957 --> 00:02:23,572
Cô ngồi bên tôi hàng giờ đồng hồ,

42
00:02:23,572 --> 00:02:28,097
và mở mắt cho tôi 
về thế giới của đói nghèo.

43
00:02:28,097 --> 00:02:31,238
Nghèo đói, là khi những viên than trong lò

44
00:02:31,238 --> 00:02:34,967
cuối cùng trở nên lạnh ngắt.

45
00:02:34,967 --> 00:02:39,729
Khi những giọt dầu ăn cuối cùng 
cạn kiệt

46
00:02:39,729 --> 00:02:43,585
Và dù cô ấy có cố gắng đến mấy,

47
00:02:43,585 --> 00:02:44,693
lương thực cũng không còn.

48
00:02:46,113 --> 00:02:49,096
Cô phải chứng kiến đứa con bé nhất, Peter

49
00:02:49,096 --> 00:02:51,878
bị chứng suy dinh dưỡng,

50
00:02:51,878 --> 00:02:55,954
rồi đôi chân của bé từ từ bị liệt.

51
00:02:55,954 --> 00:02:59,302
Đôi mắt thì từ từ mờ dần.

52
00:02:59,302 --> 00:03:03,480
Và sau cùng thì cơ thể Peter lạnh ngắt.

53
00:03:06,130 --> 00:03:11,811
50 năm qua, những câu chuyện tương tự
thức dậy nơi chúng ta lòng trắc ẩn

54
00:03:11,811 --> 00:03:14,661
Con cái của chúng ta thì luôn 
được ăn uống quá no đủ.

55
00:03:14,661 --> 00:03:17,330
Và chúng ta được kêu gọi không chỉ
đơn thuần quan tâm đến nạn đói

56
00:03:17,330 --> 00:03:22,020
mà còn cần hành động để góp phần
chấm dứt sự đau khổ.

57
00:03:22,020 --> 00:03:25,493
Có rất nhiều thực tế cho thấy rằng
chúng ta hành động chưa đủ

58
00:03:25,493 --> 00:03:29,715
rằng những việc ta đã làm
cũng chưa mang lại tác động nhiều

59
00:03:29,715 --> 00:03:32,845
nhưng sự thật là:

60
00:03:32,845 --> 00:03:36,396
Cuộc chiến chống đói nghèo 
trên toàn cầu có lẽ sẽ là lâu nhất,

61
00:03:36,396 --> 00:03:41,531
lớn nhất trong việc thực thi
lòng trắc ẩn giữa người với người

62
00:03:41,531 --> 00:03:44,673
trong lịch sử nhân loại.

63
00:03:44,673 --> 00:03:48,322
Vì thế tôi muốn chia sẻ
1 điều khá đau lòng

64
00:03:48,322 --> 00:03:52,615
mà có thể thay đổi mãi mãi
cách các bạn nghĩ về vấn đề này

65
00:03:52,615 --> 00:03:55,438
Trước hết, tôi sẽ bắt đầu với
một điều chắc là bạn biết.

66
00:03:55,438 --> 00:03:58,920
Cách đây 35 năm, 
khi tôi tốt nghiệp trung học,

67
00:03:58,920 --> 00:04:05,297
người ta nói rằng có 40,000 trẻ em 
chết mỗi ngày do nghèo đói.

68
00:04:05,297 --> 00:04:09,669
Con số đó bây giờ chỉ còn là 17,000.

69
00:04:09,669 --> 00:04:11,675
Tất nhiên, vậy vẫn là quá nhiều,

70
00:04:11,675 --> 00:04:14,352
nhưng nó đồng nghĩa rằng,

71
00:04:14,352 --> 00:04:18,900
có 8 triệu trẻ em không phải chết 
vì nghèo đói.

72
00:04:19,650 --> 00:04:22,067
Hơn nữa, số người trên thế giới

73
00:04:22,067 --> 00:04:24,230
đang sống cực kỳ nghèo khổ,

74
00:04:24,230 --> 00:04:27,567
được cho là kiếm ít hơn 
1,25 đô la mỗi ngày.

75
00:04:27,567 --> 00:04:31,179
đã giảm từ 50% ,

76
00:04:31,179 --> 00:04:34,413
xuống còn 15%.

77
00:04:35,403 --> 00:04:36,853
Đó là bước tiến vĩ đại,

78
00:04:36,853 --> 00:04:41,678
và vượt ngoài mong đợi của mọi người.

79
00:04:42,258 --> 00:04:45,123
Và tôi nghĩ rằng, cả tôi và bạn

80
00:04:45,123 --> 00:04:49,399
đều có thể tự hào và phấn khởi

81
00:04:49,399 --> 00:04:53,284
khi thấy lòng trắc ẩn thực sự
có sức mạnh lớn lao

82
00:04:53,284 --> 00:04:58,476
giúp hàng triệu người 
thoát khỏi khổ sở.

83
00:04:58,476 --> 00:05:02,852
Nhưng đây sẽ là một điều
bạn ít khi nghe

84
00:05:02,852 --> 00:05:07,586
Nếu tôi nâng mức định nghĩa 
đói nghèo lên 2 US$/ngày.

85
00:05:07,586 --> 00:05:10,585
thì gần như 2 tỉ con người

86
00:05:10,585 --> 00:05:14,397
đã sống trong đói nghèo lúc tôi 
đang học trung học,

87
00:05:14,397 --> 00:05:16,278
vẫn đang khổ sở loay hoay ở nhóm đó,

88
00:05:16,278 --> 00:05:18,667
sau 35 năm.

89
00:05:18,667 --> 00:05:23,686
Vậy thì tại sao lại có hàng tỉ người 
vẫn sống trong đói nghèo như vậy?

90
00:05:24,396 --> 00:05:27,351
Uhm, hãy quay lại câu chuyện của Venus.

91
00:05:27,351 --> 00:05:31,123
Hàng chục năm qua, vợ chồng tôi 
cùng chia sẻ mối quan tâm này

92
00:05:31,123 --> 00:05:33,952
chúng tôi tài trợ cho trẻ em, 
cho các quỹ từ thiện,

93
00:05:33,952 --> 00:05:37,471
cho các tổ chức cứu trợ.

94
00:05:37,471 --> 00:05:40,563
Nhưng cho đến khi tôi được nói chuyện với Venus,

95
00:05:40,563 --> 00:05:43,200
tôi mới biết rằng tất cả các cách làm đó

96
00:05:43,200 --> 00:05:48,696
không thể ngăn chặn cái chết 
của con trai cô.

97
00:05:49,806 --> 00:05:54,243
"Chúng tôi vẫn ổn" Venus nói,

98
00:05:54,243 --> 00:05:58,785
"cho đến khi Brutus bắt đầu bắt đầu gây sự".

99
00:05:58,785 --> 00:06:01,755
Brutus là hàng xóm của Venus,

100
00:06:01,755 --> 00:06:05,281
và mọi chuyện bắt đầu 
sau khi chồng của Venus qua đời,

101
00:06:05,281 --> 00:06:09,213
Brutus ngang nhiên đến 
đuổi mẹ con Venus ra khỏi nhà,

102
00:06:09,213 --> 00:06:12,965
cướp hết đất, và lấy luôn sạp bán hàng của cô.

103
00:06:14,385 --> 00:06:19,342
Và Venus phải chịu cảnh cơ cực do bạo lực gây ra.

104
00:06:20,882 --> 00:06:22,891
Chuyện này làm tôi hiểu rằng,

105
00:06:22,891 --> 00:06:26,690
tất nhiên không có quỹ tài trợ nào,

106
00:06:26,690 --> 00:06:30,552
hay các chương trình chống đói nghèo

107
00:06:30,552 --> 00:06:34,518
có thể ngăn chặn Brutus,

108
00:06:34,518 --> 00:06:37,872
bởi vì đó không phải là mục đích của họ.

109
00:06:37,872 --> 00:06:42,878
Mọi chuyện sáng tỏ hơn khi tôi gặp Griselda.

110
00:06:42,878 --> 00:06:47,097
Đó là 1 cô gái trẻ sống ở 1 khu rất nghèo

111
00:06:47,097 --> 00:06:48,913
ở Guatemala.

112
00:06:48,913 --> 00:06:51,310
Và điều tôi thấy qua nhiều năm,

113
00:06:51,310 --> 00:06:53,881
là có lẽ là điều mạnh mẽ nhất

114
00:06:53,881 --> 00:06:56,725
mà Griselda và gia đình có thể làm

115
00:06:56,725 --> 00:06:59,390
để đưa họ thoát khỏi đói nghèo

116
00:06:59,390 --> 00:07:02,514
chính là đảm bảo cho cô bé ấy được đi học.

117
00:07:02,514 --> 00:07:07,239
Các chuyện gia gọi là Hiệu Ứng Các Cô Gái.

118
00:07:07,239 --> 00:07:11,321
Nhưng khi tôi gặp Griselda 
thì cô ấy không được đi học.

119
00:07:11,321 --> 00:07:14,878
Thậm chí hiếm khi ra khỏi nhà.

120
00:07:16,388 --> 00:07:18,173
Vài ngày trước khi tôi gặp cô ấy,

121
00:07:18,173 --> 00:07:20,818
trên đường về từ nhà thờ cùng với gia đình,

122
00:07:20,818 --> 00:07:23,133
giữa ban ngày ban mặt,

123
00:07:23,133 --> 00:07:26,610
những người đàn ông ở khu đó

124
00:07:26,610 --> 00:07:29,708
đã hãm hiếp cô ngay bên đường.

125
00:07:29,708 --> 00:07:34,205
Bạn thấy đấy, Griselda hoàn toàn 
có thể đến trường,

126
00:07:34,205 --> 00:07:37,626
nhưng bản thân việc đó
là quá nguy hiểm.

127
00:07:37,626 --> 00:07:40,466
Và Griselda không phải là cá biệt.

128
00:07:40,466 --> 00:07:43,190
Trên khắp thế giới này, 
phụ nữ và các cô gái nghèo,

129
00:07:43,190 --> 00:07:48,301
trong độ tuổi từ 15 đến 44,

130
00:07:48,301 --> 00:07:52,386
là nạn nhân của các hành động bạo lực gồm

131
00:07:52,386 --> 00:07:55,872
các hủ tục truyền thống và bạo lực tình dục.

132
00:07:55,872 --> 00:08:00,684
2 dạng này gây ra tử vong và thương tổn

133
00:08:00,684 --> 00:08:07,688
hơn cả sốt rét, tai nạn giao thông
và chiến tranh cộng lại.

134
00:08:11,298 --> 00:08:16,075
Sự thật là, đói nghèo trên trái đất này 
bị kìm hãm trong bạo lực.

135
00:08:16,075 --> 00:08:20,108
Tôi từng đi qua 1 cánh đồng lúa
ở Nam Á

136
00:08:20,108 --> 00:08:23,045
và thấy 1 người đàn ông vác bao gạo

137
00:08:23,045 --> 00:08:25,089
100 pound trên lưng (khoảng 45 kg).

138
00:08:25,089 --> 00:08:26,907
Nhưng cho đến mãi sau này

139
00:08:26,907 --> 00:08:29,349
tôi mới biết rằng
ông ấy đã là 1 nô lệ,

140
00:08:29,349 --> 00:08:33,738
phải chịu áp bức
từ khi tôi còn học trung học.

141
00:08:34,828 --> 00:08:38,239
Những chương trình chống đòi nghèo

142
00:08:38,239 --> 00:08:42,321
trong suốt nhiều thập kỷ 
cũng không thể cứu ông ấy,

143
00:08:42,321 --> 00:08:45,957
và hàng trăm người nô lệ khác 
khỏi sự đánh đập, hãm hiếp

144
00:08:45,957 --> 00:08:49,652
và hành hạ trên cánh đồng lúa đó.

145
00:08:49,652 --> 00:08:54,032
Thực tế, chương trình chống 
nghèo đói trong nửa thế kỷ qua

146
00:08:54,032 --> 00:08:57,706
đã để lại số người nghèo 
trong chế độ nô lệ

147
00:08:57,706 --> 00:09:01,071
hơn trong bất kỳ thời điểm nào 
của lịch sử nhân loại.

148
00:09:01,071 --> 00:09:07,050
Các chuyên gia thì nói rằng có khoảng

149
00:09:07,050 --> 00:09:10,711
35 triệu người đang sống như nô lệ.

150
00:09:10,711 --> 00:09:14,179
Con số đó tương đương dân số Canada.

151
00:09:14,179 --> 00:09:17,483
Đó là lý do tại sao tôi luôn gọi
tình trạng bạo lực này

152
00:09:17,483 --> 00:09:19,772
là Đại dịch Châu chấu.

153
00:09:19,772 --> 00:09:22,783
Vì nó tàn phá
cuộc sống của người nghèo

154
00:09:22,783 --> 00:09:25,571
như một căn bệnh dịch hạch.

155
00:09:25,571 --> 00:09:29,954
Khi đi khảo sát các khu dân cư cực nghèo,

156
00:09:29,954 --> 00:09:34,038
họ đều nói bạo lực là nỗi sợ lớn nhất.

157
00:09:34,038 --> 00:09:36,607
Nhưng cái họ nhắc tới

158
00:09:36,607 --> 00:09:39,785
không phải là bạo lực của 
diệt chủng hay chiến tranh,

159
00:09:39,785 --> 00:09:42,140
mà là bạo lực xảy ra hàng ngày.

160
00:09:42,140 --> 00:09:45,353
Là một luật sư, tôi đã nghĩ ngay rắng

161
00:09:45,353 --> 00:09:47,667
chúng ta phải thay đổi luật.

162
00:09:47,667 --> 00:09:51,167
Bạo lực đối với người nghèo 
phải được công nhận là phạm pháp.

163
00:09:51,167 --> 00:09:54,902
Nhưng sau đó tôi thấy rằng

164
00:09:54,902 --> 00:09:57,742
vấn đề không phải người nghèo
không hiểu luật,

165
00:09:57,742 --> 00:10:01,442
mà là luật pháp không được thực thi
với họ.

166
00:10:02,542 --> 00:10:04,185
Ở các nước đang phát triển,

167
00:10:04,185 --> 00:10:07,250
hệ thống thực thi pháp luật 
cơ bản không được vận hành

168
00:10:07,250 --> 00:10:10,416
mà trong 1 báo cáo của Liên Hiệp Quốc 
gần đây chỉ ra,

169
00:10:10,416 --> 00:10:16,020
rằng "hầu hết người nghèo 
không được pháp luật bảo vệ.

170
00:10:16,020 --> 00:10:18,412
Phải thú nhận, rằng tôi và bạn 
cũng không hiểu hết

171
00:10:18,412 --> 00:10:20,009
điều đó có nghĩa là gì

172
00:10:20,009 --> 00:10:23,688
nếu không được trực tiếp chứng kiến.

173
00:10:23,688 --> 00:10:26,765
Chúng ta mặc định rằng
pháp luật phải được thực thi.

174
00:10:26,765 --> 00:10:31,137
Niềm tin này biểu hiện rõ ràng qua 
ba con số đơn giản

175
00:10:31,137 --> 00:10:33,598
9-1-1

176
00:10:33,598 --> 00:10:36,765
vâng, là số cứu trợ khẩn cấp của cảnh sát

177
00:10:36,765 --> 00:10:40,066
ở Canada và Mỹ,

178
00:10:40,066 --> 00:10:44,147
nơi mà thời gian phản hồi trung bình
cho một cuộc gọi khẩn cấp

179
00:10:44,147 --> 00:10:45,810
là khoảng 10 phút.

180
00:10:45,810 --> 00:10:48,995
Nên chúng ta nghĩ đó là điều hiển nhiên.

181
00:10:48,995 --> 00:10:53,512
Nhưng thử nghĩ xem nếu không có 
luật pháp bảo vệ thì chuyện gì sẽ xảy ra?

182
00:10:54,582 --> 00:10:59,204
1 phụ nữ ở Oregon vừa mới
trải qua 1 chuyện như vậy

183
00:10:59,204 --> 00:11:03,545
Một buỗi tối thứ bảy, 
cô ấy đang ở nhà 1 mình

184
00:11:03,545 --> 00:11:06,510
thì có 1 người đang ông xông vào nhà.

185
00:11:06,510 --> 00:11:08,467
Đó là cơn ác mộng tồi tệ nhất

186
00:11:08,467 --> 00:11:13,075
vì chính người đó đã hành hung cô
đến mức phải nhập viện

187
00:11:13,075 --> 00:11:15,193
chỉ vừa cách đó 2 tuần.

188
00:11:15,193 --> 00:11:18,551
Quá hoảng sợ, cô nhấc điện thoại lên

189
00:11:18,551 --> 00:11:21,196
và như một phản xạ, gọi 911,

190
00:11:21,196 --> 00:11:26,028
nhưng trớ trêu là ngân sách 
ở đó bị cắt giảm,

191
00:11:26,028 --> 00:11:29,397
nên luật pháp không được thực thi
vào cuối tuần.

192
00:11:29,397 --> 00:11:30,187
Mời mọi người nghe.

193
00:11:30,187 --> 00:11:33,006
Nhân viên: Chúng tôi không có ai
để cử đến đó.

194
00:11:33,006 --> 00:11:34,023
Người phụ nữ: Ok.

195
00:11:34,023 --> 00:11:38,126
NV: nhưng nếu anh ta vẫn tiến tới 
và hành hung cô,

196
00:11:38,126 --> 00:11:39,799
cô có thể bảo anh ta đi đi không?

197
00:11:39,799 --> 00:11:42,042
Hay liệu anh ta có bị xỉn 
hay phê thuốc gì không?

198
00:11:42,042 --> 00:11:45,415
PN: Tôi đã đuổi rồi, tôi có nói là tôi đang gọi 911.

199
00:11:45,415 --> 00:11:48,088
Anh ta cũng vẫn đập cửa vào nhà
và hành hung tôi.

200
00:11:48,088 --> 00:11:49,033
NV: À vâng.

201
00:11:49,033 --> 00:11:50,186
PN: Um, cho nên..

202
00:11:50,186 --> 00:11:53,405
NV: Có cách nào để chị thoát khỏi chỗ đó
1 cách an toàn không?

203
00:11:53,405 --> 00:11:56,822
PN: Không, vì anh ta đã chặn 
con đường duy nhất rồi.

204
00:11:56,822 --> 00:11:59,968
NV: Ồ, vậy tôi chỉ có thể đưa ra 
vài lời khuyên

205
00:11:59,968 --> 00:12:02,684
và gọi cho cảnh sát trưởng sáng mai.

206
00:12:02,684 --> 00:12:07,496
Nếu xui xẻo mà chị thấy anh ta có vũ khí

207
00:12:07,496 --> 00:12:10,822
hoặc cố tình đánh chị thì là câu chuyện khác.

208
00:12:10,822 --> 00:12:13,489
Cảnh sát trưởng thì không có ở đây, chị biết đấy

209
00:12:13,489 --> 00:12:16,145
Và giờ cũng không có ai khác để cử đi."

210
00:12:17,735 --> 00:12:20,388
Gary Haugen: Thật đau lòng, 
người phụ nữ đó

211
00:12:20,388 --> 00:12:26,327
đã bị hành hung, bóp cổ và hãm hiếp

212
00:12:26,327 --> 00:12:32,371
bởi vì luật pháp không bảo vệ được cô ấy.

213
00:12:33,841 --> 00:12:37,855
Và đó là tình trạng của 
hàng tỉ người nghèo hiện nay.

214
00:12:40,015 --> 00:12:42,443
Cụ thể là thế nào?

215
00:12:42,443 --> 00:12:46,871
Ở Bolivia, khi 1 người đàn ông 
hãm hiếp 1 đứa trẻ nghèo,

216
00:12:46,871 --> 00:12:51,544
thì khả năng anh ta trượt chân 
té chết trong nhà tắm,

217
00:12:51,544 --> 00:12:54,942
còn cao hơn khả năng 
phải vào tù vì tội hãm hiếp.

218
00:12:56,002 --> 00:13:00,687
Ở Nam Á, nếu bạn bắt người khác làm nô lệ,

219
00:13:00,687 --> 00:13:03,610
thì nguy cơ bị sét đánh

220
00:13:03,610 --> 00:13:06,660
cao hơn là nguy cơ bị bắt bỏ tù.

221
00:13:06,660 --> 00:13:11,639
Và cứ thế, 
nạn bạo lực hoành hành mỗi ngày.

222
00:13:11,639 --> 00:13:15,738
Và nó phá hủy mọi nỗ lực của chúng ta

223
00:13:15,738 --> 00:13:19,315
nhằm giúp đỡ hàng tỷ người thoái khỏi 
địa ngục 2-đô-la-1-ngày

224
00:13:19,315 --> 00:13:21,817
Vì số liệu thì không gian dối,
và chúng cho thấy rắng

225
00:13:21,817 --> 00:13:24,876
Chúng ta có thể tập trung của cài sức lực

226
00:13:24,876 --> 00:13:26,029
để giúp người nghèo,

227
00:13:26,029 --> 00:13:29,155
nhưng nếu không ngăn chặn
bàn tay của bạo lực

228
00:13:29,155 --> 00:13:30,990
phá hủy chúng,

229
00:13:30,990 --> 00:13:35,349
thì cũng không thể tạo ra được
tác động lâu dài nào cả.

230
00:13:35,889 --> 00:13:39,660
Vậy, bạn sẽ nghĩ 
việc thực thi các luật cơ bản

231
00:13:39,660 --> 00:13:42,675
ở các nước đang phát triển 
sẽ được ưu tiên hàng đầu

232
00:13:42,675 --> 00:13:45,915
trong việc chống đói nghèo.

233
00:13:45,915 --> 00:13:48,048
Nhưng không phải.

234
00:13:49,028 --> 00:13:52,825
Các số liệu của các tổ chức quốc tể

235
00:13:52,825 --> 00:13:56,659
không chỉ ra được 1% nào 
của quỹ cứu trợ

236
00:13:56,659 --> 00:14:00,990
được dành để bảo vệ người nghèo khỏi 
hỗn loạn của xã hội vô luật.

237
00:14:00,990 --> 00:14:04,296
Nhưng đôi khi chúng ta nói về 
bạo lực chống lại người nghèo

238
00:14:04,296 --> 00:14:07,805
bằng những cách kỳ khôi nhất có thể.

239
00:14:07,805 --> 00:14:10,888
1 tổ chức nước sạch kể 
về 1 trường hợp đau lòng

240
00:14:10,888 --> 00:14:14,480
của những cô gái bị hãm hiếp 
trên đường đi lấy nước

241
00:14:14,480 --> 00:14:18,290
và đưa ra cách giải quyết 
là xây 1 cái giếng mới

242
00:14:18,290 --> 00:14:21,745
giúp quãng đường đi của họ ngắn lại.

243
00:14:21,745 --> 00:14:23,953
Câu chuyện là như thế.

244
00:14:24,863 --> 00:14:30,353
Không ai nhắc 1 từ nào đến kẻ hãm hiếp 
vẫn tồn tại trong xã hội đó.

245
00:14:31,813 --> 00:14:34,127
Giả sử có 1 sinh viên trong trường

246
00:14:34,127 --> 00:14:37,273
bị hãm hiếp trên đường đến thư viện,

247
00:14:37,273 --> 00:14:43,121
chúng ta không giải quyết bằng cách 
dời thư viện gần ký túc xá.

248
00:14:43,121 --> 00:14:47,112
Nhưng không hiểu sao người ta lại 
cư xử như vậy với người nghèo.

249
00:14:48,915 --> 00:14:51,469
Sự thật là những chuyên gia nổi tiếng

250
00:14:51,469 --> 00:14:53,775
trong việc phát triển kinh tế 
và xóa đói giảm nghèo

251
00:14:53,775 --> 00:14:56,035
cũng không biết cách giải quyết.

252
00:14:56,035 --> 00:14:57,856
Vậy chuyện gì sẽ xảy ra?

253
00:14:57,856 --> 00:14:59,947
Họ không nhắc đến chuyện đó.

254
00:15:01,237 --> 00:15:05,408
Nguyên nhân cơ bản hơn khiến cho

255
00:15:05,408 --> 00:15:08,188
việc thực thi pháp luật ở thế giới thứ ba

256
00:15:08,188 --> 00:15:10,072
bị bỏ mặc,

257
00:15:10,072 --> 00:15:13,957
là vì những người có tiền ở đó,

258
00:15:13,957 --> 00:15:16,075
thì lại không cần đến pháp luật.

259
00:15:17,165 --> 00:15:19,745
Tôi vừa tham dự diễn đàn kinh tế thế giới

260
00:15:19,745 --> 00:15:23,689
và nói chuyện với các doanh nhân
thành công

261
00:15:23,689 --> 00:15:25,771
ở các nước đang phát triển và hỏi họ rằng,

262
00:15:25,771 --> 00:15:31,325
"Các bạn làm gì để bảo vệ nhân lực 
và tài sản của mình được an toàn?"

263
00:15:31,325 --> 00:15:36,147
Họ nhìn nhau và nói, gần như cùng lúc,

264
00:15:36,147 --> 00:15:38,174
"Chúng tôi bỏ tiền ra mua".

265
00:15:39,474 --> 00:15:43,336
Thật vậy, lực lượng bảo vệ tư nhân ở đó

266
00:15:43,336 --> 00:15:50,146
đông gấp 4, 5, có khi 7 lần 
lực lượng cảnh sát.

267
00:15:50,146 --> 00:15:57,608
Ở châu Phi bây giờ, tỉ lệ người 
làm bảo vệ tư nhân là lớn nhất.

268
00:15:58,884 --> 00:16:02,702
Vậy, người giàu thì trả tiền 
để được an toàn và càng giàu hơn,

269
00:16:02,702 --> 00:16:06,504
nhưng người nghèo thì không có tiền 
và phải chịu nguy hiểm

270
00:16:06,504 --> 00:16:09,074
và họ ngày càng lún sâu xuống bùn.

271
00:16:10,464 --> 00:16:14,896
Đây là 1 thực tế khủng khiếp

272
00:16:14,896 --> 00:16:17,849
Mà đáng lẽ không nên có.

273
00:16:17,849 --> 00:16:20,416
Việc coi thường pháp luật có thể thay đổi.

274
00:16:20,416 --> 00:16:22,496
Bạo lực có thể chấm dứt.

275
00:16:22,496 --> 00:16:24,888
Hầu hết hệ thống tư pháp hình sự,

276
00:16:24,888 --> 00:16:27,417
đều từng bị vi phạm,

277
00:16:27,417 --> 00:16:31,687
nhưng đều có thể được biến đổi
bằng những tâm huyết và nỗ lực vượt bậc.

278
00:16:31,687 --> 00:16:33,930
Cách giải quyết đã rất rõ ràng.

279
00:16:33,930 --> 00:16:37,377
Thứ nhất: chúng ta cần bắt đầu

280
00:16:37,377 --> 00:16:41,144
chấm dứt bạo lực để chấm dứt đói nghèo.

281
00:16:41,144 --> 00:16:43,578
Những cuộc đối thoại để
giải quyết đói nghèo

282
00:16:43,578 --> 00:16:48,172
mà không bao gồm 
giải quyết bạo lực là chưa đủ.

283
00:16:49,416 --> 00:16:53,792
Thứ 2, phải đầu tư nguồn lực

284
00:16:53,792 --> 00:16:57,729
và chia sẻ các chuyên môn
để hỗ trợ thế giới thứ ba

285
00:16:57,729 --> 00:17:01,086
Chính hệ thống công lý chung,

286
00:17:01,086 --> 00:17:02,652
chứ không phải là sự bảo vệ tư nhân,

287
00:17:02,652 --> 00:17:05,299
mới bảo đảm quyền được an toàn
của mọi người.

288
00:17:06,349 --> 00:17:09,031
Những sự đổi thay này là khả thi

289
00:17:09,031 --> 00:17:11,640
và nó đang được thực hiện.

290
00:17:11,640 --> 00:17:14,778
Gần đây, quỹ Gates tài trợ cho 1 kế hoạch

291
00:17:14,778 --> 00:17:17,254
ở thành phố lớn thứ 2 Philippines,

292
00:17:17,254 --> 00:17:20,260
được người dân ủng hộ, 
và pháp luật được thực thi

293
00:17:20,260 --> 00:17:27,118
đã thay đổi tình trạng tham nhũng
trong ngành tòa án và cảnh sát

294
00:17:27,118 --> 00:17:29,705
rồi chỉ trong vòng 4 năm,

295
00:17:29,705 --> 00:17:32,177
họ đã có thể giảm được

296
00:17:32,177 --> 00:17:37,671
số vụ tấn công tình dục trẻ em đến 79%

297
00:17:39,758 --> 00:17:43,302
Từ kinh nghiệm quá khứ,

298
00:17:43,302 --> 00:17:48,859
có một điều gì không thể giải thích,
không rõ nguyên nhân

299
00:17:48,859 --> 00:17:52,080
là sự thất bại của lòng trắc ẩn.

300
00:17:53,480 --> 00:17:58,208
Bởi tôi nghĩ rằng lịch sử 
sẽ do con cháu chúng ta phán quyết

301
00:17:58,208 --> 00:17:59,969
khi nó hỏi rằng,

302
00:17:59,969 --> 00:18:03,211
"Ông bà đã ở đâu?"

303
00:18:04,211 --> 00:18:07,766
Khi mà người Do Thái chạy trốn Đức Quốc Xã

304
00:18:07,766 --> 00:18:09,695
và bị từ chối nhập cảnh?

305
00:18:09,695 --> 00:18:11,823
Mọi người đã ở đâu?

306
00:18:11,823 --> 00:18:14,223
Khi người Mỹ gốc Nhật 
bị giải đến các trại giam,

307
00:18:14,223 --> 00:18:18,276
bà đã ở đâu?

308
00:18:18,276 --> 00:18:20,665
Còn ông đã ở đâu, khi họ hành hạ

309
00:18:20,665 --> 00:18:22,938
những người Mỹ gốc Phi

310
00:18:22,938 --> 00:18:26,458
chỉ vì họ cũng muốn được bầu cử?

311
00:18:26,458 --> 00:18:30,702
Tương tự, nếu con cháu chúng ta hỏi,

312
00:18:30,702 --> 00:18:33,143
"Ông bà đã ở đâu

313
00:18:33,143 --> 00:18:37,636
khi 2 tỉ người nghèo nhất thế giới

314
00:18:37,636 --> 00:18:40,337
đắm chìm trong hỗn loạn của sự vô pháp?"

315
00:18:41,287 --> 00:18:47,852
Tôi mong chúng ta có thể trả lời rằng,

316
00:18:47,852 --> 00:18:55,684
chúng ta đã lên tiếng, đã hành động
để góp phần chấm dứt bạo lực.

317
00:18:55,684 --> 00:18:58,141
Cám ơn rất nhiều.

318
00:18:58,141 --> 00:19:01,830
(Tiếng vỗ tay)

319
00:19:13,890 --> 00:19:16,785
Chris Anderson: 1 câu chuyện rất lay động.

320
00:19:16,785 --> 00:19:19,064
Xin vui lòng kể cho mọi người nghe

321
00:19:19,064 --> 00:19:25,588
những hoạt động đã được làm, ví dụ như 
tăng cường đào tạo cảnh sát.

322
00:19:25,588 --> 00:19:27,427
Quá trình đó khó như thế nào?

323
00:19:27,427 --> 00:19:31,009
GH: 1 trong những kết quả rõ ràng nhất

324
00:19:31,009 --> 00:19:35,619
là những hệ thống mục ruỗng này sẽ
bị xóa sổ.

325
00:19:35,619 --> 00:19:38,981
Và chính quyền cũng đang 
bắt tay hành động.

326
00:19:38,981 --> 00:19:43,106
Cái còn thiếu bây giờ là sự đầu tư
về vật chất và trí tuệ.

327
00:19:43,106 --> 00:19:46,509
Tất nhiên là có những khó khăn 
đặt ra cho chính phủ,

328
00:19:46,509 --> 00:19:48,324
nhưng đó là chuyện 
có thể giải quyết,

329
00:19:48,324 --> 00:19:50,623
vì đã có những tiền lệ trên thế giới

330
00:19:50,623 --> 00:19:53,732
đã được thực thi rất khả quan.

331
00:19:53,732 --> 00:19:57,233
CA: Vậy sẽ tốn khoảng bao nhiêu tiền

332
00:19:57,233 --> 00:20:00,748
để tạo ra sự thay đổi tại một nước,
trong ngành cảnh sát chẳng hạn

333
00:20:00,748 --> 00:20:02,538
Tôi biết đó cũng chỉ là một 
phần nhỏ

334
00:20:02,538 --> 00:20:05,754
GH: Ví dụ, ở Gatemala, 
khi tôi bắt đầu làm việc

335
00:20:05,754 --> 00:20:09,006
với cảnh sát, thẩm phán hay công tố viên,

336
00:20:09,006 --> 00:20:12,819
để hướng dẫn họ cách 
xử lý các trường hợp đó.

337
00:20:12,819 --> 00:20:17,131
Thì tôi đã thấy tỉ lệ công tố viên
phản đối xâm hại tình dục

338
00:20:17,131 --> 00:20:19,967
tăng lên 1000%.

339
00:20:19,967 --> 00:20:24,356
Chương trình được hỗ trợ 
chỉ khoảng 1 triệu đô/năm,

340
00:20:24,356 --> 00:20:26,662
1 hành động nhỏ có thể
tạo ra tiếng vang lớn

341
00:20:26,662 --> 00:20:30,838
Việc thúc đẩy hoàn thiện hệ thống
luật hình sự

342
00:20:30,838 --> 00:20:35,595
sẽ có hiệu quả nếu như chúng ta
được huấn luyện và hướng dẫn đúng đắn

343
00:20:35,595 --> 00:20:38,138
Và đặc biệt là,
giới trung lưu ở những nước đó

344
00:20:38,138 --> 00:20:41,282
đã từng nghĩ rằng không có tương lai gì

345
00:20:41,282 --> 00:20:45,150
với 1 xã hội bất ổn và không an toàn

346
00:20:45,150 --> 00:20:48,341
thì đây là cơ hội để thay đổi.

347
00:20:48,341 --> 00:20:53,418
CA: Nhưng để làm được thì phải có tác động
đến từng bộ phận của hệ thống

348
00:20:53,421 --> 00:20:55,676
như cảnh sát, ngoài ra còn gì nữa?

349
00:20:55,676 --> 00:20:57,957
GH: Về việc thực thi luật pháp

350
00:20:57,957 --> 00:20:59,400
thì sẽ bắt đầu từ công an,

351
00:20:59,400 --> 00:21:02,083
họ là điểm bắt đầu của sợi dây công lý,

352
00:21:02,083 --> 00:21:04,030
nhưng họ giao cho công tố viên,

353
00:21:04,030 --> 00:21:06,265
rồi công tố viên chuyển cho quan tòa,

354
00:21:06,265 --> 00:21:09,557
và các nạn nhân phải được ủng hộ

355
00:21:09,557 --> 00:21:10,863
bởi tất cả các lực lượng đó.

356
00:21:10,863 --> 00:21:13,675
Nên ta phải tìm cách tụ họp họ lại.

357
00:21:13,675 --> 00:21:16,726
Đôi khi người ở tòa án được học 1 chút,

358
00:21:16,726 --> 00:21:18,900
nhưng cảnh sát lại đưa ra bằng chứng
sai lạc

359
00:21:18,900 --> 00:21:22,537
hoặc cảnh sát đã dính líu tới 
ma túy hoặc khủng bố

360
00:21:22,537 --> 00:21:25,405
và không mảy may cho rằng
những người nghèo cũng cần

361
00:21:25,405 --> 00:21:26,924
một hệ thống luật nghiêm túc,

362
00:21:26,924 --> 00:21:28,949
Vậy nên, vấn đề là tập trung mọi nguồn lực

363
00:21:28,949 --> 00:21:32,091
và ta có thể giúp người 
nghèo khó ấy

364
00:21:32,091 --> 00:21:34,274
được hưởng hệ thống luật như chúng ta,

365
00:21:34,274 --> 00:21:37,096
mặc dù đôi khi không phải hoàn hảo,

366
00:21:37,096 --> 00:21:40,228
nhưng riêng chuyện có thể gọi 911

367
00:21:40,228 --> 00:21:43,264
và tin rằng mình sẽ được bảo vệ, 
là đã quý lắm rồi.

368
00:21:43,264 --> 00:21:45,537
CA: Gary, tôi nghĩ anh đã làm 
1 việc tuyệt vời

369
00:21:45,537 --> 00:21:47,664
là làm cho vấn đề này 
được chú ý trên toàn thế giới

370
00:21:47,664 --> 00:21:49,411
qua cuốn sách của anh, và
ngay tại đây hôm nay.

371
00:21:49,411 --> 00:21:50,505
Cám ơn anh rất nhiều.

372
00:21:50,505 --> 00:21:51,281
Gary Haugen.

373
00:21:51,281 --> 00:21:53,114
(Tiếng vỗ tay)