1
00:00:00,767 --> 00:00:03,619
Үнэндээ би зан аашийн хувьд

2
00:00:03,619 --> 00:00:06,236
барагтаа л уйлдаггүй.

3
00:00:07,316 --> 00:00:10,596
Гэхдээ миний ажлын хувьд
энэ нь сайн зүйл байсан байх.

4
00:00:11,246 --> 00:00:12,630
Би бол иргэний эрхийн хуульч.

5
00:00:12,630 --> 00:00:15,634
Энэ дэлхий дээрх бусармаг зүйлсийг
бишгүйдээ л харсан.

6
00:00:17,034 --> 00:00:20,844
Би АНУ дахь цагдаагийн хүчирхийллийн
хэргүүдээс ажлын гараагаа эхэлсэн.

7
00:00:20,844 --> 00:00:24,318
1994 онд Руанда дахь
хоморголон устгах явдлыг судлах

8
00:00:24,318 --> 00:00:29,248
Нэгдсэн Үндэсний Байгууллагын шалгалт
судалгааны ажлын даргаар томилогдсон.

9
00:00:29,908 --> 00:00:33,647
Хоморголон устгах явдлыг судлахад

10
00:00:33,647 --> 00:00:37,176
нулимс ямар ч тус болдоггүй юм байна лээ.

11
00:00:37,176 --> 00:00:42,037
Миний харсан, мэдэрсэн, хүрсэн зүйлс

12
00:00:42,037 --> 00:00:44,864
үгээр илэрхийлэшгүй.

13
00:00:45,534 --> 00:00:48,601
Харин миний хэлж чадах зүйл бол

14
00:00:48,601 --> 00:00:50,668
Руанда дахь энэхүү явдал

15
00:00:50,668 --> 00:00:54,471
өрөвдөн хайрлах өчүүхэн
сэтгэлийг гаргаж чадаагүй

16
00:00:54,471 --> 00:00:57,711
дэлхий дахины хамгийн том
алдаануудын нэг.

17
00:00:57,711 --> 00:01:01,120
Өрөвдөж хайрлах гэсэн англи үг латинаар

18
00:01:01,120 --> 00:01:06,642
"хамт зовох" гэдэг утгыг илэрхийлдэг.

19
00:01:06,642 --> 00:01:10,204
Руандад миний үзэж харсан зүйлс

20
00:01:10,204 --> 00:01:12,790
тэр дундаа хүмүүний зовлон шаналлыг
тийм ойроос харахад

21
00:01:12,790 --> 00:01:16,129
үнэхээр нулимс дуслуултал
сэтгэлийг минь хөдөлгөсөн.

22
00:01:16,129 --> 00:01:18,855
Гэхдээ надаас гадна дэлхий ертөнц

23
00:01:18,855 --> 00:01:21,370
арай эртхэн хөдөлсөн ч болоосой.

24
00:01:21,370 --> 00:01:23,034
Зөвхөн нулимс дуслуулах биш

25
00:01:23,034 --> 00:01:26,834
хоморголон устгах явдлыг зогсоосон бол.

26
00:01:26,834 --> 00:01:29,292
Үүнтэй харьцуулахад
дэлхийн энэрэнгүй сэтгэлийн

27
00:01:29,292 --> 00:01:35,125
гайхалтай үр дүнг ч бас би хуваалцсан.

28
00:01:35,125 --> 00:01:38,071
Энэ нь дэлхийн ядуурлын эсрэг тэмцэл юм.

29
00:01:38,071 --> 00:01:40,854
Магадгүй энд байгаа хүн бүр
үүнд гар бие оролцсон байх.

30
00:01:40,854 --> 00:01:45,852
Үүний тухай анх "We Are the World"
дууны хэсгээс мэдэж авсан,

31
00:01:45,852 --> 00:01:50,287
эсвэл сар бүр ивээн тэтгэдэг
хүүхдийн зургаа хөргөгчин дээрээ наах,

32
00:01:50,287 --> 00:01:54,367
эсвэл цэвэр усны төлөө төрсөн өдрөөрөө
хандив өгснөөс эхэлсэн байж магадгүй.

33
00:01:54,367 --> 00:01:57,581
Би ядуурлын тухай анх яаж мэдсэнээ
сайн санадаггүй ч

34
00:01:57,581 --> 00:02:01,145
хамгийн сэтгэл сэрт хийлгэм
тохиолдлыг нь санадаг.

35
00:02:01,145 --> 00:02:03,307
Тэр бол Венустай анх уулзах үе.

36
00:02:03,307 --> 00:02:06,029
Тэр Замбид амьдардаг эх хүн.

37
00:02:06,029 --> 00:02:09,655
Тэр 3 хүүхэдтэй, бэлэвсэн.

38
00:02:09,655 --> 00:02:13,022
Түүнтэй уулзах үед тэрээр
өөрийн түүхийг хуваалцахын тулд

39
00:02:13,022 --> 00:02:15,695
өөрт байгаа ганц хувцсаа өмсөөд

40
00:02:15,695 --> 00:02:19,957
нийслэл хотод ирэх гэж
20 км алхсан байсан.

41
00:02:19,957 --> 00:02:23,572
Тэр надтай хамт олон цагаар сууж ярилцан

42
00:02:23,572 --> 00:02:28,097
ядуурлын ертөнцийг надад таниулсан.

43
00:02:28,097 --> 00:02:31,238
Тэр зуухан дахь нүүрс хөрч
бүр мөсөн унтрахад

44
00:02:31,238 --> 00:02:34,967
ямар байдгийг надад дүрсэлсэн.

45
00:02:34,967 --> 00:02:39,729
Тос дуусч хамгийн сүүлийн
дусал шавхагдахад,

46
00:02:39,729 --> 00:02:43,585
хэдий хамаг чадлаараа хичээсэн ч
сүүлчийн хоол дуусахад

47
00:02:43,585 --> 00:02:44,693
ямар байдгийг.

48
00:02:46,113 --> 00:02:49,096
Тэр хамгийн бага хүү Питерийг

49
00:02:49,096 --> 00:02:51,878
хоол дутагдлаас болж зовж шаналан

50
00:02:51,878 --> 00:02:55,954
хөл нь эцэстээ ажиллахгүй болохыг
харж суухаас өөр аргагүй байсан.

51
00:02:55,954 --> 00:02:59,302
Хүүгийнх нь нүүр зэвхий дааж

52
00:02:59,302 --> 00:03:03,480
эцэст нь Питерийн бие ч бас
хөрч хүйтэн болсон.

53
00:03:06,130 --> 00:03:11,811
50 жилийн турш үүнтэй ижил түүхүүд
бидний сэтгэлийг хөдөлгөсөөр ирсэн.

54
00:03:11,811 --> 00:03:14,661
Хүүхдүүд нь идэх хоолтой
хүмүүсийг хөдөлгөж чадсан.

55
00:03:14,661 --> 00:03:17,330
Биднийг зөвхөн дэлхийн ядууралд
санаа зовнихоос гадна

56
00:03:17,330 --> 00:03:22,020
энэ зовлон шаналлыг зогсооход
гар бие оролцтол биднийг хөдөлгөсөн.

57
00:03:22,020 --> 00:03:25,493
Мэдээж биднийг хангалттай ихийг
хийж чадаагүй, хийсэн зүйлс нь

58
00:03:25,493 --> 00:03:29,715
хангалттай үр дүнтэй байж чадаагүй гэж
шүүмжлэх нь олонтаа ч

59
00:03:29,715 --> 00:03:32,845
яг үнэн бодит байдал ийм байна:

60
00:03:32,845 --> 00:03:36,396
дэлхийн ядуурлын эсрэг тэмцэл нь

61
00:03:36,396 --> 00:03:41,531
хүн төрөлхтний түүхийн туршид
хайр энэрлийг харуулж чадсан

62
00:03:41,531 --> 00:03:44,673
хамгийн өргөн хүрээтэй,
удаан хугацааны илрэл болов уу.

63
00:03:44,673 --> 00:03:48,322
Ингээд би та бүхэнд
энэхүү асуудлын тухай

64
00:03:48,322 --> 00:03:52,615
таны бодлыг орвонгоор нь өөрчлөх
хэдэн баримтыг танилцуулмаар байна.

65
00:03:52,615 --> 00:03:55,438
Гэхдээ юун түрүүнд таны
мэддэг зүйлээс эхэлье.

66
00:03:55,438 --> 00:03:58,920
30 жилийн өмнө намайг
ахлах сургуулиа төгсөж байхад

67
00:03:58,920 --> 00:04:05,297
өдөр бүр 40 мянган хүүхэд ядуурлаас болж
үхдэг гэж бидэнд хэлж байсан.

68
00:04:05,297 --> 00:04:09,669
Өнөөдөр энэ тоо 17 мянга хүртэл буурчээ.

69
00:04:09,669 --> 00:04:11,675
Бас л их тоо хэдий ч

70
00:04:11,675 --> 00:04:14,352
энэ нь жил бүр 8 сая хүүхэд

71
00:04:14,352 --> 00:04:18,900
ядуурлаас болж үхдэггүй гэсэн үг.

72
00:04:19,650 --> 00:04:22,067
Үүнээс гадна дэлхий дээр
амьдардаг хүмүүсийн дунд

73
00:04:22,067 --> 00:04:24,230
өдөрт 1.25 доллараар
амь зуудаг буюу

74
00:04:24,230 --> 00:04:27,567
хэт ядууралд амьдардаг хүмүүсийн тоо

75
00:04:27,567 --> 00:04:31,179
50 хувь байсан бол

76
00:04:31,179 --> 00:04:34,413
одоо 15 хувь хүртэл буурсан.

77
00:04:35,403 --> 00:04:36,853
Энэ бол маш том дэвшил,

78
00:04:36,853 --> 00:04:41,678
хүн болгоны юунд хүрч болох тухай
төсөөллийг давсан үзүүлэлт.

79
00:04:42,258 --> 00:04:45,123
Миний бодлоор бид бүгдээрээ

80
00:04:45,123 --> 00:04:49,399
үнэнийг хэлэхэд өөрсдөөрөө бахархаж,

81
00:04:49,399 --> 00:04:53,284
энэрэнгүй сэтгэл сая сая хүмүүний
зовлон шаналлыг зогсоох

82
00:04:53,284 --> 00:04:58,476
ямар их агуу хүчтэйг харж урамших ёстой.

83
00:04:58,476 --> 00:05:02,852
Гэхдээ танд төдийлөн сонсогддоггүй
зүйлийн талаар одоо ярья.

84
00:05:02,852 --> 00:05:07,586
Гэхдээ ядуурлын тэр түвшинг
өдөрт 2 доллар болгож өөрчилбөл

85
00:05:07,586 --> 00:05:11,035
намайг ахлах сургуульд байхад ядуу байсан

86
00:05:11,035 --> 00:05:13,937
тэдгээр 2 тэрбум хүн

87
00:05:13,937 --> 00:05:15,958
35 жилийн дараа ч

88
00:05:15,958 --> 00:05:18,667
бараг л нэн ядуу гэсэн түвшиндээ
байсаар л байх болно.

89
00:05:18,667 --> 00:05:23,686
Тэгэхээр яагаад ийм олон тэрбум хүн
нэн ядууралд байсаар байна вэ?

90
00:05:24,396 --> 00:05:27,351
Бүгдээрээ Венусын тухай дахиад нэг бодъё.

91
00:05:27,351 --> 00:05:31,123
Эхнэр бид хоёр олон жилийн турш
аливаад энэрэнгүй сэтгэлээр хандаж

92
00:05:31,123 --> 00:05:33,952
хүүхэд ивээн тэтгэж,
багахан хэмжээний зээл олгож,

93
00:05:33,952 --> 00:05:37,471
гадаадын тусламжид
дэмжлэг үзүүлсээр ирсэн.

94
00:05:37,471 --> 00:05:40,563
Гэхдээ Венустай уулзахаас өмнө

95
00:05:40,563 --> 00:05:43,200
эдгээр аргууд түүний хүүгээ алдах болсон
шалтгааныг нь

96
00:05:43,200 --> 00:05:48,696
ерөөсөө авч хэлэлцдэггүй гэдгийг
огт мэддэггүй байлаа.

97
00:05:49,806 --> 00:05:54,243
"Бид уг нь болж байсан юм"
гэж Венус хэллээ.

98
00:05:54,243 --> 00:05:58,785
"Тэгээд Брутс гай тарьж эхэлсэн."

99
00:05:58,785 --> 00:06:01,755
Брутс бол Венусын хөрш,
"гай тарьсан" гэдэг нь

100
00:06:01,755 --> 00:06:05,281
Венусын нөхөр өөд болсны дараах
явдлыг хэлж байгаа юм.

101
00:06:05,281 --> 00:06:09,213
Брутс зүгээр орж ирээд л
Венусыг хүүхдүүдтэй нь хөөж гаргаад,

102
00:06:09,213 --> 00:06:12,965
газрыг нь булааж, зах дээрх
лангууг нь дээрэмдсэн.

103
00:06:14,385 --> 00:06:19,342
Хар даа, Венус хүчирхийллээс болж
нэн ядуу болсон байгаа биз.

104
00:06:20,882 --> 00:06:22,891
Тэгээд надад ийм бодол төрсөн:

105
00:06:22,891 --> 00:06:26,690
мэдээж хэрэг хүүхэд ивээн тэтгэх хөтөлбөр,
жижиг дунд зээл,

106
00:06:26,690 --> 00:06:30,552
ядуурлын эсрэг уламжлалт
хөтөлбөрүүдийн аль нь ч

107
00:06:30,552 --> 00:06:34,518
Брутсыг зогсоохгүй шүү дээ.

108
00:06:34,518 --> 00:06:37,872
Учир нь тэдгээр арга нь
үүнд зориулагдаагүй.

109
00:06:37,872 --> 00:06:42,878
Гризелдатай уулзахад
энэ бодол улам батжсан.

110
00:06:42,878 --> 00:06:47,097
Тэр бол Гуатэмалагийн
маш ядуу хэсэгт амьдардаг

111
00:06:47,097 --> 00:06:48,913
цовоо сэргэлэн охин.

112
00:06:48,913 --> 00:06:51,310
Олон жилийн туршлагаас харахад

113
00:06:51,310 --> 00:06:53,881
Гризелда болон түүний гэр бүлийг

114
00:06:53,881 --> 00:06:56,725
нэн ядуурлаас салгахад тэдний хийж чадах

115
00:06:56,725 --> 00:06:59,390
магадгүй цорын ганц хүчтэй зэвсэг бол

116
00:06:59,390 --> 00:07:02,514
Гризелдаг сургуульд явуулах.

117
00:07:02,514 --> 00:07:07,239
Мэргэжилтнүүд үүнийг
"охин хүүхдийн нөлөө" гэдэг.

118
00:07:07,239 --> 00:07:11,321
Гэхдээ анх түүнтэй танилцахад
Гризелда сургуульд явдаггүй байсан.

119
00:07:11,321 --> 00:07:14,878
Тэр бүү хэл гэрээсээ гарах нь ч ховор.

120
00:07:16,388 --> 00:07:18,173
Бидэнтэй уулзахаас хэдэн өдрийн өмнө

121
00:07:18,173 --> 00:07:20,818
сүмээс гараад харих гээд
гэрийнхэнтэйгээ алхаж байхад нь

122
00:07:20,818 --> 00:07:23,133
гэгээн цагаан өдрөөр гудамжинд

123
00:07:23,133 --> 00:07:26,610
орон нутгийнх нь хэдэн залуус
гэрийнхнээс нь булаагаад

124
00:07:26,610 --> 00:07:29,708
хэрцгийгээр хүчирхийлсэн байсан.

125
00:07:29,708 --> 00:07:34,205
Уг нь Гризелда сургуульд явах
бүрэн бололцоотой,

126
00:07:34,205 --> 00:07:37,626
харин тийшээ очих зам нь аюултай байсан.

127
00:07:37,626 --> 00:07:40,466
Гризелда бол цор ганц жишээ биш.

128
00:07:40,466 --> 00:07:43,190
Дэлхий даяар өдөр тутамд

129
00:07:43,190 --> 00:07:48,301
15-44 насны охид, эмэгтэйчүүд

130
00:07:48,301 --> 00:07:52,386
гэр бүлийн болон бэлгийн
хүчирхийлэлд өртдөг бөгөөд

131
00:07:52,386 --> 00:07:55,872
энэ 2 төрлийн хүчирхийлэл нь

132
00:07:55,872 --> 00:08:00,684
малари, авто машины осол, дайн гурвын
нийт эндэгдлийн тоотой харьцуулахад

133
00:08:00,684 --> 00:08:07,688
илүү олон үхэл бас
хөгжлийн бэрхшээлд хүргэдэг.

134
00:08:11,298 --> 00:08:16,075
Яг үнэндээ дэлхийн ядуучууд
хүчирхийллийн системд гацчихаад байна.

135
00:08:16,075 --> 00:08:20,108
Жишээ нь, Өмнөд Азид будааны тээрмийн
хажуугаар давхиж гарахдаа

136
00:08:20,108 --> 00:08:21,605
турж эцсэн нуруун дээрээ

137
00:08:21,605 --> 00:08:25,089
45 кг жинтэй шуудай гурилыг олноор нь
үүрээд явж байгаа залууг харж болно.

138
00:08:25,089 --> 00:08:26,907
Гэтэл би бүр сүүлд л

139
00:08:26,907 --> 00:08:29,349
түүнийг боол гэдгийг нь мэдэх болно.

140
00:08:29,349 --> 00:08:33,738
Намайг ахлах сургуульд байхаас л
түүнийг хүчээр тээрэмд боолчилсон.

141
00:08:34,828 --> 00:08:38,239
Яг энэ орон нутагт ядуурлын эсрэг
хэдэн арван жил хэрэгжүүлсэн хөтөлбөр

142
00:08:38,239 --> 00:08:42,321
будааны тээрэмд болж буй зодож, хүчиндэж,

143
00:08:42,321 --> 00:08:45,957
тамлан зовоох хүчирхийллээс
тэр залуу болон түүн шиг

144
00:08:45,957 --> 00:08:49,652
хэдэн зуун хүнийг аварч чадаагүй.

145
00:08:49,652 --> 00:08:54,032
Тэр байтугай ядуурлын эсрэг
хагас зууны турш хэрэгжүүлсэн хөтөлбөр

146
00:08:54,032 --> 00:08:57,706
хүмүүний түүхийн явцад хамгийн их хүнийг

147
00:08:57,706 --> 00:09:01,071
ядууралд үлдээсэн тохиолдол юм.

148
00:09:01,071 --> 00:09:07,050
Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар өнөөдөр
дэлхий дээр 35 сая хүн ядуурал дунд байна.

149
00:09:07,050 --> 00:09:10,711
Энэ нь өнөөдрийн бидний сууж байгаа

150
00:09:10,711 --> 00:09:14,179
Kанадын хүн амтай тэнцүү гэсэн үг.

151
00:09:14,179 --> 00:09:17,483
Ийм учраас цаг хугацааны эрхээр
би ядуурлын энэхүү тархалтыг

152
00:09:17,483 --> 00:09:19,772
"Царцааны Нөлөө" гэж нэрлэх болсон.

153
00:09:19,772 --> 00:09:22,783
Учир нь ядуучуудын хувьд энэ нь
яг л тархалт шиг нүргэлж

154
00:09:22,783 --> 00:09:25,571
бүгдийг устган сүйтгэдэг.

155
00:09:25,571 --> 00:09:29,954
Нэн ядуу орон нутгийнхныг
одоо судлаад үзэх юм бол

156
00:09:29,954 --> 00:09:34,038
оршин суугчдын хамгийн их айдаг зүйл бол
хүчирхийлэл гэж хариулна.

157
00:09:34,038 --> 00:09:36,607
Гэхдээ тэдний айдаг хүчирхийлэл бол

158
00:09:36,607 --> 00:09:39,785
хомроглон устгах эсвэл дайн биш,

159
00:09:39,785 --> 00:09:42,140
харин өдөр тутмын хүчирхийлэл.

160
00:09:42,140 --> 00:09:45,353
Тэгээд хуульч хүнийхээ хувьд нэн түрүүнд

161
00:09:45,353 --> 00:09:47,667
хуулийг нь өөрчилье гэсэн бодол төрсөн.

162
00:09:47,667 --> 00:09:51,167
Ядуучуудын эсрэг хүчирхийллийн
бүх хэлбэрийг хууль бус болгоё.

163
00:09:51,167 --> 00:09:54,902
Гэтэл дараа нь аль хэдийн
ийм хууль байгааг мэдсэн.

164
00:09:54,902 --> 00:09:57,742
Асуудал нь ядууст зориулсан
хууль байхгүйд биш,

165
00:09:57,742 --> 00:10:01,442
харин хууль хэрэгжүүлэлт байдаггүй.

166
00:10:02,542 --> 00:10:04,185
Хөгжиж буй оронд

167
00:10:04,185 --> 00:10:07,250
хамгийн наад захын хууль ч хэрэгждэггүй ба

168
00:10:07,250 --> 00:10:10,416
НҮБ-аас саяхан гаргасан тайланд

169
00:10:10,416 --> 00:10:15,560
"ихэнх ядуу хүмүүс хуулийн хамгаалалтаас
ангид амьдардаг" гэдгийг тогтоосон.

170
00:10:15,560 --> 00:10:19,572
Үнэндээ та бид нар энэ яг
юу гэсэн үг болохыг сайн мэдэхгүй.

171
00:10:19,572 --> 00:10:21,199
Учир нь бид үүнийг

172
00:10:21,199 --> 00:10:23,688
биеэрээ мэдэрч туулаагүй.

173
00:10:23,688 --> 00:10:26,765
Бүрэн хэрэгждэг хууль гэдэг бидний хувьд
зүгээр л төсөөлөл төдий.

174
00:10:26,765 --> 00:10:31,137
Үнэндээ энэхүү төсөөллийг
эдгээр тоо бүрэн илэрхийлнэ:

175
00:10:31,137 --> 00:10:33,598
9-1-1.

176
00:10:33,598 --> 00:10:36,765
Энэ бол мэдээж Kанад болон АНУ-д

177
00:10:36,765 --> 00:10:40,066
яаралтай тусламж дуудах утасны дугаар.

178
00:10:40,066 --> 00:10:44,147
Цагдаад ирүүлэх энэхүү дуудлаганд
хариу арга хэмжээ авах хугацаа

179
00:10:44,147 --> 00:10:45,810
дунджаар 10 минут байдаг.

180
00:10:45,810 --> 00:10:48,995
Бид үүнийг үргэлж байх ёстой
мэтээр л хүлээж авдаг.

181
00:10:48,995 --> 00:10:53,512
Тэгвэл таныг хамгаалах
хууль хэрэгжүүлэлт байхгүй бол яах вэ?

182
00:10:54,582 --> 00:10:59,204
Саяхан Орегон дахь нэгэн эмэгтэй
энэ ямар байхыг мэдэрсэн.

183
00:10:59,204 --> 00:11:03,545
Амралтын өдрийн орой
харанхуй гэртээ ганцаараа байхад нь

184
00:11:03,545 --> 00:11:06,250
нэгэн эр гэр лүү нь дайрч орсон.

185
00:11:06,250 --> 00:11:08,857
Түүний хувьд энэ яг
хар дарсан зүүд шиг л байлаа.

186
00:11:08,857 --> 00:11:12,655
Учир нь тэр эр 2 долоо хоногийн өмнө

187
00:11:12,655 --> 00:11:15,193
түүн рүү дайрснаас болж эмнэлэгт
хэвтэхэд нь хүргэсэн.

188
00:11:15,193 --> 00:11:18,551
Айж сандраад, утсаа аван
хийх ёстойгоо хийлээ:

189
00:11:18,551 --> 00:11:21,196
911 рүү залгатал

190
00:11:21,196 --> 00:11:26,028
мужийн төсөв татагдсанаас болоод

191
00:11:26,028 --> 00:11:29,397
амралтын өдрүүдээр хууль сахиулагч
дуудах боломжгүйг олж мэдсэн.

192
00:11:29,397 --> 00:11:30,187
Сонс доо.

193
00:11:30,187 --> 00:11:33,006
Диспетчер: Надад тан руу
явуулах хүн алга аа.

194
00:11:33,006 --> 00:11:34,023
Эмэгтэй: За.

195
00:11:34,023 --> 00:11:37,686
Диспетчер: Тэр дотор орж ирээд
тан руу дайрвал

196
00:11:37,686 --> 00:11:39,619
түүнийг яваач гэж асууж болох уу?

197
00:11:39,619 --> 00:11:42,412
Эсвэл тэр ямар нэгэн бодис
хэрэглэсэн эсэхийг та мэдэх үү?

198
00:11:42,412 --> 00:11:45,505
Эмэгтэй: Би аль хэдийн асуусан.
Түүнд 911 рүү залгаснаа ч хэлсэн.

199
00:11:45,505 --> 00:11:48,088
Өмнө хаалга эвдлээд орж ирээд
над руу дайрч байсан.

200
00:11:48,088 --> 00:11:49,033
Диспетчер: Аанхаа.

201
00:11:49,033 --> 00:11:50,186
Эмэгтэй: Харин тэгээд...

202
00:11:50,186 --> 00:11:53,405
Диспетчер: Танд гэрээсээ аюулгүйхэн
гараад явах боломж байгаа юу?

203
00:11:53,405 --> 00:11:56,822
Эмэгтэй: Байхгүй. Тэр миний гарч болох
ганц замыг минь хаачихсан байна.

204
00:11:56,822 --> 00:11:59,968
Диспетчер: Тэгэхээр миний хийж чадах
зүйл бол танд зөвлөгөө өгч

205
00:11:59,968 --> 00:12:02,684
цагдаагийн хэлтэст
маргааш мэдэгдэх л байна.

206
00:12:02,684 --> 00:12:07,496
Тэр орж ирээд ямар нэгэн зэвсэгтэй

207
00:12:07,496 --> 00:12:10,822
эсвэл бие махбодийн гэмтэл
учруулах гэвэл мэдээж өөр хэрэг.

208
00:12:10,822 --> 00:12:13,489
Цагдаагийн хэлтэс энд ажилладаггүйг
мэдэж байгаа байх.

209
00:12:13,489 --> 00:12:16,145
Надад тан руу явуулах хүн байдаггүй ээ.

210
00:12:17,735 --> 00:12:20,388
Гари Хоген: Харамсалтай нь,
гэртээ байсан тэр эмэгтэй

211
00:12:20,388 --> 00:12:26,327
харгис хэрцгийгээр зодуулж,
боймлуулж, бас хүчиндүүлсэн.

212
00:12:26,327 --> 00:12:32,371
Учир нь хуулийн гадуур
амьдарна гэдэг ийм л хэрэг.

213
00:12:33,841 --> 00:12:37,855
Энд л хэдэн тэрбум ядуус амьдарч байна.

214
00:12:40,015 --> 00:12:42,443
Энэ хэрхэн харагддаг вэ гэж үү?

215
00:12:42,443 --> 00:12:46,871
Боливт, жишээлбэл, эрэгтэй хүн
ядуу хүүхдийг хүчиндвэл

216
00:12:46,871 --> 00:12:51,544
тэр эр угаалгын өрөөндөө
хальтирч үхэх магадлал нь

217
00:12:51,544 --> 00:12:54,942
үйлдсэн гэмт хэргийнхээ төлөө
шоронд явахаас их.

218
00:12:56,002 --> 00:13:00,687
Өмнөд Азид хэрвээ чи хэн нэгнийг
боолчлох юм бол

219
00:13:00,687 --> 00:13:03,610
аянганд цохиулж нас барах магадлал чинь

220
00:13:03,610 --> 00:13:06,660
хийсэн гэмт хэргийнхээ төлөө
шоронд суухаас их.

221
00:13:06,660 --> 00:13:11,639
Ингээд л өдөр тутмын хүчирхийллийн
тархалт даамжирсаар байдаг.

222
00:13:11,639 --> 00:13:15,738
Энэ нь бас өдөрт 2 доллараар амь зууж буй
хэдэн тэрбум хүмүүст

223
00:13:15,738 --> 00:13:19,315
туслах гэсэн бидний оролдлогыг
нурааж байдаг.

224
00:13:19,315 --> 00:13:21,817
Учир нь тоо баримт худлаа ярьдаггүй.

225
00:13:21,817 --> 00:13:24,876
Хэдий ядууст бүхий л төрлийн үйлчилгээ,
эд хөрөнгө тарааж өгсөн ч

226
00:13:24,876 --> 00:13:26,229
үүнийг нь булаагаад байгаа

227
00:13:26,229 --> 00:13:29,155
дээрэлхүү нөхдүүдэд арга хэмжээ авч
гарыг нь хүлэхгүй л бол

228
00:13:29,155 --> 00:13:30,990
гаргасан хүч хөдөлмөрийнхөө

229
00:13:30,990 --> 00:13:35,349
урт хугацааны нөлөөг хараад
таны урам хугарна.

230
00:13:35,889 --> 00:13:39,660
Уг нь буурай хөгжилтэй орнуудын
хуулийн сул хэрэгжилт

231
00:13:39,660 --> 00:13:42,675
олон улс даяарх ядуурлын эсрэг тэмцлийн

232
00:13:42,675 --> 00:13:45,915
чухал асуудлуудын нэг баймаарсан.

233
00:13:45,915 --> 00:13:48,048
Гэтэл тийм биш.

234
00:13:49,028 --> 00:13:52,685
Олон улсын тусламжийн
хянан шалгагчид

235
00:13:52,685 --> 00:13:56,659
хууль үйлчилдэггүй өдөр тутмын
хүчирхийллээс ядуусыг хамгаалахад

236
00:13:56,659 --> 00:14:00,990
ганц ч хувь тусламж үйлчилгээ
чиглэдэггүй гэдгийг тогтоосон.

237
00:14:00,990 --> 00:14:04,296
Үнэндээ ядуусын эсрэг хүчирхийллийг
ярьж эхлэхдээ

238
00:14:04,296 --> 00:14:07,805
бид байж болох хамгийн буруу
талаас нь ярьдаг.

239
00:14:07,805 --> 00:14:10,888
Цэвэр усны нэгэн байгууллага
охид ус авах гэж яваад

240
00:14:10,888 --> 00:14:14,480
замдаа хүчиндүүлдэг тухай
сэтгэл өвтгөм түүх ярьснаа

241
00:14:14,480 --> 00:14:18,780
тэр худгийг нь ойртуулж
охидын явах замыг нь

242
00:14:18,780 --> 00:14:21,745
богиносгох шийдлээ
магтан сайшаасан.

243
00:14:21,745 --> 00:14:23,953
Ингээд л болоо.

244
00:14:24,863 --> 00:14:27,543
Тэр орон нутагт байсаар байгаа

245
00:14:27,543 --> 00:14:30,273
гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийн тухай
нэг ч үг байхгүй шүү.

246
00:14:31,813 --> 00:14:34,127
Хэрэв манай сургуулийн нэг охин

247
00:14:34,127 --> 00:14:37,273
сургуулийн номын сан явах замдаа
хүчиндүүлсэн бол

248
00:14:37,273 --> 00:14:43,121
бид хэзээ ч номын санг нь ойртуулснаа
бахархаж тэмдэглэхгүйдэг.

249
00:14:43,121 --> 00:14:47,112
Ингэсэн атлаа яагаад ч юм
ядуусын хувьд энэ нь зүгээр хэрэг үү?

250
00:14:48,915 --> 00:14:51,469
Яг үнэндээ эдийн засгийн хөгжлийн болон

251
00:14:51,469 --> 00:14:53,775
ядуурлын бууралтын
уламжлалт мэргэжилтнүүд

252
00:14:53,775 --> 00:14:56,035
үүнийг яаж шийдвэрлэхээ мэддэггүй.

253
00:14:56,035 --> 00:14:57,856
Тэгээд яадаг гээч?

254
00:14:57,856 --> 00:14:59,947
Тэд зүгээр л энэ тухай ярьдаггүй.

255
00:15:01,237 --> 00:15:05,408
Хөгжиж буй орны ядууст

256
00:15:05,408 --> 00:15:08,188
хууль үйлчилдэггүй асуудал

257
00:15:08,188 --> 00:15:10,072
яагаад ийм орхигдмол вэ гэвэл

258
00:15:10,072 --> 00:15:13,957
суурь шалтгаан нь тухайн оронд байгаа
мөнгөтэй хүмүүст

259
00:15:13,957 --> 00:15:16,075
энэ нь тийм ч хэрэгтэй зүйл биш.

260
00:15:17,165 --> 00:15:19,745
Би саяхан Дэлхийн Эдийн Засгийн
Форумд оролцохдоо

261
00:15:19,745 --> 00:15:23,689
хөгжиж буй оронд маш том бизнес
эрхэлдэг захирлуудтай ярилцахдаа

262
00:15:23,689 --> 00:15:25,771
тэднээс ингэж асуулаа:

263
00:15:25,771 --> 00:15:31,325
"Та нар өөрсдийн хүмүүс болон өмч хөрөнгөө
хүчирхийллээс яаж хамгаалдаг юм бэ?"

264
00:15:31,325 --> 00:15:36,147
Тэд бие бие рүүгээ харснаа
бараг л нэгэн дуугаар ингэж хэлсэн:

265
00:15:36,147 --> 00:15:38,174
"Худалдаад л авчихдаг."

266
00:15:39,474 --> 00:15:43,336
Чухамхүү хөгжиж буй оронд
хувийн хамгаалалтын алба

267
00:15:43,336 --> 00:15:50,146
төрийн цагдаагийн албанаас
4, 5, 7 дахин их байдаг.

268
00:15:50,146 --> 00:15:57,608
Африкт тус тивийн хамгийн том
ажил олгогч бол хувийн хамгаалалт.

269
00:15:58,884 --> 00:16:02,702
Баячууд нь аюулгүй байдалдаа
мөнгө төлөөд баяжсаар байна шүү дээ.

270
00:16:02,702 --> 00:16:06,504
Харин ядуус үүнд мөнгө төлж
чадахгүй юм чинь

271
00:16:06,504 --> 00:16:09,074
ямар ч хамгаалалтгүй
газарт чирэгдсээр байна.

272
00:16:10,464 --> 00:16:14,896
Энэ бол маш олныг хамарсан,
маргаантай шившигт явдал.

273
00:16:14,896 --> 00:16:17,849
Энэ заавал ийм байх албагүй.

274
00:16:17,849 --> 00:16:20,416
Хэрэгждэггүй хуулийг засаж болно.

275
00:16:20,416 --> 00:16:22,496
Хүчирхийллийг зогсоож болно.

276
00:16:22,496 --> 00:16:24,888
Эрүүгийн эрх зүйн бараг бүх л систем

277
00:16:24,888 --> 00:16:27,417
анхандаа авилгад идэгдсэн,
ажиллагаагүй байдаг ч

278
00:16:27,417 --> 00:16:31,687
үүнийг тасралтгүй хүчин чармайлтаар болон
бууж өгөлгүйгээр залруулж болно.

279
00:16:31,687 --> 00:16:33,930
Урагш явах зам их энгийн.

280
00:16:33,930 --> 00:16:37,377
Нэгт, ядуурлын эсрэг тэмцэхдээ

281
00:16:37,377 --> 00:16:41,144
хүчирхийллийг зогсоох оролдлогод
ач холбогдол өгч эхлэх хэрэгтэй.

282
00:16:41,144 --> 00:16:43,578
Дэлхий нийтийн ядуурлын эсрэг
тэмцлийн тухай ярихдаа

283
00:16:43,578 --> 00:16:48,172
хүчирхийллийн асуудлыг дурдахгүй бол
тэр яриаг сонсоод ч хэрэггүй.

284
00:16:49,416 --> 00:16:53,792
Хоёрт, хөгжиж буй орнуудад
хувийн хамгаалалт биш,

285
00:16:53,792 --> 00:16:57,729
хүн бүхэнд аюулгүй байдлыг олгодог

286
00:16:57,729 --> 00:17:01,086
нийгмийн эрх зүйн системийг
шинээр бүтээхэд нь

287
00:17:01,086 --> 00:17:02,652
мэдлэгээсээ хуваалцаж

288
00:17:02,652 --> 00:17:05,299
хөрөнгө оруулалт хийж эхэлье.

289
00:17:06,349 --> 00:17:09,031
Эдгээр өөрчлөлт нь
бүрэн боломжтой төдийгүй

290
00:17:09,031 --> 00:17:11,640
өнөөдөр ч хэрэгжиж байна.

291
00:17:11,640 --> 00:17:14,778
Саяхан Филлипиний хоёр дахь том хотод

292
00:17:14,778 --> 00:17:17,254
орон нутгийн өмгөөлөгчид болон


293
00:17:17,254 --> 00:17:20,260
хууль сахиулах ажилтнууд хамтран

294
00:17:20,260 --> 00:17:27,118
авилгад идэгдсэн цагдаагийн алба,
шүүхийг өөрчилж

295
00:17:27,118 --> 00:17:29,395
дөрөвхөн жилийн хугацаанд

296
00:17:29,395 --> 00:17:32,507
ядуу хүүхдийн эсрэг арилжааны зорилготой
бэлгийн хүчирхийллийг

297
00:17:32,507 --> 00:17:37,671
79 хувиар багасгасан төслийг
Гэйтс Сангаас санхүүжүүлсэн.

298
00:17:39,758 --> 00:17:43,302
Түүхээс харахад,

299
00:17:43,302 --> 00:17:48,859
тайлбарлаж бас уучилж боломгүй тохиолдлууд

300
00:17:48,859 --> 00:17:52,080
ихэвчлэн илүү энэрэнгүй
байж чадаагүй явдлууд байдаг.

301
00:17:53,480 --> 00:17:58,208
Учир нь миний бодлоор түүх биднийг
ач, зээ нарын минь өмнө шүүхэд дуудаж

302
00:17:58,208 --> 00:17:59,969
тэд ингэж асууна:

303
00:17:59,969 --> 00:18:03,211
"Өвөө, эмээ, та хаана байсан бэ?

304
00:18:04,211 --> 00:18:07,766
Eврейчүүд нацистуудаас зугтаж
манай эрэгт иртэл

305
00:18:07,766 --> 00:18:09,695
оруулахгүй гэхэд нь өвөө та хаана байв?

306
00:18:09,695 --> 00:18:11,823
Та хаана байсан юм бэ?

307
00:18:11,823 --> 00:18:14,223
Эмээ, манай япон-америк хөршийг

308
00:18:14,223 --> 00:18:18,276
дайны хорих бааз руу алхуулж байхад
та хаана байв?

309
00:18:18,276 --> 00:18:20,665
Харин та, өвөө, манай африк-америк хөршийг

310
00:18:20,665 --> 00:18:22,938
сонгууль өгөх гэсний төлөө

311
00:18:22,938 --> 00:18:26,458
балбаж байхад хаана байв?"

312
00:18:26,458 --> 00:18:30,702
Үүнтэй адилаар үр хүүхдүүд минь
ингэж асууна:

313
00:18:30,702 --> 00:18:33,143
"Өвөө, эмээ, дэлхийн 2 тэрбум ядуус

314
00:18:33,143 --> 00:18:37,636
өдөр тутамдаа хүчирхийлэлд өртөж
хуульгүй нийгэмд живж байхад

315
00:18:37,636 --> 00:18:40,337
та хаана байсан юм бэ?"

316
00:18:41,287 --> 00:18:47,852
Хариуд нь бид энэрэнгүй сэтгэлээр хандаж,
дуу хоолойгоо нэгтгэн

317
00:18:47,852 --> 00:18:55,684
хүчирхийллийг зогсооход бүгд хөдөлж чадсан
гэж хэлнэ гэдэгт найдаж байна.

318
00:18:55,684 --> 00:18:58,141
Маш их баярлалаа.

319
00:18:58,141 --> 00:19:01,830
(Алга ташилт)

320
00:19:13,890 --> 00:19:16,785
Kрис Андерсон:
Учир утга бүхий илтгэл байлаа.

321
00:19:16,785 --> 00:19:19,064
Цагдаагийн сургуулилтыг сайжруулахад

322
00:19:19,064 --> 00:19:25,588
яг юу хийгдсэн тухай
зарим зүйлсээс хуваалцаач.

323
00:19:25,588 --> 00:19:27,427
Энэ хэр хэцүү вэ?

324
00:19:27,427 --> 00:19:31,009
ГХ: Яг одоо хийгдэж байгаа
сайшаалтай зүйлсийн нэг бол

325
00:19:31,009 --> 00:19:35,619
эдгээр систем нуран унахад ямар үр дүн
гарч болох нь илт харагдаж эхэлсэн.

326
00:19:35,619 --> 00:19:38,981
Тэр бүү хэл төрөөс ч
үүнийг хийе гэж санаачлага гарсан.

327
00:19:38,981 --> 00:19:43,256
Одоо мэдлэгээ шилжүүлэх, нөөцөөр хангах
санхүүжилт л дутаад байна.

328
00:19:43,256 --> 00:19:46,509
Улс төрийн эрх ашгийн
зөрчил гарах нь ойлгомжтой ч

329
00:19:46,509 --> 00:19:48,324
энэ бол ялж болохуйц тэмцэл.

330
00:19:48,324 --> 00:19:51,013
Учир нь манай Олон Улсын
Эрх Зүйн Төлөөлөгчийн Газраас

331
00:19:51,013 --> 00:19:53,732
олон оронд хийсэн судалгаа
их нааштай үр дүн үзүүлсэн.

332
00:19:53,732 --> 00:19:57,233
KА: Тэгвэл нэг оронд цагдаагийн албанд

333
00:19:57,233 --> 00:20:00,358
өөрчлөлт хийхэд хэр өртөгтэй байдаг вэ?

334
00:20:00,358 --> 00:20:02,538
Мэдээж энэ бол зөвхөн
ганцхан хэсэг нь л дээ.

335
00:20:02,538 --> 00:20:06,964
ГХ: Гуатэмалад орон нутгийн цагдаа,
шүүхийн систем, прокурортой хамтран

336
00:20:06,964 --> 00:20:10,176
эдгээр хэргүүдийг илүү
үр дүнтэй шийдвэрлэхэд

337
00:20:10,176 --> 00:20:12,819
тэднийг давтан сургах төсөл эхлүүлсэн.

338
00:20:12,819 --> 00:20:17,131
Бэлгийн хүчирхийллийн
гэмт хэрэгтэнг яллах явдал

339
00:20:17,131 --> 00:20:19,967
1000%-иар нэмэгдэхийг харсан.

340
00:20:19,967 --> 00:20:24,356
Энэхүү төсөл нь жилдээ
1 сая доллараар санхүүждэг ба

341
00:20:24,356 --> 00:20:26,662
бэлтгэгдэж, удирдуулбал зөв ажилладаг

342
00:20:26,662 --> 00:20:30,838
эрүүгийн эрх зүйн
хөдөлгөгч хүч болохынхоо хувьд

343
00:20:30,838 --> 00:20:34,935
оруулсан санхүүжилтийнхээ түвшинд
чамлалтгүй үр дүн үзүүлсэн.

344
00:20:34,935 --> 00:20:38,138
Тэгээд эдгээр улс орнууд, 
ялангуяа дундаж давхаргынхан

345
00:20:38,138 --> 00:20:41,282
эдгээр тогтворгүй байдал,
аюулгүй байдлын хувьчлалыг хараад

346
00:20:41,282 --> 00:20:45,150
ирээдүйдээ огт итгэлгүй болчихсон хүмүүст

347
00:20:45,150 --> 00:20:48,341
боломж байгаа, өөрчлөлтөд хүрэх
зам байгаа гэж бодож байна.

348
00:20:48,341 --> 00:20:53,418
KA: Үүнийг бий болгохын тулд гинжний
бүх хэсгийг харах хэрэгтэй байх.

349
00:20:53,421 --> 00:20:55,676
Цагдаа, тэгээд өөр хэн байдаг вэ?

350
00:20:55,676 --> 00:20:57,957
ГХ: Хууль сахиулах нь мэдээж

351
00:20:57,957 --> 00:20:59,400
цагдаагаас эхэлнэ.

352
00:20:59,400 --> 00:21:02,083
Тэд бол эрх зүйн гол зангидагч хүч.

353
00:21:02,083 --> 00:21:04,030
Гэвч тэд зүгээр прокурорт,

354
00:21:04,030 --> 00:21:06,265
прокурор нь цааш шүүхэд
дамжуулаад л орхичихдог.

355
00:21:06,265 --> 00:21:08,847
Эдгээр үе шатуудад хүчирхийллийг
даван туулагчийг

356
00:21:08,847 --> 00:21:10,863
нийгмийн үйлчилгээ
дэмжих хэрэгтэй болдог.

357
00:21:10,863 --> 00:21:13,675
Тийм учраас эдгээрийг бүгдийг нь
нэгтсэн аргачлал хэрэгтэй.

358
00:21:13,675 --> 00:21:16,436
Өмнө нь шүүхийг сургасан ч

359
00:21:16,436 --> 00:21:19,590
энгийн ард иргэдийг маш сайн
хуулийн хэрэгжилтээр хамгаалахын оронд

360
00:21:19,590 --> 00:21:22,027
цагдаагаас хангалтгүй
баримт нотолгоо ирэх эсвэл

361
00:21:22,027 --> 00:21:24,615
мансууруулах бодис ба
алан хядах үйл ажиллагаанаас болж

362
00:21:24,615 --> 00:21:26,924
цагдаагийн оролцоо бага байх
тохиолдлууд байсан.

363
00:21:26,924 --> 00:21:28,949
Eр нь бүгдийг оролцуулах нь нэн чухал.

364
00:21:28,949 --> 00:21:32,091
Нэн ядуу орчинд хуулийн хэрэгжилтийг

365
00:21:32,091 --> 00:21:34,274
биднийх шиг хэмжээнд байлгаж болно.

366
00:21:34,274 --> 00:21:37,096
Манайд хүртэл төгс биш ч гэлээ

367
00:21:37,096 --> 00:21:40,228
911 рүү залгахад хэн нэгэн танд

368
00:21:40,228 --> 00:21:43,264
тусалж магадгүй гэдгийг
мэдэх сайхан хэрэг шүү.

369
00:21:43,264 --> 00:21:46,247
KA: Гари, та өөрийн ном болон
өнөөдрийн энэхүү илтгэлээрээ

370
00:21:46,247 --> 00:21:49,414
үүнийг дэлхий нийтийн анхааралд
аваачиж чадсан гэж би бодож байна.

371
00:21:49,414 --> 00:21:50,505
Маш их баярлалаа.

372
00:21:50,505 --> 00:21:51,281
Гари Хоген.

373
00:21:51,281 --> 00:21:53,114
(Алга ташилт)