1
00:00:05,634 --> 00:00:07,534
Czy wyglądam dla was realnie?

2
00:00:08,133 --> 00:00:09,341
Mam taką nadzieję.

3
00:00:09,797 --> 00:00:11,600
Nie wiem, czy to widzicie,

4
00:00:11,624 --> 00:00:15,043
ale będę patrzeć przed siebie
i wierzyć, że tam jesteście.

5
00:00:15,802 --> 00:00:18,566
Narysowałam przed sobą 
na piasku półokrąg,

6
00:00:18,590 --> 00:00:21,945
żeby poza niego nie wyjść,
bo wyglądałoby to, jakbym się unosiła.

7
00:00:26,433 --> 00:00:28,061
Stoję teraz

8
00:00:29,132 --> 00:00:30,283
na świeżym powietrzu,

9
00:00:30,307 --> 00:00:32,172
na plaży pod palmą,

10
00:00:33,949 --> 00:00:36,615
dokładnie w tym miejscu, 
gdzie kiedyś była ta scena.

11
00:00:38,160 --> 00:00:39,734
Mam z wami 12 minut.

12
00:00:40,581 --> 00:00:42,043
Ustawiłam limit.

13
00:00:42,310 --> 00:00:44,919
Moja żona Navid powiedziała kiedyś,

14
00:00:44,919 --> 00:00:48,030
że nieskończone możliwości 
to największy wróg twórcy.

15
00:00:48,633 --> 00:00:50,023
Na przykład ta suknia.

16
00:00:50,023 --> 00:00:51,534
Prosiłam ją o projekt czegoś,

17
00:00:51,534 --> 00:00:54,887
co przypominałoby strój kapłana
z Kairu w XXIII wieku.

18
00:00:54,911 --> 00:00:57,943
Ale miałyśmy na to tylko 3 dni,

19
00:00:57,967 --> 00:00:59,671
a jedynym materiałem do dyspozycji

20
00:00:59,695 --> 00:01:02,416
była stara poszewka, 
którą zostawił poprzedni lokator.

21
00:01:02,440 --> 00:01:05,915
Ale uszyła ją i suknia jest idealna.

22
00:01:07,010 --> 00:01:08,677
Spojrzała na nią i powiedziała:

23
00:01:09,664 --> 00:01:12,334
"dowód na to, że tworzenie
wymaga ograniczeń".

24
00:01:15,727 --> 00:01:18,168
W te 12 minut

25
00:01:19,072 --> 00:01:21,843
opowiem wam o moim
największym odkryciu.

26
00:01:24,822 --> 00:01:28,266
Całe życie moją
obsesją była nieśmiertelność,

27
00:01:29,256 --> 00:01:31,391
wiem, że dla wielu z was również.

28
00:01:33,848 --> 00:01:36,787
Ucieszy was pewnie,
że wasze badania się opłaciły.

29
00:01:38,160 --> 00:01:40,398
Mam 318 lat.

30
00:01:41,486 --> 00:01:45,257
Obecnie średnia długość życia to 432 lata,

31
00:01:45,281 --> 00:01:48,561
a ja pracuję nad przedłużeniem go
do nieskończoności.

32
00:01:49,363 --> 00:01:51,850
Nigdy nie wątpiłam,

33
00:01:51,874 --> 00:01:54,816
że kiedyś osiągniemy pożądany wiek.

34
00:01:56,959 --> 00:01:58,809
Jednak wciąż dzieje się na odwrót:

35
00:01:58,809 --> 00:02:01,063
im dłużej żyjemy, 
tym dłużej chcemy żyć,

36
00:02:01,087 --> 00:02:02,715
tym mniej pragniemy umrzeć.

37
00:02:03,974 --> 00:02:05,739
Czy ktoś może nas za to winić?

38
00:02:06,183 --> 00:02:09,441
Wszechświat jest ogromny.

39
00:02:10,548 --> 00:02:12,454
Wciąż jest coś nowego do odkrycia.

40
00:02:12,478 --> 00:02:14,123
Na przykład wczoraj przeczytałam,

41
00:02:14,123 --> 00:02:16,887
że na Europie, księżycu Jowisza
można wynająć łódź

42
00:02:16,887 --> 00:02:18,851
i pływać od wyspy do wyspy,

43
00:02:18,875 --> 00:02:22,108
a na niektórych wyspach są wioski,
które można odwiedzić

44
00:02:22,132 --> 00:02:24,921
i spać w cieniu Jowisza.

45
00:02:24,945 --> 00:02:28,992
Na jednej wyspie mieszka bard,

46
00:02:29,016 --> 00:02:31,493
który gra oceanowi na mandolinie.

47
00:02:31,517 --> 00:02:33,857
Są też bezludne wyspy,

48
00:02:34,456 --> 00:02:35,862
które nie znają człowieka,

49
00:02:35,886 --> 00:02:39,711
więc płyniesz tam, żeby poczuć piasek,

50
00:02:39,735 --> 00:02:42,337
którego nie dotykała jeszcze ludzka stopa.

51
00:02:43,309 --> 00:02:45,870
Można spędzić 400 lat, robiąc tylko to.

52
00:02:51,627 --> 00:02:54,044
Teraz Księżyc wschodzi
na północnym-wschodzie.

53
00:02:55,013 --> 00:02:57,164
Gołym okiem widzę na nim miasta.

54
00:02:57,188 --> 00:02:59,300
Są połączone ze sobą
jak system nerwowy:

55
00:03:00,332 --> 00:03:05,825
Meriapolis na biegunie południowym,
Ramachandran na równiku,

56
00:03:06,956 --> 00:03:09,962
Nowy Teheran na Oceanie Spokoju.

57
00:03:12,334 --> 00:03:14,448
Tam poznałam Navid.

58
00:03:14,472 --> 00:03:16,457
Obie byłyśmy artystkami ze śródmieścia.

59
00:03:17,968 --> 00:03:20,838
Tamtego dnia mijałyśmy się na Placu Azadi,

60
00:03:20,838 --> 00:03:22,690
przypadkiem wpadłyśmy na siebie.

61
00:03:22,690 --> 00:03:24,439
Odwróciłam się, żeby ją przeprosić,

62
00:03:24,439 --> 00:03:28,578
a ona ani się nie przywitała,
ani nie przedstawiła,

63
00:03:28,602 --> 00:03:32,710
powiedziała tylko: "jak myślisz, dlaczego
nie przeniknęłyśmy się nawzajem?".

64
00:03:34,101 --> 00:03:38,339
Moją pierwszą myślą było
"Kim ty niby jesteś?".

65
00:03:38,363 --> 00:03:40,385
Ale potem zirytowałam się jej pytaniem,

66
00:03:40,409 --> 00:03:42,201
bo odpowiedź była bardzo prosta.

67
00:03:42,898 --> 00:03:45,308
"Nie przeniknęłyśmy się nawzajem,

68
00:03:45,332 --> 00:03:47,576
bo atomy posiadają masę

69
00:03:47,600 --> 00:03:50,133
i przestrzeń
między cząstkami elementarnymi

70
00:03:50,133 --> 00:03:53,369
jest wypełniona energią przyciągania,
która ma też właściwości masy,

71
00:03:53,393 --> 00:03:55,573
wiemy to od 800 lat".

72
00:03:57,919 --> 00:03:59,875
Pewnie miała wtedy ochotę

73
00:03:59,899 --> 00:04:01,787
na droczenie się z nieznajomymi.

74
00:04:01,811 --> 00:04:03,700
Albo po prostu ze mną flirtowała,

75
00:04:03,724 --> 00:04:07,095
bo spojrzała na mnie i powiedziała: 
"myślałam, że tak powiesz.

76
00:04:08,636 --> 00:04:09,787
Pomyśl głębiej".

77
00:04:09,811 --> 00:04:11,334
Potem zdjęła pasek,

78
00:04:11,334 --> 00:04:14,837
ten który mam teraz na sobie,

79
00:04:16,408 --> 00:04:17,583
i powiedziała:

80
00:04:20,607 --> 00:04:24,372
"Nasz wszechświat jest zbudowany tak,
że cząsteczki mają masę.

81
00:04:26,769 --> 00:04:28,714
Bez tego podstawowego ograniczenia

82
00:04:28,714 --> 00:04:31,777
po prostu przeniknęłybyśmy
przez siebie z prędkością światła,

83
00:04:31,801 --> 00:04:34,191
nie zdając sobie nawet z tego sprawy".

84
00:04:36,239 --> 00:04:38,375
Tak zaczęła się nasza miłość.

85
00:04:46,128 --> 00:04:47,588
Navid i ja

86
00:04:49,239 --> 00:04:51,731
zawsze miałyśmy o czym rozmawiać.

87
00:04:53,310 --> 00:04:54,476
Zawsze.

88
00:04:55,100 --> 00:04:56,252
To było niesamowite.

89
00:04:56,276 --> 00:05:00,810
Jakbyśmy obie były bohaterkami,
wspinającymi się razem na łańcuch górski

90
00:05:00,834 --> 00:05:03,289
i zdobywającymi nowe perspektywy

91
00:05:03,313 --> 00:05:06,309
oraz nowe, perfekcyjne konstelacje słów

92
00:05:06,333 --> 00:05:08,084
przychodzące do nas, by je opisać,

93
00:05:08,084 --> 00:05:10,878
zapominane równie szybko, jak powstały,

94
00:05:10,878 --> 00:05:13,903
porzucone, gdy my ruszałyśmy
ku następnym, naprzód i w górę.

95
00:05:13,903 --> 00:05:17,721
Raz Navid stwierdziła, że nasze rozmowy
przypominają robienie chleba,

96
00:05:17,745 --> 00:05:21,264
gdzie do ciasta dodaje się
odrobinę więcej mąki

97
00:05:21,288 --> 00:05:22,737
i odrobinę więcej wody,

98
00:05:22,761 --> 00:05:24,714
wyrabia i przekłada,

99
00:05:24,738 --> 00:05:28,412
ale w końcu nie wypieka.

100
00:05:32,589 --> 00:05:36,018
Jeśli moją obsesją było wieczne życie,
obsesją Navid był dotyk.

101
00:05:38,772 --> 00:05:40,788
Miała do tego dryg.

102
00:05:41,502 --> 00:05:43,839
Dotyczyły go wszystkie jej prace.

103
00:05:45,383 --> 00:05:47,589
Moje ciało było dla niej jak płótno,

104
00:05:47,613 --> 00:05:52,234
przesuwała po mojej twarzy
palcami tak wolno,

105
00:05:52,258 --> 00:05:54,241
że prawie nie czułam ich ruchu.

106
00:05:54,265 --> 00:05:56,938
Miała obsesję na punkcie momentu,

107
00:05:56,962 --> 00:06:00,840
gdy zacierała mi się różnica
między naszymi ciałami.

108
00:06:03,721 --> 00:06:06,716
Czasem leżała wbijając we mnie ramię,

109
00:06:06,740 --> 00:06:09,631
i mówiła: "Pilar, czemu to takie miłe?".

110
00:06:11,009 --> 00:06:12,592
Odpowiadałam: "Nie wiem!".

111
00:06:15,640 --> 00:06:19,626
Zawsze miała niepoważną odpowiedź
na swoje niepoważne pytanie,

112
00:06:21,033 --> 00:06:23,597
ale do dziś pamiętam jedną:

113
00:06:25,029 --> 00:06:26,550
"To miłe dlatego,

114
00:06:26,574 --> 00:06:29,354
że wszechświat wybrał swoje ograniczenia,

115
00:06:29,378 --> 00:06:30,663
a my jesteśmy jego sztuką".

116
00:06:41,677 --> 00:06:44,702
Zabawne, jak twoja wizja przyszłości

117
00:06:44,702 --> 00:06:46,707
będzie się różnić od rzeczywistości.

118
00:06:48,169 --> 00:06:51,273
W waszych czasach naukowcy myśleli, 
że ludzi można zamrozić

119
00:06:51,297 --> 00:06:52,629
i obudzić w przyszłości.

120
00:06:53,761 --> 00:06:56,471
Udało się, ale potem ci ludzie umarli.

121
00:06:59,083 --> 00:07:02,843
Wasi naukowcy myśleli,
że można przeszczepiać organy

122
00:07:02,867 --> 00:07:05,120
i wydłużać życie o setki lat.

123
00:07:06,311 --> 00:07:07,657
Tak się stało,

124
00:07:07,681 --> 00:07:09,683
ale ludzie w końcu i tak umarli.

125
00:07:11,381 --> 00:07:14,771
W waszym czasie Ziemia
to jedyne miejsce, gdzie żyją ludzie.

126
00:07:17,826 --> 00:07:21,211
W moim czasie na Ziemię
przyjeżdża się, by umrzeć.

127
00:07:25,539 --> 00:07:29,059
Gdy Navid zaczęła mieć objawy,

128
00:07:29,083 --> 00:07:31,515
przyjaciele myśleli,
że zrobię to, co wszyscy,

129
00:07:31,539 --> 00:07:33,674
czyli pożegnam ją i wyślę na Ziemię,

130
00:07:34,517 --> 00:07:37,732
żeby nikt nie musiał jej oglądać,

131
00:07:37,756 --> 00:07:41,492
być z nią i myśleć o niej i jej...

132
00:07:42,225 --> 00:07:43,858
porażce w kontynuowaniu życia.

133
00:07:48,811 --> 00:07:49,995
Najbardziej nie chcieli

134
00:07:50,019 --> 00:07:52,796
przebywać koło jej fizycznego ciała.

135
00:07:52,820 --> 00:07:55,824
Mówili o nim "przemijające",

136
00:07:56,536 --> 00:07:58,801
choć w niej budziło fascynację

137
00:07:58,825 --> 00:08:00,948
ciało i jego przemiany,

138
00:08:00,972 --> 00:08:04,845
podążanie za prawami natury, 
dzień po dniu, niezależnie od jej woli.

139
00:08:08,481 --> 00:08:10,051
Wysłałam Navid na Ziemię.

140
00:08:11,948 --> 00:08:13,355
Ale poleciałam razem z nią.

141
00:08:14,600 --> 00:08:17,909
Przyjaciel tuż przed odlotem powiedział:

142
00:08:18,192 --> 00:08:19,739
"Myślę że to aroganckie,

143
00:08:21,080 --> 00:08:24,953
jakby ciebie nie dotyczyły zasady,
jakby wasza miłość była wyjątkowa".

144
00:08:27,497 --> 00:08:28,720
Tak było.

145
00:08:32,468 --> 00:08:33,858
Więc nawet tutaj na Ziemi

146
00:08:33,882 --> 00:08:36,579
nadal pracowałam nad wydłużaniem życia.

147
00:08:37,198 --> 00:08:38,349
Nie wpadłam na to,

148
00:08:38,373 --> 00:08:40,416
że można zareagować inaczej.

149
00:08:40,440 --> 00:08:42,979
Ciągle myślałam o tym, 
co powiedziała mi Navid

150
00:08:43,003 --> 00:08:44,742
tamtego dnia na Azadi Square,

151
00:08:44,766 --> 00:08:46,707
że bez elementarnego ograniczenia,

152
00:08:47,166 --> 00:08:49,786
czyli wszechświata, 
który powiązał masę z materią,

153
00:08:49,786 --> 00:08:51,183
byśmy nie istniały.

154
00:08:53,481 --> 00:08:54,652
To jedna zasada.

155
00:08:54,676 --> 00:08:58,564
Kolejna zasada mówi,
że masa podlega entropii.

156
00:08:59,929 --> 00:09:02,700
W tym wszechświecie
nie można istnieć bez masy.

157
00:09:02,724 --> 00:09:04,406
Wiem o tym. Próbowałam wszystkiego.

158
00:09:04,430 --> 00:09:08,569
Próbowałam stworzyć fotonowe pudło
ze zmienionym polem Higgsa.

159
00:09:09,043 --> 00:09:13,175
Próbowałam nagrać wszystkie 
subatomowe ruchy w ciała

160
00:09:13,199 --> 00:09:14,986
i odtwarzać je w zapętleniu.

161
00:09:15,010 --> 00:09:16,191
Nic nie działało.

162
00:09:21,184 --> 00:09:26,944
Wreszcie stworzyłam wewnątrz ciała
zwinięty wymiar,

163
00:09:26,968 --> 00:09:31,299
w którym czas płynął
nieskończenie wolniej,

164
00:09:32,635 --> 00:09:35,718
ale którego projekcja poruszała
się w normalnym czasie.

165
00:09:37,400 --> 00:09:41,059
W naszym wszechświecie takie ciało
wyglądałoby jak hologram:

166
00:09:43,215 --> 00:09:44,604
niby tutaj, ale jednak nie.

167
00:09:49,166 --> 00:09:51,081
Gdy stwierdziłam, że mi się udało,

168
00:09:51,987 --> 00:09:53,843
pobiegłam do jej pokoju,

169
00:09:53,867 --> 00:09:56,061
tak szczęśliwa, że jej o tym powiem,

170
00:09:56,838 --> 00:09:59,696
ruchem, który w przestrzeni
wydawał się normalny

171
00:10:00,366 --> 00:10:01,704
nawet dla mnie.

172
00:10:03,950 --> 00:10:05,585
Chciałam się koło niej położyć,

173
00:10:07,262 --> 00:10:09,594
ale oczywiście przez nią przeniknęłam.

174
00:10:16,303 --> 00:10:18,488
Znalazłam drogę do wiecznego życia

175
00:10:20,118 --> 00:10:23,042
kosztem jedynej rzeczy, 
którą Navid kochała najbardziej:

176
00:10:23,042 --> 00:10:26,128
dotykania i bycia dotykaną.

177
00:10:29,939 --> 00:10:31,286
Wyrzuciła mnie.

178
00:10:36,420 --> 00:10:38,412
Jednak nadal mogłam patrzeć.

179
00:10:39,748 --> 00:10:41,480
Ludzie żyją teraz 400 lat,

180
00:10:41,504 --> 00:10:42,882
ale nadal umieramy.

181
00:10:42,906 --> 00:10:45,114
Kiedy nadchodzi śmierć,

182
00:10:46,342 --> 00:10:49,597
umierający nadal skubią pościel,

183
00:10:52,319 --> 00:10:56,130
niebieskie i czerwone wykwity
pokrywają ich ręce,

184
00:10:57,254 --> 00:11:01,332
oddychają coraz rzadziej,

185
00:11:01,332 --> 00:11:03,981
jakby zasypiali.

186
00:11:09,780 --> 00:11:11,034
Zawsze myślałam,

187
00:11:11,796 --> 00:11:13,890
że to przygoda nadaje znaczenie życiu.

188
00:11:15,476 --> 00:11:17,869
Że śmierć to tylko problem,

189
00:11:17,893 --> 00:11:20,361
na który nie znaleźliśmy
jeszcze rozwiązania.

190
00:11:24,594 --> 00:11:27,297
Ale może życie ma znaczenie
tylko dlatego, że się kończy.

191
00:11:28,221 --> 00:11:29,544
Może chodzi o ten paradoks:

192
00:11:29,568 --> 00:11:33,419
ograniczenia nie ograniczają,
dają idealną wolność.

193
00:11:39,175 --> 00:11:40,435
(Westchnienie)

194
00:11:45,963 --> 00:11:47,987
Dziś rano była burza.

195
00:11:48,011 --> 00:11:50,114
Prognozują jeszcze jedną w nocy,

196
00:11:50,114 --> 00:11:51,637
ale teraz niebo jest czyste.

197
00:11:52,937 --> 00:11:54,290
Nie czuję tutaj wiatru,

198
00:11:54,314 --> 00:11:57,678
lecz jedna z przechodzących opiekunek

199
00:11:57,702 --> 00:12:00,845
powiedziała, że jest ciepły
jak stopione masło.

200
00:12:03,464 --> 00:12:05,175
Odpowiedź godna mojej żony.

201
00:12:10,861 --> 00:12:13,706
Muszę odnaleźć powrotną drogę
do mojego fizycznego ciała.

202
00:12:16,922 --> 00:12:20,922
Do tego czasu zajmę
tylko tę przestrzeń, którą mi dajecie.