0:00:01.000,0:00:03.000
Wiem, co sobie myślicie.

0:00:03.000,0:00:05.000
Że zgubiłam drogę

0:00:05.000,0:00:07.000
i ktoś za chwilę wejdzie na scenę,

0:00:07.000,0:00:09.000
by taktownie zaprowadzić mnie za swoje miejsce.

0:00:09.000,0:00:15.000
(Brawa)

0:00:15.000,0:00:18.000
Często mi się do przydarza w Dubaju.

0:00:18.000,0:00:20.000
"Czy kochana pani jest na urlopie?"

0:00:20.000,0:00:22.000
(Śmiech)

0:00:22.000,0:00:25.000
"W odwiedzinach u dzieci?"

0:00:25.000,0:00:27.000
"Jak długo pani zostaje?"

0:00:27.000,0:00:30.000
Cóż, mam nadzieję, że jeszcze przez jakiś czas.

0:00:30.000,0:00:33.000
Mieszkam i pracuję jako nauczycielka w Zatoce Perskiej

0:00:33.000,0:00:35.000
od 30 lat.

0:00:35.000,0:00:39.000
(Brawa)

0:00:39.000,0:00:43.000
Przez ten czas byłam światkiem wielu zmian.

0:00:43.000,0:00:45.000
Ich ilość

0:00:45.000,0:00:47.000
jest dość zaskakująca.

0:00:47.000,0:00:49.000
Zamierzam dziś mówić

0:00:49.000,0:00:51.000
o utracie języków

0:00:51.000,0:00:54.000
i globalizacji angielskiego.

0:00:54.000,0:00:56.000
Chcę wam opowiedzieć o mojej przyjaciółce,

0:00:56.000,0:00:59.000
uczącej dorosłych angielskiego w Abu Dhabi.

0:00:59.000,0:01:01.000
Otóż pewnego dnia

0:01:01.000,0:01:03.000
postanowiła zabrać ich do ogrodu,

0:01:03.000,0:01:05.000
żeby nauczyć ich słownictwa przyrodniczego.

0:01:05.000,0:01:07.000
Ale w rezultacie to ona nauczyła się

0:01:07.000,0:01:09.000
wszystkich arabskich nazw lokalnych roślin

0:01:09.000,0:01:11.000
oraz ich zastosowań –

0:01:11.000,0:01:14.000
w medycynie, kosmetykach,

0:01:14.000,0:01:17.000
kuchni i zielarstwie.

0:01:17.000,0:01:19.000
Jak jej uczniowie zdobyli tę wiedzę?

0:01:19.000,0:01:21.000
Oczywiście, od swoich dziadków,

0:01:21.000,0:01:24.000
czy nawet pradziadków.

0:01:24.000,0:01:27.000
Nie muszę wam mówić, jak ważna jest

0:01:27.000,0:01:29.000
komunikacja

0:01:29.000,0:01:31.000
międzypokoleniowa.

0:01:31.000,0:01:33.000
Jednak obecnie, niestety,

0:01:33.000,0:01:35.000
języki wymierają

0:01:35.000,0:01:37.000
w bezprecedensowym tempie.

0:01:37.000,0:01:40.000
Co 14 dni umiera jakiś język.

0:01:41.000,0:01:43.000
A jednocześnie

0:01:43.000,0:01:45.000
angielski bezdyskusyjnie jest językiem globalnym.

0:01:45.000,0:01:47.000
Czy może to mieć jakiś związek?

0:01:47.000,0:01:49.000
Cóż, nie wiem.

0:01:49.000,0:01:52.000
Ale wiem, że widziałam wiele zmian.

0:01:52.000,0:01:55.000
Gdy pierwszy raz przyjechałam do Zatoki, byłam w Kuwejcie

0:01:55.000,0:01:58.000
w czasie, gdy była to praca w trudnych warunkach.

0:01:58.000,0:02:00.000
Właściwie nie tak dawno temu.

0:02:00.000,0:02:03.000
Czyli nieco za wcześnie.

0:02:03.000,0:02:05.000
W każdym razie

0:02:05.000,0:02:07.000
zatrudnił mnie British Council

0:02:07.000,0:02:09.000
razem z około 25 innych nauczycieli.

0:02:09.000,0:02:11.000
Byliśmy pierwszymi niemuzułmanami

0:02:11.000,0:02:14.000
uczącymi w państwowych szkołach w Kuwejcie.

0:02:14.000,0:02:16.000
Sprowadzono nas, by uczyć angielskiego,

0:02:16.000,0:02:20.000
ponieważ rząd chciał modernizować kraj

0:02:20.000,0:02:23.000
i dać obywatelom więcej możliwości przez edukację.

0:02:23.000,0:02:25.000
Oczywiście, Wielka Brytania czerpała korzyści

0:02:25.000,0:02:28.000
z tego wspaniałego bogactwa ropy.

0:02:28.000,0:02:30.000
Dobrze.

0:02:30.000,0:02:33.000
To była pierwsza zmiana, którą zauważyłam –

0:02:33.000,0:02:35.000
jak nauczanie angielskiego

0:02:35.000,0:02:37.000
stało się,

0:02:37.000,0:02:41.000
z praktyki korzystnej dla obu stron,

0:02:41.000,0:02:44.000
olbrzymim międzynarodowym biznesem, jakim jest dzisiaj.

0:02:44.000,0:02:48.000
Już nie tylko językiem obcym w programie szkół

0:02:48.000,0:02:50.000
i już nie domeną

0:02:50.000,0:02:52.000
jedynie matki Anglii.

0:02:52.000,0:02:54.000
Stało się przedsięwzięciem przynoszącym zyski

0:02:54.000,0:02:57.000
każdemu anglojęzycznemu narodowi na ziemi.

0:02:57.000,0:02:59.000
I czemu nie?

0:02:59.000,0:03:02.000
W końcu najlepsze wykształcenie –

0:03:02.000,0:03:05.000
według ostatnich rankingów uniwersytów świata –

0:03:05.000,0:03:07.000
dają uniwersytety

0:03:07.000,0:03:11.000
Wielkiej Brytanii i USA.

0:03:11.000,0:03:15.000
Zatem każdy, naturalnie, chce mieć anglojęzyczne wykształcenie.

0:03:15.000,0:03:17.000
Ale jeśli nie jest się rodzimym użytkownikiem języka,

0:03:17.000,0:03:19.000
trzeba zdać test.

0:03:19.000,0:03:21.000
Ale czy to w porządku,

0:03:21.000,0:03:23.000
odrzucić studenta

0:03:23.000,0:03:25.000
tylko na podstawie jego umiejętności językowych?

0:03:25.000,0:03:27.000
Może mamy do czynienia z informatykiem-naukowcem,

0:03:27.000,0:03:29.000
który jest geniuszem.

0:03:29.000,0:03:32.000
Czy musi on znać język tak samo jak na przykład prawnik?

0:03:32.000,0:03:35.000
Nie wydaje mi się.

0:03:36.000,0:03:39.000
My, nauczyciele angielskiego, odrzucamy ich nieustannie.

0:03:39.000,0:03:41.000
Stawiamy znak „Stop”

0:03:41.000,0:03:43.000
i zatrzymujemy ich w przedbiegach.

0:03:43.000,0:03:45.000
Nie mogą podążać za swoimi marzeniami,

0:03:45.000,0:03:48.000
dopóki nie nauczą się angielskiego.

0:03:49.000,0:03:52.000
Pozwólcie, że ujmę to w ten sposób:

0:03:52.000,0:03:56.000
jeśli spotkalibyśmy jednojęzycznego Holendra,

0:03:56.000,0:03:58.000
mającego lekarstwo na raka,

0:03:58.000,0:04:01.000
czy zamknęlibyśmu mu drogę do pracy na brytyjskim uniwersytecie?

0:04:01.000,0:04:03.000
Nie sądzę.

0:04:03.000,0:04:06.000
Ale tak naprawdę właśnie to robimy.

0:04:06.000,0:04:09.000
My, nauczyciele angielskiego, jesteśmy strażnikami wejścia.

0:04:09.000,0:04:12.000
Najpierw musicie nas przekonać,

0:04:12.000,0:04:15.000
że wasz angielski jest wystarczająco dobry.

0:04:16.000,0:04:18.000
Może to być zbyt niebezpieczne,

0:04:18.000,0:04:21.000
dać zbyt dużo władzy

0:04:21.000,0:04:23.000
wąskiej grupie społeczeństwa.

0:04:23.000,0:04:26.000
Może taka bariera byłaby zbyt uniwersalna.

0:04:26.000,0:04:28.000
Dobrze.

0:04:28.000,0:04:31.000
„Ale – jak pewnie sobie myślicie –

0:04:31.000,0:04:33.000
- co z dostępem do badań?

0:04:33.000,0:04:35.000
Wszystko jest po angielsku.”

0:04:35.000,0:04:37.000
Tak, książki są po angielsku,

0:04:37.000,0:04:39.000
czasopisma naukowe po angielsku,

0:04:39.000,0:04:42.000
ale to samospełniające się proroctwo.

0:04:42.000,0:04:44.000
Jest pożywką dla wymagania znajomości angielskiego.

0:04:44.000,0:04:46.000
I koło się toczy.

0:04:46.000,0:04:49.000
A ja chcę zapytać, co się stało z tłumaczeniem?

0:04:49.000,0:04:53.000
Jeśli pomyślimy o Złotym Wieku Islamu,

0:04:53.000,0:04:56.000
dużo wtedy tłumaczono.

0:04:56.000,0:04:59.000
Tłumaczono z łaciny i greki

0:04:59.000,0:05:01.000
na arabski, perski

0:05:01.000,0:05:03.000
i dalej

0:05:03.000,0:05:05.000
na germańskie języki Europy

0:05:05.000,0:05:07.000
i języki romańskie.

0:05:07.000,0:05:11.000
W ten sposób światło świeciło na Ciemne Wieki Europy.

0:05:12.000,0:05:14.000
Nie zrozumcie mnie źle.

0:05:14.000,0:05:16.000
Nie jestem przeciwniczką uczenia angielskiego,

0:05:16.000,0:05:18.000
drodzy nauczyciele angielskiego na całym świecie.

0:05:18.000,0:05:20.000
To wspaniałe, że mamy globalny język.

0:05:20.000,0:05:23.000
Potrzeba nam go dziś bardziej niż kiedykolwiek.

0:05:23.000,0:05:25.000
Jednak jestem przeciwniczką używania go

0:05:25.000,0:05:27.000
jako bariery.

0:05:27.000,0:05:30.000
Czy naprawdę chcemy mieć tylko 600 języków

0:05:30.000,0:05:33.000
i jeden główny, angielski, czy też chiński?

0:05:33.000,0:05:36.000
Potrzeba nam więcej. Gdzie postawimy granicę?

0:05:36.000,0:05:38.000
Obecny system

0:05:38.000,0:05:41.000
zrównuje inteligencję

0:05:41.000,0:05:44.000
ze znajomością angielskiego,

0:05:44.000,0:05:46.000
co jest dość przypadkowym kryterium.

0:05:46.000,0:05:52.000
(Brawa)

0:05:52.000,0:05:54.000
A ja pragnę przypomnieć wam,

0:05:54.000,0:05:57.000
że wielcy, na których barkach

0:05:57.000,0:05:59.000
opiera się dzisiejsza warstwa inteligencji,

0:05:59.000,0:06:01.000
nie musieli znać angielskiego,

0:06:01.000,0:06:03.000
nie musieli zdać egzaminu językowego.

0:06:03.000,0:06:06.000
Dowód – Einstein.

0:06:07.000,0:06:10.000
W szkole uważano zresztą, tak na marginesie, że Einstein kwalifikuje się na zajęcia wyrównawcze,

0:06:10.000,0:06:12.000
ponieważ w rzeczywistości był dyslektykiem.

0:06:12.000,0:06:14.000
Ale na szczęście dla świata

0:06:14.000,0:06:17.000
nie musiał zdać egzaminu z angielskiego,

0:06:17.000,0:06:20.000
ponieważ do roku 1964

0:06:20.000,0:06:22.000
nie było TOEFL-a,

0:06:22.000,0:06:24.000
amerykańskiego testu języka angielskiego.

0:06:24.000,0:06:26.000
Obecnie nastąpiła ich prawdziwa eksplozja.

0:06:26.000,0:06:29.000
Jest mnóstwo testów angielskiego

0:06:29.000,0:06:31.000
i całe miliony studentów

0:06:31.000,0:06:33.000
podchodzą do nich każdego roku.

0:06:33.000,0:06:35.000
Może sobie myślimy, i wy, i ja,

0:06:35.000,0:06:37.000
że takie wpisowe nie jest złe, jest całkiem w porządku,

0:06:37.000,0:06:39.000
jednak ma ono charakter prohibicyjny

0:06:39.000,0:06:41.000
dla tak wielu milionów biednych ludzi.

0:06:41.000,0:06:43.000
Więc w rezultacie od ręki ich odrzucamy.

0:06:43.000,0:06:46.000
(Brawa)

0:06:46.000,0:06:49.000
Przywodzi to na myśl nagłówek, jaki ostatnio widziałam:

0:06:49.000,0:06:51.000
„Wykształcenie: Wielki Podział.”

0:06:51.000,0:06:53.000
Rozumiem,

0:06:53.000,0:06:56.000
pojmuję, dlaczego ludzie koncentrują się na angielskim.

0:06:56.000,0:06:59.000
Chcą dać swoim dzieciom szanse na najlepsze życie.

0:07:00.000,0:07:03.000
A żeby tak się stało, potrzebują wykształcenia na Zachodzie.

0:07:03.000,0:07:05.000
Ponieważ, oczywiście, najlepsze kariery

0:07:05.000,0:07:08.000
mają ludzie po zachodnich uniwersytetach,

0:07:08.000,0:07:10.000
to, jak wyjaśniłam wcześniej,

0:07:10.000,0:07:12.000
jest błędnym kołem.

0:07:12.000,0:07:14.000
Dobrze.

0:07:14.000,0:07:16.000
Opowiem wam historię dwóch naukowców,

0:07:16.000,0:07:18.000
angielskich.

0:07:18.000,0:07:20.000
Przeprowadzali eksperyment

0:07:20.000,0:07:22.000
związany z genetyką

0:07:22.000,0:07:25.000
i przednimi i tylnymi kończynami zwierząt.

0:07:25.000,0:07:27.000
Ale nie mogli osiągnąć upragnionego wyniku.

0:07:27.000,0:07:29.000
Naprawdę nie wiedzieli, co robić,

0:07:29.000,0:07:32.000
dopóki nie pojawił sie niemiecki naukowiec,

0:07:32.000,0:07:35.000
który zwrócił im uwagę, że używają dwóch słów

0:07:35.000,0:07:37.000
na kończynę przednią i tylną,

0:07:37.000,0:07:41.000
podczas gdy w genetyce nie stosuje się tego rozróżnienia,

0:07:41.000,0:07:43.000
ani w języku niemieckim.

0:07:43.000,0:07:45.000
Tak więc, strzał w dziesiątkę,

0:07:45.000,0:07:47.000
problem rozwiązany.

0:07:47.000,0:07:49.000
Jeśli nie potrafimy objąć jakiejś idei,

0:07:49.000,0:07:52.000
stoimy w miejscu.

0:07:52.000,0:07:54.000
Ale jeśli inny język może ją objąć,

0:07:54.000,0:07:56.000
wtedy, dzięki współpracy,

0:07:56.000,0:07:59.000
możemy osiągnąć i nauczyć się wiele więcej.

0:08:01.000,0:08:03.000
Moja córka

0:08:03.000,0:08:06.000
przyjechała do Anglii z Kuwejtu,

0:08:06.000,0:08:09.000
gdzie uczyła się przyrody i matematyki po arabsku.

0:08:09.000,0:08:12.000
W arabskiej szkole o poziomie gimnazjum.

0:08:12.000,0:08:15.000
W swoim liceum musiała przetłumaczyć to, czego się nauczyła, na angielski.

0:08:15.000,0:08:17.000
Była najlepsza w klasie

0:08:17.000,0:08:19.000
z tych przedmiotów.

0:08:19.000,0:08:21.000
Co pokazuje nam,

0:08:21.000,0:08:23.000
że gdy studenci przyjeżdżają do nas z zagranicy,

0:08:23.000,0:08:25.000
możliwe, że niedostatecznie doceniamy

0:08:25.000,0:08:27.000
wiedzę,

0:08:27.000,0:08:30.000
którą posiadają we własnym języku.

0:08:30.000,0:08:32.000
Gdy język wymiera,

0:08:32.000,0:08:35.000
nie wiemy, co tracimy wraz z nim.

0:08:35.000,0:08:39.000
To jest tak – nie wiem, czy oglądaliście ostatnio CNN –

0:08:39.000,0:08:41.000
przyznali nagrodę Heroes

0:08:41.000,0:08:44.000
młodemu chłopakowi z Kenii,

0:08:44.000,0:08:47.000
który nie mógł uczyć się w nocy

0:08:47.000,0:08:49.000
jak i inne dzieci z jego wioski,

0:08:49.000,0:08:51.000
ponieważ lampa naftowa

0:08:51.000,0:08:53.000
dymiła i uszkodziła jego oczy.

0:08:53.000,0:08:56.000
Zresztą i tak zawsze brakowało nafty,

0:08:56.000,0:08:59.000
bo co można kupić za dolara dziennie?

0:08:59.000,0:09:01.000
Tak więc wynalazł

0:09:01.000,0:09:04.000
bezpłatną lampę słoneczną.

0:09:04.000,0:09:06.000
I teraz wszystkie dzieci z jego wioski

0:09:06.000,0:09:08.000
dostają w szkole takie same oceny,

0:09:08.000,0:09:12.000
jak dzieci, które mają w domu elektryczność.

0:09:12.000,0:09:18.000
(Brawa)

0:09:18.000,0:09:20.000
Gdy otrzymał nagrodę,

0:09:20.000,0:09:22.000
powiedział to piękne zdanie:

0:09:22.000,0:09:25.000
„Te dzieci mogą poprowadzić Afrykę z tego, czym jest dziś,

0:09:25.000,0:09:27.000
ciemnego kontynentu

0:09:27.000,0:09:29.000
do jasnego kontynentu.”

0:09:29.000,0:09:31.000
Prosty pomysł,

0:09:31.000,0:09:34.000
a może mieć tak dalekosiężne skutki.

0:09:35.000,0:09:37.000
Ludzie, którzy nie mają światła,

0:09:37.000,0:09:40.000
czy to fizycznego, czy metaforycznego,

0:09:40.000,0:09:43.000
nie mogą zdać naszych egzaminów,

0:09:43.000,0:09:46.000
a my możemy się nigdy nie dowiedzieć, co wiedzą.

0:09:46.000,0:09:49.000
Nie trzymajmy ich i siebie

0:09:49.000,0:09:51.000
w ciemności.

0:09:51.000,0:09:54.000
Świętujmy różnorodność.

0:09:54.000,0:09:57.000
Szanuj swój język.

0:09:57.000,0:10:01.000
Rozpowszechniaj dzięki niemu idee.

0:10:01.000,0:10:08.000
(Brawa)

0:10:08.000,0:10:10.000
Dziękuję bardzo.

0:10:10.000,0:10:13.000
(Brawa)