[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.37,0:00:04.03,Default,,0000,0000,0000,,IQ, yani genel zeka düzeyini\Nduymuşsunuzdur, Dialogue: 0,0:00:04.06,0:00:05.74,Default,,0000,0000,0000,,peki ya Psy-Q? Dialogue: 0,0:00:05.77,0:00:07.98,Default,,0000,0000,0000,,Davranışlarınızı neler belirliyor? Dialogue: 0,0:00:07.100,0:00:10.76,Default,,0000,0000,0000,,İnsanların davranışlarını\Ntahmin etmede ne kadar iyisiniz Dialogue: 0,0:00:10.78,0:00:12.03,Default,,0000,0000,0000,,hatta kendinizinkini? Dialogue: 0,0:00:12.05,0:00:15.18,Default,,0000,0000,0000,,Peki psikoloji hakkında bildiğinizi\Nsandığınızın ne kadarı yanlış? Dialogue: 0,0:00:15.20,0:00:18.55,Default,,0000,0000,0000,,En yaygın psikoloji mitlerini \Nsırayla görelim. Dialogue: 0,0:00:19.08,0:00:22.46,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen duymuşsunuzdur,\Nsöz konusu psikolojileri olduğunda Dialogue: 0,0:00:22.49,0:00:25.42,Default,,0000,0000,0000,,sanki erkekler Mars'tan, \Nkadınlar da Venüs'ten gelmiştir. Dialogue: 0,0:00:25.44,0:00:27.54,Default,,0000,0000,0000,,Erkekler ve kadınlar\Naslında ne kadar farklı? Dialogue: 0,0:00:27.56,0:00:29.55,Default,,0000,0000,0000,,Bunu çözmek için erkek ve kadınların Dialogue: 0,0:00:29.55,0:00:31.74,Default,,0000,0000,0000,,gerçekten farklı oldukları\Nbir şeyi ele alalım Dialogue: 0,0:00:31.76,0:00:35.04,Default,,0000,0000,0000,,ve aynı skalada psikolojik cinsiyet\Nfarklılıklarını grafiklendirelim. Dialogue: 0,0:00:35.06,0:00:36.39,Default,,0000,0000,0000,,Erkekler ve kadınlar Dialogue: 0,0:00:36.39,0:00:38.70,Default,,0000,0000,0000,,topu uzağa atabilme\Nkonusunda farklıdır. Dialogue: 0,0:00:38.72,0:00:40.61,Default,,0000,0000,0000,,Burada erkeklerin verilerine bakarsak Dialogue: 0,0:00:40.64,0:00:43.10,Default,,0000,0000,0000,,normal dağılım eğrisini görürüz. Dialogue: 0,0:00:43.13,0:00:46.19,Default,,0000,0000,0000,,Birkaç erkek topu uzağa atabilirken\Nbirkaçı da hiç uzağa atamıyor Dialogue: 0,0:00:46.19,0:00:48.10,Default,,0000,0000,0000,,ama çoğu ortalama bir uzaklık yakalıyor. Dialogue: 0,0:00:48.10,0:00:50.22,Default,,0000,0000,0000,,Kadınlar da aynı dağılımı gösteriyorlar Dialogue: 0,0:00:50.25,0:00:52.40,Default,,0000,0000,0000,,ama arada bayağı büyük bir fark var. Dialogue: 0,0:00:52.42,0:00:53.78,Default,,0000,0000,0000,,Aslında sıradan bir erkek, Dialogue: 0,0:00:53.78,0:00:56.60,Default,,0000,0000,0000,,topu tüm kadınların\N%98'inden daha uzağa atabilir. Dialogue: 0,0:00:56.62,0:01:00.05,Default,,0000,0000,0000,,O hâlde, aynı standarttaki\Npsikolojik cinsiyet farklılıklarının Dialogue: 0,0:01:00.07,0:01:01.58,Default,,0000,0000,0000,,nasıl göründüğüne bakalım. Dialogue: 0,0:01:02.50,0:01:04.07,Default,,0000,0000,0000,,Her psikolog yer yön ayrımsamada Dialogue: 0,0:01:04.09,0:01:06.66,Default,,0000,0000,0000,,erkeklerin kadınlardan daha iyi\Nolduğunu söyler, Dialogue: 0,0:01:06.68,0:01:09.27,Default,,0000,0000,0000,,yani harita okuma gibi şeyler\Nve doğru da. Dialogue: 0,0:01:09.29,0:01:11.79,Default,,0000,0000,0000,,Ama farklılığın boyutuna da \Nbir göz atalım. Dialogue: 0,0:01:11.82,0:01:14.97,Default,,0000,0000,0000,,Çok küçük; çizgiler birbirine çok yakın,\Nneredeyse çakışıyorlar. Dialogue: 0,0:01:14.100,0:01:18.80,Default,,0000,0000,0000,,Aslında sıradan bir kadın\Ntüm erkeklerin %33'ünden daha iyi, Dialogue: 0,0:01:18.83,0:01:20.94,Default,,0000,0000,0000,,elbette bu oran %50 olsaydı Dialogue: 0,0:01:20.96,0:01:23.17,Default,,0000,0000,0000,,o zaman iki cinsiyet \Ntamamen eşit olurdu. Dialogue: 0,0:01:23.57,0:01:27.29,Default,,0000,0000,0000,,Unutmamak gerekir ki\Nbu ve az sonra göstereceğim şey, Dialogue: 0,0:01:27.32,0:01:29.10,Default,,0000,0000,0000,,psikolojide şimdiye kadar keşfedilmiş Dialogue: 0,0:01:29.10,0:01:31.59,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse en büyük\Npsikolojik cinsiyet farklılıkları. Dialogue: 0,0:01:31.59,0:01:32.59,Default,,0000,0000,0000,,Sıradakine bakalım. Dialogue: 0,0:01:32.59,0:01:34.96,Default,,0000,0000,0000,,Psikologlar kadınların\Ndil ve dil bilgisinde Dialogue: 0,0:01:34.96,0:01:36.99,Default,,0000,0000,0000,,erkeklerden daha iyi olduğunu söyler. Dialogue: 0,0:01:37.02,0:01:39.49,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar standart bir dil bilgisi\Ntesti performansları. Dialogue: 0,0:01:39.49,0:01:41.17,Default,,0000,0000,0000,,Kadınlar ve erkekler. Dialogue: 0,0:01:41.20,0:01:43.14,Default,,0000,0000,0000,,Evet yine ortalamada kadınlar daha iyi Dialogue: 0,0:01:43.17,0:01:44.42,Default,,0000,0000,0000,,ama çizgiler öyle yakın ki Dialogue: 0,0:01:44.44,0:01:47.55,Default,,0000,0000,0000,,erkeklerin %33'ü\Nsıradan bir kadından daha iyi. Dialogue: 0,0:01:47.58,0:01:49.12,Default,,0000,0000,0000,,Aynı şekilde, oran %50 olsaydı Dialogue: 0,0:01:49.15,0:01:51.92,Default,,0000,0000,0000,,tam anlamıyla\Ncinsiyet eşitliğini gösterecekti. Dialogue: 0,0:01:52.34,0:01:54.42,Default,,0000,0000,0000,,Öyleyse tam da bir\NMars ve Venüs durumu yok. Dialogue: 0,0:01:54.45,0:01:56.100,Default,,0000,0000,0000,,Aksine Mars ve Snickers gibi bir durum: Dialogue: 0,0:01:57.02,0:02:00.69,Default,,0000,0000,0000,,Temel olarak aynılar ama belki de\Nbiri diğerinden biraz daha çılgın. Dialogue: 0,0:02:00.71,0:02:04.48,Default,,0000,0000,0000,,Kek yaparken resimli bir\Nyemek tarifi kitabı mı tercih edersiniz? Dialogue: 0,0:02:05.27,0:02:06.45,Default,,0000,0000,0000,,Evet, birkaç kişi var. Dialogue: 0,0:02:06.48,0:02:08.23,Default,,0000,0000,0000,,Bir arkadaşınızın tarif etmesini mi? Dialogue: 0,0:02:08.98,0:02:11.27,Default,,0000,0000,0000,,Yoksa deneyip kendi başınıza\Nhalletmeyi mi? Dialogue: 0,0:02:12.05,0:02:13.28,Default,,0000,0000,0000,,Bayağı fazla kişi var. Dialogue: 0,0:02:13.30,0:02:14.83,Default,,0000,0000,0000,,Pekala, eğer A dediyseniz Dialogue: 0,0:02:14.85,0:02:17.34,Default,,0000,0000,0000,,demek ki görsel bir öğrencisiniz, Dialogue: 0,0:02:17.36,0:02:20.63,Default,,0000,0000,0000,,bilgiyi en iyi görsel olarak\Nsunulduğunda öğreniyorsunuz. Dialogue: 0,0:02:20.66,0:02:23.31,Default,,0000,0000,0000,,B dediyseniz işitsel öğrencisiniz, Dialogue: 0,0:02:23.33,0:02:27.11,Default,,0000,0000,0000,,yani bilgiyi en iyi\Ndinleyerek öğrenirsiniz. Dialogue: 0,0:02:27.13,0:02:30.04,Default,,0000,0000,0000,,C dediyseniz de kinestetik öğrencisiniz, Dialogue: 0,0:02:30.06,0:02:33.45,Default,,0000,0000,0000,,yani en iyi, zorunda kalıp \Nkendiniz yaptığınızda öğrenirsiniz. Dialogue: 0,0:02:33.47,0:02:35.66,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bunlar bir yana,\Ntahmin ettiğiniz gibi Dialogue: 0,0:02:35.68,0:02:38.16,Default,,0000,0000,0000,,durum pek de öyle değil\Nçünkü hepsi tamamen mit. Dialogue: 0,0:02:38.16,0:02:42.26,Default,,0000,0000,0000,,Öğrenme şekilleri uydurma\Nve bilimsel kanıtları yok. Dialogue: 0,0:02:42.28,0:02:45.70,Default,,0000,0000,0000,,Bizse bunları sıkı takip edilen\Ndeneysel çalışmalardan anlıyoruz. Dialogue: 0,0:02:45.73,0:02:47.90,Default,,0000,0000,0000,,Öğrencilere öğrenmeleri için \Ntercih ettikleri Dialogue: 0,0:02:47.92,0:02:50.55,Default,,0000,0000,0000,,ya da tersi bir şekilde\Nmateryal verildiğinde Dialogue: 0,0:02:50.57,0:02:54.24,Default,,0000,0000,0000,,edindikleri bilgi miktarında\Npek değişim olmuyor. Dialogue: 0,0:02:54.26,0:02:56.04,Default,,0000,0000,0000,,Bir saniyeliğine düşünürseniz Dialogue: 0,0:02:56.04,0:02:58.12,Default,,0000,0000,0000,,doğru olduğu açıkça görülür. Dialogue: 0,0:02:58.12,0:03:02.61,Default,,0000,0000,0000,,En iyi sunum şekli size bağlı değil, Dialogue: 0,0:03:02.63,0:03:04.32,Default,,0000,0000,0000,,ne öğrenmeye çalıştığınıza bağlı. Dialogue: 0,0:03:04.35,0:03:06.15,Default,,0000,0000,0000,,Mesela araba kullanmayı Dialogue: 0,0:03:06.15,0:03:08.82,Default,,0000,0000,0000,,sadece ne yapmanız gerektiğini\Nsöyleyen birini dinleyerek Dialogue: 0,0:03:08.82,0:03:10.44,Default,,0000,0000,0000,,hiç denemeden öğrenebilir misiniz? Dialogue: 0,0:03:10.44,0:03:13.41,Default,,0000,0000,0000,,Çok bilinmeyenli denklemleri\Nzihinden hesaplayarak Dialogue: 0,0:03:13.41,0:03:15.41,Default,,0000,0000,0000,,ve hiç yazmadan çözebilir misiniz? Dialogue: 0,0:03:15.41,0:03:16.96,Default,,0000,0000,0000,,Kinestetik öğrenciyseniz Dialogue: 0,0:03:16.96,0:03:19.68,Default,,0000,0000,0000,,mimarlık sınavınıza\Naçıklayıcı dansla çalışabilir misiniz? Dialogue: 0,0:03:19.68,0:03:22.92,Default,,0000,0000,0000,,Hayır. Yapmanız gereken \Nöğrenilecek materyali Dialogue: 0,0:03:22.92,0:03:24.48,Default,,0000,0000,0000,,sunum şekline uyarlamak, Dialogue: 0,0:03:24.50,0:03:25.82,Default,,0000,0000,0000,,kendinize değil.\N Dialogue: 0,0:03:26.98,0:03:28.90,Default,,0000,0000,0000,,Çoğunuzun A seviye öğrencilersiniz, Dialogue: 0,0:03:28.92,0:03:31.22,Default,,0000,0000,0000,,Birçoğunuz GCSE sonuçlarını\Ndaha yeni aldı. Dialogue: 0,0:03:31.24,0:03:33.72,Default,,0000,0000,0000,,Umduğunuz notu alamadıysanız Dialogue: 0,0:03:33.74,0:03:36.03,Default,,0000,0000,0000,,bundan öğrenme şeklinizi\Nsorumlu tutamazsınız, Dialogue: 0,0:03:36.06,0:03:39.49,Default,,0000,0000,0000,,fakat genlerinizi\Nsorumlu tutmak isteyebilirsiniz. Dialogue: 0,0:03:39.52,0:03:43.41,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bunlar kısa süre önce\NUniversity College London'da bir çalışma Dialogue: 0,0:03:43.44,0:03:47.57,Default,,0000,0000,0000,,farklı öğrenciler ile\NGCSE sonuçları arasındaki Dialogue: 0,0:03:47.59,0:03:49.11,Default,,0000,0000,0000,,%58 farkın nedeninin Dialogue: 0,0:03:49.14,0:03:50.89,Default,,0000,0000,0000,,genetik faktörler olduğunu gösterdi. Dialogue: 0,0:03:50.91,0:03:54.21,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok doğru bir sayı gibi geliyor, \Npeki nasıl emin olabiliriz? Dialogue: 0,0:03:54.24,0:03:57.46,Default,,0000,0000,0000,,Pekala, genlerin ve dış etkilerin\Noranlarını çözümlemek istersek Dialogue: 0,0:03:57.48,0:03:59.58,Default,,0000,0000,0000,,yapabileceğimiz şey, Dialogue: 0,0:03:59.60,0:04:01.61,Default,,0000,0000,0000,,ikiz çalışması yapmaktır. Dialogue: 0,0:04:01.64,0:04:05.32,Default,,0000,0000,0000,,Tek yumurta ikizleri \Ndış etkilerin ve genlerinin Dialogue: 0,0:04:05.34,0:04:07.39,Default,,0000,0000,0000,,%100'ünü paylaşırken Dialogue: 0,0:04:07.41,0:04:10.86,Default,,0000,0000,0000,,çift yumurta ikizlerinde\Ndış etkilerin %100'ü aynı Dialogue: 0,0:04:10.88,0:04:14.43,Default,,0000,0000,0000,,fakat herhangi erkek ve kız kardeş gibi,\Ngenlerinin sadece %50'si ortaktır. Dialogue: 0,0:04:14.45,0:04:18.74,Default,,0000,0000,0000,,Dolayısıyla tek yumurta ikizlerinin\NGCSE sonuçlarındaki benzerliği Dialogue: 0,0:04:18.77,0:04:20.84,Default,,0000,0000,0000,,çift yumurta ikizleriyle kıyaslayarak, Dialogue: 0,0:04:20.86,0:04:22.24,Default,,0000,0000,0000,,biraz da ince hesap yaparak Dialogue: 0,0:04:22.26,0:04:26.24,Default,,0000,0000,0000,,farklılığın ve verimliliğin dış etkilere\Nve genlere ne kadar bağlı olduğu Dialogue: 0,0:04:26.26,0:04:27.94,Default,,0000,0000,0000,,ile ilgili bir fikir edinebiliriz. Dialogue: 0,0:04:27.97,0:04:31.39,Default,,0000,0000,0000,,Sonuç olarak %58 genlerle alakalıdır. Dialogue: 0,0:04:31.90,0:04:35.91,Default,,0000,0000,0000,,Bu sizin ve öğretmenlerinizin uğraşlarını\Nküçümseme anlamına gelmiyor. Dialogue: 0,0:04:35.93,0:04:38.78,Default,,0000,0000,0000,,Eğer GCSE sonucunuz\Ntam istediğiniz gibi değilse Dialogue: 0,0:04:38.78,0:04:41.22,Default,,0000,0000,0000,,o halde ebeveynlerinizi\Nsorumlu tutabilirsiniz Dialogue: 0,0:04:41.24,0:04:42.83,Default,,0000,0000,0000,,ya da en azından genlerini. Dialogue: 0,0:04:43.39,0:04:45.04,Default,,0000,0000,0000,,Sorumlu tutamayacağınız şey Dialogue: 0,0:04:45.06,0:04:47.61,Default,,0000,0000,0000,,sol beyinli veya sağ beyinli öğrenci olmak Dialogue: 0,0:04:47.63,0:04:49.57,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bu da bir mit. Dialogue: 0,0:04:49.59,0:04:52.86,Default,,0000,0000,0000,,Buradali mite göre sol beyin mantıksal, Dialogue: 0,0:04:52.88,0:04:54.57,Default,,0000,0000,0000,,denklemlerle arası iyi Dialogue: 0,0:04:54.60,0:04:58.07,Default,,0000,0000,0000,,ve sağ beyin daha yaratıcı,\Ndolayısıyla sağ beyin müzikte daha iyi. Dialogue: 0,0:04:58.07,0:04:59.24,Default,,0000,0000,0000,,Aynı şekilde bu da mit, Dialogue: 0,0:04:59.24,0:05:01.07,Default,,0000,0000,0000,,çünkü neredeyse yaptığınız her şey Dialogue: 0,0:05:01.09,0:05:03.91,Default,,0000,0000,0000,,beyninizin neredeyse tümünün\Nberaber çalışmasını gerektirir, Dialogue: 0,0:05:03.91,0:05:07.14,Default,,0000,0000,0000,,hatta en basitinden\Ngünlük konuşmalarınız bile. Dialogue: 0,0:05:07.69,0:05:10.57,Default,,0000,0000,0000,,Buna rağmen, bu mitin yaşamasının\Nbir sebebi belki de Dialogue: 0,0:05:10.59,0:05:12.96,Default,,0000,0000,0000,,ufak da olsa doğruluk payı olmasıdır. Dialogue: 0,0:05:12.98,0:05:15.68,Default,,0000,0000,0000,,Benzeri bir mit ise,\Nsol elini kullananların Dialogue: 0,0:05:15.68,0:05:17.99,Default,,0000,0000,0000,,sağ elini kullananlardan\Ndaha yaratıcı olduğudur. Dialogue: 0,0:05:18.02,0:05:21.45,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir bakıma doğrudur çünkü\Nbeyniniz zıt ellerinizi yönlendirir, Dialogue: 0,0:05:21.47,0:05:25.16,Default,,0000,0000,0000,,yani sol elini kullananlarda\Nbeynin sağ kısmı sol kısmından Dialogue: 0,0:05:25.19,0:05:26.98,Default,,0000,0000,0000,,biraz daha aktiftir, Dialogue: 0,0:05:27.01,0:05:29.52,Default,,0000,0000,0000,,yani sağ taraf daha yaratıcıdır görüşü. Dialogue: 0,0:05:29.54,0:05:31.27,Default,,0000,0000,0000,,Dolayısıyla sol elini kullananların Dialogue: 0,0:05:31.27,0:05:34.04,Default,,0000,0000,0000,,sağ elini kullananlardan\Ndaha yaratıcı olduğu doğru değil. Dialogue: 0,0:05:34.06,0:05:36.35,Default,,0000,0000,0000,,Doğru olan, iki elini kullanabilen Dialogue: 0,0:05:36.38,0:05:39.04,Default,,0000,0000,0000,,veya iki elini\Nfarklı işlerde kullanabilenlerin Dialogue: 0,0:05:39.06,0:05:42.82,Default,,0000,0000,0000,,tek elini kullananlardan\Ndaha yaratıcı olduğu, Dialogue: 0,0:05:42.84,0:05:45.11,Default,,0000,0000,0000,,çünkü iki eli kullanmak\Nbeynin her iki tarafının Dialogue: 0,0:05:45.11,0:05:47.33,Default,,0000,0000,0000,,birbiriyle çok fazla\Niletişimini gerektirir, Dialogue: 0,0:05:47.35,0:05:51.21,Default,,0000,0000,0000,,bu da esnek düşünmeyi içine alıyor gibi. Dialogue: 0,0:05:51.24,0:05:53.14,Default,,0000,0000,0000,,Yaratıcı solaklar miti\N Dialogue: 0,0:05:53.14,0:05:55.24,Default,,0000,0000,0000,,iki elini kullanabilme\Nyetisinin solaklarda Dialogue: 0,0:05:55.24,0:05:58.01,Default,,0000,0000,0000,,sağ elini kullananlardan\Ndaha yaygın olmasından doğar, Dialogue: 0,0:05:58.03,0:06:01.14,Default,,0000,0000,0000,,yani yaratıcı solaklar tezinin\Nufak da olsa doğruluk payı var Dialogue: 0,0:06:01.16,0:06:02.43,Default,,0000,0000,0000,,ama çok değil. Dialogue: 0,0:06:02.97,0:06:05.06,Default,,0000,0000,0000,,Benzer bir mite göre, duymuşsunuzdur, Dialogue: 0,0:06:05.08,0:06:07.37,Default,,0000,0000,0000,,beynimizin sadece \N%10'unu kullanıyoruz. Dialogue: 0,0:06:07.40,0:06:08.97,Default,,0000,0000,0000,,Bu da tamamen mit. Dialogue: 0,0:06:08.100,0:06:11.74,Default,,0000,0000,0000,,Hemen hemen yaptığımız her şeyde\Nen sıradan şeyde bile, Dialogue: 0,0:06:11.76,0:06:13.85,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse beynimizin tamamını kullanırız. Dialogue: 0,0:06:15.07,0:06:17.23,Default,,0000,0000,0000,,Bununla beraber çoğumuzun beyin gücünü\N Dialogue: 0,0:06:17.26,0:06:21.81,Default,,0000,0000,0000,,mümkün olduğu kadar çok \Nkullanmadığı da gerçek. Dialogue: 0,0:06:22.27,0:06:24.73,Default,,0000,0000,0000,,Peki beyin gücümüzü artırmak\Niçin ne yapabiliriz? Dialogue: 0,0:06:24.75,0:06:27.01,Default,,0000,0000,0000,,Belki biraz Mozart dinleyebiliriz. Dialogue: 0,0:06:27.03,0:06:29.64,Default,,0000,0000,0000,,Mozart etkisini duydunuz mu? Dialogue: 0,0:06:29.66,0:06:32.59,Default,,0000,0000,0000,,Yani Mozart'ı dinlemek zekayı açar Dialogue: 0,0:06:32.62,0:06:35.18,Default,,0000,0000,0000,,ve IQ testinde performansınızı artırır. Dialogue: 0,0:06:35.50,0:06:37.61,Default,,0000,0000,0000,,Aynı şekilde bu mitin de ilginç yanı, Dialogue: 0,0:06:37.64,0:06:41.05,Default,,0000,0000,0000,,aslında mit olmasına rağmen,\Nbiraz doğruluk payı olmasıdır. Dialogue: 0,0:06:41.07,0:06:43.33,Default,,0000,0000,0000,,İlk araştırmada birkaç dakika Dialogue: 0,0:06:43.36,0:06:46.41,Default,,0000,0000,0000,,Mozart dinletilen katılımcıların,\Nsonrasında yapılan Dialogue: 0,0:06:46.43,0:06:48.40,Default,,0000,0000,0000,,IQ testinde sessiz oturanlardan Dialogue: 0,0:06:48.42,0:06:51.58,Default,,0000,0000,0000,,daha başarılı olduğu görüldü. Dialogue: 0,0:06:52.03,0:06:55.64,Default,,0000,0000,0000,,Fakat sonraki araştırmaya\NMozart müziklerini sevenler Dialogue: 0,0:06:55.66,0:06:57.77,Default,,0000,0000,0000,,ve Stephen King'in korku hikayelerinin Dialogue: 0,0:06:57.77,0:06:59.75,Default,,0000,0000,0000,,hayranı olan bir grup alındı. Dialogue: 0,0:06:59.77,0:07:03.49,Default,,0000,0000,0000,,Katılımcılara müzik ya da\Nhikayeler dinletildi. Dialogue: 0,0:07:03.52,0:07:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Hikayelerdense Mozart'ı \Nseçen kişilerin IQ'sunda Dialogue: 0,0:07:06.02,0:07:08.81,Default,,0000,0000,0000,,hikayelerden çok Mozart'ı dinlemekten,\N Dialogue: 0,0:07:08.83,0:07:11.67,Default,,0000,0000,0000,,ama Mozart müziklerine \Nhikayeleri tercih edenlerin IQ'sunda Dialogue: 0,0:07:11.69,0:07:14.83,Default,,0000,0000,0000,,Mozart'tansa Stephen King \Nhikayeleri dinlemekten Dialogue: 0,0:07:14.85,0:07:16.04,Default,,0000,0000,0000,,dolayı yükselme oldu. Dialogue: 0,0:07:16.06,0:07:18.81,Default,,0000,0000,0000,,Demek ki, sevdiğiniz bir şeyi dinlemek Dialogue: 0,0:07:18.83,0:07:21.97,Default,,0000,0000,0000,,sizi bir derece canlandırır ve \Ndar kapsamlı işlerde Dialogue: 0,0:07:21.100,0:07:23.65,Default,,0000,0000,0000,,geçici olarak IQ'nuzu artırır. Dialogue: 0,0:07:23.68,0:07:26.02,Default,,0000,0000,0000,,Mozart dinlemek ya da \N Dialogue: 0,0:07:26.04,0:07:27.64,Default,,0000,0000,0000,,Stephen King hikayeleri dinlemek Dialogue: 0,0:07:27.67,0:07:30.76,Default,,0000,0000,0000,,sizi önünde sonunda daha zeki\Nyapar diye bir ima yok. Dialogue: 0,0:07:31.62,0:07:33.91,Default,,0000,0000,0000,,Mozart mitinin diğer bir şekli de Dialogue: 0,0:07:33.94,0:07:38.99,Default,,0000,0000,0000,,Mozart dinlemenin sadece zekaya değil,\Naynı zamanda sağlığa da faydalı olduğudur. Dialogue: 0,0:07:39.50,0:07:41.98,Default,,0000,0000,0000,,Maalesef neredeyse her gün\NMozart dinleyen biri olan Dialogue: 0,0:07:41.98,0:07:44.61,Default,,0000,0000,0000,,Mozart'ın kendisi\Nbel soğukluğu, çiçek hastalığı, Dialogue: 0,0:07:44.63,0:07:45.80,Default,,0000,0000,0000,,eklem iltihabı ve \N Dialogue: 0,0:07:45.82,0:07:48.98,Default,,0000,0000,0000,,çoğu kimsenin sonunda Dialogue: 0,0:07:48.100,0:07:53.06,Default,,0000,0000,0000,,ölümüne sebep olduğunu düşündüğü\Nfrengiden muzdaripti. Dialogue: 0,0:07:53.85,0:07:56.91,Default,,0000,0000,0000,,Bu Mozart'ın cinsel partnerini seçerken Dialogue: 0,0:07:56.91,0:07:59.42,Default,,0000,0000,0000,,biraz daha dikkatli olması\Ngerektiğini gösterir. Dialogue: 0,0:07:59.44,0:08:01.31,Default,,0000,0000,0000,,Peki partnerimizi nasıl seçeriz? Dialogue: 0,0:08:01.34,0:08:06.60,Default,,0000,0000,0000,,Söylemek istediğim, bazen\Nsosyologların yaydığı, Dialogue: 0,0:08:06.62,0:08:10.16,Default,,0000,0000,0000,,duygusal ilişkilerde eş seçimimizin\Nkültürümüzün bir ürünü Dialogue: 0,0:08:10.19,0:08:12.05,Default,,0000,0000,0000,,ve kültüre özgü olduğu miti. Dialogue: 0,0:08:12.08,0:08:14.33,Default,,0000,0000,0000,,Fakat veriler bunu desteklemiyor. Dialogue: 0,0:08:14.35,0:08:18.40,Default,,0000,0000,0000,,Meşhur bir araştırmada Amerikalılardan \NZulululara, dünya genelinden Dialogue: 0,0:08:18.42,0:08:19.84,Default,,0000,0000,0000,,32 farklı kültürden insanın Dialogue: 0,0:08:19.86,0:08:21.90,Default,,0000,0000,0000,,partnerlerinde\Nne aradıkları incelendi. Dialogue: 0,0:08:22.27,0:08:24.44,Default,,0000,0000,0000,,Dünya'daki her kültürde Dialogue: 0,0:08:24.47,0:08:27.69,Default,,0000,0000,0000,,erkekler partnerlerindeki \Nfiziksel çekiciliğe Dialogue: 0,0:08:27.69,0:08:29.54,Default,,0000,0000,0000,,kadınlardan daha çok değer verdi, Dialogue: 0,0:08:29.56,0:08:31.15,Default,,0000,0000,0000,,ve her kültürde de Dialogue: 0,0:08:31.17,0:08:35.100,Default,,0000,0000,0000,,kadınlar hırsa ve yüksek kazanca \Nerkeklerden daha fazla önem verdi. Dialogue: 0,0:08:36.02,0:08:37.26,Default,,0000,0000,0000,,Her kültürde de Dialogue: 0,0:08:37.28,0:08:39.80,Default,,0000,0000,0000,,erkekler kendilerinden genç\Nkadınları tercih etti, Dialogue: 0,0:08:39.82,0:08:42.82,Default,,0000,0000,0000,,ortalama rakam 2,66 yaştı sanırım, Dialogue: 0,0:08:42.84,0:08:44.29,Default,,0000,0000,0000,,ve her kültürde de Dialogue: 0,0:08:44.31,0:08:46.90,Default,,0000,0000,0000,,kadınlar kendilerinden büyük\Nerkekleri tercih etti, Dialogue: 0,0:08:46.92,0:08:49.67,Default,,0000,0000,0000,,ortalama olarak 3,42 yaş, Dialogue: 0,0:08:49.69,0:08:52.80,Default,,0000,0000,0000,,neden "herkes yaşlı ve zengin\Nsevgili ister" durumu. Dialogue: 0,0:08:52.83,0:08:53.83,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar) Dialogue: 0,0:08:53.85,0:08:56.15,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi partner tutturmaktan, Dialogue: 0,0:08:56.17,0:08:59.84,Default,,0000,0000,0000,,basketbol veya futbolda ya da\Nherhangi bir sporda tutturmaya geçiyoruz. Dialogue: 0,0:08:59.86,0:09:03.99,Default,,0000,0000,0000,,Buradaki mit, Amerikalıların deyimiyle\Nüst üste isabet Dialogue: 0,0:09:04.02,0:09:06.32,Default,,0000,0000,0000,,ya da İngiltere'de dediğimiz\Nmükemmel performans Dialogue: 0,0:09:06.34,0:09:08.87,Default,,0000,0000,0000,,tıpkı bu çocuk gibi\Nhiçbir atışı kaçırmayan sporcular. Dialogue: 0,0:09:08.88,0:09:12.76,Default,,0000,0000,0000,,Halbuki isabetleri ve kaçan vuruşları Dialogue: 0,0:09:12.79,0:09:14.41,Default,,0000,0000,0000,,istatistiksel olarak incelerseniz Dialogue: 0,0:09:14.43,0:09:16.86,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse hep rastlantı \Nolduğu ortaya çıkar. Dialogue: 0,0:09:16.88,0:09:19.23,Default,,0000,0000,0000,,Beyniniz rastlantısal olarak\Nmodel oluşturur. Dialogue: 0,0:09:19.25,0:09:20.77,Default,,0000,0000,0000,,Yazı tura attığınızda, Dialogue: 0,0:09:20.79,0:09:24.59,Default,,0000,0000,0000,,rastlantısal olarak arka arkaya\Nyazı veya tura geldiği an olacaktır Dialogue: 0,0:09:24.62,0:09:27.75,Default,,0000,0000,0000,,ve beyin de olmayan modelleri\Ngörmeyi sevdiğinden, Dialogue: 0,0:09:27.77,0:09:30.36,Default,,0000,0000,0000,,biz de bu dizilere bakarak\Nanlam yükleriz ve Dialogue: 0,0:09:30.39,0:09:32.41,Default,,0000,0000,0000,,"Evet, bugün gerçekten de formunda" deriz. Dialogue: 0,0:09:32.44,0:09:34.38,Default,,0000,0000,0000,,Halbuki atışlar rastgele girseydi Dialogue: 0,0:09:34.38,0:09:37.11,Default,,0000,0000,0000,,aynı isabetli ve isabetsiz atış\Ndizisini elde ederdiniz. Dialogue: 0,0:09:38.59,0:09:41.74,Default,,0000,0000,0000,,Bir istisna ise \Nmaç sonu penaltı atışlarıdır. Dialogue: 0,0:09:41.77,0:09:44.69,Default,,0000,0000,0000,,Futbolda penaltı atışlarını inceleyen\Nyeni bir araştırma, Dialogue: 0,0:09:44.71,0:09:47.10,Default,,0000,0000,0000,,maç sonu penaltılarında \Nkötü sicili olan ülkeleri, Dialogue: 0,0:09:47.10,0:09:49.14,Default,,0000,0000,0000,,örneğin İngiltere gibi ülkeler, Dialogue: 0,0:09:49.17,0:09:51.32,Default,,0000,0000,0000,,temsil eden futbolcuların şut çekerken, Dialogue: 0,0:09:51.35,0:09:55.24,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi olan ülkelerden daha\Nhızlı atma eğiliminde olduğunu gösterdi Dialogue: 0,0:09:55.26,0:09:58.50,Default,,0000,0000,0000,,ve sonuç olarak da daha çok\Nisabetsiz atış yapmaları kaçınılmazdır. Dialogue: 0,0:09:58.89,0:10:00.71,Default,,0000,0000,0000,,Buradan da şu soru çıkar, Dialogue: 0,0:10:00.73,0:10:03.76,Default,,0000,0000,0000,,insanların performanslarını artırmanın\Nbir yolu var mı? Dialogue: 0,0:10:03.79,0:10:05.76,Default,,0000,0000,0000,,Düşünmeniz gereken şey, Dialogue: 0,0:10:05.79,0:10:09.17,Default,,0000,0000,0000,,başarısızlıkları yüzünden insanları\Ncezalandırmak ve etkisini izlemek. Dialogue: 0,0:10:09.20,0:10:12.74,Default,,0000,0000,0000,,"Ceza performansı artırabilir" fikri Dialogue: 0,0:10:12.76,0:10:14.97,Default,,0000,0000,0000,,Milgram'ın meşhur\Nöğrenme ve ceza deneyinde Dialogue: 0,0:10:14.100,0:10:17.60,Default,,0000,0000,0000,,katılımcıların test ettiklerini\Ndüşündükleri şeydi. Dialogue: 0,0:10:17.62,0:10:20.63,Default,,0000,0000,0000,,Psikoloji öğrencisiyseniz \Nbunu mutlaka bilirsiniz. Dialogue: 0,0:10:20.65,0:10:23.19,Default,,0000,0000,0000,,Devamı şöyle; katılımcılar Dialogue: 0,0:10:23.22,0:10:26.34,Default,,0000,0000,0000,,ölümcül olduğuna inandıkları\Nelektrik şoklarından diğer katılımcı Dialogue: 0,0:10:26.34,0:10:28.58,Default,,0000,0000,0000,,yanlış cevap verdiğinde\Nsırf beyaz önlüklü biri Dialogue: 0,0:10:28.60,0:10:31.33,Default,,0000,0000,0000,,öyle yapmasını dediği için\Nvermeye hazırdı. Dialogue: 0,0:10:31.35,0:10:33.65,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu hikaye \Nüç sebepten dolayı mittir. Dialogue: 0,0:10:33.68,0:10:38.56,Default,,0000,0000,0000,,İlk olarak, laboratuvar önlüğü\Nbeyaz değil aslında gri renkti. Dialogue: 0,0:10:38.58,0:10:43.32,Default,,0000,0000,0000,,İkincisi, deney katılımcılara\Nönceden anlatılmıştı Dialogue: 0,0:10:43.34,0:10:45.68,Default,,0000,0000,0000,,ve her endişe duyduklarında Dialogue: 0,0:10:45.71,0:10:48.43,Default,,0000,0000,0000,,şokların acı verici fakat \Nöldürücü olmadığı Dialogue: 0,0:10:48.45,0:10:51.41,Default,,0000,0000,0000,,ve kalıcı bir hasara da\Nsebep olmadığı hatırlatılmıştı. Dialogue: 0,0:10:51.43,0:10:53.80,Default,,0000,0000,0000,,Üçüncüsü, katılımcılar şokları\N Dialogue: 0,0:10:53.82,0:10:56.62,Default,,0000,0000,0000,,sırf önlüklü biri \Ndediği için vermiyordu. Dialogue: 0,0:10:56.64,0:10:58.65,Default,,0000,0000,0000,,Deneyden sonra\Ngörüşme yapıldığında, Dialogue: 0,0:10:58.67,0:11:01.08,Default,,0000,0000,0000,,bütün katılımcılar\Nöğrenme ve ceza deneyinin Dialogue: 0,0:11:01.10,0:11:04.64,Default,,0000,0000,0000,,katılımcılara anlık, fakat \Nölümcül olmayan acılar vermesine rağmen, Dialogue: 0,0:11:04.66,0:11:06.79,Default,,0000,0000,0000,,bilim için kalıcı kazanımları olan\N Dialogue: 0,0:11:06.81,0:11:12.95,Default,,0000,0000,0000,,önemli bir bilimsel amaca hizmet ettiğine \Nkesinlikle inandıklarını söyledi. Dialogue: 0,0:11:13.93,0:11:16.72,Default,,0000,0000,0000,,Pekala, yaklaşık olarak\N12 dakikadır konuşuyorum Dialogue: 0,0:11:16.74,0:11:19.33,Default,,0000,0000,0000,,ve herhalde siz de\Noturmuş beni dinliyor, Dialogue: 0,0:11:19.36,0:11:21.61,Default,,0000,0000,0000,,konuşma tarzımı ve vücut dilimi inceliyor Dialogue: 0,0:11:21.64,0:11:24.78,Default,,0000,0000,0000,,ve söylediklerimi\Ndikkate alıp almamanız gerektiğini, Dialogue: 0,0:11:24.78,0:11:27.33,Default,,0000,0000,0000,,doğru mu yalan mı konuştuğumu\Nçözmeye çalışıyorsunuz. Dialogue: 0,0:11:27.33,0:11:29.64,Default,,0000,0000,0000,,Öyle ise, büyük ihtimalle\Ntamamen yanıldınız. Dialogue: 0,0:11:29.67,0:11:31.98,Default,,0000,0000,0000,,Bir yalancıyı vücut dilinden\Nve konuşma şeklinden Dialogue: 0,0:11:32.00,0:11:34.18,Default,,0000,0000,0000,,tespit edebileceğimizi düşünsek de Dialogue: 0,0:11:34.21,0:11:37.02,Default,,0000,0000,0000,,yıllardır yapılan\Nyüzlerce psikolojik teste göre, Dialogue: 0,0:11:37.02,0:11:39.65,Default,,0000,0000,0000,,polisler ve dedektifler de \Ndahil olmak üzere, Dialogue: 0,0:11:39.67,0:11:43.19,Default,,0000,0000,0000,,hepimizin vücut dili ve konuşma tarzından\Nyola çıkarak yalanı tespit etmesi Dialogue: 0,0:11:43.22,0:11:44.37,Default,,0000,0000,0000,,aslında bir ihtimaldir. Dialogue: 0,0:11:44.39,0:11:46.31,Default,,0000,0000,0000,,İlginçtir ki istisnai bir durum var: Dialogue: 0,0:11:46.33,0:11:48.48,Default,,0000,0000,0000,,televizyondaki kayıp haberleri. Dialogue: 0,0:11:48.50,0:11:51.62,Default,,0000,0000,0000,,Akrabası kaybolduğunda\Nçağrıda bulunan kişinin Dialogue: 0,0:11:51.64,0:11:55.07,Default,,0000,0000,0000,,aslında yakınını kendisinin öldürdüğünü\Ntespit etmek çok basit. Dialogue: 0,0:11:55.10,0:11:57.99,Default,,0000,0000,0000,,Sahte yakaranların \Nbaşını sallama, yana çevirme Dialogue: 0,0:11:57.99,0:12:00.26,Default,,0000,0000,0000,,ve konuşurken hata yapmaları\Ndaha muhtemelken Dialogue: 0,0:12:00.26,0:12:01.74,Default,,0000,0000,0000,,gerçek mağdurların Dialogue: 0,0:12:01.74,0:12:04.15,Default,,0000,0000,0000,,kayıplarının döneceğine\Nolan umudunu ifade etmesi Dialogue: 0,0:12:04.15,0:12:06.18,Default,,0000,0000,0000,,ve şiddet dilinden kaçınması\Ndaha muhtemel. Dialogue: 0,0:12:06.20,0:12:10.68,Default,,0000,0000,0000,,Mesela "öldürüldü" yerine \N"bizden alındı" derler. Dialogue: 0,0:12:11.08,0:12:13.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada konuşmayı bitirme vaktim gelmiş Dialogue: 0,0:12:13.64,0:12:16.59,Default,,0000,0000,0000,,ama öncesinde 30 saniye içinde Dialogue: 0,0:12:16.62,0:12:19.96,Default,,0000,0000,0000,,psikolojinin en önemli mitinden\Nbahsetmek stiyorum. Dialogue: 0,0:12:19.99,0:12:24.64,Default,,0000,0000,0000,,Mit şu: psikoloji sadece \Nilginç teoriler koleksiyonudur Dialogue: 0,0:12:24.67,0:12:28.23,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların hepsi faydalı şeyler anlatır\Nve hepsinin de bir önerisi vardır. Dialogue: 0,0:12:28.26,0:12:30.75,Default,,0000,0000,0000,,Geçirdiğimiz sürede size\Ngösterdiğimi umduğum şey, Dialogue: 0,0:12:30.77,0:12:32.06,Default,,0000,0000,0000,,bunun doğru olmadığıdır. Dialogue: 0,0:12:32.09,0:12:35.48,Default,,0000,0000,0000,,Yapmamız gereken psikoloji teorilerini\Nne tür tahminler yaptıklarını Dialogue: 0,0:12:35.50,0:12:37.31,Default,,0000,0000,0000,,görerek değerlendirmektir. Dialogue: 0,0:12:37.34,0:12:40.11,Default,,0000,0000,0000,,Mozart dinlemenin zekayı geliştirmesi, Dialogue: 0,0:12:40.14,0:12:44.60,Default,,0000,0000,0000,,bilgiyi tercih ettiğiniz öğrenme şekliyle\Ndaha iyi öğrenmeniz Dialogue: 0,0:12:44.62,0:12:45.80,Default,,0000,0000,0000,,ya da ne olursa olsun, Dialogue: 0,0:12:45.82,0:12:48.36,Default,,0000,0000,0000,,tümü test edilebilir deneysel tahminler Dialogue: 0,0:12:48.39,0:12:50.20,Default,,0000,0000,0000,,ve ilerleyebileceğimiz tek yol Dialogue: 0,0:12:50.22,0:12:52.33,Default,,0000,0000,0000,,bu tahminleri sıkıca denetlenen, Dialogue: 0,0:12:52.35,0:12:54.50,Default,,0000,0000,0000,,deneysel çalışmalardaki verilerle\Ntest etmek. Dialogue: 0,0:12:54.52,0:12:57.43,Default,,0000,0000,0000,,Sadece böyle yaparak\Nhangi teorilerin Dialogue: 0,0:12:57.45,0:13:00.05,Default,,0000,0000,0000,,daha tutarlı olduğunu \Nve hangilerinin Dialogue: 0,0:13:00.08,0:13:03.70,Default,,0000,0000,0000,,tıpkı bugün anlattıklarım gibi\Nmit olduğunu keşfetmeyi umabiliriz. Dialogue: 0,0:13:03.72,0:13:04.95,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkür ederim. Dialogue: 0,0:13:04.98,0:13:08.44,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)