WEBVTT

00:00:00.857 --> 00:00:03.956
Over je IQ, je algemene intelligentie,
heb je zeker al gehoord

00:00:03.956 --> 00:00:05.392
maar wat is je Psy-Q?

00:00:05.392 --> 00:00:07.149
Hoeveel weet je over wat je drijft,

00:00:07.149 --> 00:00:10.584
en hoe goed ben je in het voorspellen 
van het gedrag van andere mensen

00:00:10.584 --> 00:00:11.880
of zelfs je eigen gedrag?

00:00:11.880 --> 00:00:15.159
Hoeveel van wat je denkt te weten 
over de psychologie is er mis?

00:00:15.159 --> 00:00:18.947
Laten we de top 10 mythen 
van de psychologie eens afgaan.

00:00:18.947 --> 00:00:22.343
Je hebt waarschijnlijk gehoord 
dat als het gaat om psychologie

00:00:22.343 --> 00:00:25.225
mannen van Mars en vrouwen 
van Venus lijken te komen.

00:00:25.235 --> 00:00:27.544
Maar waarin verschillen 
mannen en vrouwen echt?

00:00:27.544 --> 00:00:29.518
Laat ons eens kijken naar iets

00:00:29.518 --> 00:00:31.495
waarin mannen en vrouwen 
echt verschillen

00:00:31.495 --> 00:00:33.368
en wat psychologische 
sekseverschillen

00:00:33.368 --> 00:00:35.241
op dezelfde schaal uitzetten.

00:00:35.241 --> 00:00:37.116
Eén ding waarop ze 
echt verschillen,

00:00:37.116 --> 00:00:38.913
is hoe ver ze een bal 
kunnen gooien.

00:00:38.913 --> 00:00:40.803
Als we kijken 
naar de mannen,

00:00:40.803 --> 00:00:43.274
zien we een zogenaamde 
normale verdeling.

00:00:43.274 --> 00:00:45.093
Weinig mannen gooien
een bal echt ver,

00:00:45.093 --> 00:00:46.652
en ook weinig helemaal niet ver.

00:00:46.652 --> 00:00:48.252
De meesten halen een gemiddelde.

00:00:48.252 --> 00:00:50.416
Vrouwen laten dezelfde verdeling zien,

00:00:50.416 --> 00:00:52.465
maar het verschil is heel groot .

00:00:52.465 --> 00:00:54.913
In feite gooit de gemiddelde man 
een bal verder

00:00:54.913 --> 00:00:56.620
dan ongeveer 98% 
van alle vrouwen.

00:00:56.620 --> 00:00:59.647
Hoe zien nu enkele 
psychologische sekseverschillen

00:00:59.647 --> 00:01:02.504
er uit op dezelfde 
gestandaardiseerde schaal?

00:01:02.504 --> 00:01:04.330
Elke psycholoog 
zal je vertellen dat

00:01:04.330 --> 00:01:06.795
mannen beter ruimtelijk 
inzicht hebben dan vrouwen

00:01:06.795 --> 00:01:09.373
- kaartlezen bijvoorbeeld, -
en dat is waar,

00:01:09.373 --> 00:01:11.273
maar hoe groot is dat verschil?

00:01:11.273 --> 00:01:15.250
Klein. De lijnen liggen zo dicht 
bij elkaar dat ze bijna overlappen.

00:01:15.250 --> 00:01:19.244
In feite is de gemiddelde vrouw 
beter dan 33% van de mannen,

00:01:19.244 --> 00:01:21.025
en natuurlijk, 
als dat 50% zou zijn,

00:01:21.025 --> 00:01:23.421
zouden de twee geslachten 
exact gelijk zijn.

00:01:23.421 --> 00:01:26.839
Het is de moeite waard 
gezien dit verschil en het volgende

00:01:26.839 --> 00:01:29.544
zowat de grootste psychologische 
sekseverschillen zijn,

00:01:29.544 --> 00:01:31.161
ooit ontdekt in de psychologie.

00:01:31.161 --> 00:01:32.342
Hier komt het volgende.

00:01:32.342 --> 00:01:34.650
Elke psycholoog zegt 
dat vrouwen beter zijn

00:01:34.650 --> 00:01:36.315
in taal en grammatica dan mannen.

00:01:36.315 --> 00:01:39.234
Hier de prestaties 
op de gestandaardiseerde grammaticatest.

00:01:39.234 --> 00:01:40.861
Daar de vrouwen. 
Daar de mannen.

00:01:40.861 --> 00:01:44.560
Vrouwen zijn gemiddeld beter, 
maar de lijnen liggen zo dicht bij elkaar

00:01:44.560 --> 00:01:48.047
dat 33% van de mannen beter zijn 
dan de gemiddelde vrouw.

00:01:48.047 --> 00:01:49.720
Als het weer 50% zou zijn,

00:01:49.720 --> 00:01:52.462
zou dat complete gendergelijkheid 
betekenen.

00:01:52.462 --> 00:01:54.583
Niet echt een geval 
van Mars en Venus.

00:01:54.583 --> 00:01:57.250
Eerder iets als Mars en Snickers:

00:01:57.250 --> 00:02:00.710
in principe hetzelfde, maar de een 
misschien iets vreemder dan de ander.

00:02:00.710 --> 00:02:02.153
Bij het maken van een taart,

00:02:02.153 --> 00:02:05.250
geef je dan de voorkeur 
aan een receptenboek met foto's?

00:02:05.252 --> 00:02:06.642
Ja, een paar mensen.

00:02:06.642 --> 00:02:09.000
Dat een vriend je begeleidt?

00:02:09.012 --> 00:02:11.675
Of begin je ermee 
en je ziet wel wat ervan komt?

00:02:11.675 --> 00:02:13.167
Nogal wat mensen daar.

00:02:13.167 --> 00:02:14.887
Oké, dus als je A zegt,

00:02:14.887 --> 00:02:17.059
dan betekent dit dat je visueel leert,

00:02:17.059 --> 00:02:20.587
je leert het best wanneer de informatie 
visueel wordt gepresenteerd.

00:02:20.587 --> 00:02:23.169
Als je B zei, 
betekent het dat je auditief leert,

00:02:23.169 --> 00:02:26.894
dat je het best leert wanneer informatie 
auditief aan je wordt gepresenteerd.

00:02:26.894 --> 00:02:29.329
Als je C zei, leer je kinesthetisch,

00:02:29.329 --> 00:02:32.880
je leert het best als je erin vliegt 
en dingen doet met je handen.

00:02:32.880 --> 00:02:35.218
Behalve, natuurlijk, 
zoals je al hebt geraden,

00:02:35.218 --> 00:02:38.397
dat dit niet zo is, omdat de hele zaak 
een complete mythe is.

00:02:38.397 --> 00:02:41.845
Leerstijlen zijn verzonnen, 
er is geen wetenschappelijk bewijs.

00:02:42.429 --> 00:02:45.371
In goed gecontroleerde 
experimentele studies

00:02:45.371 --> 00:02:47.582
krijgen leerlingen materiaal 
voorgeschoteld

00:02:47.582 --> 00:02:50.462
hetzij in hun favoriete stijl 
of een tegengestelde stijl.

00:02:50.462 --> 00:02:51.832
Het maakt geen verschil

00:02:51.832 --> 00:02:54.122
in de hoeveelheid informatie 
die ze vasthouden.

00:02:54.122 --> 00:02:56.004
Als je er één seconde over nadenkt,

00:02:56.004 --> 00:02:58.082
is het gewoon duidelijk 
dat dit waar is.

00:02:58.082 --> 00:03:00.654
Het is duidelijk 
dat het beste presentatieformaat

00:03:00.654 --> 00:03:03.952
niet van jou afhangt, 
maar van wat je probeert te leren.

00:03:03.957 --> 00:03:05.599
Kun je een auto leren besturen

00:03:05.599 --> 00:03:07.907
door gewoon naar iemand te luisteren

00:03:07.907 --> 00:03:10.125
zonder enige kinesthetische ervaring?

00:03:10.125 --> 00:03:13.191
Kun je stelsels van vergelijkingen 
in je hoofd oplossen

00:03:13.191 --> 00:03:14.897
zonder ze op te schrijven?

00:03:14.897 --> 00:03:16.918
Kun je leren voor je architectuurexamens

00:03:16.918 --> 00:03:20.131
door een interpretatieve dans 
als je kinesthetisch leert?

00:03:20.131 --> 00:03:22.802
Nee, je moet 
het presentatieformaat aanpassen

00:03:22.802 --> 00:03:26.107
aan het te leren materiaal, niet aan jou.

00:03:26.107 --> 00:03:28.726
Ik weet dat velen 
van jullie A-level studenten zijn

00:03:28.726 --> 00:03:31.018
die onlangs je GCSE-resultaten 
hebben gekregen.

00:03:31.018 --> 00:03:33.576
Als het niet helemaal was 
waarop je had gehoopt,

00:03:33.576 --> 00:03:35.923
dan is dat niet echt 
de schuld van je leerstijl,

00:03:35.923 --> 00:03:39.550
maar iets dat je de schuld 
zou kunnen geven, zijn je genen.

00:03:39.550 --> 00:03:43.235
Een recente studie 
aan het University College London

00:03:43.235 --> 00:03:45.789
toonde aan dat 58% van de variatie

00:03:45.789 --> 00:03:48.710
tussen verschillende studenten 
en hun GCSE-resultaten

00:03:48.710 --> 00:03:50.697
te danken was aan genetische factoren.

00:03:50.697 --> 00:03:53.833
Dat klinkt zeer nauwkeurig, 
hoe kunnen we dat zo zeggen?

00:03:53.833 --> 00:03:57.338
Als we de relatieve bijdragen

00:03:57.338 --> 00:03:59.442
van genen en milieu willen ontrafelen,

00:03:59.442 --> 00:04:01.671
kunnen we een tweelingenstudie doen.

00:04:01.671 --> 00:04:05.247
Identieke tweelingen delen 
100% van hun omgeving

00:04:05.247 --> 00:04:07.151
en 100% van hun genen,

00:04:07.151 --> 00:04:10.373
terwijl niet-identieke tweelingen 
100% van hun omgeving delen,

00:04:10.373 --> 00:04:14.109
maar net als elke broer en zus, 
slechts 50% van hun genen.

00:04:14.109 --> 00:04:15.888
Door te vergelijken hoe

00:04:15.888 --> 00:04:18.807
GCSE-resultaten overeenkomen 
bij identieke tweelingen

00:04:18.807 --> 00:04:20.618
versus niet-identieke tweelingen,

00:04:20.618 --> 00:04:21.964
en wat slimme wiskunde,

00:04:21.964 --> 00:04:25.865
krijgen we een idee hoeveel variatie 
en prestaties van het milieu afhangen

00:04:25.865 --> 00:04:28.001
en hoeveel van de genen.

00:04:28.001 --> 00:04:31.778
Het blijkt dat voor 58% 
te wijten is aan de genen.

00:04:31.778 --> 00:04:35.541
Dit is niet om het harde werk 
van jou en je docenten te ondermijnen.

00:04:35.541 --> 00:04:38.672
Als je GCSE-resultaten 
niet de verhoopte waren,

00:04:38.672 --> 00:04:40.850
dan kan je altijd proberen 
de schuld te geven 


00:04:40.850 --> 00:04:43.028
aan je ouders, 
of tenminste aan hun genen.

00:04:43.028 --> 00:04:45.116
Iets waar je de schuld 
niet moet op stoten,

00:04:45.116 --> 00:04:48.328
is dat je via de linkerhersenhelft 
of de rechterhersenhelft leert,

00:04:48.328 --> 00:04:49.609
want ook dat is een mythe.

00:04:49.609 --> 00:04:52.236
De mythe zegt 
dat de linker hersenhelft logisch is,

00:04:52.236 --> 00:04:54.035
goed met vergelijkingen als deze,

00:04:54.035 --> 00:04:58.134
en de rechter hersenhelft creatiever is, 
beter bij dingen als muziek.

00:04:58.134 --> 00:05:01.065
Dit is een mythe, 
want voor bijna alles wat je doet

00:05:01.065 --> 00:05:03.875
praten alle delen 
van je hersenen met elkaar,

00:05:03.875 --> 00:05:07.195
zelfs voor alledaagse dingen 
als het hebben van een normaal gesprek.

00:05:07.195 --> 00:05:10.538
Een van de redenen waarom deze mythe 
het heeft overleefd,

00:05:10.538 --> 00:05:12.480
is dat er een beetje waarheid in zit.

00:05:12.480 --> 00:05:14.390
Een verwante versie van deze mythe is

00:05:14.390 --> 00:05:17.673
dat linkshandige mensen creatiever 
zijn dan rechtshandigen.

00:05:17.673 --> 00:05:21.607
Dat is ergens logisch, want je hersenen 
controleren de tegenovergestelde handen,

00:05:21.607 --> 00:05:23.097
dus bij linkshandigen is

00:05:23.097 --> 00:05:24.993
de rechterkant van de hersenen

00:05:24.993 --> 00:05:26.718
iets actiever dan de linkerkant.

00:05:26.718 --> 00:05:29.206
En we dachten dat de rechterzijde 
creatiever was.

00:05:29.206 --> 00:05:30.603
Het is niet vanzelfsprekend

00:05:30.603 --> 00:05:33.804
dat linkshandigen creatiever zijn 
dan rechtshandigen.

00:05:33.804 --> 00:05:36.219
Wat waar is, is dat tweehandige mensen,

00:05:36.219 --> 00:05:39.282
of mensen die beide handen 
voor allerlei taken gebruiken,

00:05:39.282 --> 00:05:42.674
creatievere denkers zijn 
dan éénhandigen.

00:05:42.674 --> 00:05:44.407
Tweehandig impliceert

00:05:44.407 --> 00:05:47.136
dat beide zijden van de hersenen 
veel met elkaar praten,

00:05:47.136 --> 00:05:50.368
wat lijkt samen te gaan 
met flexibel denken.

00:05:50.368 --> 00:05:52.683
De mythe van de creatieve linkshandige

00:05:52.683 --> 00:05:54.911
vloeit voort uit het feit 
dat tweehandig zijn

00:05:54.911 --> 00:05:57.818
vaker voor komt bij linkshandigen 
dan bij rechtshandigen.

00:05:57.818 --> 00:06:01.257
Er zit wat waarheid in het idee 
van de creatieve linkshandige,

00:06:01.257 --> 00:06:02.294
maar niet veel.

00:06:02.294 --> 00:06:04.161
Een andere gekende mythe is

00:06:04.161 --> 00:06:07.104
is dat we slechts 10% 
van onze hersenen gebruiken.

00:06:07.104 --> 00:06:08.450
Weeral een mythe.

00:06:08.450 --> 00:06:11.349
Bij bijna alles wat we doen, 
zelfs de gewoonste dingen,

00:06:11.349 --> 00:06:13.532
gebruiken we bijna al onze hersenen.

00:06:13.532 --> 00:06:17.293
Dat gezegd zijnde, 
is het natuurlijk waar

00:06:17.293 --> 00:06:21.873
dat de meesten hun denkkracht 
niet zo goed benutten als zou kunnen.

00:06:21.873 --> 00:06:24.839
Wat kunnen we doen 
om ons intellect te stimuleren?

00:06:24.839 --> 00:06:27.107
Misschien een mooi 
stukje Mozart beluisteren.

00:06:27.107 --> 00:06:29.695
Heb je ooit gehoord 
van het Mozart-effect?

00:06:29.695 --> 00:06:32.652
Luisteren naar Mozart 
zou je slimmer maken

00:06:32.652 --> 00:06:34.821
en je prestaties 
op IQ-tests verbeteren.

00:06:34.821 --> 00:06:36.926
Ook in deze mythe

00:06:36.926 --> 00:06:40.367
zit er een kern van waarheid.

00:06:40.367 --> 00:06:42.141
Uit de oorspronkelijke studie bleek

00:06:42.141 --> 00:06:45.922
dat wie een paar minuten 
naar Mozart luisterde

00:06:45.922 --> 00:06:48.221
het beter deed 
op een erop volgende IQ-test

00:06:48.221 --> 00:06:51.634
dan wie gewoon in stilte had gezeten.

00:06:51.634 --> 00:06:55.358
Maar een follow-up studie 
vergeleek mensen die van Mozart hielden

00:06:55.358 --> 00:06:57.139
met een groep fans

00:06:57.139 --> 00:06:59.807
van de horrorverhalen 
van Stephen King.

00:06:59.807 --> 00:07:03.370
Ze lieten de muziek 
of de verhalen horen.

00:07:03.370 --> 00:07:05.219
De Mozartliefhebbers

00:07:05.219 --> 00:07:08.610
kregen een grotere IQ-boost 
van Mozart dan van de verhalen,

00:07:08.610 --> 00:07:11.448
maar de verhalenliefhebbers

00:07:11.448 --> 00:07:13.635
kregen een grotere IQ-boost

00:07:13.635 --> 00:07:15.450
van de verhalen van Stephen King.

00:07:15.450 --> 00:07:18.533
De waarheid is dat het luisteren 
naar iets waar je van geniet

00:07:18.533 --> 00:07:21.784
je wat opkrikt 
en je een tijdelijke IQ-boost geeft

00:07:21.784 --> 00:07:23.711
voor een beperkt aantal taken.

00:07:23.711 --> 00:07:26.079
Luisteren naar Mozart

00:07:26.079 --> 00:07:27.704
of Stephen King-verhalen

00:07:27.704 --> 00:07:31.126
gaat je op de lange termijn 
niet slimmer maken.

00:07:31.126 --> 00:07:34.066
Een andere versie van de Mozartmythe

00:07:34.066 --> 00:07:36.374
is dat het luisteren naar Mozart

00:07:36.374 --> 00:07:38.682
je niet alleen slimmer, 
maar ook gezonder maakt.

00:07:38.682 --> 00:07:40.782
Helaas lijkt dit zelfs niet te kloppen

00:07:40.782 --> 00:07:44.411
voor iemand die bijna elke dag 
naar de muziek van Mozart luisterde,

00:07:44.411 --> 00:07:45.769
namelijk Mozart zelf.

00:07:45.769 --> 00:07:48.749
Hij leed aan gonorroe, pokken, artritis,

00:07:48.749 --> 00:07:53.263
en, waarvan de meeste mensen denken 
dat het zijn dood werd, syfilis.

00:07:53.273 --> 00:07:56.743
Mozart had misschien 
wat voorzichtiger moeten zijn

00:07:56.743 --> 00:07:59.213
bij het uitkiezen 
van zijn seksuele partners.

00:07:59.213 --> 00:08:01.372
Maar hoe kiezen we een partner?

00:08:01.372 --> 00:08:05.798
Sociologen verspreiden wel eens de mythe

00:08:05.798 --> 00:08:08.419
dat onze voorkeuren 
voor een romantische partner 


00:08:08.419 --> 00:08:10.100
een product van onze cultuur zijn,

00:08:10.100 --> 00:08:11.952
dat ze zeer cultureel bepaald zijn.

00:08:11.952 --> 00:08:13.896
Maar de feiten loochenen dit.

00:08:13.896 --> 00:08:15.779
Een beroemde studie ondervroeg mensen

00:08:15.779 --> 00:08:18.482
uit [37] verschillende culturen 
over de hele wereld,

00:08:18.482 --> 00:08:19.787
van Amerikanen tot Zoeloes,

00:08:19.787 --> 00:08:22.083
over wat ze zochten in een partner.

00:08:22.083 --> 00:08:24.452
In elke cultuur over de hele wereld

00:08:24.452 --> 00:08:28.167
hechtten mannen meer waarde aan fysieke 
aantrekkelijkheid bij een partner

00:08:28.167 --> 00:08:29.467
dan wel vrouwen,

00:08:29.467 --> 00:08:32.938
en in elke cultuur hechtten vrouwen 
ook meer dan mannen belang

00:08:32.967 --> 00:08:35.506
aan ambitie 
en hogere carrièrevooruitzichten.

00:08:35.506 --> 00:08:37.205
In elke cultuur hadden mannen ook

00:08:37.205 --> 00:08:39.730
liever vrouwen 
die jonger dan zijzelf waren,

00:08:39.730 --> 00:08:42.539
gemiddeld 2,66 jaar.

00:08:42.539 --> 00:08:43.858
In elke cultuur

00:08:43.858 --> 00:08:47.608
gaven vrouwen de voorkeur aan mannen 
die ouder waren dan zijzelf,

00:08:47.608 --> 00:08:49.598
gemiddeld 3,42 jaar.

00:08:49.598 --> 00:08:53.313
vandaar 'Iedereen zoekt een vaderfiguur'.

00:08:53.313 --> 00:08:55.890
Van scoren bij een partner

00:08:55.890 --> 00:08:59.812
gaan we naar scoren in basketbal 
of voetbal of wat je sport ook is.

00:08:59.812 --> 00:09:03.263
De mythe is dat sporters reeksen
van doelpunten kennen,

00:09:03.353 --> 00:09:06.153
‘hot-hand streaks’ in de VS,
‘purple patches’ in Engeland,

00:09:06.153 --> 00:09:08.993
waardoor ze gewoon niet kunnen missen, 
zoals deze kerel hier.

00:09:08.993 --> 00:09:12.677
Maar als je het patroon 
van treffers en missers

00:09:12.677 --> 00:09:14.465
statistisch gaat analyseren,

00:09:14.465 --> 00:09:16.764
blijkt de volgorde 
bijna altijd willekeurig.

00:09:16.764 --> 00:09:19.179
Je hersenen creëren patronen 
uit de willekeur.

00:09:19.179 --> 00:09:20.536
Als je een muntje opgooit,

00:09:20.536 --> 00:09:24.512
gaat er altijd wel eens toevallig 
een reeksje van kop of munt opduiken.

00:09:24.512 --> 00:09:27.283
De hersenen zien patronen 
zelfs als er geen zijn.

00:09:27.283 --> 00:09:29.884
We zien deze reeksen 
en kennen ze betekenis toe.

00:09:29.884 --> 00:09:32.191
We zeggen: 
"Ja, hij is vandaag echt in vorm,"

00:09:32.191 --> 00:09:35.531
terwijl je eigenlijk 
hetzelfde patroon zou krijgen

00:09:35.531 --> 00:09:37.986
met toevallige treffers en missers.

00:09:38.006 --> 00:09:41.472
Een uitzondering hierop 
zijn strafschoppen.

00:09:41.472 --> 00:09:43.967
Een recente studie 
naar strafschoppen in het voetbal

00:09:43.967 --> 00:09:46.377
toont aan dat spelers 
van landen

00:09:46.377 --> 00:09:49.201
met een zeer slechte staat 
van strafschoppen,

00:09:49.201 --> 00:09:51.384
zoals bijvoorbeeld Engeland,

00:09:51.384 --> 00:09:53.744
de neiging hebben om sneller te zijn 


00:09:53.744 --> 00:09:55.934
met trappen dan landen 
met een beter record,

00:09:55.934 --> 00:09:58.465
met als vermoedelijk gevolg 
meer kans om te missen.

00:09:58.465 --> 00:10:00.160
Dat roept de vraag op

00:10:00.160 --> 00:10:01.695
of er een manier is waarop we

00:10:01.695 --> 00:10:04.160
de prestaties van mensen 
kunnen verbeteren.

00:10:04.160 --> 00:10:05.547
Je zou kunnen denken aan

00:10:05.547 --> 00:10:08.966
mensen straffen voor hun missers 
en kijken of ze daar beter van worden.

00:10:08.966 --> 00:10:12.598
Dit idee, namelijk dat straf 
prestaties kan verbeteren,

00:10:12.598 --> 00:10:14.804
is wat de deelnemers 
dachten dat ze testten

00:10:14.804 --> 00:10:17.336
in Milgrams beroemde 
leer- en strafexperiment.

00:10:17.336 --> 00:10:20.344
Mogelijk heb je daar van gehoord 
als psychologiestudent.

00:10:20.344 --> 00:10:23.166
Het verhaal gaat 
dat de deelnemers bereid waren

00:10:23.166 --> 00:10:26.467
fatale elektrische schokken te geven 
aan een collega-deelnemer

00:10:26.467 --> 00:10:28.208
voor een fout beantwoorde vraag,

00:10:28.208 --> 00:10:31.297
alleen maar omdat dat moest 
van iemand in een witte jas.

00:10:31.297 --> 00:10:33.712
Maar dit verhaal is een mythe 
om drie redenen.

00:10:33.712 --> 00:10:38.616
Ten eerste en meest cruciaal was 
de laboratoriumjas niet wit, maar grijs.

00:10:38.616 --> 00:10:43.023
Ten tweede werd de deelnemers 
vóór het onderzoek verteld

00:10:43.023 --> 00:10:45.590
en eraan herinnerd 
telkens ze een bezwaar opperden,

00:10:45.590 --> 00:10:48.363
dat, hoewel pijnlijk, 
de schokken niet fataal waren

00:10:48.363 --> 00:10:51.105
en al helemaal 
geen permanente schade veroorzaakten.

00:10:51.105 --> 00:10:53.425
Ten derde gaven deelnemers 
de schokken niet

00:10:53.425 --> 00:10:56.073
alleen maar omdat iemand 
in de labjas het hen zegde.

00:10:56.073 --> 00:10:58.115
Toen ze na de studie 
werden geïnterviewd,

00:10:58.115 --> 00:11:00.623
zeiden alle deelnemers 
dat ze sterk geloofden

00:11:00.623 --> 00:11:04.407
dat de leren-en-strafstudie een waardevol 
wetenschappelijk doel diende

00:11:04.407 --> 00:11:06.845
met blijvende voordelen voor de wetenschap

00:11:06.845 --> 00:11:12.544
in tegenstelling tot de momentane 
niet-fatale hinder voor de deelnemers.

00:11:13.345 --> 00:11:16.203
Ik heb nu ongeveer 12 minuten gesproken,

00:11:16.203 --> 00:11:18.719
en je hebt waarschijnlijk 
naar me zitten luisteren,

00:11:18.719 --> 00:11:21.549
terwijl je mijn spraakpatronen 
en lichaamstaal analyseerde

00:11:21.549 --> 00:11:24.716
en proberen uit te zoeken of je 
wat ik zeg serieus moet nemen,

00:11:24.716 --> 00:11:26.817
of ik de waarheid vertelde, of loog.

00:11:26.817 --> 00:11:29.359
Maar dan ben je daar 
waarschijnlijk niet in geslaagd.

00:11:29.359 --> 00:11:31.854
We denken dat 
we een leugenaar kunnen doorhebben

00:11:31.854 --> 00:11:34.127
door zijn lichaamstaal en spraakpatronen.

00:11:34.127 --> 00:11:36.590
Maar honderden psychologische tests 
hebben bewezen

00:11:36.590 --> 00:11:38.711
dat ieder van ons, 
ook politiemensen,

00:11:38.711 --> 00:11:41.054
slechts bij toeval leugens 
kunnen ontdekken 


00:11:41.054 --> 00:11:42.547
door middel van lichaamstaal

00:11:42.547 --> 00:11:44.242
en verbale patronen.

00:11:44.242 --> 00:11:46.286
Interessant genoeg 
is er één uitzondering:

00:11:46.286 --> 00:11:48.308
tv-oproepen voor vermiste familieleden.

00:11:48.308 --> 00:11:51.793
Het is vrij makkelijk te voorspellen 
of de familieleden vermist zijn

00:11:51.793 --> 00:11:54.854
en of dat de oproepende familieleden 
hen zelf vermoord hebben.

00:11:54.854 --> 00:11:58.369
Onoprechte oproepers zullen eerder 
hun hoofd schudden, wegkijken

00:11:58.369 --> 00:12:00.083
en spraakfouten maken,

00:12:00.083 --> 00:12:01.878
terwijl oprechte oproepers eerder

00:12:01.878 --> 00:12:04.973
de hoop zullen uitdrukken 
dat de persoon veilig zal terugkeren

00:12:04.973 --> 00:12:06.514
en brutale taal vermijden.

00:12:06.514 --> 00:12:10.787
Ze zullen bijvoorbeeld eerder zeggen 
"van ons weggenomen" dan "vermoord."

00:12:10.787 --> 00:12:13.444
Tijd om te stoppen.

00:12:13.444 --> 00:12:16.652
Maar toch
vertel ik je in 30 seconden

00:12:16.652 --> 00:12:20.023
nog de overkoepelende mythe 
van de psychologie.

00:12:20.023 --> 00:12:22.629
De mythe dat de psychologie gewoon

00:12:22.629 --> 00:12:25.055
een verzameling interessante theorieën is

00:12:25.055 --> 00:12:27.841
die allemaal iets nuttigs zeggen 
en iets te bieden hebben.

00:12:27.841 --> 00:12:30.340
Wat ik hoop te hebben aangetoond,

00:12:30.340 --> 00:12:31.925
is dat dit niet waar is.

00:12:31.925 --> 00:12:34.734
We moeten 
psychologische theorieën beoordelen

00:12:34.734 --> 00:12:37.068
door te kijken naar hun voorspellingen.

00:12:37.068 --> 00:12:39.889
Of luisteren naar Mozart 
je slimmer maakt,

00:12:39.889 --> 00:12:42.633
of dat je beter leert als informatie

00:12:42.633 --> 00:12:44.917
wordt gepresenteerd 
in de gewenste leerstijl.

00:12:44.917 --> 00:12:48.121
Hoe dan ook zijn het allemaal 
toetsbare empirische voorspellingen.

00:12:48.121 --> 00:12:50.266
De enige manier om
vooruitgang te boeken,

00:12:50.266 --> 00:12:52.026
is deze voorspellingen controleren

00:12:52.026 --> 00:12:54.355
in goed gecontroleerde 
experimentele studies.

00:12:54.355 --> 00:12:57.489
Alleen op die manier 
kunnen we hopen te ontdekken

00:12:57.489 --> 00:13:00.113
welke van deze theorieën 
goed onderbouwd zijn

00:13:00.113 --> 00:13:03.503
en welke, zoals al die waarover 
ik het vandaag had, mythen zijn.

00:13:03.503 --> 00:13:05.012
Dankjewel.

00:13:05.012 --> 00:13:08.472
(Applaus)