1
00:00:00,857 --> 00:00:03,956
Over je IQ, je algemene intelligentie,
heb je zeker al gehoord

2
00:00:03,956 --> 00:00:05,392
maar wat is je Psy-Q?

3
00:00:05,392 --> 00:00:07,149
Hoeveel weet je over wat je drijft,

4
00:00:07,149 --> 00:00:10,584
en hoe goed ben je in het voorspellen 
van het gedrag van andere mensen

5
00:00:10,584 --> 00:00:11,880
of zelfs je eigen gedrag?

6
00:00:11,880 --> 00:00:15,159
Hoeveel van wat je denkt te weten 
over de psychologie is er mis?

7
00:00:15,159 --> 00:00:18,947
Laten we de top 10 mythen 
van de psychologie eens afgaan.

8
00:00:18,947 --> 00:00:22,343
Je hebt waarschijnlijk gehoord 
dat als het gaat om psychologie

9
00:00:22,343 --> 00:00:25,225
mannen van Mars en vrouwen 
van Venus lijken te komen.

10
00:00:25,235 --> 00:00:27,544
Maar waarin verschillen 
mannen en vrouwen echt?

11
00:00:27,544 --> 00:00:29,518
Laat ons eens kijken naar iets

12
00:00:29,518 --> 00:00:31,495
waarin mannen en vrouwen 
echt verschillen

13
00:00:31,495 --> 00:00:33,368
en wat psychologische 
sekseverschillen

14
00:00:33,368 --> 00:00:35,241
op dezelfde schaal uitzetten.

15
00:00:35,241 --> 00:00:37,116
Eén ding waarop ze 
echt verschillen,

16
00:00:37,116 --> 00:00:38,913
is hoe ver ze een bal 
kunnen gooien.

17
00:00:38,913 --> 00:00:40,803
Als we kijken 
naar de mannen,

18
00:00:40,803 --> 00:00:43,274
zien we een zogenaamde 
normale verdeling.

19
00:00:43,274 --> 00:00:45,093
Weinig mannen gooien
een bal echt ver,

20
00:00:45,093 --> 00:00:46,652
en ook weinig helemaal niet ver.

21
00:00:46,652 --> 00:00:48,252
De meesten halen een gemiddelde.

22
00:00:48,252 --> 00:00:50,416
Vrouwen laten dezelfde verdeling zien,

23
00:00:50,416 --> 00:00:52,465
maar het verschil is heel groot .

24
00:00:52,465 --> 00:00:54,913
In feite gooit de gemiddelde man 
een bal verder

25
00:00:54,913 --> 00:00:56,620
dan ongeveer 98% 
van alle vrouwen.

26
00:00:56,620 --> 00:00:59,647
Hoe zien nu enkele 
psychologische sekseverschillen

27
00:00:59,647 --> 00:01:02,504
er uit op dezelfde 
gestandaardiseerde schaal?

28
00:01:02,504 --> 00:01:04,330
Elke psycholoog 
zal je vertellen dat

29
00:01:04,330 --> 00:01:06,795
mannen beter ruimtelijk 
inzicht hebben dan vrouwen

30
00:01:06,795 --> 00:01:09,373
- kaartlezen bijvoorbeeld, -
en dat is waar,

31
00:01:09,373 --> 00:01:11,273
maar hoe groot is dat verschil?

32
00:01:11,273 --> 00:01:15,250
Klein. De lijnen liggen zo dicht 
bij elkaar dat ze bijna overlappen.

33
00:01:15,250 --> 00:01:19,244
In feite is de gemiddelde vrouw 
beter dan 33% van de mannen,

34
00:01:19,244 --> 00:01:21,025
en natuurlijk, 
als dat 50% zou zijn,

35
00:01:21,025 --> 00:01:23,421
zouden de twee geslachten 
exact gelijk zijn.

36
00:01:23,421 --> 00:01:26,839
Het is de moeite waard 
gezien dit verschil en het volgende

37
00:01:26,839 --> 00:01:29,544
zowat de grootste psychologische 
sekseverschillen zijn,

38
00:01:29,544 --> 00:01:31,161
ooit ontdekt in de psychologie.

39
00:01:31,161 --> 00:01:32,342
Hier komt het volgende.

40
00:01:32,342 --> 00:01:34,650
Elke psycholoog zegt 
dat vrouwen beter zijn

41
00:01:34,650 --> 00:01:36,315
in taal en grammatica dan mannen.

42
00:01:36,315 --> 00:01:39,234
Hier de prestaties 
op de gestandaardiseerde grammaticatest.

43
00:01:39,234 --> 00:01:40,861
Daar de vrouwen. 
Daar de mannen.

44
00:01:40,861 --> 00:01:44,560
Vrouwen zijn gemiddeld beter, 
maar de lijnen liggen zo dicht bij elkaar

45
00:01:44,560 --> 00:01:48,047
dat 33% van de mannen beter zijn 
dan de gemiddelde vrouw.

46
00:01:48,047 --> 00:01:49,720
Als het weer 50% zou zijn,

47
00:01:49,720 --> 00:01:52,462
zou dat complete gendergelijkheid 
betekenen.

48
00:01:52,462 --> 00:01:54,583
Niet echt een geval 
van Mars en Venus.

49
00:01:54,583 --> 00:01:57,250
Eerder iets als Mars en Snickers:

50
00:01:57,250 --> 00:02:00,710
in principe hetzelfde, maar de een 
misschien iets vreemder dan de ander.

51
00:02:00,710 --> 00:02:02,153
Bij het maken van een taart,

52
00:02:02,153 --> 00:02:05,250
geef je dan de voorkeur 
aan een receptenboek met foto's?

53
00:02:05,252 --> 00:02:06,642
Ja, een paar mensen.

54
00:02:06,642 --> 00:02:09,000
Dat een vriend je begeleidt?

55
00:02:09,012 --> 00:02:11,675
Of begin je ermee 
en je ziet wel wat ervan komt?

56
00:02:11,675 --> 00:02:13,167
Nogal wat mensen daar.

57
00:02:13,167 --> 00:02:14,887
Oké, dus als je A zegt,

58
00:02:14,887 --> 00:02:17,059
dan betekent dit dat je visueel leert,

59
00:02:17,059 --> 00:02:20,587
je leert het best wanneer de informatie 
visueel wordt gepresenteerd.

60
00:02:20,587 --> 00:02:23,169
Als je B zei, 
betekent het dat je auditief leert,

61
00:02:23,169 --> 00:02:26,894
dat je het best leert wanneer informatie 
auditief aan je wordt gepresenteerd.

62
00:02:26,894 --> 00:02:29,329
Als je C zei, leer je kinesthetisch,

63
00:02:29,329 --> 00:02:32,880
je leert het best als je erin vliegt 
en dingen doet met je handen.

64
00:02:32,880 --> 00:02:35,218
Behalve, natuurlijk, 
zoals je al hebt geraden,

65
00:02:35,218 --> 00:02:38,397
dat dit niet zo is, omdat de hele zaak 
een complete mythe is.

66
00:02:38,397 --> 00:02:41,845
Leerstijlen zijn verzonnen, 
er is geen wetenschappelijk bewijs.

67
00:02:42,429 --> 00:02:45,371
In goed gecontroleerde 
experimentele studies

68
00:02:45,371 --> 00:02:47,582
krijgen leerlingen materiaal 
voorgeschoteld

69
00:02:47,582 --> 00:02:50,462
hetzij in hun favoriete stijl 
of een tegengestelde stijl.

70
00:02:50,462 --> 00:02:51,832
Het maakt geen verschil

71
00:02:51,832 --> 00:02:54,122
in de hoeveelheid informatie 
die ze vasthouden.

72
00:02:54,122 --> 00:02:56,004
Als je er één seconde over nadenkt,

73
00:02:56,004 --> 00:02:58,082
is het gewoon duidelijk 
dat dit waar is.

74
00:02:58,082 --> 00:03:00,654
Het is duidelijk 
dat het beste presentatieformaat

75
00:03:00,654 --> 00:03:03,952
niet van jou afhangt, 
maar van wat je probeert te leren.

76
00:03:03,957 --> 00:03:05,599
Kun je een auto leren besturen

77
00:03:05,599 --> 00:03:07,907
door gewoon naar iemand te luisteren

78
00:03:07,907 --> 00:03:10,125
zonder enige kinesthetische ervaring?

79
00:03:10,125 --> 00:03:13,191
Kun je stelsels van vergelijkingen 
in je hoofd oplossen

80
00:03:13,191 --> 00:03:14,897
zonder ze op te schrijven?

81
00:03:14,897 --> 00:03:16,918
Kun je leren voor je architectuurexamens

82
00:03:16,918 --> 00:03:20,131
door een interpretatieve dans 
als je kinesthetisch leert?

83
00:03:20,131 --> 00:03:22,802
Nee, je moet 
het presentatieformaat aanpassen

84
00:03:22,802 --> 00:03:26,107
aan het te leren materiaal, niet aan jou.

85
00:03:26,107 --> 00:03:28,726
Ik weet dat velen 
van jullie A-level studenten zijn

86
00:03:28,726 --> 00:03:31,018
die onlangs je GCSE-resultaten 
hebben gekregen.

87
00:03:31,018 --> 00:03:33,576
Als het niet helemaal was 
waarop je had gehoopt,

88
00:03:33,576 --> 00:03:35,923
dan is dat niet echt 
de schuld van je leerstijl,

89
00:03:35,923 --> 00:03:39,550
maar iets dat je de schuld 
zou kunnen geven, zijn je genen.

90
00:03:39,550 --> 00:03:43,235
Een recente studie 
aan het University College London

91
00:03:43,235 --> 00:03:45,789
toonde aan dat 58% van de variatie

92
00:03:45,789 --> 00:03:48,710
tussen verschillende studenten 
en hun GCSE-resultaten

93
00:03:48,710 --> 00:03:50,697
te danken was aan genetische factoren.

94
00:03:50,697 --> 00:03:53,833
Dat klinkt zeer nauwkeurig, 
hoe kunnen we dat zo zeggen?

95
00:03:53,833 --> 00:03:57,338
Als we de relatieve bijdragen

96
00:03:57,338 --> 00:03:59,442
van genen en milieu willen ontrafelen,

97
00:03:59,442 --> 00:04:01,671
kunnen we een tweelingenstudie doen.

98
00:04:01,671 --> 00:04:05,247
Identieke tweelingen delen 
100% van hun omgeving

99
00:04:05,247 --> 00:04:07,151
en 100% van hun genen,

100
00:04:07,151 --> 00:04:10,373
terwijl niet-identieke tweelingen 
100% van hun omgeving delen,

101
00:04:10,373 --> 00:04:14,109
maar net als elke broer en zus, 
slechts 50% van hun genen.

102
00:04:14,109 --> 00:04:15,888
Door te vergelijken hoe

103
00:04:15,888 --> 00:04:18,807
GCSE-resultaten overeenkomen 
bij identieke tweelingen

104
00:04:18,807 --> 00:04:20,618
versus niet-identieke tweelingen,

105
00:04:20,618 --> 00:04:21,964
en wat slimme wiskunde,

106
00:04:21,964 --> 00:04:25,865
krijgen we een idee hoeveel variatie 
en prestaties van het milieu afhangen

107
00:04:25,865 --> 00:04:28,001
en hoeveel van de genen.

108
00:04:28,001 --> 00:04:31,778
Het blijkt dat voor 58% 
te wijten is aan de genen.

109
00:04:31,778 --> 00:04:35,541
Dit is niet om het harde werk 
van jou en je docenten te ondermijnen.

110
00:04:35,541 --> 00:04:38,672
Als je GCSE-resultaten 
niet de verhoopte waren,

111
00:04:38,672 --> 00:04:40,850
dan kan je altijd proberen 
de schuld te geven 


112
00:04:40,850 --> 00:04:43,028
aan je ouders, 
of tenminste aan hun genen.

113
00:04:43,028 --> 00:04:45,116
Iets waar je de schuld 
niet moet op stoten,

114
00:04:45,116 --> 00:04:48,328
is dat je via de linkerhersenhelft 
of de rechterhersenhelft leert,

115
00:04:48,328 --> 00:04:49,609
want ook dat is een mythe.

116
00:04:49,609 --> 00:04:52,236
De mythe zegt 
dat de linker hersenhelft logisch is,

117
00:04:52,236 --> 00:04:54,035
goed met vergelijkingen als deze,

118
00:04:54,035 --> 00:04:58,134
en de rechter hersenhelft creatiever is, 
beter bij dingen als muziek.

119
00:04:58,134 --> 00:05:01,065
Dit is een mythe, 
want voor bijna alles wat je doet

120
00:05:01,065 --> 00:05:03,875
praten alle delen 
van je hersenen met elkaar,

121
00:05:03,875 --> 00:05:07,195
zelfs voor alledaagse dingen 
als het hebben van een normaal gesprek.

122
00:05:07,195 --> 00:05:10,538
Een van de redenen waarom deze mythe 
het heeft overleefd,

123
00:05:10,538 --> 00:05:12,480
is dat er een beetje waarheid in zit.

124
00:05:12,480 --> 00:05:14,390
Een verwante versie van deze mythe is

125
00:05:14,390 --> 00:05:17,673
dat linkshandige mensen creatiever 
zijn dan rechtshandigen.

126
00:05:17,673 --> 00:05:21,607
Dat is ergens logisch, want je hersenen 
controleren de tegenovergestelde handen,

127
00:05:21,607 --> 00:05:23,097
dus bij linkshandigen is

128
00:05:23,097 --> 00:05:24,993
de rechterkant van de hersenen

129
00:05:24,993 --> 00:05:26,718
iets actiever dan de linkerkant.

130
00:05:26,718 --> 00:05:29,206
En we dachten dat de rechterzijde 
creatiever was.

131
00:05:29,206 --> 00:05:30,603
Het is niet vanzelfsprekend

132
00:05:30,603 --> 00:05:33,804
dat linkshandigen creatiever zijn 
dan rechtshandigen.

133
00:05:33,804 --> 00:05:36,219
Wat waar is, is dat tweehandige mensen,

134
00:05:36,219 --> 00:05:39,282
of mensen die beide handen 
voor allerlei taken gebruiken,

135
00:05:39,282 --> 00:05:42,674
creatievere denkers zijn 
dan éénhandigen.

136
00:05:42,674 --> 00:05:44,407
Tweehandig impliceert

137
00:05:44,407 --> 00:05:47,136
dat beide zijden van de hersenen 
veel met elkaar praten,

138
00:05:47,136 --> 00:05:50,368
wat lijkt samen te gaan 
met flexibel denken.

139
00:05:50,368 --> 00:05:52,683
De mythe van de creatieve linkshandige

140
00:05:52,683 --> 00:05:54,911
vloeit voort uit het feit 
dat tweehandig zijn

141
00:05:54,911 --> 00:05:57,818
vaker voor komt bij linkshandigen 
dan bij rechtshandigen.

142
00:05:57,818 --> 00:06:01,257
Er zit wat waarheid in het idee 
van de creatieve linkshandige,

143
00:06:01,257 --> 00:06:02,294
maar niet veel.

144
00:06:02,294 --> 00:06:04,161
Een andere gekende mythe is

145
00:06:04,161 --> 00:06:07,104
is dat we slechts 10% 
van onze hersenen gebruiken.

146
00:06:07,104 --> 00:06:08,450
Weeral een mythe.

147
00:06:08,450 --> 00:06:11,349
Bij bijna alles wat we doen, 
zelfs de gewoonste dingen,

148
00:06:11,349 --> 00:06:13,532
gebruiken we bijna al onze hersenen.

149
00:06:13,532 --> 00:06:17,293
Dat gezegd zijnde, 
is het natuurlijk waar

150
00:06:17,293 --> 00:06:21,873
dat de meesten hun denkkracht 
niet zo goed benutten als zou kunnen.

151
00:06:21,873 --> 00:06:24,839
Wat kunnen we doen 
om ons intellect te stimuleren?

152
00:06:24,839 --> 00:06:27,107
Misschien een mooi 
stukje Mozart beluisteren.

153
00:06:27,107 --> 00:06:29,695
Heb je ooit gehoord 
van het Mozart-effect?

154
00:06:29,695 --> 00:06:32,652
Luisteren naar Mozart 
zou je slimmer maken

155
00:06:32,652 --> 00:06:34,821
en je prestaties 
op IQ-tests verbeteren.

156
00:06:34,821 --> 00:06:36,926
Ook in deze mythe

157
00:06:36,926 --> 00:06:40,367
zit er een kern van waarheid.

158
00:06:40,367 --> 00:06:42,141
Uit de oorspronkelijke studie bleek

159
00:06:42,141 --> 00:06:45,922
dat wie een paar minuten 
naar Mozart luisterde

160
00:06:45,922 --> 00:06:48,221
het beter deed 
op een erop volgende IQ-test

161
00:06:48,221 --> 00:06:51,634
dan wie gewoon in stilte had gezeten.

162
00:06:51,634 --> 00:06:55,358
Maar een follow-up studie 
vergeleek mensen die van Mozart hielden

163
00:06:55,358 --> 00:06:57,139
met een groep fans

164
00:06:57,139 --> 00:06:59,807
van de horrorverhalen 
van Stephen King.

165
00:06:59,807 --> 00:07:03,370
Ze lieten de muziek 
of de verhalen horen.

166
00:07:03,370 --> 00:07:05,219
De Mozartliefhebbers

167
00:07:05,219 --> 00:07:08,610
kregen een grotere IQ-boost 
van Mozart dan van de verhalen,

168
00:07:08,610 --> 00:07:11,448
maar de verhalenliefhebbers

169
00:07:11,448 --> 00:07:13,635
kregen een grotere IQ-boost

170
00:07:13,635 --> 00:07:15,450
van de verhalen van Stephen King.

171
00:07:15,450 --> 00:07:18,533
De waarheid is dat het luisteren 
naar iets waar je van geniet

172
00:07:18,533 --> 00:07:21,784
je wat opkrikt 
en je een tijdelijke IQ-boost geeft

173
00:07:21,784 --> 00:07:23,711
voor een beperkt aantal taken.

174
00:07:23,711 --> 00:07:26,079
Luisteren naar Mozart

175
00:07:26,079 --> 00:07:27,704
of Stephen King-verhalen

176
00:07:27,704 --> 00:07:31,126
gaat je op de lange termijn 
niet slimmer maken.

177
00:07:31,126 --> 00:07:34,066
Een andere versie van de Mozartmythe

178
00:07:34,066 --> 00:07:36,374
is dat het luisteren naar Mozart

179
00:07:36,374 --> 00:07:38,682
je niet alleen slimmer, 
maar ook gezonder maakt.

180
00:07:38,682 --> 00:07:40,782
Helaas lijkt dit zelfs niet te kloppen

181
00:07:40,782 --> 00:07:44,411
voor iemand die bijna elke dag 
naar de muziek van Mozart luisterde,

182
00:07:44,411 --> 00:07:45,769
namelijk Mozart zelf.

183
00:07:45,769 --> 00:07:48,749
Hij leed aan gonorroe, pokken, artritis,

184
00:07:48,749 --> 00:07:53,263
en, waarvan de meeste mensen denken 
dat het zijn dood werd, syfilis.

185
00:07:53,273 --> 00:07:56,743
Mozart had misschien 
wat voorzichtiger moeten zijn

186
00:07:56,743 --> 00:07:59,213
bij het uitkiezen 
van zijn seksuele partners.

187
00:07:59,213 --> 00:08:01,372
Maar hoe kiezen we een partner?

188
00:08:01,372 --> 00:08:05,798
Sociologen verspreiden wel eens de mythe

189
00:08:05,798 --> 00:08:08,419
dat onze voorkeuren 
voor een romantische partner 


190
00:08:08,419 --> 00:08:10,100
een product van onze cultuur zijn,

191
00:08:10,100 --> 00:08:11,952
dat ze zeer cultureel bepaald zijn.

192
00:08:11,952 --> 00:08:13,896
Maar de feiten loochenen dit.

193
00:08:13,896 --> 00:08:15,779
Een beroemde studie ondervroeg mensen

194
00:08:15,779 --> 00:08:18,482
uit [37] verschillende culturen 
over de hele wereld,

195
00:08:18,482 --> 00:08:19,787
van Amerikanen tot Zoeloes,

196
00:08:19,787 --> 00:08:22,083
over wat ze zochten in een partner.

197
00:08:22,083 --> 00:08:24,452
In elke cultuur over de hele wereld

198
00:08:24,452 --> 00:08:28,167
hechtten mannen meer waarde aan fysieke 
aantrekkelijkheid bij een partner

199
00:08:28,167 --> 00:08:29,467
dan wel vrouwen,

200
00:08:29,467 --> 00:08:32,938
en in elke cultuur hechtten vrouwen 
ook meer dan mannen belang

201
00:08:32,967 --> 00:08:35,506
aan ambitie 
en hogere carrièrevooruitzichten.

202
00:08:35,506 --> 00:08:37,205
In elke cultuur hadden mannen ook

203
00:08:37,205 --> 00:08:39,730
liever vrouwen 
die jonger dan zijzelf waren,

204
00:08:39,730 --> 00:08:42,539
gemiddeld 2,66 jaar.

205
00:08:42,539 --> 00:08:43,858
In elke cultuur

206
00:08:43,858 --> 00:08:47,608
gaven vrouwen de voorkeur aan mannen 
die ouder waren dan zijzelf,

207
00:08:47,608 --> 00:08:49,598
gemiddeld 3,42 jaar.

208
00:08:49,598 --> 00:08:53,313
vandaar 'Iedereen zoekt een vaderfiguur'.

209
00:08:53,313 --> 00:08:55,890
Van scoren bij een partner

210
00:08:55,890 --> 00:08:59,812
gaan we naar scoren in basketbal 
of voetbal of wat je sport ook is.

211
00:08:59,812 --> 00:09:03,263
De mythe is dat sporters reeksen
van doelpunten kennen,

212
00:09:03,353 --> 00:09:06,153
‘hot-hand streaks’ in de VS,
‘purple patches’ in Engeland,

213
00:09:06,153 --> 00:09:08,993
waardoor ze gewoon niet kunnen missen, 
zoals deze kerel hier.

214
00:09:08,993 --> 00:09:12,677
Maar als je het patroon 
van treffers en missers

215
00:09:12,677 --> 00:09:14,465
statistisch gaat analyseren,

216
00:09:14,465 --> 00:09:16,764
blijkt de volgorde 
bijna altijd willekeurig.

217
00:09:16,764 --> 00:09:19,179
Je hersenen creëren patronen 
uit de willekeur.

218
00:09:19,179 --> 00:09:20,536
Als je een muntje opgooit,

219
00:09:20,536 --> 00:09:24,512
gaat er altijd wel eens toevallig 
een reeksje van kop of munt opduiken.

220
00:09:24,512 --> 00:09:27,283
De hersenen zien patronen 
zelfs als er geen zijn.

221
00:09:27,283 --> 00:09:29,884
We zien deze reeksen 
en kennen ze betekenis toe.

222
00:09:29,884 --> 00:09:32,191
We zeggen: 
"Ja, hij is vandaag echt in vorm,"

223
00:09:32,191 --> 00:09:35,531
terwijl je eigenlijk 
hetzelfde patroon zou krijgen

224
00:09:35,531 --> 00:09:37,986
met toevallige treffers en missers.

225
00:09:38,006 --> 00:09:41,472
Een uitzondering hierop 
zijn strafschoppen.

226
00:09:41,472 --> 00:09:43,967
Een recente studie 
naar strafschoppen in het voetbal

227
00:09:43,967 --> 00:09:46,377
toont aan dat spelers 
van landen

228
00:09:46,377 --> 00:09:49,201
met een zeer slechte staat 
van strafschoppen,

229
00:09:49,201 --> 00:09:51,384
zoals bijvoorbeeld Engeland,

230
00:09:51,384 --> 00:09:53,744
de neiging hebben om sneller te zijn 


231
00:09:53,744 --> 00:09:55,934
met trappen dan landen 
met een beter record,

232
00:09:55,934 --> 00:09:58,465
met als vermoedelijk gevolg 
meer kans om te missen.

233
00:09:58,465 --> 00:10:00,160
Dat roept de vraag op

234
00:10:00,160 --> 00:10:01,695
of er een manier is waarop we

235
00:10:01,695 --> 00:10:04,160
de prestaties van mensen 
kunnen verbeteren.

236
00:10:04,160 --> 00:10:05,547
Je zou kunnen denken aan

237
00:10:05,547 --> 00:10:08,966
mensen straffen voor hun missers 
en kijken of ze daar beter van worden.

238
00:10:08,966 --> 00:10:12,598
Dit idee, namelijk dat straf 
prestaties kan verbeteren,

239
00:10:12,598 --> 00:10:14,804
is wat de deelnemers 
dachten dat ze testten

240
00:10:14,804 --> 00:10:17,336
in Milgrams beroemde 
leer- en strafexperiment.

241
00:10:17,336 --> 00:10:20,344
Mogelijk heb je daar van gehoord 
als psychologiestudent.

242
00:10:20,344 --> 00:10:23,166
Het verhaal gaat 
dat de deelnemers bereid waren

243
00:10:23,166 --> 00:10:26,467
fatale elektrische schokken te geven 
aan een collega-deelnemer

244
00:10:26,467 --> 00:10:28,208
voor een fout beantwoorde vraag,

245
00:10:28,208 --> 00:10:31,297
alleen maar omdat dat moest 
van iemand in een witte jas.

246
00:10:31,297 --> 00:10:33,712
Maar dit verhaal is een mythe 
om drie redenen.

247
00:10:33,712 --> 00:10:38,616
Ten eerste en meest cruciaal was 
de laboratoriumjas niet wit, maar grijs.

248
00:10:38,616 --> 00:10:43,023
Ten tweede werd de deelnemers 
vóór het onderzoek verteld

249
00:10:43,023 --> 00:10:45,590
en eraan herinnerd 
telkens ze een bezwaar opperden,

250
00:10:45,590 --> 00:10:48,363
dat, hoewel pijnlijk, 
de schokken niet fataal waren

251
00:10:48,363 --> 00:10:51,105
en al helemaal 
geen permanente schade veroorzaakten.

252
00:10:51,105 --> 00:10:53,425
Ten derde gaven deelnemers 
de schokken niet

253
00:10:53,425 --> 00:10:56,073
alleen maar omdat iemand 
in de labjas het hen zegde.

254
00:10:56,073 --> 00:10:58,115
Toen ze na de studie 
werden geïnterviewd,

255
00:10:58,115 --> 00:11:00,623
zeiden alle deelnemers 
dat ze sterk geloofden

256
00:11:00,623 --> 00:11:04,407
dat de leren-en-strafstudie een waardevol 
wetenschappelijk doel diende

257
00:11:04,407 --> 00:11:06,845
met blijvende voordelen voor de wetenschap

258
00:11:06,845 --> 00:11:12,544
in tegenstelling tot de momentane 
niet-fatale hinder voor de deelnemers.

259
00:11:13,345 --> 00:11:16,203
Ik heb nu ongeveer 12 minuten gesproken,

260
00:11:16,203 --> 00:11:18,719
en je hebt waarschijnlijk 
naar me zitten luisteren,

261
00:11:18,719 --> 00:11:21,549
terwijl je mijn spraakpatronen 
en lichaamstaal analyseerde

262
00:11:21,549 --> 00:11:24,716
en proberen uit te zoeken of je 
wat ik zeg serieus moet nemen,

263
00:11:24,716 --> 00:11:26,817
of ik de waarheid vertelde, of loog.

264
00:11:26,817 --> 00:11:29,359
Maar dan ben je daar 
waarschijnlijk niet in geslaagd.

265
00:11:29,359 --> 00:11:31,854
We denken dat 
we een leugenaar kunnen doorhebben

266
00:11:31,854 --> 00:11:34,127
door zijn lichaamstaal en spraakpatronen.

267
00:11:34,127 --> 00:11:36,590
Maar honderden psychologische tests 
hebben bewezen

268
00:11:36,590 --> 00:11:38,711
dat ieder van ons, 
ook politiemensen,

269
00:11:38,711 --> 00:11:41,054
slechts bij toeval leugens 
kunnen ontdekken 


270
00:11:41,054 --> 00:11:42,547
door middel van lichaamstaal

271
00:11:42,547 --> 00:11:44,242
en verbale patronen.

272
00:11:44,242 --> 00:11:46,286
Interessant genoeg 
is er één uitzondering:

273
00:11:46,286 --> 00:11:48,308
tv-oproepen voor vermiste familieleden.

274
00:11:48,308 --> 00:11:51,793
Het is vrij makkelijk te voorspellen 
of de familieleden vermist zijn

275
00:11:51,793 --> 00:11:54,854
en of dat de oproepende familieleden 
hen zelf vermoord hebben.

276
00:11:54,854 --> 00:11:58,369
Onoprechte oproepers zullen eerder 
hun hoofd schudden, wegkijken

277
00:11:58,369 --> 00:12:00,083
en spraakfouten maken,

278
00:12:00,083 --> 00:12:01,878
terwijl oprechte oproepers eerder

279
00:12:01,878 --> 00:12:04,973
de hoop zullen uitdrukken 
dat de persoon veilig zal terugkeren

280
00:12:04,973 --> 00:12:06,514
en brutale taal vermijden.

281
00:12:06,514 --> 00:12:10,787
Ze zullen bijvoorbeeld eerder zeggen 
"van ons weggenomen" dan "vermoord."

282
00:12:10,787 --> 00:12:13,444
Tijd om te stoppen.

283
00:12:13,444 --> 00:12:16,652
Maar toch
vertel ik je in 30 seconden

284
00:12:16,652 --> 00:12:20,023
nog de overkoepelende mythe 
van de psychologie.

285
00:12:20,023 --> 00:12:22,629
De mythe dat de psychologie gewoon

286
00:12:22,629 --> 00:12:25,055
een verzameling interessante theorieën is

287
00:12:25,055 --> 00:12:27,841
die allemaal iets nuttigs zeggen 
en iets te bieden hebben.

288
00:12:27,841 --> 00:12:30,340
Wat ik hoop te hebben aangetoond,

289
00:12:30,340 --> 00:12:31,925
is dat dit niet waar is.

290
00:12:31,925 --> 00:12:34,734
We moeten 
psychologische theorieën beoordelen

291
00:12:34,734 --> 00:12:37,068
door te kijken naar hun voorspellingen.

292
00:12:37,068 --> 00:12:39,889
Of luisteren naar Mozart 
je slimmer maakt,

293
00:12:39,889 --> 00:12:42,633
of dat je beter leert als informatie

294
00:12:42,633 --> 00:12:44,917
wordt gepresenteerd 
in de gewenste leerstijl.

295
00:12:44,917 --> 00:12:48,121
Hoe dan ook zijn het allemaal 
toetsbare empirische voorspellingen.

296
00:12:48,121 --> 00:12:50,266
De enige manier om
vooruitgang te boeken,

297
00:12:50,266 --> 00:12:52,026
is deze voorspellingen controleren

298
00:12:52,026 --> 00:12:54,355
in goed gecontroleerde 
experimentele studies.

299
00:12:54,355 --> 00:12:57,489
Alleen op die manier 
kunnen we hopen te ontdekken

300
00:12:57,489 --> 00:13:00,113
welke van deze theorieën 
goed onderbouwd zijn

301
00:13:00,113 --> 00:13:03,503
en welke, zoals al die waarover 
ik het vandaag had, mythen zijn.

302
00:13:03,503 --> 00:13:05,012
Dankjewel.

303
00:13:05,012 --> 00:13:08,472
(Applaus)