1
00:00:00,737 --> 00:00:03,616
Έχετε ακουστά το Δείκτης Νοημοσύνης,
τη γενική ευφυΐα σας,

2
00:00:03,616 --> 00:00:05,562
αλλά το Δείκτη Ψυχολογικής Ευφυίας;

3
00:00:05,562 --> 00:00:07,629
Τι γνωρίζετε γι' αυτά 
που σας ενθουσιάζουν

4
00:00:07,629 --> 00:00:10,474
και πόσο καλά προβλέπετε
την συμπεριφορά των άλλων

5
00:00:10,474 --> 00:00:11,880
ή ακόμη και τη δική σας;

6
00:00:11,890 --> 00:00:15,419
Πόσα από αυτά που νομίζετε πως ξέρετε
περί ψυχολογίας είναι λάθος;

7
00:00:15,419 --> 00:00:18,947
Ας το δούμε ανατρέχοντας στους 
10 κορυφαίους μύθους περί ψυχολογίας.

8
00:00:18,947 --> 00:00:22,343
Θα έχετε πιθανώς ακούσει να λέγεται ότι,
όσον αφορά τη ψυχολογία τους,

9
00:00:22,343 --> 00:00:25,215
οι άνδρες είναι από τον Άρη
και οι γυναίκες από την Αφροδίτη.

10
00:00:25,215 --> 00:00:27,264
Αλλά πόσο διαφέρουν άνδρες και γυναίκες;

11
00:00:27,264 --> 00:00:29,518
Για να το βρούμε,
ας αρχίσουμε εξετάζοντας κάτι

12
00:00:29,518 --> 00:00:31,495
όπου άνδρες και γυναίκες όντως διαφέρουν

13
00:00:31,495 --> 00:00:34,943
και σκιτσάροντας κάποιες διαφορές
ψυχολογίας των φύλων στην ίδια βάση.

14
00:00:34,943 --> 00:00:36,646
Ένα πράγμα που όντως διαφέρουν

15
00:00:36,646 --> 00:00:38,913
είναι πόσο μακριά μπορούν
να πετάξουν μια μπάλα.

16
00:00:38,913 --> 00:00:40,803
Αν δούμε τα δεδομένα για τους άνδρες

17
00:00:40,803 --> 00:00:43,274
θα δούμε τη λεγόμενη
ομοιόμορφη καμπύλη κατανομής.

18
00:00:43,274 --> 00:00:46,232
Λίγοι άντρες μπορούν να ρίξουν 
τη μπάλα μακρυά και λίγοι κοντά

19
00:00:46,232 --> 00:00:48,252
αλλά οι περισσότεροι σε μια μέση απόσταση.

20
00:00:48,252 --> 00:00:50,416
Οι γυναίκες έχουν την ίδια κατανομή

21
00:00:50,416 --> 00:00:52,175
αλλά υπάρχει μια μεγάλη διαφορά.

22
00:00:52,175 --> 00:00:54,553
Ο μέσος άνδρας
μπορεί να πετάξει τη μπάλα μακρύτερα

23
00:00:54,553 --> 00:00:56,620
από το 98% των γυναικών περίπου.

24
00:00:56,620 --> 00:00:59,817
Τώρα λοιπόν ας δούμε πώς 
μερικές ψυχολογικές διαφορές των φύλων

25
00:00:59,817 --> 00:01:01,884
μοιάζουν στην ίδια τυποποιημένη κλίμακα.

26
00:01:02,614 --> 00:01:04,010
Όλοι οι ψυχολόγοι θα σας πουν

27
00:01:04,010 --> 00:01:07,035
ότι οι άνδρες αντιλαμβάνονται τον χώρο
καλύτερα από τις γυναίκες

28
00:01:07,035 --> 00:01:09,513
όπως στο διάβασμα χάρτη,
το οποίο είναι αλήθεια,

29
00:01:09,513 --> 00:01:11,863
αλλά ας δούμε το μέγεθος της διαφοράς.

30
00:01:11,863 --> 00:01:15,250
Είναι ελάχιστη.
Οι γραμμές σχεδόν επικαλύπτονται.

31
00:01:15,250 --> 00:01:19,114
Μάλιστα, η μέση γυναίκα
είναι καλύτερη από το 33% των ανδρών,

32
00:01:19,114 --> 00:01:21,125
φυσικά εάν αυτό ήταν 50%

33
00:01:21,125 --> 00:01:23,551
τότε τα δύο φύλα θα ήταν ακριβώς ίσα.

34
00:01:23,551 --> 00:01:26,839
Αξίζει να θυμάστε ότι αυτή η διαφορά
και η επόμενη που θα σας δείξω

35
00:01:26,839 --> 00:01:29,614
είναι σχεδόν οι μεγαλύτερες
ψυχολογικές διαφορές των φύλων

36
00:01:29,614 --> 00:01:31,231
που έχει ανακαλύψει η ψυχολογία.

37
00:01:31,231 --> 00:01:32,232
Να και η επόμενη.

38
00:01:32,232 --> 00:01:33,690
Όλοι οι ψυχολόγοι θα σας πουν

39
00:01:33,690 --> 00:01:36,315
ότι οι γυναίκες υπερέχουν
στη γλώσσα και τη γραμματική.

40
00:01:36,315 --> 00:01:38,904
Να λοιπόν η απόδοση
στα τυποποιημένα τεστ γραμματικής.

41
00:01:38,904 --> 00:01:40,861
Εδώ οι γυναίκες. Εδώ οι άνδρες.

42
00:01:40,861 --> 00:01:44,560
Πάλι οι γυναίκες προηγούνται κατά μέσο όρο
αλλά οι γραμμές είναι τόσο κοντά

43
00:01:44,560 --> 00:01:48,047
που το 33% των ανδρών 
είναι καλύτεροι από τη μέση γυναίκα

44
00:01:48,047 --> 00:01:49,720
και πάλι αν ήταν 50%

45
00:01:49,720 --> 00:01:52,352
θα υπήρχε πλήρης ισότητα των φύλων.

46
00:01:52,352 --> 00:01:54,703
Άρα δεν είναι ακριβώς περίπτωση
Άρη και Αφροδίτης.

47
00:01:54,703 --> 00:01:57,250
Είναι πιο πολύ μια περίπτωση
μπαρών Μαρς και Σνίκερς

48
00:01:57,250 --> 00:02:01,612
όπου βασικά είναι ίδιες αλλά η μία 
έχει πιο πολλούς ξηρούς καρπούς.

49
00:02:01,612 --> 00:02:03,638
Δεν θα πω ποια από τους δύο.

50
00:02:03,638 --> 00:02:05,503
Τώρα έχουμε κάνει ζέσταμα.

51
00:02:05,503 --> 00:02:08,749
Ας σας ψυχαναλύσουμε
με το περίφημο Τεστ Ρόρσαχ.

52
00:02:08,749 --> 00:02:12,122
Προφανώς βλέπετε δύο αρκούδες
ή δύο ανθρώπους ή κάτι παρόμοιο.

53
00:02:12,122 --> 00:02:13,875
Αλλά τι νομίζετε ότι κάνουν;

54
00:02:13,875 --> 00:02:16,599
Σηκώστε το χέρι αν νομίζετε ότι χαιρετάνε.

55
00:02:17,749 --> 00:02:18,870
Όχι πολλοί. Εντάξει.

56
00:02:18,870 --> 00:02:21,337
Πόσοι νομίζετε
ότι «δίνουν πέντε» πανηγυρίζοντας.

57
00:02:21,337 --> 00:02:23,427
Ωραία. Κι αν νομίζετε ότι παλεύουν;

58
00:02:24,017 --> 00:02:25,062
Πολλοί λίγοι εδώ.

59
00:02:25,062 --> 00:02:28,079
Εντάξει, αν νομίζετε ότι χαιρετούν
ή πανηγυρίζουν,

60
00:02:28,079 --> 00:02:29,920
σημαίνει ότι είστε φιλικό άτομο.

61
00:02:29,920 --> 00:02:31,220
Αν νομίζετε ότι παλεύουν

62
00:02:31,220 --> 00:02:33,536
είστε μάλλον ένα δύσκολο
και επιθετικό άτομο.

63
00:02:33,536 --> 00:02:35,476
Βασικά είστε ή μαχητής ή εραστής.

64
00:02:35,476 --> 00:02:36,273
Κι αυτό εδώ;

65
00:02:36,273 --> 00:02:39,525
Εδώ δεν ψηφίζουμε οπότε με το τρία
όλοι φωνάξτε τι βλέπετε.

66
00:02:39,525 --> 00:02:41,489
Ένα, δύο, τρία.
(Φωνές από το ακροατήριο)

67
00:02:43,599 --> 00:02:45,641
Άκουσα χάμστερ. Ποιος είπε χάμστερ;

68
00:02:45,641 --> 00:02:46,778
Ανησυχητικό αυτό.

69
00:02:46,778 --> 00:02:48,561
Ένας τύπος εκεί είπε χάμστερ.

70
00:02:48,721 --> 00:02:52,029
Θα πρέπει να δείτε κάποιο δίποδο ζώο εδώ

71
00:02:52,029 --> 00:02:54,313
και μετά τον αντικατοπτρισμό του εκεί.

72
00:02:54,313 --> 00:02:57,744
Αν δεν το είδατε,
σημαίνει ότι δυσκολεύεστε

73
00:02:57,744 --> 00:03:01,004
να επεξεργαστείτε περίπλοκες καταστάσεις
όπου συμβαίνουν πολλά.

74
00:03:01,504 --> 00:03:03,729
Εκτός φυσικά
αν δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

75
00:03:03,729 --> 00:03:06,400
Τα τεστ Ρόρσαχ δεν έχουν
καμία ουσιαστική εγκυρότητα

76
00:03:06,400 --> 00:03:08,505
στη διάγνωση της ανθρώπινης προσωπικότητας

77
00:03:08,505 --> 00:03:11,136
και δεν χρησιμοποιούνται
από τους σύγχρονους ψυχολόγους.

78
00:03:11,136 --> 00:03:14,555
Στην πράξη, μια πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε
ότι όταν επιχειρήσετε

79
00:03:14,555 --> 00:03:17,614
να διαγνώσετε την ανθρώπινη προσωπικότητα
με τα τεστ Ρόρσαχ,

80
00:03:17,614 --> 00:03:19,356
θα διαγνώσετε σχιζοφρένεια

81
00:03:19,356 --> 00:03:23,179
στο 1/6 περίπου των εμφανέστατα
απόλυτα φυσιολογικών συμμετεχόντων.

82
00:03:24,179 --> 00:03:26,182
Άρα, αν δεν τα πήγατε και τόσο καλά εδώ,

83
00:03:26,182 --> 00:03:28,736
ίσως δεν είστε πολύ οπτικός τύπος.

84
00:03:28,736 --> 00:03:31,105
Πάμε για ένα άλλο γρήγορο κουίζ
για να δούμε.

85
00:03:31,105 --> 00:03:34,883
Όταν φτιάχνετε τούρτα,
- σηκώστε χέρι για καθένα -

86
00:03:34,883 --> 00:03:37,652
προτιμάτε να έχετε
ένα βιβλίο μαγειρικής με εικόνες;

87
00:03:38,482 --> 00:03:39,672
Ναι, λίγοι άνθρωποι.

88
00:03:39,672 --> 00:03:42,142
Να έχετε ένα φίλο
να σας δίνει προφορικές οδηγίες;

89
00:03:42,422 --> 00:03:45,075
Να ξεκινάτε να αυτοσχεδιάζετε στην πορεία;

90
00:03:45,455 --> 00:03:46,567
Αρκετοί άνθρωποι εδώ.

91
00:03:46,567 --> 00:03:48,287
Εντάξει, αν επιλέξατε το πρώτο,

92
00:03:48,287 --> 00:03:50,839
σημαίνει ότι μαθαίνετε οπτικά

93
00:03:50,839 --> 00:03:53,907
και μαθαίνετε καλύτερα
από οπτικοποιημένες πληροφορίες.

94
00:03:53,907 --> 00:03:56,749
Αν είπατε το δεύτερο,
σημαίνει ότι είστε ακουστικός τύπος,

95
00:03:56,749 --> 00:04:00,294
ότι μαθαίνετε καλύτερα
από πληροφορίες σε ακουστική μορφή.

96
00:04:00,294 --> 00:04:03,229
Κι αν είπατε το τρίτο,
σημαίνει πως είστε κιναισθητικός τύπος,

97
00:04:03,229 --> 00:04:06,720
ότι μαθαίνετε καλύτερα όταν καταπιαστείτε
και κάνετε πράγματα με τα χέρια.

98
00:04:06,730 --> 00:04:08,698
Εκτός φυσικά, όπως πιθανώς μαντέψατε,

99
00:04:08,698 --> 00:04:11,417
αν τίποτα δεν ισχύει,
γιατί όλα αυτά είναι ένας μύθος.

100
00:04:11,417 --> 00:04:15,465
Οι τρόποι μάθησης είναι επινοημένοι
και δεν έχουν επιστημονική τεκμηρίωση.

101
00:04:15,465 --> 00:04:18,931
Το γνωρίζουμε επειδή, σε στενά
ελεγχόμενο πειραματικό περιβάλλον,

102
00:04:18,931 --> 00:04:21,202
όταν δίνεται στους σπουδαστές
υλικό για μελέτη,

103
00:04:21,202 --> 00:04:23,872
είτε στη μορφή που προτιμούν,
είτε σε αντίθετη μορφή,

104
00:04:23,872 --> 00:04:27,338
δεν υπάρχει διαφορά
στον όγκο πληροφοριών που συγκρατούν.

105
00:04:27,338 --> 00:04:29,344
Αν το σκεφτείτε για λίγο,

106
00:04:29,344 --> 00:04:31,482
είναι προφανές ότι πρέπει να αληθεύει.

107
00:04:31,482 --> 00:04:34,154
Είναι προφανές
ότι η καλύτερη μορφή παρουσίασης

108
00:04:34,154 --> 00:04:37,317
δεν εξαρτάται από εσάς,
αλλά από αυτό που προσπαθείτε να μάθετε.

109
00:04:37,317 --> 00:04:39,499
Θα μπορούσατε, ας πούμε,
να μάθετε να οδηγείτε

110
00:04:39,499 --> 00:04:41,897
ακούγοντας μόνο κάποιον
να σας λέει τι να κάνετε

111
00:04:41,897 --> 00:04:43,525
χωρίς καμία κιναισθητική εμπειρία;

112
00:04:43,525 --> 00:04:45,681
Θα μπορούσατε να λύσετε σύστημα εξισώσεων

113
00:04:45,681 --> 00:04:48,397
μόνο με το μυαλό σας
και χωρίς να γράψετε κάτι;

114
00:04:48,397 --> 00:04:50,588
Θα μελετούσατε
για εξετάσεις στην αρχιτεκτονική

115
00:04:50,588 --> 00:04:53,261
κάνοντας χορό αυτοέκφρασης,
εάν μαθαίνετε κιναισθητικά;

116
00:04:53,261 --> 00:04:57,712
Όχι. Το διδακτικό υλικό πρέπει
να ταιριάζει με τη μορφή παρουσίασης,

117
00:04:57,712 --> 00:04:59,147
και όχι με εσάς.

118
00:05:00,147 --> 00:05:02,126
Ξέρω ότι πολλοί από εσάς είστε αριστούχοι

119
00:05:02,126 --> 00:05:04,588
και πρόσφατα πήρατε αποτελέσματα
από εξετάσεις GCSE.

120
00:05:04,588 --> 00:05:06,856
Αν δεν πήγατε τόσο καλά όσο ελπίζατε

121
00:05:06,856 --> 00:05:09,323
δεν πρέπει να κατηγορείτε
τον τρόπο που μαθαίνετε

122
00:05:09,323 --> 00:05:12,950
αλλά ένα πράγμα που ίσως μπορείτε 
να κατηγορήσετε είναι τα γονίδιά σας.

123
00:05:12,950 --> 00:05:16,635
Αναφέρομαι σε μια πρόσφατη μελέτη
από το Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου

124
00:05:16,635 --> 00:05:19,189
που βρήκε ότι 58% της διακύμανσης

125
00:05:19,189 --> 00:05:22,270
μεταξύ διαφόρων μαθητών
και των αποτελεσμάτων στις εξετάσεις GCSE

126
00:05:22,270 --> 00:05:24,097
αποδίδεται σε γενετικούς παράγοντες.

127
00:05:24,097 --> 00:05:27,233
Πώς μπορούμε να μιλάμε με τόση ακρίβεια;

128
00:05:28,243 --> 00:05:29,778
Όταν θέλουμε να δούμε αναλυτικά 


129
00:05:29,778 --> 00:05:32,842
τις σχετικές συνεισφορές
των γονιδίων και του περιβάλλοντος

130
00:05:32,842 --> 00:05:35,071
τότε μελετούμε τους δίδυμους.

131
00:05:35,071 --> 00:05:38,647
Οι μονοζυγωτικοί δίδυμοι
μοιράζονται το 100% του περιβάλλοντος

132
00:05:38,647 --> 00:05:40,551
και το 100% των γονιδίων,

133
00:05:40,551 --> 00:05:44,073
ενώ οι διζυγωτικοί δίδυμοι
μοιράζονται το 100% του περιβάλλοντος,

134
00:05:44,073 --> 00:05:47,509
αλλά όπως κάθε αδερφός και αδερφή,
μοιράζονται το 50% των γονιδίων.

135
00:05:47,509 --> 00:05:50,747
Συγκρίνοντας λοιπόν
παρόμοια αποτελέσματα εξετάσεων GCSE

136
00:05:51,087 --> 00:05:53,968
σε μονοζυγωτικούς
και διζυγωτικούς διδύμους,

137
00:05:53,968 --> 00:05:55,434
και με έξυπνους υπολογισμούς,

138
00:05:55,434 --> 00:05:59,565
βρίσκουμε πόση διακύμανση και απόδοση
οφείλεται στο περιβάλλον

139
00:05:59,565 --> 00:06:01,401
και πόση στα γονίδια.

140
00:06:01,401 --> 00:06:05,178
Αποδεικνύεται ότι 58% οφείλεται
στα γονίδια.

141
00:06:05,178 --> 00:06:08,941
Αυτό δεν υποσκάπτει τη δική σας
σκληρή δουλειά και των δασκάλων σας.

142
00:06:08,941 --> 00:06:12,072
Αν δεν πήγατε τόσο καλά όσο ελπίζατε
στις εξετάσεις της GCSE

143
00:06:12,072 --> 00:06:16,578
μπορείτε πάντα να κατηγορείτε τους
γονείς σας ή τουλάχιστον τα γονίδιά τους.

144
00:06:16,578 --> 00:06:18,256
Αυτό που δεν πρέπει να κατηγορήσετε

145
00:06:18,256 --> 00:06:21,418
είναι ότι μαθαίνετε με το αριστερό
ή το δεξί μέρος του εγκεφάλου,

146
00:06:21,418 --> 00:06:22,879
γιατί και πάλι είναι μύθος.

147
00:06:22,879 --> 00:06:26,136
Ο μύθος εδώ είναι
ότι το αριστερό μέρος είναι λογικό,

148
00:06:26,136 --> 00:06:27,825
είναι καλό για εξισώσεις όπως αυτή,

149
00:06:27,825 --> 00:06:31,534
και το δεξί μέρος είναι πιο δημιουργικό,
έτσι είναι καλύτερο στη μουσική.

150
00:06:31,534 --> 00:06:34,465
Και πάλι όμως είναι μύθος
επειδή σχεδόν όλα όσα κάνετε

151
00:06:34,465 --> 00:06:37,275
εμπλέκουν τη λειτουργία
όλων των μερών του εγκεφάλου,

152
00:06:37,275 --> 00:06:40,595
ακόμη και το πιο συνηθισμένο πράγμα
όπως μια απλή συζήτηση.

153
00:06:41,155 --> 00:06:43,938
Παρόλα αυτά, ένας λόγος
που ο μύθος παραμένει

154
00:06:43,938 --> 00:06:46,180
είναι ότι περιέχει ένα ίχνος αλήθειας.

155
00:06:46,180 --> 00:06:47,780
Μια σχετική έκδοση του μύθου

156
00:06:47,780 --> 00:06:51,173
είναι ότι οι αριστερόχειρες είναι
πιο δημιουργικοί από τους δεξιόχειρες,

157
00:06:51,173 --> 00:06:54,527
που έχει λογική μιας και ο εγκέφαλος
ελέγχει το αντίθετο χέρι,

158
00:06:54,527 --> 00:06:55,887
έτσι στους αριστερόχειρες,

159
00:06:55,887 --> 00:06:58,473
το δεξί μέρος του εγκεφάλου
είναι ελαφρώς πιο δραστήριο

160
00:06:58,473 --> 00:07:00,188
από το αριστερό μέρος του εγκεφάλου,

161
00:07:00,188 --> 00:07:02,636
και συμπεραίνουμε
ότι το δεξί είναι πιο δημιουργικό.

162
00:07:02,636 --> 00:07:04,253
Βέβαια, δεν αληθεύει πλήρως

163
00:07:04,253 --> 00:07:07,444
ότι οι αριστερόχειρες είναι
πιο δημιουργικοί από τους δεξιόχειρες.

164
00:07:07,444 --> 00:07:09,619
Αυτό που αληθεύει είναι ότι οι αμφιδέξιοι,

165
00:07:09,619 --> 00:07:12,442
όσοι χρησιμοποιούν
και τα δύο χέρια για δουλειές,

166
00:07:12,812 --> 00:07:16,074
σκέφτονται πιο δημιουργικά
από όσους χρησιμοποιούν το ένα χέρι,

167
00:07:16,074 --> 00:07:17,807
επειδή στον αμφιδέξιο

168
00:07:17,807 --> 00:07:20,536
τα δύο μέρη του εγκεφάλου
συνομιλούν πάρα πολύ,

169
00:07:20,536 --> 00:07:24,188
που φαίνεται να συμβάλει
στη δημιουργική ευέλικτη σκέψη.

170
00:07:24,298 --> 00:07:27,253
Ο μύθος του δημιουργικού αριστερόχειρα
προκύπτει από το γεγονός

171
00:07:27,253 --> 00:07:30,271
ότι αμφιδέξιοι βρίσκονται πιο συχνά
ανάμεσα στους αριστερόχειρες

172
00:07:30,271 --> 00:07:31,388
παρά στους δεξιόχειρες,

173
00:07:31,388 --> 00:07:34,347
άρα μόνο ένα ψήγμα της υπόθεσης
του δημιουργικού αριστερόχειρα,

174
00:07:34,347 --> 00:07:35,694
και όχι πολύ.

175
00:07:36,264 --> 00:07:38,181
Ένας σχετικός μύθος που θα έχετε ακούσει

176
00:07:38,181 --> 00:07:40,874
είναι ότι χρησιμοποιούμε
μόνο το 10% του εγκεφάλου μας.

177
00:07:40,874 --> 00:07:42,330
Αυτός είναι καθαρός μύθος.

178
00:07:42,330 --> 00:07:45,099
Σχεδόν καθετί που κάνουμε,
ακόμα και το πιο απλό πράγμα,

179
00:07:45,099 --> 00:07:47,242
χρησιμοποιεί σχεδόν όλο το μυαλό μας.

180
00:07:48,322 --> 00:07:51,573
Eίναι φυσικά αλήθεια
ότι οι περισσότεροι από εμάς

181
00:07:51,573 --> 00:07:55,273
δε χρησιμοποιούμε τη δύναμη 
του μυαλού μας όσο θα μπορούσαμε.

182
00:07:55,633 --> 00:07:58,239
Τι κάνουμε λοιπόν για να την ενισχύσουμε;


183
00:07:58,239 --> 00:08:00,377
Ίσως θα μπορούσαμε
να ακούσουμε λίγο Μότσαρτ.

184
00:08:00,377 --> 00:08:03,095
Έχετε ακούσει τη θεωρία
για την επίδραση του Μότσαρτ;

185
00:08:03,095 --> 00:08:06,142
Λέει ότι ακούγοντας Μότσαρτ
γίνεστε πιο έξυπνοι

186
00:08:06,142 --> 00:08:08,381
και αποδίδετε καλύτερα στα τεστ ευφυίας.

187
00:08:08,831 --> 00:08:12,036
Και εδώ, έχει ενδιαφέρον ότι,
παρότι είναι βασικά μύθος,

188
00:08:12,036 --> 00:08:13,767
ενέχει ίχνος αλήθειας.

189
00:08:13,767 --> 00:08:15,701
Έτσι η αρχική μελέτη αποκάλυψε

190
00:08:15,701 --> 00:08:19,612
ότι οι συμμετέχοντες που άκουσαν
μουσική του Μότσαρτ για λίγα λεπτά,

191
00:08:19,612 --> 00:08:21,901
τα πήγαν καλύτερα σε 
ακολουθούμενο τεστ ευφυίας

192
00:08:21,901 --> 00:08:25,034
από τους συμμετέχοντες
που απλώς περίμεναν ήσυχοι.

193
00:08:25,274 --> 00:08:29,078
Αλλά μια συμπληρωματική μελέτη
πήρε θαυμαστές της μουσικής του Μότσαρτ,

194
00:08:29,078 --> 00:08:30,459
και μια άλλη ομάδα ανθρώπων

195
00:08:30,459 --> 00:08:32,917
που τους άρεσαν
οι ιστορίες τρόμου του Στίβεν Κινγκ.

196
00:08:33,207 --> 00:08:36,771
Έβαλαν σε κάθε ομάδα
τη μουσική ή τις ιστορίες.

197
00:08:36,771 --> 00:08:39,289
Όσοι προτιμούσαν τη μουσική του Μότσαρτ

198
00:08:39,289 --> 00:08:42,170
ενισχύθηκαν περισσότερο από το Μότσαρτ
παρά από τις ιστορίες,

199
00:08:42,170 --> 00:08:44,688
αλλά αυτοί που προτιμούσαν τις ιστορίες,

200
00:08:44,688 --> 00:08:47,705
ενισχύθηκαν περισσότερο ακούγοντας
τις ιστορίες του Στίβεν Κινγκ

201
00:08:47,705 --> 00:08:49,170
παρά τη μουσική του Μότσαρτ.

202
00:08:49,170 --> 00:08:51,933
Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι,
όταν ακούς κάτι που σου αρέσει,

203
00:08:51,933 --> 00:08:55,394
αυτό σε αναπτερώνει λίγο
και σου ενισχύει προσωρινά την ευφυία

204
00:08:55,394 --> 00:08:57,111
σε μικρό αριθμό εργασιών.

205
00:08:57,111 --> 00:08:59,479
Δεν υπονοούμε ότι ακούγοντας Μότσαρτ,

206
00:08:59,479 --> 00:09:01,104
ή αντίστοιχα τον Στίβεν Κινγκ,

207
00:09:01,104 --> 00:09:04,526
θα γίνετε ευφυέστεροι μακροπρόθεσμα.

208
00:09:04,876 --> 00:09:07,466
Μια άλλη έκδοση του μύθου
περί της μουσικής Μότσαρτ

209
00:09:07,466 --> 00:09:12,324
είναι ότι ακούγοντάς την, όχι μόνο
σας κάνει εξυπνότερο αλλά και υγιέστερο.

210
00:09:12,444 --> 00:09:14,392
Δυστυχώς δεν φαίνεται να επαληθεύεται

211
00:09:14,392 --> 00:09:17,451
ούτε από κάποιον που άκουγε
τη μουσική του Μότσαρτ κάθε μέρα,

212
00:09:17,451 --> 00:09:19,169
τον ίδιον τον Μότσαρτ,

213
00:09:19,169 --> 00:09:22,149
που έπασχε από γονόρροια, 
ευλογιά, αρθρίτιδα,

214
00:09:22,149 --> 00:09:26,663
και από αυτό που πιστεύεται 
ότι τον σκότωσε, σύφιλη.

215
00:09:26,693 --> 00:09:30,035
Αυτό μάλλον υπονοεί ότι ο Μότσαρτ
θα έπρεπε να επιλέγει πιο προσεκτικά

216
00:09:30,035 --> 00:09:32,613
τους σεξουαλικούς του συντρόφους.

217
00:09:32,613 --> 00:09:34,772
Πώς όμως επιλέγουμε σύντροφο;

218
00:09:34,772 --> 00:09:39,768
Ένας μύθος που πρέπει να ομολογήσω 
πως διαδίδεται από κοινωνιολόγους

219
00:09:39,768 --> 00:09:42,951
είναι ότι οι προτιμήσεις μας
για ρομαντικό σύντροφο

220
00:09:42,951 --> 00:09:45,352
καθορίζονται ρητώς απ΄την κουλτούρα μας.

221
00:09:45,352 --> 00:09:47,496
Αλλά τα δεδομένα δεν το στηρίζουν αυτό.

222
00:09:47,496 --> 00:09:51,771
Γνωστή μελέτη εξέτασε άτομα από
37 διαφορετικές κουλτούρες ανά τον κόσμο.

223
00:09:51,771 --> 00:09:53,317
από Αμερικανούς έως Ζουλού,

224
00:09:53,317 --> 00:09:55,483
σχετικά με το τι ψάχνουν στο σύντροφο.

225
00:09:55,483 --> 00:09:57,852
Και σε όλες τις κουλτούρες του κόσμου

226
00:09:57,852 --> 00:10:01,567
οι άνδρες αξιολόγησαν περισσότερο
τη σωματική ομορφιά του συντρόφου

227
00:10:01,567 --> 00:10:02,867
από ό,τι οι γυναίκες,

228
00:10:02,867 --> 00:10:04,608
και σε κάθε μία κουλτούρα επίσης,

229
00:10:04,608 --> 00:10:09,222
οι γυναίκες έριχναν περισσότερο βάρος
στη φιλοδοξία και το υψηλό εισόδημα.

230
00:10:09,222 --> 00:10:10,675
Σε κάθε κουλτούρα επίσης

231
00:10:10,675 --> 00:10:13,130
οι άνδρες προτιμούσαν νεότερες γυναίκες

232
00:10:13,130 --> 00:10:16,249
κατά μέσο όρο 2,66 χρόνια νομίζω,

233
00:10:16,249 --> 00:10:17,768
και σε κάθε κουλτούρα επίσης

234
00:10:17,768 --> 00:10:20,378
οι γυναίκες προτίμησαν μεγαλύτερους άνδρες

235
00:10:20,378 --> 00:10:23,168
με κατά μέσο όρο τα 3,42 χρόνια,

236
00:10:23,168 --> 00:10:26,713
γι΄αυτό πιστεύεται
ότι όλες ψάχνουν έναν γέρο και πλούσιο.

237
00:10:27,233 --> 00:10:29,290
Φεύγουμε από την επιδίωξη συντρόφου

238
00:10:29,290 --> 00:10:33,212
και πάμε στην επιτυχία σε μπάσκετμπολ
ποδόσφαιρο και κάθε άλλο άθλημα.

239
00:10:33,212 --> 00:10:36,793
Υπάρχει ο μύθος ότι οι αθλητές
περνούν μια ρόδινη περίοδο

240
00:10:36,793 --> 00:10:39,553
που «έχουν μεγάλη ευστοχία», 
κατά το κοινώς λεγόμενο,

241
00:10:39,553 --> 00:10:42,393
όπου είναι αδύνατον να αστοχήσουν,
όπως αυτός εδώ ο τύπος.

242
00:10:42,393 --> 00:10:45,437
Η πραγματικότητα όμως είναι
ότι αν αναλύσουμε στατιστικά

243
00:10:45,437 --> 00:10:47,955
το μοτίβο εμφάνισης
επιτυχημένων και χαμένων βολών,

244
00:10:47,955 --> 00:10:50,164
αποδεικνύεται ότι σχεδόν πάντα
είναι τυχαία.

245
00:10:50,164 --> 00:10:52,579
Το μυαλό μας βλέπει μοτίβα
μέσα στις συγκυρίες.

246
00:10:52,579 --> 00:10:53,936
Αν στρίψεις ένα κέρμα

247
00:10:53,936 --> 00:10:57,572
θα προκύψει μια τυχαία σειρά 
από κορώνες και γράμματα,

248
00:10:57,572 --> 00:11:00,683
και καθώς το μυαλό θέλει να βλέπει μοτίβα
εκεί που δεν υπάρχουν,

249
00:11:00,683 --> 00:11:03,284
βλέπουμε αυτά τα σερί 
και τους αποδίδουμε κάποιο νόημα

250
00:11:03,284 --> 00:11:05,391
και λέμε «Είναι σε καλή φόρμα σήμερα»

251
00:11:05,391 --> 00:11:07,261
ενώ στην ουσία θα είχατε το ίδιο μοτίβο

252
00:11:07,261 --> 00:11:10,546
αν είχατε εντελώς τυχαίες επιτυχημένες 
και αποτυχημένες βολές.

253
00:11:11,976 --> 00:11:14,872
Μια εξαίρεση σε αυτό όμως 
είναι οι βολές πέναλτυ.

254
00:11:14,872 --> 00:11:17,957
Μια πρόσφατη μελέτη 
για τα πέναλτυ στο ποδόσφαιρο

255
00:11:17,957 --> 00:11:22,551
δείχνει ότι οι παίκτες που εκπροσωπούν
χώρες με άσχημο ρεκόρ στις βολές πέναλτυ,

256
00:11:22,551 --> 00:11:24,784
όπως για παράδειγμα η Αγγλία,

257
00:11:24,784 --> 00:11:28,545
τείνουν να σουτάρουν πιο βιαστικά 
από τις χώρες με καλύτερο ρεκόρ,

258
00:11:28,545 --> 00:11:31,855
και προφανώς σαν αποτέλεσμα αυτού
είναι πιο πιθανόν να αστοχήσουν.

259
00:11:31,855 --> 00:11:33,670
Το οποίο μας οδηγεί στην ερώτηση,

260
00:11:33,870 --> 00:11:36,949
εάν υπάρχει κάποιος τρόπος 
για να βελτιώσουμε την απόδοσή τους.

261
00:11:36,949 --> 00:11:38,737
Ένα πράγμα που ίσως να σκεφτείτε

262
00:11:38,737 --> 00:11:42,416
είναι να τους τιμωρείτε για τις αποτυχίες
και να δείτε αν θα φέρει αποτέλεσμα.

263
00:11:42,416 --> 00:11:45,728
Η ιδέα ότι η τιμωρία 
μπορεί να βελτιώσει την απόδοση

264
00:11:45,728 --> 00:11:48,204
είναι αυτό που συμμετέχοντες
νόμιζαν ότι εξεταζόταν

265
00:11:48,204 --> 00:11:50,976
στο πείραμα του Μίλγκραμ
για τη μάθηση και την τιμωρία

266
00:11:50,976 --> 00:11:53,744
που πιθανόν θα έχετε ακούσει
αν είστε φοιτητής ψυχολογίας.

267
00:11:53,744 --> 00:11:57,586
Το ιστορικό λέει ότι οι συμμετέχοντες
ήταν διατεθειμένοι να κάνουν ηλεκτρικά σοκ

268
00:11:57,586 --> 00:11:59,027
που νόμιζαν ότι ήταν μοιραία


269
00:11:59,027 --> 00:12:01,888
σε φίλο τους συμμετέχοντα
όταν απαντούσε λάθος σε ερώτηση,

270
00:12:01,888 --> 00:12:04,697
απλά και μόνο επειδή τους το έλεγε 
κάποιος με λευκή ποδιά.

271
00:12:04,697 --> 00:12:07,112
Αλλά αυτή η ιστορία είναι μύθος
για τρεις λόγους.

272
00:12:07,112 --> 00:12:11,486
Πρώτο και πιο σοβαρό, η ποδιά εργαστηρίου 
δεν ήταν λευκή, ήταν γκρίζα.

273
00:12:12,016 --> 00:12:16,423
Δεύτερον, πριν την μελέτη 
έλεγαν στους συμμετέχοντες,

274
00:12:16,423 --> 00:12:18,930
και το υπενθύμιζαν 
κάθε φορά που εξέφραζαν ανησυχία,

275
00:12:18,930 --> 00:12:21,803
ότι ενώ τα σοκ ήταν οδυνηρά,
δεν ήταν μοιραία,

276
00:12:21,803 --> 00:12:24,505
και ότι όντως δεν προκαλούσαν
οποιαδήποτε μόνιμη βλάβη.

277
00:12:24,505 --> 00:12:26,825
Και τρίτον,
οι συμμετέχοντες δεν έκαναν τα σοκ

278
00:12:26,825 --> 00:12:29,833
απλώς επειδή το έλεγε κάποιος με ποδιά.

279
00:12:29,833 --> 00:12:31,515
Όταν ερωτήθηκαν μετά την έρευνα,

280
00:12:31,515 --> 00:12:34,023
όλοι οι συμμετέχοντες είπαν 
ότι πραγματικά πίστευαν

281
00:12:34,023 --> 00:12:37,807
ότι η έρευνα περί μάθησης και τιμωρίας 
εξυπηρετούσε σοβαρό επιστημονικό σκοπό

282
00:12:37,807 --> 00:12:40,245
που θα επέφερε διαρκή οφέλη στην επιστήμη

283
00:12:40,245 --> 00:12:46,354
παρά την προσωρινή μη μοιραία ταλαιπωρία
των συμμετεχόντων.

284
00:12:47,295 --> 00:12:49,993
Εντάξει, σας μιλάω εδώ και 12 λεπτά

285
00:12:49,993 --> 00:12:51,699
και μάλλον κάθεστε και με ακούτε,

286
00:12:51,699 --> 00:12:54,509
αναλύοντας τον τρόπο ομιλίας
και τη γλώσσα του σώματός μου,

287
00:12:54,509 --> 00:12:58,116
και προσπαθείτε να καταλάβετε 
αν πρέπει να πιστέψετε τα λεγόμενά μου,

288
00:12:58,116 --> 00:13:00,577
αν σας λέω αλήλθεια ή αν σας λέω ψέμματα,

289
00:13:00,577 --> 00:13:02,619
αλλά αν το κάνετε έχετε αποτύχει πλήρως,

290
00:13:02,619 --> 00:13:05,344
γιατί, αν και όλοι νομίζουμε
ότι θα καταλάβουμε τον ψεύτη,

291
00:13:05,344 --> 00:13:07,197
από τη στάση και τον τρόπο ομιλίας,

292
00:13:07,197 --> 00:13:09,400
εκατοντάδες ψυχολογικά τεστ αυτά τα χρόνια

293
00:13:09,400 --> 00:13:12,561
έχουν δείξει ότι όλοι μας,
μαζί και αστυνομικοί και ντετέκτιβ,

294
00:13:12,561 --> 00:13:15,271
βασικά εικάζουν όταν προσπαθούν
να ανιχνεύσουν ψέμματα

295
00:13:15,271 --> 00:13:17,642
με τη γλώσσα του σώματος
και τα γλωσσικά μοτίβα.

296
00:13:17,642 --> 00:13:19,566
Ενδιαφέρον παρουσιάζει μια εξαίρεση:

297
00:13:19,566 --> 00:13:22,078
Οι τηλεοπτικές εκκλήσεις 
για αγνοούμενους συγγενείς.

298
00:13:22,078 --> 00:13:25,053
Είναι αρκετά εύκολο να προβλέψετε 
πότε αγνοούνται οι συγγενείς

299
00:13:25,053 --> 00:13:28,254
και πότε στην πραγματικότητα
έχουν δολοφονηθεί από τους αναζητώντες.

300
00:13:28,254 --> 00:13:31,949
Οι ψεύτες είναι πιο πιθανό να κινούν
το κεφάλι, να αποστρέφουν το βλέμμα,

301
00:13:31,949 --> 00:13:33,523
και να κάνουν γλωσσικά ολισθήματα

302
00:13:33,523 --> 00:13:35,098
ενώ οι γνήσιοι αναζητώντες

303
00:13:35,098 --> 00:13:37,993
μάλλον θα εκφράσουν ελπίδα
ότι το άτομο θα επιστρέψει ασφαλές

304
00:13:37,993 --> 00:13:39,584
και θα αποφύγουν τη βίαιη γλώσσα.

305
00:13:39,584 --> 00:13:44,187
Για παράδειγμα, θα πουν «τον πήραν
από κοντά μας» αντί για «τον σκότωσαν».

306
00:13:44,387 --> 00:13:46,844
Μιλώντας για αυτά,
ήρθε ώρα να τελειώνουμε

307
00:13:46,844 --> 00:13:50,052
αλλά πριν απ΄αυτό
θέλω να σας δώσω σε μισό λεπτό

308
00:13:50,052 --> 00:13:53,423
τον πονεμένο μύθο της ψυχολογίας.

309
00:13:53,423 --> 00:13:57,820
Ο μύθος είναι ότι η ψυχολογία είναι απλώς
μια συλλογή από ενδιαφέρουσες θεωρίες,

310
00:13:57,820 --> 00:14:01,241
που όλες λένε κάτι χρήσιμο
και όλες έχουν κάτι να προσφέρουν.

311
00:14:01,291 --> 00:14:03,740
Αυτό που ελπίζω
ότι σας έδειξα στα προηγούμενα λεπτά

312
00:14:03,740 --> 00:14:05,325
είναι πως αυτό δεν είναι αλήθεια.

313
00:14:05,325 --> 00:14:08,684
Χρειάζεται να αποτιμήσουμε
τις ψυχολογικές θεωρίες

314
00:14:08,684 --> 00:14:10,748
βλέποντας τις προβλέψεις τους,

315
00:14:10,748 --> 00:14:14,049
είτε πρόκειται για το αν η μουσική
του Μότσαρτ σας κάνει ευφυέστερους,

316
00:14:14,049 --> 00:14:18,056
ότι μαθαίνετε ευκολότερα από πληροφορίες
στη προτιμώμενη από εσάς μορφή,

317
00:14:18,056 --> 00:14:21,521
όλες αυτές είναι εμπειρικές προβλέψεις
που μπορούν να εξεταστούν

318
00:14:21,521 --> 00:14:23,306
και ο μόνος τρόπος να κάνουμε πρόοδο

319
00:14:23,306 --> 00:14:25,736
είναι να εξετάσουμε τις προβλέψεις
βάσει δεδομένων

320
00:14:25,736 --> 00:14:27,755
σε στενά ελεγχόμενες πειραματικές μελέτες.

321
00:14:27,755 --> 00:14:30,889
Μόνο έτσι ελπίζουμε να ανακαλύψουμε

322
00:14:30,889 --> 00:14:33,513
ποιες από αυτές τις θεωρίες
έχουν καλή βάση,

323
00:14:33,513 --> 00:14:36,903
και ποιες, όπως όλες που 
σας είπα σήμερα, είναι μύθοι.

324
00:14:36,903 --> 00:14:37,932
Ευχαριστώ.

325
00:14:37,932 --> 00:14:39,152
(Χειροκρότημα)