[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.95,0:00:08.43,Default,,0000,0000,0000,,Mặt trời lên.
Dialogue: 0,0:00:08.43,0:00:10.23,Default,,0000,0000,0000,,Chim ca hót.
Dialogue: 0,0:00:10.23,0:00:12.77,Default,,0000,0000,0000,,Dường như đây là khởi đầu \Ncủa một ngày đẹp tươi.
Dialogue: 0,0:00:12.77,0:00:16.26,Default,,0000,0000,0000,,Bạn vui vẻ đi dạo trong công viên,\NBất ngờ,"ắt xì!"
Dialogue: 0,0:00:16.26,0:00:20.43,Default,,0000,0000,0000,,Một người lạ mặt \Nphun dịch và nước bọt ra từ miệng và mũi.
Dialogue: 0,0:00:20.43,0:00:22.97,Default,,0000,0000,0000,,Bạn cảm thấy \Nnhững giọt ẩm ẩm rơi trên da,
Dialogue: 0,0:00:22.97,0:00:26.10,Default,,0000,0000,0000,,nhưng không thể cảm nhận \Nhàng ngàn, hoặc thậm chí hàng triệu,
Dialogue: 0,0:00:26.10,0:00:29.70,Default,,0000,0000,0000,,con vi trùng \Nđang bí mật đi qua không khí
Dialogue: 0,0:00:29.70,0:00:32.64,Default,,0000,0000,0000,,tiếp xúc quần áo, \Ntay và mặt của bạn.
Dialogue: 0,0:00:32.64,0:00:34.74,Default,,0000,0000,0000,,Nghe có vẻ thô thiển\Nnhưng thực sự
Dialogue: 0,0:00:34.74,0:00:38.64,Default,,0000,0000,0000,,cơ thể ta rất thường xuyên\Ntiếp xúc với vi trùng,
Dialogue: 0,0:00:38.64,0:00:41.38,Default,,0000,0000,0000,,và hầu hết, không thể \Nđược nhìn thấy bằng mắt thường.
Dialogue: 0,0:00:41.38,0:00:44.66,Default,,0000,0000,0000,,Vi trùng được tìm thấy trên hầu hết \Ncác bề mặt mà ta tiếp xúc.
Dialogue: 0,0:00:44.66,0:00:45.90,Default,,0000,0000,0000,,Nói về vi trùng,
Dialogue: 0,0:00:45.90,0:00:50.30,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta đang đề cập đến \Nnhiều loại vi sinh vật,
Dialogue: 0,0:00:50.30,0:00:55.22,Default,,0000,0000,0000,,bao gồm cả vi khuẩn, nấm, \Nnguyên sinh vật và virút.
Dialogue: 0,0:00:55.22,0:00:59.22,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng điểm chung của tất cả vi trùng \Nlà khả năng tương tác với cơ thể
Dialogue: 0,0:00:59.22,0:01:01.90,Default,,0000,0000,0000,,và thay đổi cách \Nmà chúng ta cảm nhận và hoạt động.
Dialogue: 0,0:01:01.90,0:01:05.31,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà nghiên cứu bệnh truyền nhiễm, \Ntrong nhiều thập kỉ, đã tự hỏi
Dialogue: 0,0:01:05.31,0:01:08.86,Default,,0000,0000,0000,,tại sao một số vi trùng\Ntương đối vô hại,
Dialogue: 0,0:01:08.86,0:01:13.72,Default,,0000,0000,0000,,trong khi một số khác lại \Nphá huỷ và đôi khi là gây tử vong.
Dialogue: 0,0:01:13.72,0:01:16.06,Default,,0000,0000,0000,,Câu đố vẫn chưa \Nđược giải đáp trọn vẹn,
Dialogue: 0,0:01:16.06,0:01:19.91,Default,,0000,0000,0000,,nhưng những gì ta biết là\Ntác hại, hoặc độc lực của vi trùng
Dialogue: 0,0:01:19.91,0:01:21.73,Default,,0000,0000,0000,,là kết quả của quá trình tiến hoá.
Dialogue: 0,0:01:21.73,0:01:24.27,Default,,0000,0000,0000,,Làm thế nào để biết \Nmột quá trình tiến hoá
Dialogue: 0,0:01:24.27,0:01:27.96,Default,,0000,0000,0000,,có thể tạo ra các vi khuẩn \Nvới mức độ gây hại khác nhau?
Dialogue: 0,0:01:27.96,0:01:32.44,Default,,0000,0000,0000,,Câu trả lời trở nên rõ ràng \Nkhi xem xét cách lây lan của vi trùng
Dialogue: 0,0:01:32.44,0:01:36.32,Default,,0000,0000,0000,,thông qua chiến lược mà nó sử dụng \Nđể có được chủ thể kế tiếp.
Dialogue: 0,0:01:36.32,0:01:38.85,Default,,0000,0000,0000,,Một cách lây lan thông thường \Nlà qua không khí,
Dialogue: 0,0:01:38.85,0:01:40.56,Default,,0000,0000,0000,,ví dụ như hắt hơi,\Nnhư bạn vừa thấy,
Dialogue: 0,0:01:40.56,0:01:43.68,Default,,0000,0000,0000,,một vi trùng sử dụng phương pháp này\Nlà vi rút Rhinovirus,
Dialogue: 0,0:01:43.68,0:01:45.52,Default,,0000,0000,0000,,trú ngụ ở đường hô hấp trên
Dialogue: 0,0:01:45.52,0:01:48.77,Default,,0000,0000,0000,,và là nguyên nhân gây ra \Nmột nửa số bệnh cảm thông thường.
Dialogue: 0,0:01:48.77,0:01:50.77,Default,,0000,0000,0000,,Hãy tưởng tượng \Nsau khi hắt hơi,
Dialogue: 0,0:01:50.77,0:01:54.01,Default,,0000,0000,0000,,một trong ba giả thuyết \Nvề rhinovirus,
Dialogue: 0,0:01:54.01,0:01:57.100,Default,,0000,0000,0000,,hãy gọi chúng là \N"quá nhiều", "quá ít", và "vừa phải",
Dialogue: 0,0:01:57.100,0:02:00.57,Default,,0000,0000,0000,,đã gặp hên \Nkhi đáp được xuống cơ thể bạn.
Dialogue: 0,0:02:00.57,0:02:03.52,Default,,0000,0000,0000,,Những vi rút này được lập trình\Nđể nhân bản,
Dialogue: 0,0:02:03.52,0:02:07.34,Default,,0000,0000,0000,,nhưng vì khác biệt di truyền, \Nchúng chỉ làm được ở mức độ khác nhau.
Dialogue: 0,0:02:07.34,0:02:12.01,Default,,0000,0000,0000,,"Quá nhiều" nhân lên khá thường xuyên, \Nđưa đến thành công trong thời gian ngắn.
Dialogue: 0,0:02:12.01,0:02:15.72,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, thành công này làm bạn\N- chủ thể - phải trả giá.
Dialogue: 0,0:02:15.72,0:02:19.14,Default,,0000,0000,0000,,Một vi rút nhân lên nhanh chóng có thể \Ngây guy hiểm cho cơ thể,
Dialogue: 0,0:02:19.14,0:02:21.67,Default,,0000,0000,0000,,làm cho triệu chứng cảm lạnh \Ntrở nặng.
Dialogue: 0,0:02:21.67,0:02:23.74,Default,,0000,0000,0000,,Nếu quá mệt \Nđể đi ra khỏi nhà,
Dialogue: 0,0:02:23.74,0:02:27.74,Default,,0000,0000,0000,,bạn đã không cho vi rút này \Ncó cơ hội tìm kiếm chủ thể mới.
Dialogue: 0,0:02:27.74,0:02:29.57,Default,,0000,0000,0000,,Và nếu bệnh tật \Ngiết chết bạn,
Dialogue: 0,0:02:29.57,0:02:32.94,Default,,0000,0000,0000,,chu kì sống của vi rút này \Ncũng sẽ kết thúc ở đó.
Dialogue: 0,0:02:32.94,0:02:35.60,Default,,0000,0000,0000,,"Quá ít", mặt khác, hiếm khi nhân lên
Dialogue: 0,0:02:35.60,0:02:37.66,Default,,0000,0000,0000,,và ít gây nguy hiểm hơn.
Dialogue: 0,0:02:37.66,0:02:41.39,Default,,0000,0000,0000,,Nó giữ cho bạn đủ khoẻ bạn để tiếp xúc \Nvới một chủ thể tiềm năng khác,
Dialogue: 0,0:02:41.39,0:02:44.67,Default,,0000,0000,0000,,không có triệu chứng \Nnghĩa là bạn sẽ không hắt hơi,
Dialogue: 0,0:02:44.67,0:02:49.48,Default,,0000,0000,0000,,hoặc nếu có, có thể vài virút \Ntrong nước bọt sẽ lây sang người khác.
Dialogue: 0,0:02:49.48,0:02:52.80,Default,,0000,0000,0000,,Trong khi đó, " Vừa phải" \Nđược nhân bản vừa đủ
Dialogue: 0,0:02:52.80,0:02:56.44,Default,,0000,0000,0000,,để đảm bảo rằng \Nbạn mang đủ lượng virút để lây lan
Dialogue: 0,0:02:56.44,0:02:59.67,Default,,0000,0000,0000,,nhưng lại không quá mệt mỏi \Nđể nằm liệt trên giường.
Dialogue: 0,0:02:59.67,0:03:02.46,Default,,0000,0000,0000,,Cuối cùng, nó là virút thành công nhất
Dialogue: 0,0:03:02.46,0:03:07.44,Default,,0000,0000,0000,,lây nhiễm tới các chủ thể mới \Nvà thúc đẩy các thế hệ tiếp theo.
Dialogue: 0,0:03:07.44,0:03:10.78,Default,,0000,0000,0000,,Hiện tượng này được khoa học gọi là\Ngiả thuyết thoả hiệp.
Dialogue: 0,0:03:10.78,0:03:13.09,Default,,0000,0000,0000,,Được phát triển đầu tiên \Nđầu những năm 80,
Dialogue: 0,0:03:13.09,0:03:16.58,Default,,0000,0000,0000,,nó dự đoán rằng vi trùng sẽ tiến hoá \Nđể tối ưu sự thành công của mình
Dialogue: 0,0:03:16.58,0:03:19.45,Default,,0000,0000,0000,,bằng cách cân bằng \Ngiữa việc nhân bản trong chủ thế,
Dialogue: 0,0:03:19.45,0:03:23.91,Default,,0000,0000,0000,,và việc gây ra độc lực \Nvà truyền đến một chủ thể mới.
Dialogue: 0,0:03:23.91,0:03:25.93,Default,,0000,0000,0000,,Trong trường hợp của Rhinovirus,
Dialogue: 0,0:03:25.93,0:03:30.60,Default,,0000,0000,0000,,giả thuyết cho rằng sự tiến hoá của nó \Ntạo thuận lợi cho các dạng ít nguy hiểm hơn
Dialogue: 0,0:03:30.60,0:03:34.27,Default,,0000,0000,0000,,vì nó phụ thuộc vào việc tiếp xúc gần \Nvới các nạn nhân kế tiếp.
Dialogue: 0,0:03:34.27,0:03:37.10,Default,,0000,0000,0000,,Với Rhinovirus, một chủ thể di chuyển \Nlà một chủ thể tốt,
Dialogue: 0,0:03:37.10,0:03:39.33,Default,,0000,0000,0000,,quả thật, đó là những gì \Nmà ta nhìn thấy.
Dialogue: 0,0:03:39.33,0:03:42.92,Default,,0000,0000,0000,,Trong khi hầu hết mọi người \Nđều trải qua việc sổ mũi, ho và hắt hơi,
Dialogue: 0,0:03:42.92,0:03:46.25,Default,,0000,0000,0000,,cảm lạnh thông thường nói chung\Nlà nhẹ và chỉ kéo dài khoảng 1 tuần.
Dialogue: 0,0:03:46.25,0:03:48.31,Default,,0000,0000,0000,,Sẽ rất tuyệt nếu câu chuyện\Nkết thúc ở đấy,
Dialogue: 0,0:03:48.31,0:03:50.83,Default,,0000,0000,0000,,nhưng còn nhiều phương thức khác\Nmà vi trùng sử dụng.
Dialogue: 0,0:03:50.83,0:03:55.41,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ, các kí sinh trùng sốt rét, \Ndo muỗi lây truyền.
Dialogue: 0,0:03:55.41,0:03:58.85,Default,,0000,0000,0000,,Không giống như rhinovirus, nó nhân bản \Nmà không cần con người
Dialogue: 0,0:03:58.85,0:04:01.49,Default,,0000,0000,0000,,và thậm chí hưởng lợi từ \Nviệc làm tổn hại chúng ta
Dialogue: 0,0:04:01.49,0:04:05.11,Default,,0000,0000,0000,,khi mà người bị bệnh và bất động\Nthì dễ bị muỗi đốt hơn.
Dialogue: 0,0:04:05.11,0:04:07.88,Default,,0000,0000,0000,,Vi trùng ít phụ thuộc \Nvào việc thay đổi chủ thể,
Dialogue: 0,0:04:07.88,0:04:10.56,Default,,0000,0000,0000,,như vi trùng truyền qua \Ncôn trùng, nước và thức ăn,
Dialogue: 0,0:04:10.56,0:04:12.99,Default,,0000,0000,0000,,thường gây ra \Ncác bệnh nghiêm trọng hơn.
Dialogue: 0,0:04:12.99,0:04:16.77,Default,,0000,0000,0000,,Vậy, ta có thể làm những gì để giảm thiểu \Ntác hại của các bệnh truyền nhiễm?
Dialogue: 0,0:04:16.77,0:04:21.35,Default,,0000,0000,0000,,Nhà sinh vật học tiến hoá Dr. Paul Ewald \Ngợi ý việc kiểm soát
Dialogue: 0,0:04:21.35,0:04:24.56,Default,,0000,0000,0000,,sự tiến hoá của chúng thông qua \Ncác biện pháp phòng chống đơn giản.
Dialogue: 0,0:04:24.56,0:04:28.01,Default,,0000,0000,0000,,Bằng cách xây nhà chống muỗi, \Nthiết lập hệ thống nước sạch,
Dialogue: 0,0:04:28.01,0:04:30.16,Default,,0000,0000,0000,,hay không ra khỏi nhà\Nkhi bị cảm,
Dialogue: 0,0:04:30.16,0:04:33.13,Default,,0000,0000,0000,,ta có thể cản trở chiến lược lây nhiễm \Ncủa các vi trùng có hại
Dialogue: 0,0:04:33.13,0:04:35.94,Default,,0000,0000,0000,,khiến chúng phụ thuộc\Nnhiều hơn vào sự thay đổi vật chủ.
Dialogue: 0,0:04:35.94,0:04:38.70,Default,,0000,0000,0000,,Vì vậy, trong khi các biện pháp \Ndiệt vi trùng truyền thống
Dialogue: 0,0:04:38.70,0:04:41.27,Default,,0000,0000,0000,,có thể khiến chúng trở nên \Nmạnh hơn, về lâu dài,
Dialogue: 0,0:04:41.27,0:04:44.01,Default,,0000,0000,0000,,bằng cách khuyến khích chúng tiến hoá \Ndưới dạng nhẹ hơn.
Dialogue: 0,0:04:44.01,0:04:47.69,Default,,0000,0000,0000,,cách tiếp cận sáng tạo này có thể \Nlà một tình huống đôi bên cùng có lợi.
Dialogue: 0,0:04:47.69,0:04:49.14,Default,,0000,0000,0000,,HO
Dialogue: 0,0:04:49.14,0:04:51.78,Default,,0000,0000,0000,,Vâng, đa phần là như thế.