[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.95,0:00:08.16,Default,,0000,0000,0000,,Güneş parlıyor.
Dialogue: 0,0:00:08.33,0:00:09.87,Default,,0000,0000,0000,,Kuşlar şarkı söylüyor.
Dialogue: 0,0:00:10.08,0:00:12.60,Default,,0000,0000,0000,,Başka güzel bir günün başlangıcı \Ngibi görünüyor.
Dialogue: 0,0:00:12.62,0:00:15.30,Default,,0000,0000,0000,,Parkta neşeli bir şekilde yürürken, \N"Hapşuu!"
Dialogue: 0,0:00:16.08,0:00:19.100,Default,,0000,0000,0000,,Yoldan geçen biri ağzından salyasını ve \Nburnundan da sümüğünü püskürtüyor.
Dialogue: 0,0:00:20.02,0:00:23.08,Default,,0000,0000,0000,,Cildinizdeki su damlacıklarını \Nhissedebilirsiniz,
Dialogue: 0,0:00:23.11,0:00:26.08,Default,,0000,0000,0000,,ancak hissedemeyeceğiniz şey ise \Nhavada dolaşıp
Dialogue: 0,0:00:26.10,0:00:29.68,Default,,0000,0000,0000,,binlerce, hatta milyonlarca mikroskopik \Ncanlının
Dialogue: 0,0:00:29.70,0:00:32.62,Default,,0000,0000,0000,,kıyafetlerinize, ellerinize ve yüzünüze \Ngizlice girmesidir.
Dialogue: 0,0:00:32.64,0:00:34.49,Default,,0000,0000,0000,,Bu senaryodaki gibi bariz bir şekilde,
Dialogue: 0,0:00:34.49,0:00:38.62,Default,,0000,0000,0000,,vücudumuzun hastalık yapan mikroplara \Nmaruz kalması oldukça yaygındır
Dialogue: 0,0:00:38.64,0:00:41.36,Default,,0000,0000,0000,,ve çoğu zaman bu durum pek anlaşılmaz.
Dialogue: 0,0:00:41.38,0:00:44.63,Default,,0000,0000,0000,,Mikroplar temas ettiğimiz hemen hemen \Nher yüzeyde bulunurlar.
Dialogue: 0,0:00:44.66,0:00:46.04,Default,,0000,0000,0000,,Mikroplardan bahsettiğimizde,
Dialogue: 0,0:00:46.04,0:00:50.27,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda mikroskopik canlıların diğer \Npek çok türünden de bahsediyoruz:
Dialogue: 0,0:00:50.30,0:00:52.65,Default,,0000,0000,0000,,bakteri, mantar,
Dialogue: 0,0:00:52.68,0:00:54.25,Default,,0000,0000,0000,,protozoa ve virüsler gibi.
Dialogue: 0,0:00:55.22,0:00:58.62,Default,,0000,0000,0000,,Mikroplarımızın ortak noktası, \Nbedenlerimizle etkileşime geçebilmeleri
Dialogue: 0,0:00:58.62,0:01:01.68,Default,,0000,0000,0000,,ve nasıl hissettiğimiz ile hareketlerimizi\Ndeğiştirebilmeleridir.
Dialogue: 0,0:01:01.90,0:01:04.86,Default,,0000,0000,0000,,Bulaşıcı hastalıkları inceleyen bilim \Ninsanları onlarca yıldır
Dialogue: 0,0:01:04.86,0:01:09.14,Default,,0000,0000,0000,,diğer mikropların yıkıcı etkilere neden \Nolup bazen de ölümcül olabilirlerken
Dialogue: 0,0:01:09.14,0:01:12.88,Default,,0000,0000,0000,,bu mikropların bazılarının neden zararsız \Nolduğunu merak etmişlerdir.
Dialogue: 0,0:01:13.52,0:01:16.04,Default,,0000,0000,0000,,Henüz bulmacanın tamamını \Nçözebilmiş değiliz,
Dialogue: 0,0:01:16.06,0:01:19.55,Default,,0000,0000,0000,,ama bildiğimiz şey bir mikrobun zararlı \Nolması veya virülansının
Dialogue: 0,0:01:19.57,0:01:21.71,Default,,0000,0000,0000,,evrimin bir sonucu olduğudur.
Dialogue: 0,0:01:21.73,0:01:24.25,Default,,0000,0000,0000,,Nasıl oluyor da aynı evrimsel süreç,
Dialogue: 0,0:01:24.27,0:01:27.46,Default,,0000,0000,0000,,çok farklı seviyelerde hasarlara neden\Nolan mikropları üretebiliyor?
Dialogue: 0,0:01:27.96,0:01:30.09,Default,,0000,0000,0000,,Bir mikrobun bulaşma şeklini\Ndüşündüğümüzde,
Dialogue: 0,0:01:30.09,0:01:32.42,Default,,0000,0000,0000,,cevap ortaya çıkmaya başlıyor.
Dialogue: 0,0:01:32.44,0:01:36.04,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir ev sahibinden diğer ev sahibine \Ngeçerken kullanılan bir strateji.
Dialogue: 0,0:01:36.06,0:01:38.83,Default,,0000,0000,0000,,Bulaşma şekillerinden en yaygını hava \Nyoluyla gerçekleşir,
Dialogue: 0,0:01:38.85,0:01:40.54,Default,,0000,0000,0000,,hapşırmadan bildiğiniz gibi.
Dialogue: 0,0:01:40.56,0:01:44.49,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu yolla bulaşan bir mikrop da üst \Nsolunum yollarımızda çoğalan
Dialogue: 0,0:01:44.49,0:01:46.66,Default,,0000,0000,0000,,ve tüm soğuk algınlığının
Dialogue: 0,0:01:46.66,0:01:48.47,Default,,0000,0000,0000,,yarısından sorumlu rinovirüstür.
Dialogue: 0,0:01:48.49,0:01:50.43,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, hapşırdıktan sonrasını düşünün,
Dialogue: 0,0:01:50.45,0:01:54.01,Default,,0000,0000,0000,,üç varsayımsal rinovirüs çeşidinden \Nbirinin,
Dialogue: 0,0:01:54.01,0:01:58.48,Default,,0000,0000,0000,,bunlara "çok fazla" , "çok az" ve "normal"\Ndiyelim,
Dialogue: 0,0:01:58.50,0:02:00.70,Default,,0000,0000,0000,,size bulaşmak için yeterince şansı \Nolmuştur.
Dialogue: 0,0:02:00.70,0:02:03.49,Default,,0000,0000,0000,,Bu virüsler çoğalmaya eğilimlidir,
Dialogue: 0,0:02:03.52,0:02:06.95,Default,,0000,0000,0000,,ancak genetik farklılıklar yüzünden \Nfarklı oranlarda çoğalacaklardır.
Dialogue: 0,0:02:06.97,0:02:09.27,Default,,0000,0000,0000,,"Çok fazla" grubundaki rinovirüsler,
Dialogue: 0,0:02:09.27,0:02:11.85,Default,,0000,0000,0000,,kısa sürede çok verimli olmak için \Nçok sık çoğalırlar.
Dialogue: 0,0:02:11.88,0:02:15.21,Default,,0000,0000,0000,,Ancak, bu verimlilik size, ev sahiplerine\Npahalıya patlar.
Dialogue: 0,0:02:15.24,0:02:18.81,Default,,0000,0000,0000,,Çabucak çoğalan bir virüs vücudunuza daha \Nçok zarar verebilir,
Dialogue: 0,0:02:18.81,0:02:21.98,Default,,0000,0000,0000,,soğuk algınlığı semptomlarını daha da \Nciddileştirmede olduğu gibi.
Dialogue: 0,0:02:22.04,0:02:24.22,Default,,0000,0000,0000,,Eğer evden çıkamayacak kadar çok \Nhastaysanız,
Dialogue: 0,0:02:24.22,0:02:27.58,Default,,0000,0000,0000,,virüse başka bir ev sahibine geçmesi için \Nhiçbir olanak tanımazsınız.
Dialogue: 0,0:02:27.61,0:02:29.95,Default,,0000,0000,0000,,Ve eğer bu hastalığın sizi öldürmesi \Ngerekiyorsa,
Dialogue: 0,0:02:29.95,0:02:32.73,Default,,0000,0000,0000,,virüsün kendi yaşam döngüsü \Nsizinkiyle birlikte sona erer.
Dialogue: 0,0:02:32.75,0:02:35.92,Default,,0000,0000,0000,,Diğer taraftan "çok az" grubundaki \Nrinovirüsler nadiren çoğalırlar
Dialogue: 0,0:02:35.92,0:02:37.93,Default,,0000,0000,0000,,ve bu süreçte size çok az zarar verirler.
Dialogue: 0,0:02:37.93,0:02:41.60,Default,,0000,0000,0000,,Bu, diğer muhtemel ev sahipleriyle \Netkileşime geçecek kadar sağlıklı olmanıza
Dialogue: 0,0:02:41.60,0:02:42.44,Default,,0000,0000,0000,,olanak tanısa da,
Dialogue: 0,0:02:42.45,0:02:45.69,Default,,0000,0000,0000,,semptomların azlığı sizin hiç \Nhapşırmadığınız ya da hapşırsanız bile
Dialogue: 0,0:02:45.69,0:02:49.46,Default,,0000,0000,0000,,başka birisine bulaştırken mukusunuzda \Nçok az virüs bulunduğu anlamına gelir.
Dialogue: 0,0:02:49.48,0:02:53.49,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada, "normal" grubundakiler bulaşmak \Niçin yeterli miktarda virüs barındırmanızı
Dialogue: 0,0:02:53.49,0:02:56.45,Default,,0000,0000,0000,,sağlamak için yatağınızdan çıkamayacak \Nkadar çok sık olmasa da
Dialogue: 0,0:02:56.45,0:02:58.86,Default,,0000,0000,0000,,ancak yeteri kadar hızlı çoğalmaktadırlar.
Dialogue: 0,0:02:59.67,0:03:02.44,Default,,0000,0000,0000,,Ve sonuçta, kendini yeni ev sahiplerine \Nulaştırmada
Dialogue: 0,0:03:02.46,0:03:06.63,Default,,0000,0000,0000,,ve yeni nesillere aktarmada en başarılı \Ngrup bu gruptur.
Dialogue: 0,0:03:07.19,0:03:10.97,Default,,0000,0000,0000,,Bu, bilim insanlarının değiş-tokuş \Nhipotezi diye adlandırdıkları şeyi açıklar
Dialogue: 0,0:03:11.00,0:03:13.28,Default,,0000,0000,0000,,İlk olarak 1980'lerin başlarında \Ngeliştirildi,
Dialogue: 0,0:03:13.28,0:03:16.56,Default,,0000,0000,0000,,mikropların genel verimliliklerini en üst \Nseviyeye çıkarmada
Dialogue: 0,0:03:16.58,0:03:20.41,Default,,0000,0000,0000,,bir ev sahibinin içerisinde virülansa \Nneden olan çoğalmayla yeni bir ev sahibine
Dialogue: 0,0:03:20.41,0:03:23.94,Default,,0000,0000,0000,,bulaşması arasında bir denge sağlayarak \Nevrim geçireceklerini öngörüyordu.
Dialogue: 0,0:03:23.94,0:03:25.90,Default,,0000,0000,0000,,Rinovirüste ise,
Dialogue: 0,0:03:25.93,0:03:30.58,Default,,0000,0000,0000,,hipotez onun evriminin daha az öldürücü\Nhâllere bürüneceğini öngörüyordu
Dialogue: 0,0:03:30.60,0:03:34.04,Default,,0000,0000,0000,,çünkü bir sonraki kurbanına ulaşmak \Niçin yakın temastan faydalanacaktı.
Dialogue: 0,0:03:34.06,0:03:37.15,Default,,0000,0000,0000,,Rinovirüs için, hareketli bir ev sahibi \Niyi bir ev sahibidir
Dialogue: 0,0:03:37.17,0:03:38.96,Default,,0000,0000,0000,,aslında, gördüğümüz budur.
Dialogue: 0,0:03:38.98,0:03:42.76,Default,,0000,0000,0000,,Çoğu insan burun akıntısı, öksürme\Nve hapşırma ile geçirmesine rağmen,
Dialogue: 0,0:03:42.78,0:03:46.21,Default,,0000,0000,0000,,soğuk algınlığı genellikle hafif geçer \Nve sadece bir hafta kadar sürer.
Dialogue: 0,0:03:46.21,0:03:48.33,Default,,0000,0000,0000,,Eğer hikâye burada bitseydi muhteşem \Nolurdu,
Dialogue: 0,0:03:48.33,0:03:51.62,Default,,0000,0000,0000,,ancak mikroplar başka diğer bulaşma \Nşekillerini de kullanmaktadırlar.
Dialogue: 0,0:03:51.62,0:03:55.37,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, sıtma paraziti plazmodyum\Nsivrisinekler aracılığıyla bulaşır.
Dialogue: 0,0:03:55.41,0:03:58.83,Default,,0000,0000,0000,,Rinovirüsün aksine, plazmodyumun\Nbulaşmak için bize ihtiyacı yoktur
Dialogue: 0,0:03:58.85,0:04:01.16,Default,,0000,0000,0000,,ve hatta belki de hasta ve hareketsiz\Nbir kişinin
Dialogue: 0,0:04:01.16,0:04:03.64,Default,,0000,0000,0000,,sivrisinekler tarafından ısırılması kolay \Nolduğundan
Dialogue: 0,0:04:03.64,0:04:05.22,Default,,0000,0000,0000,,bu hâlimizden faydalanabilirler.
Dialogue: 0,0:04:05.22,0:04:08.50,Default,,0000,0000,0000,,Ev sahibinin hareketliliğinin daha az \Nolmasına bağlı olan mikropların
Dialogue: 0,0:04:08.50,0:04:11.01,Default,,0000,0000,0000,,böcekler, su veya gıda ile bulaşanlarda \Nolduğu gibi,
Dialogue: 0,0:04:11.01,0:04:13.50,Default,,0000,0000,0000,,daha ciddi semptomlara neden \Nolacağını düşünüyoruz.
Dialogue: 0,0:04:13.50,0:04:17.27,Default,,0000,0000,0000,,Öyleyse, bulaşıcı hastalıkların verdiği \Nzararları azaltmak için ne yapabiliriz?
Dialogue: 0,0:04:17.27,0:04:19.35,Default,,0000,0000,0000,,Evrimsel Biyolog Dr. Paul Ewald,
Dialogue: 0,0:04:19.37,0:04:22.26,Default,,0000,0000,0000,,basit hastalık kontrol etme yöntemleriyle
Dialogue: 0,0:04:22.26,0:04:24.80,Default,,0000,0000,0000,,aslında evrimlerini yönlendirebileceğimizi\Nönermiştir.
Dialogue: 0,0:04:24.82,0:04:28.09,Default,,0000,0000,0000,,Sivrisinek geçirmez evlerle, temiz su \Nsistemleri kurarak
Dialogue: 0,0:04:28.09,0:04:30.14,Default,,0000,0000,0000,,ya da üşüttüğümüzde evde kalarak,
Dialogue: 0,0:04:30.16,0:04:33.11,Default,,0000,0000,0000,,ev sahibinin hareketsizliğine daha da \Nbağımlı olurken
Dialogue: 0,0:04:33.13,0:04:35.94,Default,,0000,0000,0000,,zararlı mikropların bulaşma stratejilerine\Nengel olabiliriz.
Dialogue: 0,0:04:35.94,0:04:39.01,Default,,0000,0000,0000,,Yani, mikropları yok etmeye çalışmadaki \Ngeleneksel yöntemlerle,
Dialogue: 0,0:04:39.01,0:04:41.43,Default,,0000,0000,0000,,uzun vadede sadece güçlü olanlar \Nçoğalabilir.
Dialogue: 0,0:04:41.45,0:04:45.84,Default,,0000,0000,0000,,Onları daha hafif formlar geliştirmeye \Nteşvik eden bu yenilikçi yaklaşım,
Dialogue: 0,0:04:45.86,0:04:47.67,Default,,0000,0000,0000,,bir kazan-kazan stratejisi olabilir.
Dialogue: 0,0:04:47.69,0:04:49.11,Default,,0000,0000,0000,,(Öksürür)
Dialogue: 0,0:04:49.14,0:04:50.99,Default,,0000,0000,0000,,Yani, çoğu için.