WEBVTT

00:00:06.947 --> 00:00:08.433
Ο ήλιος λάμπει.

00:00:08.433 --> 00:00:10.227
Τα πουλιά κελαηδούν.

00:00:10.227 --> 00:00:12.768
Φαίνεται πως ξεκινά
ακόμη μια όμορφη ημέρα.

00:00:12.768 --> 00:00:16.255
Περπατάτε χαρούμενα στο πάρκο,
όταν, «Αψού!»

00:00:16.255 --> 00:00:20.431
Ένας άγνωστος περαστικός εκτοξεύει βλέννα
και σάλια από το στόμα και τη μύτη του.

00:00:20.431 --> 00:00:23.196
Αισθάνεστε τα σταγονίδια υγρασίας
να πέφτουν στο δέρμα σας,

00:00:23.196 --> 00:00:26.483
αλλά αυτό που δεν αισθάνεστε είναι
τα χιλιάδες, ακόμη και εκατομμύρια

00:00:26.483 --> 00:00:29.705
μικροσκοπικών μικροβίων που ταξίδεψαν
συγκαλυμμένα μέσω αέρος

00:00:29.705 --> 00:00:32.232
πάνω στα ρούχα, στα χέρια 
και στο πρόσωπό σας.

00:00:32.232 --> 00:00:34.435
Όσο αηδιαστικό κι αν ακούγεται
αυτό το σενάριο,

00:00:34.435 --> 00:00:38.581
είναι πολύ κοινό να εκτίθεται το σώμα μας
σε παθογόνα μικρόβια,

00:00:38.581 --> 00:00:41.175
όπου τον περισσότερο καιρό,
δεν είναι και τόσο εμφανές.

00:00:41.175 --> 00:00:44.938
Τα μικρόβια βρίσκονται σχεδόν σε κάθε
επιφάνεια με την οποία ερχόμαστε σε επαφή.

00:00:44.938 --> 00:00:46.171
Όταν μιλάμε για μικρόβια,

00:00:46.171 --> 00:00:50.296
αναφερόμαστε σε πολλούς
διαφορετικούς μικροσκοπικούς οργανισμούς,

00:00:50.296 --> 00:00:55.224
συμπεριλαμβανομένων βακτηρίων,
μυκήτων, πρωτοζώων και ιών.

00:00:55.224 --> 00:00:59.221
Αυτό που έχουν κοινό όλα τα μικρόβια 
είναι η ικανότητα να αλληλεπιδρούν με εμάς

00:00:59.221 --> 00:01:01.837
και να αλλάζουν
τον τρόπο αίσθησης και λειτουργίας μας.

00:01:01.837 --> 00:01:05.476
Οι επιστήμονες που μελετούν λοιμώδη
νοσήματα αναρωτιούνται εδώ και δεκαετίες

00:01:05.476 --> 00:01:08.859
γιατί μερικά μικρόβια
είναι σχετικά ακίνδυνα,

00:01:09.449 --> 00:01:13.721
ενώ άλλα προκαλούν ολέθριες επιπτώσεις
και μπορεί μερικές φορές να είναι μοιραία.

00:01:13.721 --> 00:01:16.390
Δεν έχουμε λύσει ακόμη ολόκληρο τον γρίφο,

00:01:16.390 --> 00:01:19.579
αλλά αυτό που γνωρίζουμε είναι
ότι βλαπτικότητα ή λοιμογόνος δύναμη

00:01:19.579 --> 00:01:21.650
ενός μικροβίου είναι αποτέλεσμα εξέλιξης.

00:01:21.650 --> 00:01:24.273
Πώς γίνεται η ίδια διαδικασία εξέλιξης

00:01:24.273 --> 00:01:27.960
να μπορεί να παράγει μικρόβια
που προκαλούν διαφορετικά επίπεδα ζημιάς;

00:01:27.960 --> 00:01:32.441
Η απάντηση ξεκαθαρίζει αν σκεφτούμε
τον τρόπο μετάδοσης ενός μικροβίου,

00:01:32.441 --> 00:01:36.315
τη στρατηγική που χρησιμοποιεί για
να πάει από τον έναν ξενιστή στον άλλον.

00:01:36.315 --> 00:01:38.821
Ένας κοινός τρόπος μετάδοσης
συμβαίνει μέσω του αέρα,

00:01:38.821 --> 00:01:40.514
όπως το φτέρνισμα που μόλις είδατε,

00:01:40.514 --> 00:01:43.497
ένα μικρόβιο που χρησιμοποιεί
αυτή τη μέθοδο είναι ο ρινοϊός,

00:01:43.497 --> 00:01:45.955
αναπαράγεται στις ανώτερες 
αναπνευστικές οδούς μας

00:01:45.955 --> 00:01:48.772
και είναι υπεύθυνος για πάνω
από τα μισά κοινά κρυολογήματα.

00:01:48.772 --> 00:01:50.454
Φανταστείτε ότι μετά το φτέρνισμα,

00:01:50.454 --> 00:01:54.006
ένα από τα τρία υποθετικά είδη ρινοϊού,

00:01:54.006 --> 00:01:58.329
ας τα αποκαλέσουμε «πάρα πολύ», 
«πολύ λίγο» και «ακριβώς»,

00:01:58.329 --> 00:02:00.573
ήταν αρκετά τυχερό να φτάσει πάνω σας.

00:02:00.573 --> 00:02:03.516
Αυτοί οι ιοί είναι προγραμματισμένοι
να αναπαράγονται,

00:02:03.516 --> 00:02:06.598
αλλά λόγω γενετικών διαφορών,
θα το κάνουν με διαφορετικό ρυθμό.

00:02:06.598 --> 00:02:09.680
Το «πάρα πολύ» πολλαπλασιάζεται 
πολύ συχνά,

00:02:09.680 --> 00:02:12.143
και είναι βραχυπρόθεσμα επιτυχές.

00:02:12.143 --> 00:02:15.476
Ωστόσο, αυτή η επιτυχία έχει ένα κόστος
σε εσάς, τον ξενιστή.

00:02:15.476 --> 00:02:19.296
Ένας ιός που αναπαράγεται γρήγορα μπορεί
να είναι πιο επιζήμιος για το σώμα σας

00:02:19.296 --> 00:02:21.871
κάνοντας τα συμπτώματα
του κρυολογήματος πιο σοβαρά.

00:02:21.871 --> 00:02:24.215
Αν είστε πολύ άρρωστος
για να βγείτε από το σπίτι

00:02:24.215 --> 00:02:27.737
δεν δίνετε πιθανότητες στον ιό
να βρει έναν νέο ξενιστή.

00:02:27.737 --> 00:02:29.574
Και αν η αρρώστια σας σκοτώσει,

00:02:29.574 --> 00:02:32.936
ο κύκλος ζωής του ιού
θα τελειώσει μαζί με τον δικό σας.

00:02:32.936 --> 00:02:35.595
Το « πολύ λίγο» από την άλλη,
πολλαπλασιάζεται σπάνια

00:02:35.595 --> 00:02:37.659
και δεν σας προκαλεί μεγάλη ζημιά.

00:02:37.659 --> 00:02:41.394
Αν και αυτό σας αφήνει αρκετά υγιή να
αλληλεπιδράτε με άλλους πιθανούς ξενιστές

00:02:41.394 --> 00:02:44.666
η έλλειψη συμπτωμάτων σημαίνει
ότι ίσως να μην φταρνιστείτε καθόλου

00:02:44.666 --> 00:02:49.480
ή αν φταρνιστείτε, η βλέννα θα έχει
πολύ λίγους ιούς για να κολλήσετε άλλους.

00:02:49.480 --> 00:02:52.801
Εντωμεταξύ, το «ακριβώς» αναπαράγεται
όσο γρήγορα χρειάζεται

00:02:52.801 --> 00:02:56.135
ώστε να σιγουρευτεί ότι κουβαλάτε
αρκετή ποσότητα ιού για να μεταδοθεί,

00:02:56.135 --> 00:03:00.021
αλλά όχι τόσο συχνά ώστε να είστε πολύ
άρρωστος για να σηκωθείτε από το κρεββάτι.

00:03:00.021 --> 00:03:02.723
Στο τέλος, θα είναι αυτός
που θα είναι ο πιο επιτυχημένος

00:03:02.723 --> 00:03:07.442
στη μετάδοσή του σε νέους ξενιστές
και στη δημιουργία της νέας γενιάς.

00:03:07.442 --> 00:03:10.837
Αυτό οι επιστήμονες το
αποκαλούν υπόθεση εξισορρόπησης.

00:03:10.837 --> 00:03:13.224
Πρωτοαναπτύχθηκε στις αρχές
της δεκαετίας του '80,

00:03:13.224 --> 00:03:16.969
προβλέπει ότι τα μικρόβια θα εξελιχθούν
ώστε να μεγιστοποιούν την επιτυχία τους

00:03:16.969 --> 00:03:20.394
επιτυγχάνοντας μια ισορροπία ανάμεσα
στην αναπαραγωγή μέσα στον ξενιστή,

00:03:20.394 --> 00:03:23.908
που δημιουργεί τη λοιμογόνο δύναμη,
και τη μετάδοση σε έναν νέο ξενιστή.

00:03:23.908 --> 00:03:25.926
Στην περίπτωση του ρινοϊού,

00:03:25.926 --> 00:03:30.599
η υπόθεση προβλέπει ότι η εξέλιξή του
θα ευνοήσει λιγότερο λοιμογόνες μορφές,

00:03:30.599 --> 00:03:34.273
επειδή εξαρτάται από την κοντινή επαφή
για να πάει στο επόμενο θύμα.

00:03:34.273 --> 00:03:37.383
Για τον ρινοϊό, ένας κινητός ξενιστής
είναι ένας καλός ξενιστής,

00:03:37.383 --> 00:03:39.331
και όντως, αυτό βλέπουμε.

00:03:39.331 --> 00:03:42.633
Ενώ οι περισσότεροι έχουν καταρροή,
βήχα και φτέρνισμα,

00:03:42.633 --> 00:03:46.254
το κοινό κρυολόγημα είναι γενικά ήπιο
και κρατάει περίπου μόνο μια εβδομάδα.

00:03:46.254 --> 00:03:48.213
Θα ήταν υπέροχα αν η ιστορία
τελείωνε εδώ,

00:03:48.213 --> 00:03:50.943
αλλά τα μικρόβια χρησιμοποιούν
πολλούς τρόπους μετάδοσης.

00:03:50.943 --> 00:03:55.248
Για παράδειγμα, το παράσιτο της ελονοσίας,
το πλασμώδιο, μεταδίδεται από τα κουνούπια.

00:03:55.248 --> 00:03:58.850
Αντίθετα με τον ρινοϊό, δεν μας χρειάζεται
να περπατάμε και να κυκλοφορούμε

00:03:58.850 --> 00:04:01.263
και ίσως να είναι προς όφελός του
να μας κάνει κακό

00:04:01.263 --> 00:04:04.952
αφού ένα άρρωστο και ακίνητο άτομο
τσιμπιέται πιο εύκολα από τα κουνούπια.

00:04:04.952 --> 00:04:06.339
Θα περιμέναμε ότι τα μικρόβια

00:04:06.339 --> 00:04:08.366
που εξαρτώνται λιγότερο
από την κινητικότητα του ξενιστή,

00:04:08.366 --> 00:04:10.975
όπως αυτά που μεταδίδονται
από έντομα, νερό ή φαγητό,

00:04:10.975 --> 00:04:12.989
να προκαλούν πιο σοβαρά συμπτώματα.

00:04:12.989 --> 00:04:16.772
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να
μειώσουμε τη ζημιά λοιμωδών νοσημάτων;

00:04:16.772 --> 00:04:21.354
Ο εξελικτικός βιολόγος Δρ Πωλ Ίουαλντ
προτείνει ότι μπορούμε να κατευθύνουμε

00:04:21.354 --> 00:04:24.559
την εξέλιξή τους μέσω απλών
μεθόδων ελέγχου νοσημάτων.

00:04:24.559 --> 00:04:28.011
Με σπίτια ασφαλή από κουνούπια,
εγκαθιστώντας συστήματα καθαρού νερού

00:04:28.011 --> 00:04:29.941
ή με το να μείνουμε σπίτι
όταν κρυώσουμε,

00:04:29.941 --> 00:04:33.182
μπορούμε να εμποδίσουμε τη στρατηγική
μετάδοσης επικίνδυνων μικροβίων

00:04:33.182 --> 00:04:36.105
ενώ δημιουργούμε μεγαλύτερη
ανάγκη για την κίνηση του ξενιστή.

00:04:36.105 --> 00:04:39.246
Έτσι, ενώ οι παραδοσιακοί μέθοδοι
προσπαθούν να εξαλείψουν μικρόβια

00:04:39.246 --> 00:04:42.182
μόνο τα ισχυρότερα ίσως αναπαράγονται 
σε μακροπρόθεσμη βάση,

00:04:42.182 --> 00:04:45.832
αυτή η καινοτόμος προσέγγιση ενθάρρυνσης
σε εξέλιξη ηπιότερων μορφών


00:04:45.832 --> 00:04:48.000
θα μπορούσε να είναι
μια νικηφόρος κατάσταση.

00:04:48.000 --> 00:04:49.137
Γκουχ, γκουχ.

00:04:49.137 --> 00:04:51.242
Τις περισσότερες φορές τουλάχιστον.