Đây là những vật dụng đơn giản: đồng hồ, chìa khóa, lược, mắt kính. Chúng là thứ mà nạn nhân diệt chủng ở Bosnia mang theo bên mình trong chuyến đi cuối cùng của họ. Chúng ta đều quen thuộc với những vật dụng trần tục, tầm thường này. Việc một số nạn nhân mang theo vật dụng cá nhân như bàn chải và kem đánh răng là dấu hiệu cho thấy họ không biết điều sẽ xảy đến với mình. Thường thì, họ được bảo rằng họ sẽ được trao đổi với tù nhân chiến tranh. Những vật dụng này được phục hồi từ vô số các ngôi mộ dọc đất nước tôi ngay trong lúc này, pháp chứng đang khai quật thi thể từ những khu mộ mới, 20 năm sau chiến tranh. Nó có thể là ngôi mộ lớn nhất từng được khám phá. Trong 4 năm xung đột đã phá hủy đất nước Bosnia trong những năm đầu 90, xấp xỉ 30,000 người, phần lớn là thường dân, mất tích, hoặc được cho là đã chết, và 100,000 người khác bị giết trong suốt những cuộc hành quân. Hầu hết bọn họ bị giết trong những ngày đầu chiến tranh hoặc kéo dài cho đến khi thù hằn kết thúc khi khu vực an toàn của Liên Hiệp Quốc như Srebrenica bị quân đội Serb chiếm đóng. Tòa án tội phạm quốc tế đã đưa ra một số lời kết án về tội ác chống nhân quyền và diệt chủng Nạn diệt chủng là sự hủy diệt cố ý và có hệ thống của một nhóm sắc tộc, chính trị, tôn giáo hoặc dân tộc. Nạn diệt chủng nhìn chung là về giết chóc. Nó cũng là sự phá hủy tài sản, di sản văn hóa, cuối cùng là xoá sổ sự tồn tại của các nạn nhân trên cõi đời. Thực tế, nạn diệt chủng không chỉ là về giết chóc; mà còn là sự từ chối danh tính con người. Sẽ luôn luôn có những dấu vết, không có tội ác nào là hoàn hảo. Sẽ luôn còn lại những phần mà người ra đi để lại, bền chặt hơn cả thi thể mỏng manh của họ và kí ức đẹp nhất về họ, đang mờ dần. Những thứ này được phục hồi từ vô số các ngôi mộ, và mục đích đặc biệt của nó là để nhận dạng những người mất tích trong cuộc thảm sát, vụ diệt chủng đầu tiên trên vùng đất châu Âu kể từ vụ Holocaust. Không một thi thể nào đáng bị chôn vùi hoặc vô danh mãi mãi. Một khi được phục hồi, những vật dụng mà các nạn nhân mang theo trên đường hành quyết được rửa sạch, phân tích cẩn thận, phân loại và cất giữ. Hàng ngàn hiện vật được để trong những túi nhựa trắng như bạn nhìn thấy trong phim CSI. Những vật dụng này được sử dụng như công cụ pháp chứng trong việc nhận dạng vẻ ngoài của nạn nhân, và cũng là những chứng tích pháp y rất đáng giá trong các phiên tòa xử tội ác chiến tranh đang còn dang dở. Những người sống sót đôi khi được kêu gọi thử nhận dạng những vật này qua bề ngoài nhưng kiểm tra bên ngoài là một quá trình rất khó khăn, không hiệu quả và đau đớn. Một khi bộ phận pháp y, bác sĩ và các luật sư hoàn tất công việc, câu chuyện của chúng sẽ bị lãng quên. Tin hay không thì, sẽ có nhiều thứ bị phá hủy, hay chỉ đơn giản là được bày lên kệ và chìm vào lãng quên. Vài năm trước, tôi quyết định chụp lại mỗi một vật thể được khai quật để lưu trữ chúng một cách trực quan để những người sống sót có thể xem qua dễ dàng. Là một người kể chuyện, tôi muốn đưa chúng trở lại với cộng đồng. thay vì dừng lại ở việc nâng cao nhận thức. Và trong trường hợp này, một người nào đó có thể nhận ra những thứ này hoặc ít nhất, những tấm hình này trở thành một lời nhắc nhở, công bằng và vĩnh viễn về những gì đã xảy ra. Nhiếp ảnh là sự đồng cảm, và sự quen thuộc của những vật này đem đến sự đồng cảm. Trong trường hợp này, tôi chỉ là một công cụ một cơ sở pháp chứng kết quả là, đem nghệ thuật nhiếp ảnh gần hơn với việc thu thập tư liệu Một khi tất cả những người mất tích được nhận dạng, thì chỉ còn sót lại thi thể mục rữa cùng với đồ dùng hàng ngày trong nấm mồ. Nói một cách đơn giản, những thứ này là vật chứng cuối cùng để xác định nạn nhân, là điều nhắc nhở cuối cùng rằng những người này đã từng tồn tại. XIn cảm ơn rất nhiều. (Tiếng vỗ tay)