WEBVTT

00:00:00.930 --> 00:00:02.465
Bunlar sıradan eşyalar:

00:00:02.695 --> 00:00:05.960
Saatler, anahtarlar, taraklar, gözlükler.

00:00:06.310 --> 00:00:08.520
Bunlar Bosna'daki soykırım kurbanlarının

00:00:08.520 --> 00:00:11.217
son yolculuklarında yanlarında taşıdıkları eşyalar.

00:00:11.587 --> 00:00:14.700
Hepimiz bu bayağı, gündelik eşyalara aşinayız.

00:00:15.974 --> 00:00:17.559
Bazı kurbanların diş macunu ve diş fırçası gibi

00:00:17.559 --> 00:00:20.973
bazı kişisel eşyalarını yanında taşıması,

00:00:20.973 --> 00:00:23.492
kendilerine ne yapılacağı hakkında

00:00:23.492 --> 00:00:25.320
bir fikirleri olmadığının açık bir işareti.

00:00:25.580 --> 00:00:27.710
Genellikle onlara savaş esirlerine karşılık

00:00:27.790 --> 00:00:29.700
takas edilecekleri söylenmiş.

NOTE Paragraph

00:00:30.420 --> 00:00:34.092
Bu eşyalar ülkemdeki çok sayıda toplu mezardan toparlandı

00:00:35.050 --> 00:00:36.604
ve biz konuşurken, adli tıpçılar

00:00:36.604 --> 00:00:39.298
yeni bulunan toplu mezarlardan cesetler çıkarıyorlar,

00:00:39.628 --> 00:00:40.584
savaştan 20 yıl sonra bile.

00:00:41.244 --> 00:00:44.480
Ve bu büyük ihtimalle bugüne kadar bulunanların en büyüğü.

00:00:45.673 --> 00:00:46.863
'90lı yılların başında

00:00:46.863 --> 00:00:49.381
Bosna'yı harap eden bu 4 yıllık savaş boyunca

00:00:50.441 --> 00:00:52.253
yaklaşık 30.000 kişi

00:00:52.563 --> 00:00:53.555
-büyük çoğunluğu sivil-

00:00:53.635 --> 00:00:54.958
kayboldu, muhtemelen katledildi

00:00:56.208 --> 00:00:59.183
ve 100.000 kişi ise askeri operasyonlarda katledildi.

00:00:59.913 --> 00:01:01.120
Öldürülenlerin çoğu

00:01:01.120 --> 00:01:02.870
ya savaşın ilk günlerinde

00:01:02.990 --> 00:01:04.534
ya da savaşın sonuna doğru

00:01:04.724 --> 00:01:06.638
Birleşmiş Milletlerce güvenli alan ilan edilen bölgelerin

00:01:06.688 --> 00:01:07.472
-Srebrenica gibi-

00:01:07.732 --> 00:01:10.108
Sırp ordusunun eline geçmesiyle katledildi.

00:01:10.888 --> 00:01:13.191
Uluslararası Ceza Mahkemesi çok sayıda

00:01:13.531 --> 00:01:16.384
insanlık suçu ve soykırım davası açtı.

NOTE Paragraph

00:01:17.504 --> 00:01:18.398
Soykırım

00:01:18.728 --> 00:01:20.978
bir ırkın ya da politik, dini veya etnik bir grubun

00:01:21.048 --> 00:01:25.680
sistemli bir şekilde ve kasıtlı olarak yok edilmesidir.

00:01:26.160 --> 00:01:28.280
Soykırım öldürmek olduğu kadar,

00:01:28.820 --> 00:01:31.561
mülkiyetin, kültürel mirasın

00:01:31.561 --> 00:01:33.451
ve nihayetinde onların varlığına dair

00:01:33.451 --> 00:01:36.293
her şeyin yok edilmesidir de.

00:01:36.820 --> 00:01:38.943
Soykırım sadece öldürmek değildir,

00:01:39.463 --> 00:01:41.853
bir kimliğin inkar edilmesidir.

00:01:42.583 --> 00:01:45.762
Gerçek bir suç gibi görünmeyen emareler vardır.

00:01:46.117 --> 00:01:48.075
Her zaman ölenlerden geriye

00:01:48.095 --> 00:01:51.673
onların çürüyen bedenlerinden ve kaybolan hatıralarımızdan

NOTE Paragraph

00:01:51.673 --> 00:01:54.210
daha dayanıklı olan bir şeyler kalır.

00:01:55.290 --> 00:01:56.222
Bu eşyalar

00:01:56.742 --> 00:01:58.956
çok sayıda toplu mezardan toplandı

00:01:59.076 --> 00:02:01.924
ve bu eşyaların derlenmesinin asıl amacı

00:02:02.404 --> 00:02:05.292
Avrupa topraklarında Holokost'tan sonra yaşanan

00:02:05.442 --> 00:02:08.352
ilk soykırım eyleminde hayatını kaybedenlerin

00:02:08.452 --> 00:02:10.985
tespit edilmesinde eşsiz bir yol olmasıdır.

00:02:11.199 --> 00:02:13.055
Bir tek ceset bile bulunmamış

00:02:13.145 --> 00:02:14.940
ya da tespit edilmemiş olmamalı.

00:02:15.530 --> 00:02:16.863
Ölüme giden yolda

00:02:16.863 --> 00:02:19.092
kurbanların beraberlerinde taşıdıkları

00:02:19.102 --> 00:02:20.889
bu eşyalar bulunduğunda,

00:02:21.309 --> 00:02:23.287
dikkatlice temizlendi, incelendi,

00:02:23.567 --> 00:02:25.327
listelendi ve saklandı.

00:02:25.957 --> 00:02:28.230
Çıkarılan binlerce şey tıpkı CSI'daki gibi

00:02:28.340 --> 00:02:30.348
beyaz plastik poşetlere konuldu.

00:02:31.458 --> 00:02:32.303
Bu eşyalar

00:02:32.363 --> 00:02:34.710
kurbanların görsel olarak teşhis edilmesinde

00:02:34.730 --> 00:02:36.657
adli tıp ekipmanı olarak kullanıldı,

00:02:36.677 --> 00:02:37.678
bunun yanında

00:02:37.688 --> 00:02:39.939
devam eden savaş suçları davalarında

00:02:39.949 --> 00:02:42.499
çok değerli adli deliller olarak da kullanıldılar.

00:02:42.609 --> 00:02:44.241
Sağ kalanlar arada bir bu eşyaları

00:02:44.301 --> 00:02:46.784
fiziksel olarak teşhis etmek için çağrıldılar

00:02:47.134 --> 00:02:48.906
ama fiziksel olarak göz atmak

00:02:49.256 --> 00:02:52.817
çok zor, etkisiz ve üzücü bir süreç.

00:02:54.317 --> 00:02:57.219
Adli tıpçılar, doktorlar ve hukukçular

00:02:57.499 --> 00:02:59.266
o eşyayla işlerini bitirdikten sonra

00:02:59.326 --> 00:03:01.628
bunlar hikayenin yetimleri haline geliyor.

NOTE Paragraph

00:03:01.868 --> 00:03:04.574
Birçoğu yok oluyor, ister inanın ister inanmayın

00:03:04.594 --> 00:03:06.470
ya da basitçe rafa kaldırılıyorlar,

00:03:06.470 --> 00:03:08.141
göz önünden ve hafızamızdan.

00:03:09.051 --> 00:03:10.071
Birkaç yıl önce

00:03:10.131 --> 00:03:12.898
mezarlardan çıkan her bir eşyayı fotoğraflayarak

00:03:13.808 --> 00:03:16.551
hayatta kalanların kolayca göz atabilecekleri

00:03:16.581 --> 00:03:18.995
görsel bir arşiv oluşturmaya karar verdim.

00:03:19.715 --> 00:03:23.086
Bir hikayeci olarak, topluma geri dönüş yapmayı seviyorum.

00:03:23.146 --> 00:03:25.432
Farkındalığı artırmayı seviyorum.

00:03:25.682 --> 00:03:28.884
Böylece, birileri bu eşyaları tanıyabilir

00:03:29.544 --> 00:03:31.456
ya da en azından bu fotoğraflar

00:03:31.456 --> 00:03:33.594
yaşananlara dair kalıcı,

00:03:33.594 --> 00:03:36.932
tarafsız ve eksiksiz birer hatırlatıcı olarak kalırlar.

00:03:37.832 --> 00:03:39.686
Fotoğrafçılık empatidir

00:03:40.146 --> 00:03:43.340
ve bu eşyalarla yakın olmak da işte bu empatiyi sağlıyor.

00:03:43.700 --> 00:03:45.675
Bu durumda, ben bir aracıyım,

00:03:45.865 --> 00:03:47.756
hatta uygun görürseniz, bir adli tıpçıyım

NOTE Paragraph

00:03:47.756 --> 00:03:49.205
ve sonuç olarak ortaya

00:03:49.205 --> 00:03:51.508
belge sayılabilecek fotoğraflar çıktı.

00:03:52.878 --> 00:03:54.960
Tüm kayıplar teşhis edildiğinde,

00:03:55.520 --> 00:03:57.885
mezarda çürüyen sadece cesetler olacak

00:03:57.935 --> 00:03:59.892
ama bu sıradan eşyalar varlığını sürdürecek.

00:04:00.022 --> 00:04:01.459
Tüm bu sadelikleriyle,

00:04:01.529 --> 00:04:05.337
bu eşyalar kurbanların kimliğine dair elimizde kalan son kanıtlar,

00:04:05.647 --> 00:04:09.409
o insanların bir zamanlar yaşadıklarını bize hatırlatacak son şeyler.

NOTE Paragraph

00:04:09.409 --> 00:04:10.827
Çok teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:04:11.047 --> 00:04:14.280
(Alkışlar)