1
00:00:00,930 --> 00:00:02,385
Dit zijn gewone voorwerpen:

2
00:00:02,385 --> 00:00:06,180
horloges, sleutels, kammen, brillen.

3
00:00:06,180 --> 00:00:08,520
Het zijn de dingen die de slachtoffers 
van de genocide in Bosnië

4
00:00:08,520 --> 00:00:11,517
bij zich hadden op hun laatste reis.

5
00:00:11,517 --> 00:00:14,240
We zijn bekend met deze normale,

6
00:00:14,240 --> 00:00:15,974
dagelijkse voorwerpen.

7
00:00:15,974 --> 00:00:17,559
Het feit dat een aantal 
van de slachtoffers

8
00:00:17,559 --> 00:00:20,973
persoonlijke dingen als tandpasta 
en tandenborstel meebrachten,

9
00:00:20,973 --> 00:00:23,492
is een duidelijk teken 
dat zij geen idee hadden

10
00:00:23,492 --> 00:00:25,450
van wat er hen te wachten stond.

11
00:00:25,450 --> 00:00:27,251
Meestal werd er hen verteld dat ze

12
00:00:27,251 --> 00:00:30,439
met krijgsgevangenen geruild
zouden worden.

13
00:00:30,439 --> 00:00:31,842
Deze dingen werden

14
00:00:31,842 --> 00:00:35,050
in talrijke massagraven 
in mijn thuisland teruggevonden.

15
00:00:35,050 --> 00:00:37,854
Op dit ogenblik zijn specialisten 
lichamen aan het opgraven

16
00:00:37,878 --> 00:00:39,674
uit pas ontdekte massagraven,

17
00:00:39,674 --> 00:00:41,250
twintig jaar na de oorlog.

18
00:00:41,250 --> 00:00:45,333
Het is waarschijnlijk 
het grootste ooit ontdekt.

19
00:00:45,333 --> 00:00:47,521
Tijdens het vier jaar durende conflict

20
00:00:47,521 --> 00:00:50,457
dat in het begin van de jaren 90 
de Bosnische natie verwoestte,

21
00:00:50,457 --> 00:00:54,595
werden ongeveer 30.000 burgers, 
voornamelijk niet-militairen, vermist,

22
00:00:54,595 --> 00:00:56,153
vermoedelijk gedood,

23
00:00:56,153 --> 00:00:59,783
en werden nog eens 100.000 mensen 
gedood in de strijd.

24
00:00:59,783 --> 00:01:01,240
De meesten van hen werden gedood

25
00:01:01,240 --> 00:01:03,029
of in de eerste dagen van de oorlog

26
00:01:03,029 --> 00:01:04,812
of tegen het einde van het conflict,

27
00:01:04,812 --> 00:01:07,658
toen de veilige zones van de VN,
zoals Srebenica

28
00:01:07,658 --> 00:01:10,477
in handen van het Servische leger vielen.

29
00:01:10,477 --> 00:01:12,562
Het Internationaal Strafhof

30
00:01:12,562 --> 00:01:15,484
heeft een aantal 
veroordelingen uitgesproken


31
00:01:15,484 --> 00:01:18,406
wegens misdaden tegen de menselijkheid 
en genocide.

32
00:01:18,406 --> 00:01:21,329
Genocide is systematische 
en weloverwogen uitroeiing

33
00:01:21,329 --> 00:01:26,318
van een raciale, politieke, 
religieuze of ethnische groep.

34
00:01:26,318 --> 00:01:28,478
Genocide draait om doden,

35
00:01:28,478 --> 00:01:31,540
maar ook om verwoesting van hun eigendom,

36
00:01:31,540 --> 00:01:33,340
van hun culturele erfgoed,

37
00:01:33,340 --> 00:01:36,681
en, uiteindelijk, van het hele idee
dat zij ooit bestaan hebben.

38
00:01:36,681 --> 00:01:39,271
Genocide gaat niet alleen over doden,

39
00:01:39,271 --> 00:01:42,303
het gaat om het miskennen van identiteit.

40
00:01:42,303 --> 00:01:43,940
Er zijn altijd sporen,

41
00:01:43,940 --> 00:01:45,543
er bestaat geen perfecte misdaad.

42
00:01:45,543 --> 00:01:48,293
Er zijn altijd overblijfsels 
van diegenen die omkwamen

43
00:01:48,293 --> 00:01:50,902
die duurzamer zijn 
dan hun kwetsbare lichamen

44
00:01:50,902 --> 00:01:55,177
en dan onze selectieve 
en vervagende herinnering aan hen.

45
00:01:55,177 --> 00:01:59,095
Deze voorwerpen zijn teruggevonden
in talloze massagraven.

46
00:01:59,133 --> 00:02:01,770
Het belangrijkste doel 
van deze collectie van objecten

47
00:02:01,770 --> 00:02:03,332
is een uniek proces

48
00:02:03,332 --> 00:02:06,456
van het identificeren van degenen 
die bij de moorden verdwenen.

49
00:02:06,456 --> 00:02:09,504
Het was de eerste daad van genocide
op Europese bodem

50
00:02:09,504 --> 00:02:11,102
sinds de Holocaust.

51
00:02:11,102 --> 00:02:15,322
Geen lichaam moet onontdekt
of ongeïdentificeerd blijven.

52
00:02:15,322 --> 00:02:17,039
Zodra ze teruggevonden zijn,

53
00:02:17,039 --> 00:02:19,545
worden deze objecten die de slachtoffers
bij zich hadden

54
00:02:19,545 --> 00:02:21,250
op weg naar hun executie,

55
00:02:21,250 --> 00:02:23,403
zorgvuldig gereinigd, geanalyseerd,

56
00:02:23,403 --> 00:02:26,072
gecatalogiseerd en opgeslagen.

57
00:02:26,072 --> 00:02:28,699
Duizenden artefacten zijn 
in witte plastic zakken verpakt,

58
00:02:28,699 --> 00:02:31,427
net zoals je dat bij CSI ziet.

59
00:02:31,427 --> 00:02:33,977
Deze objecten worden 
als forensisch instrument gebruikt

60
00:02:33,977 --> 00:02:36,330
bij de visuele identificatie
van de slachtoffers,

61
00:02:36,330 --> 00:02:39,928
maar zij vormen ook als erg waardevol 
forensisch bewijs

62
00:02:39,928 --> 00:02:42,593
bij de nog lopende 
processen wegens oorlogmisdaden.

63
00:02:42,593 --> 00:02:44,590
Overlevenden worden 
soms opgeroepen

64
00:02:44,590 --> 00:02:47,167
om deze voorwerpen fysiek
te proberen te identificeren,

65
00:02:47,167 --> 00:02:50,318
maar fysiek door de spullen gaan, 
is erg moeilijk.

66
00:02:50,318 --> 00:02:53,759
Het is een inefficiënt en pijnlijk proces.

67
00:02:53,759 --> 00:02:57,469
Zodra de forensische onderzoekers,
de dokters en de advocaten

68
00:02:57,469 --> 00:02:58,841
klaar zijn met deze objecten,

69
00:02:58,841 --> 00:03:01,504
worden deze voorwerpen 
weeskinderen in het verhaal.

70
00:03:01,504 --> 00:03:04,307
Vele worden vernietigd, 
geloof het of niet,

71
00:03:04,307 --> 00:03:05,959
of ze worden gewoonweg opgeborgen,

72
00:03:05,959 --> 00:03:08,506
uit het oog en uit het hart.

73
00:03:08,506 --> 00:03:10,498
Ik heb een paar jaar geleden besloten

74
00:03:10,498 --> 00:03:13,474
om elk opgegraven 
voorwerp te fotograferen,

75
00:03:13,474 --> 00:03:15,680
om een visueel archief te creëren

76
00:03:15,680 --> 00:03:18,791
dat de overlevenden gemakkelijk
kunnen doorbladeren.

77
00:03:19,251 --> 00:03:22,721
Als verteller wil ik graag 
aan de maatschappij teruggeven.

78
00:03:22,721 --> 00:03:25,638
Ik zou graag verder gaan 
dan bewustwording.

79
00:03:25,638 --> 00:03:27,561
In dit geval zal iemand misschien

80
00:03:27,561 --> 00:03:29,525
deze objecten herkennen.

81
00:03:29,525 --> 00:03:32,006
De foto's zullen minstens blijven bestaan

82
00:03:32,006 --> 00:03:35,752
als een duurzame, onpartijdige
en accurate herinnering

83
00:03:35,752 --> 00:03:37,474
aan wat er is gebeurd.

84
00:03:37,474 --> 00:03:39,566
Fotografie gaat over empathie.

85
00:03:39,566 --> 00:03:43,394
De vertrouwdheid van deze objecten 
staat borg voor empathie.

86
00:03:43,394 --> 00:03:45,552
In dit geval ben ik maar een instrument,

87
00:03:45,552 --> 00:03:47,166
forensisch, als je wil.

88
00:03:47,166 --> 00:03:51,686
Het resultaat is fotografie die
'document zijn' zo dicht mogelijke benadert

89
00:03:52,506 --> 00:03:55,176
Zodra alle vermiste personen
geïdentificeerd zijn,

90
00:03:55,176 --> 00:03:57,235
zullen alleen de rottende lichamen
in hun graven

91
00:03:57,235 --> 00:03:59,898
en deze dagelijkse voorwerpen overblijven.

92
00:03:59,898 --> 00:04:01,280
In al hun eenvoud,

93
00:04:01,280 --> 00:04:03,785
zijn deze objecten het laatste testament

94
00:04:03,785 --> 00:04:05,592
van de identiteit van de slachtoffers,

95
00:04:05,592 --> 00:04:07,179
de laatste blijvende herinnering

96
00:04:07,179 --> 00:04:09,347
dat deze personen ooit hebben bestaan.

97
00:04:09,347 --> 00:04:10,473
Dankuwel.

98
00:04:10,473 --> 00:04:14,393
(Applaus)