0:00:00.930,0:00:02.385
Estes son obxectos simples:

0:00:02.385,0:00:06.180
reloxos, chaves, peites, lentes

0:00:06.180,0:00:08.670
Son as cousas que as vítimas [br]do xenocidio en Bosnia

0:00:08.670,0:00:11.517
levaron na súa viaxe final.

0:00:11.517,0:00:14.240
Todos estamos afeitos a estes obxectos

0:00:14.240,0:00:15.974
mundanos e cotiáns

0:00:15.974,0:00:17.559
O feito de que algunhas vítimas

0:00:17.559,0:00:20.973
levaran obxectos persoais como [br]a pasta ou o cepillo de dentes

0:00:20.973,0:00:23.492
é un sinal de que non tiñan idea

0:00:23.492,0:00:25.320
do que ía ocurrirlles.

0:00:25.320,0:00:28.041
Adoitaban dicirlles [br]que serían intercambiados

0:00:28.041,0:00:30.199
por prisioneiros de guerra

0:00:30.199,0:00:32.212
Estes obxectos recuperáronse

0:00:32.212,0:00:35.050
de numerosas foxas comúns da miña terra

0:00:35.050,0:00:37.580
E, mentras falamos,[br]os forenses exhuman corpos

0:00:37.580,0:00:39.714
das novas foxas comúns que se atopan

0:00:39.714,0:00:41.250
20 anos despois da guerra.

0:00:41.250,0:00:45.333
E son quizais os maiores descubertos

0:00:45.333,0:00:47.611
Durante os catro anos do conflito

0:00:47.611,0:00:50.457
que desolou Bosnia a principios dos 90,

0:00:50.457,0:00:53.888
uns 30000 cidadáns, civís a maioría,

0:00:53.888,0:00:55.823
desapareceron,[br]seguramente asasinados

0:00:55.823,0:00:57.803
e outros 100000 foron aniquilados

0:00:57.803,0:00:59.530
durante as operacións de combate.

0:00:59.530,0:01:01.159
Os máis foron asasinados,

0:01:01.159,0:01:02.932
ben nos primeiros días da guerra,

0:01:02.932,0:01:04.838
ou ben cara a fin do conflito,

0:01:04.838,0:01:07.477
cando as áreas seguras da [br]ONU como Srebrenica

0:01:07.477,0:01:10.522
caeron en mans do exército serbio.

0:01:10.522,0:01:12.640
O tribunal penal internacional

0:01:12.640,0:01:14.330
ditou sentencias

0:01:14.330,0:01:17.109
por crimes contra a humanidade e xenocidio

0:01:17.109,0:01:20.618
Xenocidio é a destrución sistemática

0:01:20.618,0:01:24.288
e deliberada dun grupo étnico,

0:01:24.288,0:01:25.960
político, relixioso e racial

0:01:25.960,0:01:28.540
O xenocicio é tanto a matanza

0:01:28.540,0:01:31.561
como a destrución da propiedade,

0:01:31.561,0:01:33.451
da herdanza cultural,

0:01:33.451,0:01:36.713
e básicamente de calquera sinal [br]da súa existencia

0:01:36.713,0:01:39.210
O xenocidio non é só a matanza;

0:01:39.210,0:01:42.383
é a negación da identidade

0:01:42.383,0:01:43.813
Sempre hai pistas,

0:01:43.813,0:01:45.532
non hai crime perfecto

0:01:45.532,0:01:48.267
Sempre quedan remanentes dos aniquilados

0:01:48.267,0:01:50.785
que duran máis que os seus corpos fráxiles

0:01:50.785,0:01:54.523
ou que a nosa selectiva e débil memoria.

0:01:54.523,0:01:57.180
Estes obxectos recupéranse

0:01:57.180,0:01:58.352
de moitas foxas comúns

0:01:58.352,0:02:01.766
e o obxectivo da recolecta de obxectos

0:02:01.766,0:02:03.234
é un proceso único

0:02:03.234,0:02:06.512
de identificación dos que desapareceron

0:02:06.512,0:02:09.482
no primeiro acto de xenocidio en Europa

0:02:09.482,0:02:10.905
dende o Holocausto

0:02:10.905,0:02:13.419
Ningún corpo debería quedar sen descubrir

0:02:13.419,0:02:15.285
ou sen identidicar

0:02:15.285,0:02:16.650
Unha vez se recuperan

0:02:16.650,0:02:19.573
estes obxectos que as vítimas levaban

0:02:19.573,0:02:21.052
camiño á súa execución

0:02:21.052,0:02:23.409
límpanse, analízanse

0:02:23.409,0:02:25.647
catalóganse e almacénanse

0:02:25.647,0:02:28.797
Miles deles métense [br]en bolsas de plástico

0:02:28.797,0:02:31.200
como as que vedes en CSI

0:02:31.200,0:02:33.938
Úsanse como ferramentas forenses

0:02:33.938,0:02:36.393
na identificación visual de vítimas

0:02:36.393,0:02:39.640
pero tamén como probas valiosoas

0:02:39.640,0:02:42.477
nos xuizos de guerra

0:02:42.477,0:02:44.568
Ás veces chámase a supervivintes

0:02:44.568,0:02:47.119
para identificalos físicamente

0:02:47.119,0:02:50.449
pero o recoñecemento visual [br]é un proceso difícil,

0:02:50.449,0:02:53.551
inefectivo e doloroso

0:02:53.551,0:02:57.344
Unha vez que forenses, médicos e avogados

0:02:57.344,0:02:58.486
acaban con eles

0:02:58.486,0:03:01.417
pasan a ser orfos da narrativa

0:03:01.417,0:03:04.319
Moitos destrúense, [br]aínda que non o crean

0:03:04.319,0:03:05.956
ou simplemente aplílanse

0:03:05.956,0:03:08.198
fóra da vista e da mente

0:03:08.198,0:03:10.714
Hai uns anos decidín

0:03:10.714,0:03:13.380
fotografiar cada obxecto exhumado

0:03:13.380,0:03:15.281
para crear un sinxelo arquivo visual

0:03:15.281,0:03:18.631
que os supervivintes manexasen

0:03:19.031,0:03:22.688
Como narrador, gústame dar aos demais,

0:03:22.688,0:03:25.431
gústame promover a sensibilización

0:03:25.431,0:03:27.615
e neste caso, alguñen pode

0:03:27.615,0:03:29.216
recoñecer os obxectos

0:03:29.216,0:03:31.912
ou polo menos que as fotos quedan

0:03:31.912,0:03:35.714
como recordo permanente, [br]fiel e imparcial

0:03:35.714,0:03:37.626
do que ocorreu.

0:03:37.626,0:03:39.764
A fotografía é empatía

0:03:39.764,0:03:42.982
e a familiaridade destes [br]obxectos garantízaa.

0:03:42.982,0:03:45.436
Neste caso, eu son só unha ferramenta,

0:03:45.436,0:03:47.090
un forense, se queredes,

0:03:47.090,0:03:49.755
e o resultado é o máis parecido

0:03:49.755,0:03:52.376
posíbel a un documento

0:03:52.376,0:03:55.515
Cando se identifique aos desaparecidos

0:03:55.515,0:03:57.288
so quedarán os corpos descompoñéndose

0:03:57.288,0:03:59.630
e estes obxectos cotiáns

0:03:59.630,0:04:01.555
En toda a súa simplicidade

0:04:01.555,0:04:03.762
Estes obxectos son o testamento

0:04:03.762,0:04:05.319
para a identidade das vítimas

0:04:05.319,0:04:07.347
o último recordatorio

0:04:07.347,0:04:09.319
de que esas persoas existiron

0:04:09.319,0:04:11.657
Moitas grazas

0:04:11.657,0:04:15.470
(Aplausos)