WEBVTT

00:00:00.454 --> 00:00:06.966
12 Haziran 2014, tam olarak 3:33’te

00:00:06.966 --> 00:00:11.106
Brezilya’nın Sao Paulo şehrinde 
ılık bir kış öğleninde

00:00:11.106 --> 00:00:14.632
tipik bir Güney Amerika kış öğleni

00:00:14.632 --> 00:00:17.612
gol atmışçasına kutlama yapan bu çocuk,

00:00:17.612 --> 00:00:19.131
bu genç adam

00:00:19.131 --> 00:00:25.062
29 yaşındaki Juliano Pinto 
harika bir iş başardı.

00:00:26.102 --> 00:00:28.182
Felçli,

00:00:28.182 --> 00:00:33.163
belinden ayak parmaklarına kadar 
herhangi bir şey hissetmiyor.

00:00:33.163 --> 00:00:37.693
Bu 6 yıl önce meydana gelen ve kardeşinin
de öldüğü trafik kazasında oluşan omurilik

00:00:37.693 --> 00:00:45.187
lezyonu sonucu meydana geldi ve
onu tekerlekli sandalyeye mahkum etti.

00:00:45.187 --> 00:00:50.217
Bütün bunlara rağmen, Juliano
bu tarihte kendini gösterdi ve

00:00:50.217 --> 00:00:56.222
onu altı yıldır bu halde görenlerin 
imkansız olduğunu düşündükleri şeyi yaptı.

00:00:57.062 --> 00:00:58.774
Juliano Pinto

00:00:58.774 --> 00:01:05.220
Brezilya’daki 2014 Dünya Kupasının 
başlangıç vuruşunu

00:01:05.220 --> 00:01:09.880
sadece düşünerek yaptı.

00:01:10.820 --> 00:01:12.697
Vücüdunu hareket ettiremiyordu

00:01:12.697 --> 00:01:17.584
fakat topa vurmak için gereken
hareketleri düşünebiliyordu.

00:01:17.584 --> 00:01:20.838
Yaralanmadan önce bir atletti.
Şimdi ise yarı bir atlet.


00:01:20.838 --> 00:01:24.300
Bir iki yıl içerisinde Paralimpik Oyunlara
katılacağını umuyorum.

00:01:24.300 --> 00:01:28.882
Omurilik zedelenmesi Juliano’dan

00:01:28.882 --> 00:01:31.883
hayallerini alamadı.

00:01:31.883 --> 00:01:37.933
Stadyumda bulunan yaklaşık
75.000 kişinin ve

00:01:37.933 --> 00:01:42.424
bir milyara yakın TV izleyicisinin
önünde gerçekleştirdiği bir hayal.

NOTE Paragraph

00:01:42.424 --> 00:01:47.405
Bu vuruş, 30 yıldır devam eden,

00:01:47.405 --> 00:01:50.972
kulaklarımızın arasında bulunan
bu harika evrenin,

00:01:50.972 --> 00:01:54.699
sadece üstümüzdeki evrenle
kıyaslanabilecek,

00:01:54.699 --> 00:01:58.795
birbirleri ile elektriksel beyin akımları
vasıtasıyla iletişim kuran

00:01:58.795 --> 00:02:01.561
100 milyara yakın öğeye sahip

00:02:01.561 --> 00:02:04.423
beyinle ilgili araştırmaları taçlandırdı.

00:02:04.423 --> 00:02:09.504
Juliano, laboratuarlarda tasarlanması
30 yılı ve

00:02:09.504 --> 00:02:12.477
planlanması 15 yılı alan
bir şeyi başardı.

NOTE Paragraph

00:02:12.477 --> 00:02:16.606
John Chapin ve ben 15 yıl önce,
beyin-makine arayüzü

00:02:16.606 --> 00:02:21.788
diye isimlendirdiğimiz, beyni cihazlara
bağlayan bir şey yapmayı

00:02:21.788 --> 00:02:24.745
raporumuzda önermiştik.

00:02:24.745 --> 00:02:27.639
Böylece hayvanlar ve insanlar, 
kendi vücütlarından

00:02:27.639 --> 00:02:31.600
ne kadar uzakta olursa olsun, sadece 
yapmak istedikleri şeyi düşünerek

00:02:31.600 --> 00:02:33.396
bu cihazları hareket ettirebilecekti.

00:02:33.396 --> 00:02:37.313
Meslektaşlarımız psikiyatrik türden
profesyonel yardıma

00:02:37.313 --> 00:02:40.010
ihtiyacımızın olduğunu söyledi.

00:02:40.010 --> 00:02:45.452
Buna rağmen bir İskoç ve bir Brezilyalı
olarak azmettik.

00:02:45.456 --> 00:02:50.471
Çünkü ülkelerimizde 
böyle yetiştirilmiştik.

00:02:50.471 --> 00:02:52.607
12, 15 yıl boyunca

00:02:52.607 --> 00:02:56.996
bunun mümkün olduğunu göstermek için
deneme üstüne deneme yaptık.

NOTE Paragraph

00:02:56.996 --> 00:02:59.445
Beyin-makine arayüzü roket bilimi değil

00:02:59.445 --> 00:03:01.171
sadece beyin üstüne yapılan
araştırmalardır.

00:03:01.171 --> 00:03:04.418
Omuriliğe aktarılacak

00:03:04.418 --> 00:03:07.965
motor komutları meydana getiren,
beynin oluşturduğu

00:03:07.965 --> 00:03:09.971
elektriksel akımları 
okuyan sensörleri

00:03:09.971 --> 00:03:12.184
kullanmaktan başka bir şey değil.

00:03:12.184 --> 00:03:14.847
Bunun için yüzlerce, binlerce 
beyin hücresini

00:03:14.847 --> 00:03:18.362
aynı anda okuyabilen 
sensorleri projeledik

00:03:18.362 --> 00:03:21.408
ve uzayda hareket etmemizi sağlayan

00:03:21.408 --> 00:03:24.293
beynin oluşturduğu motor planlamaları

00:03:24.293 --> 00:03:27.256
bu elektriksel sinyallerden aldık.

00:03:27.256 --> 00:03:30.942
Bunu yaparak, bu sinyalleri, mekanik, 
elektronik ve hatta sanal cihazların

00:03:30.942 --> 00:03:35.934
anlayabileceği dijital komutlara
dönüştürdük.

00:03:35.934 --> 00:03:42.490
Böylece denek hareket ettirmek istediği
şeyi düşündüğünde

00:03:42.490 --> 00:03:45.941
cihaz beynin bu komutuna uymaktadır.

00:03:45.941 --> 00:03:49.845
Bu cihazları farklı tipte
sensörlerle donatarak,

00:03:49.845 --> 00:03:51.630
birazdan göreceğiniz üzere,

00:03:51.630 --> 00:03:55.099
aslında mesajları beyne geri göndererek
iradi motor arzusunun

00:03:55.099 --> 00:03:59.274
harekete geçirildiğini nerede
olursa olsun onaylar,

00:03:59.274 --> 00:04:04.429
deneğin yanında, diğer odada
ya da başka bir gezegende.

00:04:04.429 --> 00:04:07.670
Bu mesaj beyine geri bildirim yapar,

00:04:07.670 --> 00:04:11.888
beyin amacı anlar: bizi hareket ettir.

00:04:11.888 --> 00:04:15.346
Bu birkaç yıl önce yayımladığmız
deneylerden biri.

00:04:15.346 --> 00:04:17.673
Bir maymun bedenini hareket
ettirmeden

00:04:17.673 --> 00:04:21.777
bir avatar kolu hareketlerini
kontrol etmeyi öğrendi,


00:04:21.777 --> 00:04:23.823
gerçekte var olmayan sanal bir kol.

00:04:23.823 --> 00:04:27.025
Dinlemekte olduğunuz şey,
görsel olarak aynı,

00:04:27.025 --> 00:04:31.429
üç farklı sanal küreyi keşfeden maymunun

00:04:31.429 --> 00:04:33.088
beyninin sesi.

00:04:33.088 --> 00:04:37.130
Ödülü almak için,
- maymunların sevdiği meyve suyu -

00:04:37.130 --> 00:04:40.942
bu hayvanların nesneleri dokunarak,
belirlemeleri ve

00:04:40.942 --> 00:04:42.703
seçmeleri gerekmektedir.

00:04:42.703 --> 00:04:44.355
Görmeden ama dokunarak

00:04:44.355 --> 00:04:47.400
çünkü bu sanal el her seferinde bir
nesneye dokunduğunda

00:04:47.400 --> 00:04:50.483
elektriksel bir sinyal hayvanın
beynine geri dönerek

00:04:50.483 --> 00:04:54.876
nesnenin yüzeyindeki açık
dokuyu tanımlar.

00:04:54.876 --> 00:04:58.774
Böylece hayvan alması gereken doğru
nesneyi değerlendirebilecek

00:04:58.774 --> 00:05:04.018
ve bunu yaparsa hiçbir kasını hareket
ettirmeden ödülü alacak.

00:05:04.018 --> 00:05:06.498
Harika Brezilya yemeği:

00:05:06.498 --> 00:05:10.213
Bir kasını oynatmadan meyve suyunu al.

NOTE Paragraph

00:05:10.213 --> 00:05:12.597
Bunu gördüğümüzde

00:05:12.597 --> 00:05:17.962
15 yıl önce önerdiğimiz ve
yayımladığmız fikre geldik.

00:05:17.962 --> 00:05:19.991
Bu raporumuzu tekrar yürürlüğe koyduk.

00:05:19.991 --> 00:05:21.960
Onu çekmecelerimizden alıp

00:05:21.960 --> 00:05:25.887
felçli bir insanın bu beyin-makine
arayüzünü kullanması halinde

00:05:25.887 --> 00:05:30.190
hareket kabiliyetini
kazanacağını öngördük.

00:05:30.190 --> 00:05:32.368
Fikir şuydu, eğer mağdursanız-

00:05:32.368 --> 00:05:34.641
bu hepimizin başına gelebilir.

00:05:34.641 --> 00:05:36.653
Bunun aniden olduğunu size söyleyeyim.

00:05:36.653 --> 00:05:38.378
Milisaniyede meydana

00:05:38.378 --> 00:05:41.840
gelen bir trafik kazası hayatınızı
tamamen değiştiriyor.

00:05:41.840 --> 00:05:44.697
Omuriliğiniz tamamen zedelendiyse

00:05:44.697 --> 00:05:48.080
hareket edemezsiniz, çünkü beyden gelen
akımlar kaslarına ulaşamaz.

00:05:48.080 --> 00:05:52.330
Ancak beyin akımları kafanızda oluşmaya
devam eder.

00:05:52.330 --> 00:05:56.245
Belden aşağısı ya da el ve ayakları felçli
olanlar her gece hareket etmeyi düşlerler.

00:05:56.245 --> 00:05:58.397
Bu onların kafalarının içinde var.

00:05:58.397 --> 00:06:01.738
Problem, bu kodu kafalarından alıp

00:06:01.738 --> 00:06:04.662
hareketin tekrar oluşturulması.

NOTE Paragraph

00:06:04.662 --> 00:06:07.883
Önerimiz, yeni bir beden yaratmak oldu.

00:06:07.883 --> 00:06:09.619
Robotik bir yelek yapalım dedik.

00:06:09.619 --> 00:06:14.462
Juliano’nun topa sadece düşünerek 
vurabilmesinin nedeni buydu.

00:06:14.462 --> 00:06:18.531
Çünkü o beyin tarafından kontrol edilen 
belden aşağısı ya da kol ve bacakları

00:06:18.531 --> 00:06:21.910
felçli olanların hareket etmek için 
kullanabileceği ve geri beslemeyi

00:06:21.910 --> 00:06:23.871
sağlayacak ilk robotik yeleği giyiyordu.

NOTE Paragraph

00:06:23.871 --> 00:06:26.768
Bu 15 yıl öncesinin orijinal fikriydi.

00:06:26.768 --> 00:06:30.602
Size göstereceğim şey, güzel dünyamızın

00:06:30.602 --> 00:06:35.011
5 kıtası, 25 ülkesinden 156 kişi

00:06:35.011 --> 00:06:38.029
hayatlarını, hastalarını,

00:06:38.029 --> 00:06:42.139
köpeklerini, eşlerini, çocuklarını, 
okullarını, işlerini bırakıp

00:06:42.139 --> 00:06:47.656
bir araya toplanıp Brezilya’ya gelerek 
18 aylık bir sürede bunu yaptılar.

00:06:47.656 --> 00:06:51.531
Brezilya’nın dünya kupasına ev sahipliği
yapacağına karar verildikten

00:06:51.531 --> 00:06:55.183
birkaç yıl sonra, Brezilya hükümetinin
açılış töreninde anlamlı bir şey

00:06:55.183 --> 00:06:56.881
yapmak istediğini duyduk.

00:06:56.881 --> 00:07:00.621
Futbolun yeniden keşfedildiği ve
mükemmelleştirildiği bu ülkede.

00:07:00.621 --> 00:07:02.827
Almanlarla karşılaşana kadar tabii.

00:07:02.827 --> 00:07:04.220
(Kahkahalar)

00:07:04.220 --> 00:07:06.055
Bu başka bir konu

00:07:06.055 --> 00:07:10.095
ve üzerinde başka sinir bilimcilerin
konuşması gerekir.

00:07:10.095 --> 00:07:11.969
Brezilyanın yapmak istediği

00:07:11.969 --> 00:07:14.394
vitrine, bilim ve teknolojiye değer veren

00:07:14.394 --> 00:07:16.782
çok farklı bir ülke çıkarmak ve

00:07:16.782 --> 00:07:20.665
omurilik zedelenmesi nedeniyle
haraket edemeyen

00:07:20.665 --> 00:07:23.500
Dünyanın her yerindeki 25 milyon
insana bir hediye verebilmekti.

00:07:23.500 --> 00:07:27.104
Brezilya hükümeti ve FIFA’ya bir
öneri götürerek

00:07:27.104 --> 00:07:30.472
2014 Dünya Kupası başlangıç vuruşunu

00:07:30.472 --> 00:07:32.844
felçli bir Brezilyalı'nın,

00:07:32.844 --> 00:07:37.734
beyin tarafından kontrol edilen, topa
vurmasını ve topu hissetmesini sağlayan

00:07:37.734 --> 00:07:40.010
bir dış iskelet giymiş olarak 
yapmasını talep ettik.

00:07:40.010 --> 00:07:42.624
Baktılar, tamamen çıldırmış
olduğumuzu düşündüler.

00:07:42.624 --> 00:07:45.480
“Tamam, deneyelim.” dediler.

00:07:45.480 --> 00:07:50.030
Bütün her şeyi sıfırdan yapmamız
için önümüzde 18 ayımız vardı.

00:07:50.030 --> 00:07:52.716
Dış iskeletimiz, deneğimiz yoktu,

00:07:52.716 --> 00:07:54.173
henüz hiçbir şey yapmamıştık.

00:07:54.173 --> 00:07:56.509
Bu insanlar bir araya geldi

00:07:56.509 --> 00:08:00.757
ve 18 ay içinde, düzenli olarak eğitilen
8 deneğimiz oldu.

00:08:00.757 --> 00:08:03.915
Biz bunu sıfırdan oluşturduk

00:08:03.915 --> 00:08:08.435
ve ona Bra-Santos Dumont 1 ismini verdik.

00:08:09.315 --> 00:08:12.740
Beyin tarafından kontrol edilen
ilk dış iskelete

00:08:12.740 --> 00:08:16.896
Brezilya’nın en ünlü bilim 
adamının adını verdik.

00:08:16.896 --> 00:08:18.869
Alberto Santos Dumas.

00:08:18.869 --> 00:08:22.342
19 Ekim 1901’de kendisinin yaptığı

00:08:22.342 --> 00:08:31.899
ilk kontrol edilebilen uçakla Paris’te
milyonlarca kişinin önünde uçtu.

00:08:31.899 --> 00:08:33.918
Amerikalı arkadaşlarım kusura bakmasın.

00:08:33.918 --> 00:08:35.388
North Carolina’da yaşıyorum.

00:08:35.388 --> 00:08:40.110
Ancak bu Wright kardeşlerin
North Carolina kıyılarında

00:08:40.110 --> 00:08:42.274
uçmalarından tam iki yıl önceydi.

00:08:42.274 --> 00:08:44.849
(Alkışlar)

00:08:45.339 --> 00:08:50.117
Uçuş kontrol Brezilya menşeilidir.
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:08:50.117 --> 00:08:53.117
Bu ekipmanları yanımıza alarak gittik

00:08:53.117 --> 00:08:56.018
ve dış iskeleti bir araya getirdik

00:08:56.018 --> 00:08:58.230
15 derecelik özgürlük,

00:08:58.230 --> 00:09:02.707
elektroensefalografi diye adlandırılan
müdahalesiz teknoloji

00:09:02.707 --> 00:09:06.925
tarafından kaydedilen beyin sinyalleri
ile kontrol edilebilen hidrolik makine,

00:09:06.925 --> 00:09:10.114
bu hastanın haraketleri düşünmesini

00:09:10.114 --> 00:09:14.065
ve bu komutları kontrole, motora gönderip

00:09:14.065 --> 00:09:15.867
hareketin yapılmasını sağlıyor.

00:09:15.867 --> 00:09:18.730
Bu dış iskeleti, Münih’teki çok 
yakın arkadaşım

00:09:18.730 --> 00:09:22.814
Gordon Cheng tarafından icat edildi ve
yapay bir deri ile kaplandı.

00:09:22.814 --> 00:09:27.400
Hareketli eklemlerden ve ayağın yere
temasından gelen hisleri

00:09:27.400 --> 00:09:31.940
bir yelek vasıtasıyla tekrar deneğe
iletilmesini sağladık.

00:09:31.940 --> 00:09:34.910
Bu mikro titreşimlerle kaplı akıllı yelek

00:09:34.910 --> 00:09:39.733
temel olarak geri bildirimler yapıp onu
taşıyanın bir makine olmadığına,

00:09:39.733 --> 00:09:43.204
yürüyenin kendisi olduğuna
dair hisler yaratarak

00:09:43.204 --> 00:09:46.454
deneğin beynini kandırmaktadır.

NOTE Paragraph

00:09:46.454 --> 00:09:48.353
Bunun devam etmesini sağladık.

00:09:48.353 --> 00:09:53.253
Burada deneğimiz Bruno’nun ilk kez 
yürüdüğünü göreceksiniz.

00:09:54.003 --> 00:09:56.881
Birkaç saniye alacak çünkü 
her şeyi ayarlıyoruz,

00:09:56.881 --> 00:10:00.178
başlığın önünde kesilen mavi
bir ışık göreceksiniz

00:10:00.178 --> 00:10:04.098
çünkü Bruno yapılması gereken
hareketi düşünecek,

00:10:04.098 --> 00:10:07.306
bilgisayar bunu analiz edecek,
Bruno onaylayacak.

00:10:07.306 --> 00:10:09.115
Onaydan sonra cihaz

00:10:09.115 --> 00:10:12.642
Bruno’nun beyninden gelen komutlara
göre hareket etmeye başlayacak.

00:10:12.642 --> 00:10:17.217
O bunu başardı ve yürümeye başladı.

00:10:17.217 --> 00:10:20.003
9 yıl hareketsizlikten sonra

00:10:20.003 --> 00:10:22.673
kendi kendine yürüyebiliyor.

00:10:22.673 --> 00:10:24.275
Dahası-

00:10:24.275 --> 00:10:27.503
(Alkışlar)

00:10:27.503 --> 00:10:29.290
yürümekten öte

00:10:29.290 --> 00:10:31.608
zemini hissediyor.

00:10:31.608 --> 00:10:33.651
Dış iskeletin hızı arttığında

00:10:33.651 --> 00:10:38.102
bize Santos’un kumlarında,
kazadan önce gittiği

00:10:38.102 --> 00:10:42.293
sahilde yeniden yürüdüğünü söylüyor.

00:10:42.293 --> 00:10:45.757
Beynin, Bruno’nun kafasında yeni bir his 
yaratmasının nedeni budur.

NOTE Paragraph

00:10:45.757 --> 00:10:49.456
O yürüyor, ve yürüşün sonunda
- sürem azalıyor-

00:10:49.456 --> 00:10:52.180
“Bilyorsunuz millet

00:10:52.180 --> 00:10:54.811
evlendiğim zaman bunu sizden 
ödünç almam gerekecek.

00:10:54.811 --> 00:10:57.316
Çünkü papazın yanına kadar yürüyüp

00:10:57.316 --> 00:11:01.090
gelini orda görmek ve oraya kendi kendime
varmak istiyorum.” dedi

00:11:01.090 --> 00:11:04.482
Elbette, ne zaman isterse onu alabilir.

NOTE Paragraph

00:11:04.482 --> 00:11:08.564
Bu, dünya kupasında göstermek istediğimiz
şeydi, ancak olmadı.

00:11:08.564 --> 00:11:12.738
Çünkü, FIFA bazı gizemli nedenlerden ötürü
canlı yayını yarıda kesti.

00:11:13.618 --> 00:11:21.291
Hızlıca, göreceğiniz şey, sahaya inmeden
birkaç dakika önce

00:11:21.291 --> 00:11:23.588
Juliano Pinto dış iskeletli 
olarak topa vurdu

00:11:23.588 --> 00:11:26.499
ve bunu bütün kalabalığın
önünde tekrar yaptı.

00:11:26.499 --> 00:11:29.880
Göreceğiniz ışıklar operasyonu
tarif etmektedir.

00:11:29.880 --> 00:11:34.768
Titreşen mavi ışıklar dış iskeletin
gitmeye hazır olduğunu gösteriyor.

00:11:34.768 --> 00:11:37.843
Düşünceleri alıp geri besleme verebiliyor

00:11:37.843 --> 00:11:40.861
ve Juliano topa vurmak için
karar verdiğinde

00:11:40.861 --> 00:11:43.964
başlıktan gelip ayaklara giden
yeşil ve sarı renkli

00:11:43.964 --> 00:11:46.641
iki ışık huzmesi göreceksiniz.

00:11:46.641 --> 00:11:50.742
Bunlar dış iskeletçe alınan ve
bu hareketleri yaptıran

00:11:50.742 --> 00:11:52.861
komutları göstermektedir.

00:11:52.861 --> 00:11:55.336
13 saniye içerisinde

00:11:55.336 --> 00:11:57.419
Juliano bunu yaptı.

00:11:57.419 --> 00:11:59.135
Konutları görebilirsiniz.

00:11:59.135 --> 00:12:03.475
Hazırlanıyor, top yerleştiriliyor
ve vuruş.

00:12:03.835 --> 00:12:05.353
En ilginç olanı

00:12:05.353 --> 00:12:08.585
bunu yaptıktan 10 saniye sonra,
sahada bize baktı,

00:12:08.585 --> 00:12:10.862
gördüğünüz gibi kutlama yapıyor,

00:12:10.862 --> 00:12:12.692
ve “Topu hissettim.” dedi.

00:12:13.562 --> 00:12:15.759
Bu paha biçilemez bir şey.

00:12:15.759 --> 00:12:17.631
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:12:17.631 --> 00:12:19.131
Peki, bu nereye kadar gidecek?

00:12:19.131 --> 00:12:21.066
Size söylemem için iki dakikam kaldı.

00:12:21.066 --> 00:12:24.316
Hayal gücünüzün limitlerini zorlayacak.

00:12:24.316 --> 00:12:26.495
İşte, beyin tarafından
çalıştırılan teknoloji.

00:12:26.495 --> 00:12:29.049
Bu sonuncusu: Bunu sadece bir yıl
önce yayımladık.

00:12:29.049 --> 00:12:31.282
Beyinden beyine arayüz.

00:12:31.282 --> 00:12:34.909
İki hayvana zihinsel mesajları
karşılıklı alıp verme imkanı tanıyor.

00:12:34.909 --> 00:12:38.485
Böylece dışarıdan gelen bir şeyi
gören bir hayvan

00:12:38.485 --> 00:12:42.522
diğerine zihinsel bir SMS, bir torpido,

00:12:42.522 --> 00:12:45.648
zihinsel bir torpido gönderiyor.

00:12:45.648 --> 00:12:49.525
İkinci hayvan ise, dışarıdan mesaj
geldiğini bilmeden

00:12:49.525 --> 00:12:53.983
gerekli olan hareketi yapıyor.

00:12:53.983 --> 00:12:57.439
Çünkü mesaj ilk hayvanın 
beyninden geliyor.

NOTE Paragraph

00:12:57.489 --> 00:12:59.649
Bu ilk demoydu.

00:12:59.649 --> 00:13:03.003
Hızlı gideceğim çünkü size en 
sonuncusunu göstermek istiyorum.

00:13:03.603 --> 00:13:08.752
Burada gördüğünüz, ilk fare kafesin

00:13:08.752 --> 00:13:12.125
solunda yanacak olan ışıkla
bilgilendiriliyor.

00:13:12.125 --> 00:13:15.865
Ödül almak için kafesin soluna
baskı yapması gerekiyor.

00:13:15.865 --> 00:13:17.658
Oraya gidip bunu yapıyor.

00:13:17.658 --> 00:13:20.624
Aynı anda, hiçbir ışık görmemiş
olan ikinci fareye

00:13:20.624 --> 00:13:23.007
zihinsel bir mesaj gönderiyor,

00:13:23.007 --> 00:13:25.368
ve ikinci fare denemelerin %70’inde

00:13:25.368 --> 00:13:29.581
retinasına hiçbir ışık gelmeden

00:13:29.581 --> 00:13:33.716
soldaki manivelaya basıp ödülü alıyor.

NOTE Paragraph

00:13:33.716 --> 00:13:37.850
Bunu biraz daha ileriye taşıyarak,

00:13:37.850 --> 00:13:41.642
maymunları bir beyin ağında,
zihinsel iş birliği, aslında

00:13:41.642 --> 00:13:44.772
beyin aktivitelerini bağışlamalarını ve
size daha önce gösterdiğim

00:13:44.772 --> 00:13:48.290
sanal kolu hareket ettirmek için 
birleştirmelerini sağladık.

00:13:48.290 --> 00:13:53.058
Burada, ilk kez iki maymunun, sanal kolu
hareket ettirmek için beyinlerini

00:13:53.058 --> 00:13:57.316
birleştirdiğini, beyinlerini mükemmel 
şekilde senkronize ettiğini görüyorsunuz.

00:13:57.576 --> 00:14:00.116
Maymunlardan biri x eksenini,

00:14:00.116 --> 00:14:02.996
diğeri ise y eksenini kontrol ediyor.

00:14:02.996 --> 00:14:07.176
Fakat bunu üç maymunla denediğinizde
iş biraz daha ilginç hale geliyor.

00:14:07.176 --> 00:14:10.983
Maymunlardan birinin x ve y eksenini,

00:14:10.983 --> 00:14:13.654
diğer maymunun y ve z eksenini,

00:14:13.654 --> 00:14:16.532
üçüncü maymunun ise x ve z eksenini
kontrol etmesini sağlayıp

00:14:16.532 --> 00:14:18.648
meşhur Brezilya meyve suyunu almak için

00:14:18.648 --> 00:14:24.602
oyunu birlikte oynamalarını, 3 boyutlu
sanal kolu hedefe getirmelerini istedik.

00:14:25.052 --> 00:14:26.987
Bunu yaptılar.

00:14:26.987 --> 00:14:31.161
Siyah nokta, gerçek zamanlı 
bu paralel beyin

00:14:31.161 --> 00:14:34.019
çalışmalarının ortalamasıdır.

00:14:34.019 --> 00:14:37.105
Bu canlı bilgisayarın tanımı,

00:14:37.105 --> 00:14:41.647
beyin aktivitelerinin etkileşimi ve motor
bir amacın gerçekleştirilmesidir.

NOTE Paragraph

00:14:41.647 --> 00:14:43.536
Bu nereye gidiyor?

00:14:43.536 --> 00:14:46.121
Hiçbir fikrimiz yok.

00:14:46.121 --> 00:14:47.921
Biz sadece bilim adamıyız.

00:14:47.921 --> 00:14:49.218
(Kahkahalar)

00:14:49.218 --> 00:14:51.774
Çocuk olmak

00:14:51.774 --> 00:14:55.764
ve en uca gidip orada neler olduğunu 
keşfetmek için bize ödeme yapılıyor.

00:14:55.764 --> 00:14:57.450
Bildiğim tek şey:

00:14:57.450 --> 00:14:59.635
Bir gün, 20 yıl içerisinde,

NOTE Paragraph

00:14:59.635 --> 00:15:03.157
torunlarımız nette sadece 
düşünerek sörf yapacak


00:15:03.157 --> 00:15:07.475
ya da bir anne görmeyen bir çocuğuna
görme gücünü verecek,

00:15:07.475 --> 00:15:10.403
ya da birileri beyinden beyine
geçiş nedeniyle konuşacak.

00:15:10.403 --> 00:15:16.730
Bazılarınız bunun, bir kış öğleninde, 
Brezilya'da bir futbol sahasında

00:15:16.730 --> 00:15:20.502
inanılmaz bir vuruşla başladığını
hatırlayacak.

NOTE Paragraph

00:15:20.502 --> 00:15:22.498
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:15:22.498 --> 00:15:32.033
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:15:32.033 --> 00:15:35.222
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:15:47.440 --> 00:15:51.204
Bruno Giussani: Bruno süreye uyduğun
için teşekkür ederim.

00:15:51.204 --> 00:15:53.529
Sana birkaç dakika daha vermek
istiyorum aslında.

00:15:53.529 --> 00:15:56.913
Çünkü açmak istediğimiz bir iki 
nokta var. Doğal olarak,

00:15:56.913 --> 00:16:00.810
bunun nereye gittiğini anlamak için 
birleştirilmiş beyinlere ihtiyacımız var.

00:16:00.810 --> 00:16:02.712
Bunların hepsini bir araya toplayalım.

00:16:02.712 --> 00:16:04.381
Eğer doğru anladıysam,

00:16:04.381 --> 00:16:06.880
bir maymun sinyal alıyor

00:16:06.880 --> 00:16:09.146
ve diğer maymun bu sinyale 
tepki veriyor.

00:16:09.146 --> 00:16:13.631
Çünkü birinci maymun sinyali alıyor ve 
sinirsel titreşim olarak iletiyor.

NOTE Paragraph

00:16:13.631 --> 00:16:15.155
MN: Hayır, 
durum biraz daha farklı.

00:16:15.155 --> 00:16:19.136
Maymunların hiç biri diğer maymunların
varlığından haberdar değil.

00:16:19.136 --> 00:16:21.682
Görsel geri bildirimi 2 boyutlu
olarak alıyorlar,

00:16:21.682 --> 00:16:24.355
fakat başarmaları gereken
görev 3 boyutlu.

00:16:24.355 --> 00:16:26.954
Bir kolu 3 boyutlu alanda hareket
ettirmek zorundalar.

00:16:26.954 --> 00:16:30.356
Fakat her bir maymun kontrol
ettiği ekranda sadece

00:16:30.356 --> 00:16:32.132
iki boyutlu olarak yer alıyor.

00:16:32.132 --> 00:16:35.150
Görevin başarılabilmesi için

00:16:35.150 --> 00:16:37.864
en az iki maymunun beyinlerini
senkronize etmesi gerekiyor

00:16:37.864 --> 00:16:39.735
ama ideal olanı üç.

00:16:39.735 --> 00:16:43.061
Ne zaman bir maymun kaytarsa

00:16:43.061 --> 00:16:45.802
diğer iki maymun onu geri getirmek için

00:16:45.802 --> 00:16:47.944
performanslarını artırdığını
ortaya çıkardık.

00:16:47.944 --> 00:16:50.050
Bu, senkronizasyonu dinamik 
olarak ayarlıyor

00:16:50.050 --> 00:16:54.399
fakat genel senkronizasyon aynı kalıyor.

00:16:54.399 --> 00:16:57.023
Eğer, her bir beynin kontrol
ettiği eksenleri,

00:16:57.023 --> 00:16:59.321
maymunlara söylemeden değiştirirseniz,

00:16:59.321 --> 00:17:01.620
x ve y eksenini kontrol eden bu maymunun,

00:17:01.620 --> 00:17:04.035
şimdi y ve z eksenini kontrol etmesi gibi,

00:17:04.035 --> 00:17:08.818
hayvanın beyni eski eksenleri
hemen unutacak

00:17:08.818 --> 00:17:11.336
ve yeni eksenlere konsantre
olmaya başlayacak.

00:17:11.336 --> 00:17:14.623
Söylemem gereken şey, ne Turing makinesi,

00:17:14.623 --> 00:17:18.825
ne de bilgisayar, beyin ağının ne 
yapacağını tahmin edemez.

00:17:18.825 --> 00:17:21.206
Teknolojiyi bir parçamız olarak
özümseyeceğiz.

00:17:21.206 --> 00:17:23.815
Teknoloji asla bizi özümsemeyecek.

00:17:23.815 --> 00:17:26.456
Bastiçe, bu imkânsız.

NOTE Paragraph

00:17:26.456 --> 00:17:29.506
BG: Bunu kaç kere denediniz,

00:17:29.506 --> 00:17:32.651
ve kaçında başarılı, kaçında da 
başarısız oldunuz?

NOTE Paragraph

00:17:32.651 --> 00:17:34.327
MN: Onlarca kez.

00:17:34.327 --> 00:17:36.565
Üç maymunlu olarak mı?
Birçok kez.

00:17:36.565 --> 00:17:41.185
Bunu birkaç kez daha denemeden
bir şey söyleyemem.

00:17:41.185 --> 00:17:43.786
Süre nedeniyle bahsetmeyi unuttum.

00:17:43.786 --> 00:17:47.547
Sadece üç hafta önce, Avrupalı bir grup

00:17:47.547 --> 00:17:52.637
ilk insandan-insana, beyinden-beyine
bağlantıyı yaptı.

00:17:52.637 --> 00:17:54.157
BG: Bu nasıl işledi?

00:17:54.157 --> 00:17:58.739
MN: Fazla bir bilgi yok. Büyük fikirler
mütevazı şekilde başlar

00:17:58.739 --> 00:18:03.262
ancak bir deneğin beyin faaliyeti

00:18:03.262 --> 00:18:09.308
müdahalesiz teknoloji ile ikinci
bir deneğe iletildi.

00:18:09.308 --> 00:18:13.552
İlk denek bir mesaj alıyor, fareler
örneğine benzer şekilde, görsel bir mesaj

00:18:13.552 --> 00:18:16.106
ve bunu ikinci deneğe iletiyor.

00:18:16.106 --> 00:18:20.588
İkinci denek görsel korteksinde
manyetik bir titreşim,

00:18:20.588 --> 00:18:24.094
ya da farklı bir titreşim alıyor, 
iki farklı titreşim.

00:18:24.094 --> 00:18:26.799
Titreşimlerin birinde denek
bir şeyler görüyor.

00:18:26.799 --> 00:18:28.935
Diğer titreşimdeyse denek daha 
farklı şeyler görüyor

00:18:28.935 --> 00:18:30.918
ve ilk deneğin internetten

00:18:30.918 --> 00:18:33.958
kıtalararası gönderdiği mesajın
ne olduğunu

00:18:33.958 --> 00:18:36.853
kelimelerle ifade edebiliyor.

NOTE Paragraph

00:18:36.853 --> 00:18:39.372
Moderatör: Vay. Gittiğimiz yer burası.

00:18:39.372 --> 00:18:41.689
Bu gelecek konferanstaki TED konuşması.

00:18:41.689 --> 00:18:44.612
Miguel Nicolelis, teşekkür ederim.
MN: Teşekkürler Bruno.