1
00:00:06,728 --> 00:00:10,121
Mısır'da üç bin beş yüz yıl önce

2
00:00:10,121 --> 00:00:14,426
soylu bir firavun
vahşi bir saldırının kurbanı oldu.

3
00:00:14,426 --> 00:00:16,453
Fakat fiziksel saldırı değildi.

4
00:00:16,453 --> 00:00:19,729
Bu soylunun ölümünün üzerinden 
20 yıl geçmişti.

5
00:00:19,729 --> 00:00:21,884
Tarihi bir saldırıydı,

6
00:00:21,884 --> 00:00:26,834
"damnatio memoriae" yani
"hatıranın lanetlenmesi" idi.

7
00:00:26,834 --> 00:00:29,699
Birisi eline bir iskarpela alıp
heykelini paramparça ederek

8
00:00:29,699 --> 00:00:35,501
firavunun ismini ve suretini
tarihten silmeye teşebbüs etti.

9
00:00:35,501 --> 00:00:39,420
Peki bu firavun kimdi 
ve saldırının arkasındaki sebep neydi?

10
00:00:39,420 --> 00:00:40,831
İşte size bir ipucu:

11
00:00:40,831 --> 00:00:44,482
firavun Hatshepsut bir kadındı.

12
00:00:44,482 --> 00:00:48,213
Usulen asla firavun olmamalıydı.

13
00:00:48,213 --> 00:00:50,783
Bir kadının hükümdar olması
yasal olmasına rağmen

14
00:00:50,783 --> 00:00:54,249
Mısır'a özgü bazı temel inançları
rahatsız etti.

15
00:00:54,249 --> 00:00:57,525
İlk olarak, firavun eril tanrı Horus'un

16
00:00:57,525 --> 00:01:00,412
somut hali olarak görürülürdü.

17
00:01:00,412 --> 00:01:04,208
İkinci olarak, erkekler tarafından
yönetilme geleneğinin bozulması

18
00:01:04,208 --> 00:01:07,323
bir "doğruluk" temsili,
düzene ve adalete olan inancın ifadesi,

19
00:01:07,323 --> 00:01:11,788
Mısırlılar için
büyük öneme sahip olan Maat'a karşı

20
00:01:11,788 --> 00:01:13,710
ciddi bir başkaldırıydı.

21
00:01:13,710 --> 00:01:16,056
Hatshepsut belki de ünvanları vasıtasıyla


22
00:01:16,056 --> 00:01:20,809
bu düzen ve ataerkil arasındaki ilişkiye
olan inanca uyum sağlamaya çalışmıştı.

23
00:01:20,809 --> 00:01:22,446
Maatkare ismini almış

24
00:01:22,446 --> 00:01:24,549
ve kimi zaman kendine eril sonla biten



25
00:01:24,549 --> 00:01:28,132
Hatshepsu ismiyle hitap etmişti.

26
00:01:28,132 --> 00:01:31,756
Fakat görünen o ki 
bu girişimler herkesi ikna etmemiş

27
00:01:31,756 --> 00:01:34,329
ve belki de birisi Hatshepsut'un heykelini

28
00:01:34,329 --> 00:01:37,665
dünya Maat'ın rahatsız edilmesini unutsun

29
00:01:37,665 --> 00:01:40,788
ve Mısır'daki dengeler rayına otursun diye
yok etmişti.

30
00:01:40,788 --> 00:01:44,573
Zaten Hatshepsut
tahtın meşru varisi değildi

31
00:01:44,573 --> 00:01:48,229
sadece bir saltanat vekili gibi
bir tür eş kraldı.

32
00:01:48,229 --> 00:01:51,989
Mısır krallığı geleneksel olarak
babadan oğula geçiyordu.

33
00:01:51,989 --> 00:01:56,002
I.Thutmose'dan Hatshepsut'un eşi olan

34
00:01:56,002 --> 00:01:57,831
oğlu II.Thutmose'a geçmişti.

35
00:01:57,831 --> 00:02:02,709
Taht II. Thutmose'dan sonra
oğlu III.Thutmose 'a geçmeliydi

36
00:02:02,709 --> 00:02:06,663
fakat III.Thutmose babası öldüğünde
küçük bir çocuktu.

37
00:02:06,663 --> 00:02:10,061
Ölen firavunun 
baş kadını ve dul eşi Hatshepsut,

38
00:02:10,061 --> 00:02:13,374
üvey oğlunun vekili olarak
yardıma koştu ancak

39
00:02:13,374 --> 00:02:18,027
sonunda onun yanında tam yetkili
firavun olarak hüküm sürdü.

40
00:02:18,027 --> 00:02:20,722
Belki de III.Thutmose buna bozulmuştu.

41
00:02:20,722 --> 00:02:23,836
Belki de
Hatshepsut'un heykelini yıkan oydu.

42
00:02:23,836 --> 00:02:26,887
Hatshepsut'un kötü bir firavun olmasından
dolayı birinin onu

43
00:02:26,887 --> 00:02:28,980
lekelemek istemiş oması da muhtemeldir.

44
00:02:28,980 --> 00:02:32,413
Fakat deliller aslında onun oldukça iyi 
bir firavun olduğunu gösteriyor.

45
00:02:32,413 --> 00:02:35,591
Makamının geleneksel görevlerini
beceriyle yerine getirmişti.

46
00:02:35,591 --> 00:02:37,100
Hatshepsut harika bir mimardı.

47
00:02:37,100 --> 00:02:39,959
Kabir tapınağı Djeser-Djeresu,

48
00:02:39,959 --> 00:02:42,600
zamanında mimari bir fenomendi

49
00:02:42,600 --> 00:02:44,583
ve bugün hâlâ daha takdir edilir.

50
00:02:44,583 --> 00:02:46,772
Punt'un uzak bölgelerine

51
00:02:46,772 --> 00:02:51,745
oldukça başarılı ticaret heyeti yürüterek
Mısır'ın ekonomisini büyütmüştü.

52
00:02:51,745 --> 00:02:53,765
Güçlü dinsel bağları da vardı.

53
00:02:53,765 --> 00:02:57,657
Hatta kendisinin resmi tanrı Amun'un kızı
olduğunu ileri sürmüştü.

54
00:02:57,657 --> 00:03:02,055
Üstelik Nubian seferinde 
başarılı bir askeri kariyer edinmişti

55
00:03:02,055 --> 00:03:06,136
ve savaş meydanında askerleriyle birlikte
savaştığını iddia ederdi.

56
00:03:06,136 --> 00:03:09,794
Tabii ki Hatsepsut'un kariyerindeki
başarıyı değerlendirirken

57
00:03:09,794 --> 00:03:11,210
dikkatli olmalıyız

58
00:03:11,210 --> 00:03:15,161
çünkü delillerin çoğu bizzat kendisi
tarafından yazılmıştır.

59
00:03:15,161 --> 00:03:18,083
Hikayesini 
kabir tapınağının duvarlarındaki

60
00:03:18,083 --> 00:03:20,325
yazıtlarda ve resimlerde

61
00:03:20,325 --> 00:03:23,439
ve Amun için yaptırdığı
kızıl şapelde anlatır.

62
00:03:23,439 --> 00:03:27,228
O zaman Hatshepsut'un hatırasına karşı
kim suç işledi?

63
00:03:27,228 --> 00:03:32,838
En yaygın şüpheli üvey oğlu, yeğeni
ve eş hükümdarı III.Thutmose'dır.

64
00:03:32,838 --> 00:03:35,961
Tahtını çaldığından dolayı
kızgınlığından mı yapmıştı?

65
00:03:35,961 --> 00:03:38,587
Bu pek olası değildir çünkü
Hatshepsut öldükten

66
00:03:38,587 --> 00:03:41,735
20 yıl sonrasına kadar zarar verilmemişti.

67
00:03:41,735 --> 00:03:46,134
Bu öfkeye tutunmak ve galeyana gelip
hareket etmek için uzun bir zaman.

68
00:03:46,134 --> 00:03:49,471
Belki de III.Thutmose saltanatını 
daha güçlü göstermek için yapmıştır.

69
00:03:49,471 --> 00:03:53,521
Fakat büyük ihtimalle o ya da bir başkası,
insanlar Mısır tahtında

70
00:03:53,521 --> 00:03:58,591
bir kadının oturduğunu unutsun diye
Hatshepsut'un heykelini yıkmıştır.

71
00:03:58,591 --> 00:04:02,703
Bu cinsiyet aykırılığı adeta,
Maat'a haddinden fazla bir tehditti

72
00:04:02,703 --> 00:04:05,786
ve tarihten silinmesi gerekiyordu.

73
00:04:05,786 --> 00:04:09,730
Neyse ki, antik sansürler
yeterince kapsamlı değilmiş.

74
00:04:09,730 --> 00:04:13,173
Bu eşsiz, kudretli kadının hikayesi 
bugün anlatılabilsin diye

75
00:04:13,173 --> 00:04:17,412
yeteri kadar delil olayları bir araya
getirmemiz için bize kadar ulaşmış.