1
00:00:06,728 --> 00:00:10,121
Pre tri i po hiljade godina u Egiptu,

2
00:00:10,121 --> 00:00:14,426
plemeniti faraon bio je žrtva 
silovitog napada,

3
00:00:14,426 --> 00:00:16,453
ali taj napad nije bio fizički.

4
00:00:16,453 --> 00:00:19,729
Ovaj pripadnik kraljevske porodice 
bio je mrtav već 20 godina.

5
00:00:19,729 --> 00:00:21,884
Napad je bio istorijski,

6
00:00:21,884 --> 00:00:26,834
čin damnatio memoriae -
prokletstvo sećanja.

7
00:00:26,834 --> 00:00:29,559
Neko je razbio faraonove statue,

8
00:00:29,559 --> 00:00:35,501
uzeo dleto i pokušao da obriše 
faraonovo ime i lik iz istorije.

9
00:00:35,501 --> 00:00:39,420
Ko je bio ovaj faraon i šta se krije
iza ovog napada?

10
00:00:39,420 --> 00:00:40,831
Evo ključa:

11
00:00:40,831 --> 00:00:44,482
faraon Hatšepsut bila je žena.

12
00:00:44,482 --> 00:00:48,213
Kod normalnog toka događaja, 
nikada ne bi trebalo da postane faraon.

13
00:00:48,213 --> 00:00:50,783
Iako je bilo dozvoljeno zakonom
da žena bude monarh,

14
00:00:50,783 --> 00:00:54,249
to je remetilo 
neka osnovna egipatska verovanja.

15
00:00:54,249 --> 00:00:57,525
Kao prvo, faraon je bio poznat po tome
što je živo otelotvorenje

16
00:00:57,525 --> 00:01:00,412
muškog boga Horusa.

17
00:01:00,412 --> 00:01:04,208
Kao drugo, remećenje tradicije 
vladavine muškaraca

18
00:01:04,208 --> 00:01:07,323
bilo je ogromni izazov za Maat,

19
00:01:07,323 --> 00:01:11,788
što je reč za istinu, a koja izražava
verovanje u red i pravdu,

20
00:01:11,788 --> 00:01:13,710
značajne za Egipćane.

21
00:01:13,710 --> 00:01:16,056
Hatšepsut je možda pokušala 
da se prilagodi

22
00:01:16,056 --> 00:01:20,809
ovom verovanju u povezivanju 
između reda i patrijarhata kroz titule.

23
00:01:20,809 --> 00:01:22,446
Preuzela je ime Maatkare,

24
00:01:22,446 --> 00:01:24,549
a nekada je sebe nazovala Hatšepsu,

25
00:01:24,549 --> 00:01:28,132
sa nastavkom za reči u muškom rodu.

26
00:01:28,132 --> 00:01:31,756
Izgleda da ovi napori 
nisu ubedili svakoga,

27
00:01:31,756 --> 00:01:34,329
a možda je neko izbrisao Hatšepsutin lik

28
00:01:34,329 --> 00:01:37,665
da bi svet zaboravio uznemiravanje Maata

29
00:01:37,665 --> 00:01:40,788
i da bi Egipat opet bio uravnotežen.

30
00:01:40,788 --> 00:01:44,573
Hatšepsut, šta više, nije bila
zakonski naslednik trona,

31
00:01:44,573 --> 00:01:48,229
već regent, neka vrsta monarha zamenika.

32
00:01:48,229 --> 00:01:51,989
Egipatsko kraljevstvo je po tradiciji
prelazilo sa oca na sina.

33
00:01:51,989 --> 00:01:56,002
Prešlo je sa Tutmosa I 
na njegovog sina, Tutmosa II,

34
00:01:56,002 --> 00:01:57,831
Hatšepsutinog muža.

35
00:01:57,831 --> 00:02:02,709
Trebalo je da pređe direktno sa Tutmosa II
na njegovog sina, Tutmosa III,

36
00:02:02,709 --> 00:02:06,663
ali je Tutmos III bio mali dečak 
kada je njegov otac preminuo.

37
00:02:06,663 --> 00:02:10,061
Hatšepsut, glavna žena 
i udovica mrtvog faraona,

38
00:02:10,061 --> 00:02:13,374
ubacila se da pomogne 
kao regent svog pastorka,

39
00:02:13,374 --> 00:02:18,027
ali je završila vladajući pored njega 
kao punopravni faraon.

40
00:02:18,027 --> 00:02:20,722
Možda je Tutmos III bio ljut zbog ovoga.

41
00:02:20,722 --> 00:02:23,836
Možda je on bio taj koji je
izbrisao njen lik.

42
00:02:23,836 --> 00:02:26,887
Takođe je moguće da je neko želeo 
da osramoti Hatšepsut

43
00:02:26,887 --> 00:02:28,980
zato što je bila loš faraon.

44
00:02:28,980 --> 00:02:32,413
Međutim, dokazi pokazuju 
da je ona zapravo bila veoma dobra.

45
00:02:32,413 --> 00:02:35,591
Kompetentno je ispunjavala 
tradicionalne uloge službe.

46
00:02:35,591 --> 00:02:37,100
Bila je veliki graditelj.

47
00:02:37,100 --> 00:02:39,959
Njen pogrebni hram, Đeser-Đeseru,

48
00:02:39,959 --> 00:02:42,600
bio je arhitektonski fenomen u to vreme,

49
00:02:42,600 --> 00:02:44,583
a divimo mu se i danas.

50
00:02:44,583 --> 00:02:46,772
Pospešila je ekonomiju Egipta,

51
00:02:46,772 --> 00:02:51,745
sklapajući vrlo uspešan trgovinski posao
sa dalekom zemljom Punt.

52
00:02:51,745 --> 00:02:53,765
Imala je snažne religijske veze.

53
00:02:53,765 --> 00:02:57,577
Čak je i tvrdila da je ćerka 
državnog boga, Amuna

54
00:02:57,577 --> 00:03:00,205
i imala je uspešnu vojničku karijeru 


55
00:03:00,205 --> 00:03:02,055
u nubijskoj kampanji

56
00:03:02,055 --> 00:03:06,136
i tvrdi da se borila rame uz rame 
sa vojnicima u bici.

57
00:03:06,136 --> 00:03:09,794
Naravno, moramo da budemo pažljivi 
dok procenjujemo uspešnost

58
00:03:09,794 --> 00:03:11,210
Hatšepsutine karijere,

59
00:03:11,210 --> 00:03:15,161
pošto je većinu dokaza ispisala
sama Hatšepsut.

60
00:03:15,161 --> 00:03:18,083
Ona priča sopstvenu priču 
kroz slike i zapise na zidovima

61
00:03:18,083 --> 00:03:20,325
njenog pogrebnog hrama

62
00:03:20,325 --> 00:03:23,439
i crvene kapele koju je izgradila 
u čast Amunu.

63
00:03:23,439 --> 00:03:27,228
Pa, ko je počinio zločine 
nad sećanjem o Hatšepsut?

64
00:03:27,228 --> 00:03:29,938
Najpopularniji osumnjičeni je

65
00:03:29,938 --> 00:03:32,838
njen posinak, nećak i suvladar, 
Tutmos III.

66
00:03:32,838 --> 00:03:35,961
Da li je to uradio iz besa 
zato što mu je ukrala presto?

67
00:03:35,961 --> 00:03:38,587
Ovo nije mnogo verovatno 
jer šteta nije pričinjena

68
00:03:38,587 --> 00:03:41,735
još 20 godina po Hatšepsutinoj smrti.

69
00:03:41,735 --> 00:03:46,134
To je dugo vreme za zadržavanje besa,
da bi se potom reagovalo u ljutini.

70
00:03:46,134 --> 00:03:49,731
Možda je to Tutmos III uradio da bi 
njegova vladavina delovala snažnija.

71
00:03:49,731 --> 00:03:53,451
Najverovatnije je da je on ili neko drugi
izbrisao njen lik

72
00:03:53,451 --> 00:03:55,791
da bi ljudi zaboravili da je ikada

73
00:03:55,791 --> 00:03:58,591
žena sedela na egipatskom prestolu.

74
00:03:58,591 --> 00:04:02,703
Ova rodna anomalija je jednostavno 
bila prevelika pretnja za Maat

75
00:04:02,703 --> 00:04:05,786
i morala se izbrisati iz istorije.

76
00:04:05,786 --> 00:04:09,730
Na sreću, drevni cenzori 
nisu bili dovoljno temeljni.

77
00:04:09,730 --> 00:04:13,663
Dovoljno dokaza je preživelo da bismo 
sklopili delove onoga što se desilo,

78
00:04:13,663 --> 00:04:15,562
pa se priča o ovoj jedinstvenoj, 


79
00:04:15,562 --> 00:04:17,902
moćnoj ženi sada može ispričati.