WEBVTT

00:00:09.057 --> 00:00:10.545
"Üzgünüm, şarjım bitmişti."

00:00:10.935 --> 00:00:12.780
"Önemli değil, iyiyim."

00:00:13.335 --> 00:00:16.430
"İsnat edilen bu suçlamalar
tamamen asılsızdır."

00:00:16.700 --> 00:00:19.564
"Söz konusu şirket,
görevin kötüye kullanılmasından

00:00:19.564 --> 00:00:20.908
bihaberdi."

00:00:21.378 --> 00:00:22.973
"Seni seviyorum."

00:00:23.359 --> 00:00:26.086
Nerede olursa olsun günde
10'dan 200'e kadar yalan duyarız

00:00:26.086 --> 00:00:27.162
ve tarihimizin çoğunu

00:00:27.162 --> 00:00:28.512
bu yalanları ortaya çıkarmak

00:00:28.512 --> 00:00:30.092
için yöntemler bularak geçirdik:


00:00:30.092 --> 00:00:31.490
Orta Çağ işkence aletlerinden

00:00:31.490 --> 00:00:32.545
yalan makinelerine,

00:00:32.545 --> 00:00:34.828
kan basıncı ve 
nefes alışverişi monitörlerinden

00:00:34.831 --> 00:00:37.315
ses vurgusu analistleri, göz takibi,

00:00:37.315 --> 00:00:39.179
kızılötesi beyin tarayıcısı

00:00:39.179 --> 00:00:41.724
ve hatta 181 kilogramlık 
beyin akım çizgesine kadar.

00:00:42.054 --> 00:00:45.296
Bu tarz araçlar belli koşullar 
altında işe yaramış olsa da

00:00:45.296 --> 00:00:48.156
çoğu yeterince hazırlık 
yapılırsa kandırılabilir aletlerdir

00:00:48.166 --> 00:00:51.681
ve hiçbiri mahkemede kabul görecek 
kadar güvenilir sayılmazlar.

00:00:51.941 --> 00:00:54.895
Peki ya problem bu 
uygulamalarda değil de,

00:00:54.895 --> 00:00:58.396
fizyolojik değişiklikleri dürtükleyen 
temeli oluşturan varsayımlarsa?

00:00:58.806 --> 00:01:01.961
Ya iletişim bilimini kullanarak 
yalanların kendisini

00:01:01.961 --> 00:01:04.476
incelemeye yönelik bir 
yaklaşıma bürünseydik?

00:01:04.866 --> 00:01:07.963
Psikolojik anlamda, 
fantezilerimizi olduğumuz insandan

00:01:07.963 --> 00:01:11.099
daha çok olmak istediğimiz 
insana bağlayarak bir ölçüde

00:01:11.099 --> 00:01:14.787
kendimizin daha iyi bir resmini
çizmek için yalan söyleriz.

00:01:14.887 --> 00:01:17.028
Ancak beynimiz hayal kurmakla meşgulken, 


00:01:17.028 --> 00:01:19.228
birçok sinyalin akıp 
gitmesine izin verir.

00:01:19.408 --> 00:01:23.028
Bilincimiz kavramsal işlevimizin 
yalnızca %5'ini kontrol ederken,

00:01:23.141 --> 00:01:24.964
bu kısma iletişim de dahildir,

00:01:25.024 --> 00:01:28.194
diğer %95'i bilincimizin ötesinde 
gerçekleşir

00:01:28.674 --> 00:01:32.114
ve gerçeklik gözlemine dayalı edebiyata 
göre hayal edilmiş deneyimlere

00:01:32.114 --> 00:01:35.693
bağlı olan hikayeler, gerçek deneyimlere 
bağlı olan hikayelerden

00:01:35.693 --> 00:01:37.426
nitelik olarak farklıdır.

00:01:37.836 --> 00:01:40.981
Bu ise kişisel bir konu hakkında yanlış 
bir hikaye yaratmanın

00:01:40.981 --> 00:01:42.915
uğraş gerektirdiğini ve farklı bir dil 


00:01:42.915 --> 00:01:45.132
kullanım şekliyle sonuçlandığını
ileri sürer.

00:01:45.132 --> 00:01:48.910
Dilbilimsel metin çözümlemesi adıyla 
bilinen bir teknoloji yalan söylemenin

00:01:48.910 --> 00:01:53.288
bilinçaltı dilinde bunun gibi 4 ortak 
dil kullanım şeklini tanımladı.

00:01:53.808 --> 00:01:57.898
İlk olarak, yalancılar yalan söylerken 
kendilerine daha az gönderme yaparlar.

00:01:58.378 --> 00:02:01.239
Kendilerini yalanlarından uzaklaştırmak 
ve ayrı tutmak için

00:02:01.239 --> 00:02:02.922
sıklıkla üçüncü şahıstan bahsederek

00:02:02.922 --> 00:02:05.365
diğerleri hakkında daha 
çok konuşur veya yazarlar.

00:02:05.365 --> 00:02:07.230
Ki bu da kulağa daha da sahte gelir:

00:02:07.230 --> 00:02:09.868
"Bu evde kesinlikle bir parti
düzenlenmedi."

00:02:10.098 --> 00:02:12.587
ya da "Burada bir parti vermedim."

00:02:13.185 --> 00:02:15.913
İkincisi, yalancılar daha negatif
olma eğilimindedirler,

00:02:15.913 --> 00:02:18.932
çünkü bilinçaltında yalan söyledikleri 
için suçlu hissederler.

00:02:19.272 --> 00:02:21.923
Örneğin, bir yalancı şöyle 
bir şey söyleyebilir:

00:02:21.923 --> 00:02:25.427
"Üzgünüm, aptal telefonumun şarjı bitti. 
Nefret ediyorum o şeyden."

00:02:25.617 --> 00:02:28.725
Üçüncüsü, beynimiz karmaşık bir yalan 
yaratmada zorlandığı için,

00:02:28.725 --> 00:02:31.749
yalancılar genel olarak olayları basit
terimlerle anlatırlar.

00:02:32.079 --> 00:02:35.803
Yargılama ve değerlendirme beynimizin 
hesaplaması için karmaşık şeylerdir.

00:02:36.013 --> 00:02:39.178
Ünlü bir ABD Başbakanının bir 
keresinde ısrarla söylediği gibi:

00:02:39.178 --> 00:02:41.580
"O kadınla herhangi bir 
cinsel ilişkim yoktur."

00:02:41.833 --> 00:02:45.703
Son olarak, yalancılar betimlemeleri 
basit tutsalar da gereksiz kelimeler,

00:02:45.703 --> 00:02:49.538
yalanı desteklemek için alakasız ama 
kulağa gerçekçi gelen detaylar kullanarak

00:02:49.538 --> 00:02:52.764
daha uzun ve karmaşık cümle 
yapısı kullanma eğilimindedirler.

00:02:53.424 --> 00:02:56.164
Başka bir başbakan skandal bir 
söylem dile getirmişti:

00:02:56.184 --> 00:02:59.984
"Kesin bir şekilde şunu söyleyebilirim ki
bu araştırma Beyaz Saray'da çalışan

00:03:00.001 --> 00:03:03.489
kimsenin, yakın zamanda yönetimde çalışan
kimsenin fazlasıyla garip olan

00:03:03.489 --> 00:03:06.199
bu olayda yer almadığını gösteriyor. "

00:03:06.699 --> 00:03:09.639
Şimdi bazı ünlü örneklere 
dil bilimsel analiz uygulayalım.

00:03:10.085 --> 00:03:13.185
7 kez Tour De France şampiyonu 
Lance Armstrong'u örnek alalım.

00:03:13.185 --> 00:03:17.524
2005 yılında performans arttırıcı ilaç 
aldığını reddettiği röportaj ile

00:03:17.524 --> 00:03:20.532
2013 yılında aldığını itiraf ettiği 
röportajı karşılaştırınca,

00:03:20.532 --> 00:03:24.442
şahıs zamiri kullanımı neredeyse 
3/4' ü kadar artmıştır.

00:03:24.932 --> 00:03:28.042
Sıradaki iki alıntıdaki karşıtlığı 
dikkate alın.

00:03:28.042 --> 00:03:31.732
İlki: "Pekala, yani şimdi bir adam
Fransız, Parisli bir laboratuarda

00:03:31.732 --> 00:03:36.403
numunenizi inceliyor ve Jean-Francis 
veya her kimse test ediyor.

00:03:36.403 --> 00:03:39.460
Daha sonra "6 kez EPO kullandığınız
belirlenmiştir."

00:03:39.460 --> 00:03:42.693
diyen bir gazeteden bir telefon 
alıyorum."

00:03:42.993 --> 00:03:45.328
İkincisi: "Kendimi tümüyle EPO'da
kaybettim.

00:03:45.328 --> 00:03:48.228
Eminim bununla başa çıkamayan başka 
insanlar vardır ama ben

00:03:48.228 --> 00:03:50.080
kesinlikle başa çıkamadım

00:03:50.080 --> 00:03:52.788
ve ben hayatımdaki her şeyi 
kontrol etmeye alışkındım.

00:03:52.788 --> 00:03:54.898
Hayatımdaki her sonucu kontrol ederdim."

00:03:55.058 --> 00:03:58.924
Reddedişinde, Armstrong kendini durumdan
tümüyle soyutlayarak

00:03:58.924 --> 00:04:02.533
başka birine odaklı varsayımsal 
bir durum anlatmıştır.

00:04:02.643 --> 00:04:05.223
İtirafında ise kişisel 
duygularına ve nedenlerine

00:04:05.223 --> 00:04:08.133
inerek kendi ifadelerini kullanıyor.

00:04:08.147 --> 00:04:12.166
Ancak şahıs zamiri kullanımı yalancılığın 
yalnızca bir tane göstergesidir.

00:04:12.276 --> 00:04:15.192
Bir önceki senatör ve ABD başbakanlık 
adayı John Edwards 'dan

00:04:15.192 --> 00:04:17.282
başka bir örneğe bakalım:

00:04:17.472 --> 00:04:20.012
"Ben sadece görünürdeki babanın 
açıkça bebeğin babası

00:04:20.012 --> 00:04:22.052
olduğunu söylediğini biliyorum. "

00:04:22.052 --> 00:04:25.978
Ayrıca istenilen herhangi bir tanım 
faaliyetine dahil olmadım, katılmadım

00:04:25.978 --> 00:04:29.498
ve bebeğin görünürdeki babasına veya 
o kadına herhangi bir harcamada

00:04:29.498 --> 00:04:31.658
destek olmadım. "

00:04:32.206 --> 00:04:35.802
Bu "Bebek benim değil" demenin fazlasıyla
uzun bir yolu olmasıyla beraber

00:04:35.802 --> 00:04:40.202
ayrıca diğer kişilere isimle hitap 
etmiyor, bunun yerine "o bebek",

00:04:40.202 --> 00:04:43.110
"o kadın" veya 
"görünürdeki baba" diyor.

00:04:43.140 --> 00:04:46.773
Şimdiyse daha sonra babalığı itiraf 
ettiğinde ne dediğine bakalım:

00:04:46.773 --> 00:04:48.533
"Quinn'in babası benim.

00:04:48.533 --> 00:04:52.363
Hak ettiği desteği ve sevgiyi saklamak
için elimden gelen ne varsa yapacağım. "

00:04:53.023 --> 00:04:56.023
Çocuğuna ismiyle hitap ediyor ve
hayatındaki rolünü söylerken

00:04:56.023 --> 00:04:58.056
kısa ve direkt bir ifade kullanıyor.

00:04:58.186 --> 00:05:01.456
Öyleyse yalan belirleyici teknikleri 
hayatınıza nasıl uygularsınız?

00:05:01.456 --> 00:05:05.667
İlk olarak, günümüzde karşımıza çıkan 
yalanların bu örneklerden

00:05:05.667 --> 00:05:09.120
daha az ciddi ve hatta daha 
zararsız olduğunu unutmayın.

00:05:09.720 --> 00:05:14.334
Yine de gerçeği açığa çıkaran 
öz-imlemeler, olumsuz dil,

00:05:14.334 --> 00:05:19.064
basit açıklamalar ve 
karmaşık ifadeler gibi ipuçlarının

00:05:19.701 --> 00:05:23.603
Fazla değer biçilmiş stok, 
kullanışsız bir ürün

00:05:23.603 --> 00:05:26.153
ve hatta berbat bir ilişkiyi görmezden 
gelmenize yardımcı olabilir.