0:00:08.975,0:00:10.915
"Przepraszam, padł mi telefon".

0:00:10.915,0:00:13.254
"To nic takiego, wszystko w porządku".

0:00:13.254,0:00:16.547
"Te zarzuty są kompletnie bezpodstawne".

0:00:16.547,0:00:20.799
"Firma nie wiedziała [br]o żadnych wykroczeniach".

0:00:20.799,0:00:23.283
"Kocham cię".

0:00:23.283,0:00:25.596
Słyszymy od 10 do 200 kłamstw dziennie.

0:00:25.596,0:00:29.742
Poświęciliśmy mnóstwo czasu [br]na wymyślanie metod ich wykrywania.

0:00:29.742,0:00:31.550
Od średniowiecznych narzędzi tortur,

0:00:31.550,0:00:34.912
przez poligrafy, urządzenia[br]monitorujące oddech i ciśnienie krwi,

0:00:34.912,0:00:38.725
analizatory głosu, śledzenie wzroku,[br]podczerwone skanery mózgu,

0:00:38.725,0:00:42.134
aż po 200-kilogramowy elektroencefalograf.

0:00:42.134,0:00:45.186
Choć te urządzenia działają[br]w pewnych warunkach,

0:00:45.186,0:00:48.156
większość z nich można oszukać [br]po odpowiednim przygotowaniu.

0:00:48.156,0:00:52.191
Żadne nie jest na tyle niezawodne,[br]żeby dopuścić je w sądzie.

0:00:52.191,0:00:54.676
A jeśli problem nie tkwi w metodzie badań,

0:00:54.676,0:00:58.445
lecz w założeniu, że kłamstwo[br]wywołuje reakcje fizjologiczne?

0:00:58.445,0:01:01.071
A może podejść bardziej bezpośrednio,

0:01:01.071,0:01:04.621
używając wiedzy na temat komunikacji,[br]żeby analizować same kłamstwa?

0:01:04.621,0:01:06.701
Z psychologicznego punktu widzenia,

0:01:06.701,0:01:09.983
kłamiemy częściowo po to,[br]żeby przedstawić siebie w lepszym świetle.

0:01:09.983,0:01:12.859
Fantazjujemy o tym, kim chcielibyśmy być,

0:01:12.859,0:01:14.812
zamiast być sobą.

0:01:14.812,0:01:17.265
Gdy mózg fantazjuje,

0:01:17.265,0:01:19.322
pozwala prześlizgnąć się wielu sygnałom.

0:01:19.322,0:01:21.419
Świadomy umysł kontroluje tylko

0:01:21.419,0:01:23.448
około 5% zdolności poznawczych,

0:01:23.448,0:01:25.148
w tym komunikację,

0:01:25.148,0:01:28.671
podczas gdy pozostałe 95%,[br]działa na poziomie podświadomym.

0:01:28.671,0:01:31.674
Zgodnie z literaturą dotyczącą[br]postrzegania rzeczywistości,

0:01:31.674,0:01:33.876
historie oparte [br]na wymyślonych doświadczeniach

0:01:33.876,0:01:37.688
różnią się jakością od prawdziwych.

0:01:37.688,0:01:38.916
Wynika z tego,

0:01:38.916,0:01:42.713
że kreowanie fałszywych historii[br]na tematy osobiste wymaga wysiłku

0:01:42.713,0:01:45.016
i skutkuje użyciem [br]innych wzorów językowych.

0:01:45.016,0:01:48.089
Technika znana jako [br]lingwistyczna analiza tekstu,

0:01:48.089,0:01:49.342
pomogła zidentyfikować

0:01:49.342,0:01:51.345
cztery najpopularniejsze wzory tego typu

0:01:51.345,0:01:53.682
w podświadomym języku oszustwa.

0:01:53.682,0:01:58.497
Po pierwsze, kłamiąc, [br]kłamcy rzadziej wspominają o sobie.

0:01:58.497,0:02:02.108
Piszą lub mówią więcej o innych,[br]często w trzeciej osobie,

0:02:02.108,0:02:05.509
żeby zdystansować się[br]i oddzielić od własnego kłamstwa.

0:02:05.509,0:02:07.158
Co brzmi bardziej fałszywie?

0:02:07.158,0:02:09.990
"Absolutnie żadne przyjęcie[br]nie odbyło się w tym domu",

0:02:09.990,0:02:12.432
czy "Nie wyprawiłem tutaj [br]żadnego przyjęcia"?

0:02:12.432,0:02:15.704
Po drugie, kłamcy mają tendencję[br]do negatywnego nastawienia,

0:02:15.704,0:02:18.965
bo podświadomie wstyd im, że kłamią.

0:02:18.965,0:02:21.523
Na przykład, kłamca może powiedzieć:

0:02:21.523,0:02:25.047
"Przepraszam, mój głupi telefon padł,[br]nie znoszę go".

0:02:25.047,0:02:28.617
Po trzecie, kłamcy upraszczają[br]sposób mówienia o zdarzeniach,

0:02:28.617,0:02:32.155
bo mózg męczy się, [br]budując złożone kłamstwa.

0:02:32.155,0:02:33.359
Ocena i wartościowanie

0:02:33.359,0:02:36.183
to złożone zagadnienia dla mózgu.

0:02:36.183,0:02:38.678
Jak powiedział kiedyś prezydent USA:

0:02:38.678,0:02:41.790
"Nie miałem kontaktów[br]seksualnych z tą kobietą".

0:02:41.790,0:02:44.683
Wreszcie, choć kłamcy upraszczają opisy,

0:02:44.683,0:02:48.018
mają tendencję do używania dłuższych[br]i bardziej zawiłych zadań.

0:02:48.018,0:02:50.386
Umieszczają w nich zbędne słowa [br]oraz nieistotne,

0:02:50.386,0:02:52.257
ale prawdziwie brzmiące szczegóły,

0:02:52.257,0:02:53.640
mające uwiarygodnić kłamstwo.

0:02:53.640,0:02:55.994
Inny prezydent [br]w obliczu skandalu oznajmił:

0:02:55.994,0:02:59.534
"Mogę kategorycznie stwierdzić,[br]że to śledztwo wykazało,

0:02:59.534,0:03:01.321
że nikt z pracowników Białego Domu

0:03:01.321,0:03:03.700
ani nikt obecnie zatrudniony przez rząd

0:03:03.700,0:03:06.779
nie był zamieszany[br]w ten dziwaczny incydent".

0:03:06.779,0:03:10.188
Zastosujmy analizę lingwistyczną[br]do kilku znanych przykładów.

0:03:10.188,0:03:13.444
Weźmy 7-krotnego zwycięzcę[br]Tour de France, Lance'a Armstronga.

0:03:13.444,0:03:15.397
Jeśli porównać wywiad z 2005 roku,

0:03:15.397,0:03:18.274
w którym zaprzeczył stosowaniu[br]środków dopingujących,

0:03:18.274,0:03:21.212
do wywiadu z 2013, w którym[br]się do tego przyznaje,

0:03:21.212,0:03:25.192
ilość użytych zaimków osobowych [br]wzrosła niemal o 3/4.

0:03:25.192,0:03:27.859
Zauważ kontrast [br]między tymi dwoma cytatami.

0:03:27.859,0:03:32.170
Pierwszy: "Facet w paryskim laboratorium

0:03:32.170,0:03:36.131
otwiera twoją próbkę, wiesz, [br]Jean-Francis jak-mu-tam bada ją.

0:03:36.131,0:03:38.816
I wtedy dzwonią do ciebie z gazety:

0:03:38.816,0:03:42.969
'6-krotnie wykazałeś doping EPO'".

0:03:42.969,0:03:44.908
Drugi: "Zatraciłem się w tym wszystkim.

0:03:44.908,0:03:48.087
Jestem pewien, że byli inni,[br]którzy sobie z tym nie radzili,

0:03:48.087,0:03:49.728
ja na pewno nie dawałem rady.

0:03:49.728,0:03:52.750
Przywykłem do kontrolowania [br]wszystkiego w życiu.

0:03:52.750,0:03:55.412
Kontrolowałem wszystkie aspekty życia".

0:03:55.412,0:03:58.318
Zaprzeczając, Armstrong opisał [br]hipotetyczną sytuację

0:03:58.318,0:04:00.321
skupioną wokół kogoś innego,

0:04:00.321,0:04:02.793
całkowicie usuwając siebie z kontekstu.

0:04:02.793,0:04:05.220
Gdy się przyznaje,[br]jest częścią oświadczenia,

0:04:05.220,0:04:08.409
ujawnia swoje emocje i motywy.

0:04:08.409,0:04:12.126
Użycie zaimków osobowych[br]jest tylko jedną z oznak oszustwa.

0:04:12.126,0:04:15.089
Przyjrzyjmy się innemu przykładowi, [br]wypowiedzi byłego senatora

0:04:15.089,0:04:17.884
i kandydata na prezydenta, Johna Edwardsa:

0:04:17.884,0:04:20.602
"Wiem tylko, że domniemany ojciec[br]oświadczył publicznie,

0:04:20.602,0:04:22.148
że jest ojcem tego dziecka.

0:04:22.148,0:04:25.704
Nie byłem zaangażowany [br]w absolutnie żadne czynności,

0:04:25.704,0:04:28.804
które wymagałyby, [br]wyrażały zgodę lub popierały

0:04:28.804,0:04:32.412
jakiekolwiek świadczenia dla tej kobiety [br]lub domniemanego ojca dziecka".

0:04:32.412,0:04:36.420
Jest to bardzo długa i zawiła forma [br]stwierdzenia: "To dziecko nie jest moje".

0:04:36.420,0:04:39.330
Do tego Edwards nigdy nie używa [br]imion wspominanych osób,

0:04:39.330,0:04:42.953
mówi "tamto dziecko", [br]"ta kobieta", "ojciec dziecka".

0:04:42.953,0:04:46.216
Zobaczmy, co miał do powiedzenia później,[br]przyznając się do ojcostwa:

0:04:46.216,0:04:47.767
"Jestem ojcem Quinn.

0:04:47.767,0:04:50.048
Zrobię co w mojej mocy,[br]aby zapewnić jej miłość

0:04:50.048,0:04:52.537
i wsparcie, na które zasługuje".

0:04:52.537,0:04:54.738
To oświadczenie jest[br]krótkie i bezpośrednie.

0:04:54.738,0:04:58.327
Nazywa dziecko po imieniu i odnosi się[br]do swojej roli w jej życiu.

0:04:58.327,0:05:00.981
Jak zastosować te techniki[br]wykrywania kłamstw?

0:05:00.981,0:05:05.150
Po pierwsze pamiętaj, że wiele kłamstw,[br]z którymi spotykamy się na co dzień,

0:05:05.150,0:05:07.452
jest znacznie mniej poważna[br]niż te przykłady

0:05:07.452,0:05:09.614
i mogą być całkiem nieszkodliwe.

0:05:09.614,0:05:12.528
Niemniej, zawsze warto zdawać [br]sobie sprawę z oznak zmyślania,

0:05:12.528,0:05:16.240
jak minimum odniesień do siebie, [br]negatywny język,

0:05:16.240,0:05:19.518
uproszczone opisy, czy zawiłe zdania.

0:05:19.518,0:05:22.843
Być może uchronią cię one[br]od przereklamowanych towarów,

0:05:22.843,0:05:26.333
niewydajnych produktów,[br]albo nawet okropnego związku.