0:00:01.089,0:00:05.153
Oliver son derece hayat dolu,

0:00:05.153,0:00:09.974
yakışıklı, çekici ama[br]oldukça dengesiz bir erkekti

0:00:09.974,0:00:13.159
ve kalbimi bütünüyle çalmıştı.

0:00:13.159,0:00:16.080
(Kahkaha)

0:00:16.080,0:00:17.746
O bir Bernese dağ köpeğiydi.

0:00:17.746,0:00:20.929
Eski eşimle sahiplenmiştik

0:00:20.929,0:00:22.618
Altı ay içinde.

0:00:22.618,0:00:25.182
onun darmadağın durumda olduğunu anladık.

0:00:25.182,0:00:27.962
Öylesine aşırı bir ayrılık[br]korkusu vardı ki,

0:00:27.962,0:00:29.498
onu hiç yalnız bırakamıyorduk.

0:00:29.498,0:00:32.626
Bir keresinde, 3.kattaki[br]dairemizden aşağı atladı.

0:00:32.626,0:00:37.047
Kumaş yerdi. Her şeyi yerdi, kağıtları da.

0:00:37.047,0:00:38.952
Varolmayan sinekleri avlardı.

0:00:38.952,0:00:40.681
Halüsinasyonlar görüyordu.

0:00:40.681,0:00:43.985
Ona "zorlayıcı köpek[br]bozukluğu" tanısı kondu.

0:00:43.985,0:00:47.331
Üstelik bu buzdağının[br]sadece görünen kısmıydı.

0:00:50.003,0:00:51.432
İnsanlarda olduğu gibi,

0:00:51.432,0:00:54.543
sevdiğiniz kişinin bazı sorunları

0:00:54.543,0:00:56.580
olduğunu anlamanız

0:00:56.580,0:00:59.527
bazen 6 ayınızı alabilir.

0:00:59.527,0:01:00.938
(Kahkaha)

0:01:00.938,0:01:04.872
Ama pek çoğumuz çıktığımız kişiyi alıp

0:01:04.872,0:01:07.008
onunla tanıştığımız bara geri bırakmayız

0:01:07.008,0:01:11.344
ya da onu bize tanıştıran[br]arkadaşa iade etmeyiz

0:01:11.344,0:01:14.098
veya Match.com sitesinden çıkarmayız.

0:01:14.098,0:01:16.928
(Kahkaha)

0:01:16.928,0:01:18.727
Onları yine de severiz

0:01:18.727,0:01:20.723
ve bağlanırız.

0:01:20.723,0:01:24.955
Benim de köpeğimle yaptığım buydu.

0:01:24.955,0:01:28.757
Ben biyoloji okudum,

0:01:28.757,0:01:31.377
bilim tarihi alanında

0:01:31.377,0:01:32.882
MIT'den doktora diplomam var.

0:01:32.882,0:01:34.580
Eğer bana 10 yıl önce,[br]

0:01:34.580,0:01:36.989
sevdiğim bir köpeğin ya da[br]köpeklerin duyguları

0:01:36.989,0:01:38.825
duyguları var mı deseniz,[br]evet derdim.

0:01:38.825,0:01:40.289
Fakat anksiyete bozukluğuyla,[br]

0:01:40.289,0:01:42.587
Prozac reçetesi ve [br]terapistle onlarında

0:01:42.587,0:01:45.635
uğraşacağını sanmazdım.

0:01:46.678,0:01:49.404
Onlara aşık olunca [br]farkına vardım ki,

0:01:49.404,0:01:51.236
panik ve endişeleriyle

0:01:51.239,0:01:53.644
başa çıkmasına [br]yardım ederken

0:01:53.644,0:01:57.467
hayatım değişti.

0:01:58.227,0:02:00.764
Ufkum genişledi.

0:02:00.944,0:02:03.131
Son 7 yılımı, başka hayvanlardaki

0:02:03.131,0:02:05.390
ruhsal rahatsızlıkları[br]inceleyerek geçirdim.

0:02:05.410,0:02:07.185
Onlar da ruhen[br]hasta olabilir mi?

0:02:07.195,0:02:10.080
Eğer öyleyse, bu[br]bizim için ne anlama gelir?

0:02:10.210,0:02:12.879
Keşfettiklerim sonucunda, onların da

0:02:12.879,0:02:14.819
ruhen hastalanabileceklerine inandım

0:02:14.819,0:02:19.295
ve onlardaki ruhsal[br]rahatsızlıkların incelenip

0:02:19.295,0:02:21.377
tanımlanmaya çalışılmasının, aslında

0:02:21.377,0:02:25.431
kendimizi anlamamıza[br]yardımcı olacağını gördüm.

0:02:25.431,0:02:28.877
Bu arada teşhisten söz edelim.

0:02:28.877,0:02:31.558
Pek çoğumuz, bir başka hayvanın

0:02:31.558,0:02:34.021
ne düşündüğünü bilemeyeceğimizi düşünür

0:02:34.021,0:02:35.299
ve bu doğrudur.

0:02:36.018,0:02:37.891
Ancak herhangi bir[br]ilişkinizde

0:02:37.891,0:02:39.747
olabileceği gibi[br]-en azindan benim gibi-

0:02:39.747,0:02:41.547
[br]ebeveyninize ya da çocuğunuza

0:02:41.547,0:02:43.741
[br]nasıl hissettiğini soruyor olmanız,

0:02:43.741,0:02:45.451
onların bunu size anlatabileceği

0:02:45.451,0:02:47.119
anlamına gelmez;

0:02:47.119,0:02:48.352
Hissettiklerini

0:02:48.352,0:02:50.305
ifade etmeyi bilemeyebilirler.

0:02:50.305,0:02:51.450
Aslında[br]biriyle konuşarak

0:02:51.450,0:02:53.183
onun duygusal sorunlarını [br]

0:02:53.213,0:02:55.022
anlamaya çalışmak[br]yeni bir düşünce.

0:02:57.075,0:02:58.007
20.yüzyıldan önce,[br]

0:02:58.017,0:02:59.077
doktorlar,[br]

0:02:59.077,0:03:00.309
[br]ruhsal bozukluklara

0:03:00.309,0:03:02.168
genellikle gözlem[br]

0:03:02.168,0:03:04.904
yoluyla tanı koymuşlardır.

0:03:05.268,0:03:07.490
Ayrıca, görünüşe bakılırsa[br]diğer hayvanlardaki

0:03:07.490,0:03:09.741
ruh hastalıkları konusunda düşünmek

0:03:09.741,0:03:11.008
o kadar zor bir şey değil.

0:03:11.008,0:03:12.687
A.B.D.'de [br]rahatsızlıkların çoğu

0:03:12.687,0:03:15.071
korku ve endişe bozuklukları

0:03:16.251,0:03:18.252
ve düşünürseniz, aslında korku ve endişe

0:03:18.252,0:03:20.853
son derece yararlı[br]olan hayvani duygulardır.

0:03:22.095,0:03:24.695
Korku ve endişeyi genellikle[br]tehlikeli durumlarda hissederiz.

0:03:25.116,0:03:27.226
Bunları hisseder hissetmez de,

0:03:27.226,0:03:28.747
içimizde tehlikeli olan şeyden

0:03:28.747,0:03:29.888
kaçma dürtüsü gelir.

0:03:29.913,0:03:33.677
Asıl sorun, gerekmediği durumlarda[br]korku ve endişe duymaya başlamaktır.

0:03:34.965,0:03:37.538
Ruh hâli bozuklukları da, aslında

0:03:37.538,0:03:40.711
hissedebilen bir hayvan olmanın[br]talihsiz bir uç noktası olabilir.

0:03:42.183,0:03:43.928
Obsesif-kompulsif bozukluklar da

0:03:43.928,0:03:47.747
çoğu zaman gayet sağlıklı[br]bir hayvani özellik olan

0:03:47.747,0:03:49.779
kendini temizleme güdüsünden ortaya çıkar.

0:03:51.136,0:03:53.134
Ellerinizi ya da[br]patilerinizi aşırı biçimde

0:03:53.134,0:03:55.215
temizlemek istediğiniz

0:03:55.215,0:03:56.649
bitmeden sofraya [br]oturmadığınız

0:03:56.649,0:03:58.544
[br]abartılı bir ritüel geliştirdiğiniz

0:03:58.544,0:04:03.481
durumlarda [br]ruhsal rahatsızlık adını alır.

0:04:04.566,0:04:07.774
İnsanlar için elimizde,[br]üzerinde anlaşmaya varılmış olan

0:04:07.774,0:04:09.901
ruhsal bozukluk [br]atlası diyebileceğimiz

0:04:09.901,0:04:12.230
"Tanısal ve İstatistiksel Rehber" var.

0:04:12.634,0:04:15.885
Diğer hayvanlar içinse, YouTube.

0:04:15.885,0:04:17.491
(Kahkaha)

0:04:17.491,0:04:20.138
Bunlar "obsesif kompülsif köpek"[br]olarak yaptığım aramada çıkanlar.

0:04:20.138,0:04:21.926
Ama size önerim,

0:04:21.926,0:04:24.877
"obsesif kompülsif kedi" diye aramanız.

0:04:25.580,0:04:28.271
Gördükleriniz karsisinda şok olacaksınız.

0:04:28.271,0:04:30.409
Size bir kaç örnek göstereyim.

0:04:32.770,0:04:35.492
Bu bir gölge kovalama örneği.

0:04:35.492,0:04:38.568
Biliyorum, komik[br]ve bir yönden sevimli de.

0:04:38.568,0:04:42.063
Ama durum şu ki, böyle köpekler

0:04:42.063,0:04:44.665
buna benzer takıntılarla[br]tüm bir günü geçirebiliyor.

0:04:44.775,0:04:46.237
Ne yürüyüşe çıkıyorlar,

0:04:46.237,0:04:47.891
ne arkadaşlarıyla oynuyorlar,

0:04:47.891,0:04:49.477
ne de yemek yiyorlar.

0:04:49.477,0:04:51.010
Kuyruk kovalamak gibi[br]saplantılı,

0:04:51.010,0:04:54.127
sabit davranışlar geliştiriyorlar.

0:04:54.127,0:04:57.528
İşte Gizmo adlı kediden bir örnek.

0:04:57.528,0:05:00.740
Dışarı bir göz atıyor gibi görünüyor,

0:05:00.740,0:05:04.054
fakat bunu günün[br]çok uzun saatleri boyunca yapıyor.

0:05:04.054,0:05:07.558
Sadece orada oturup, patisiyle perdeyi

0:05:07.558,0:05:09.092
aralayıp duruyor.

0:05:09.092,0:05:11.569
Tek tip davranış olarak adlandırılan

0:05:11.569,0:05:13.353
türe bir başka örnek de bu.

0:05:13.353,0:05:16.060
Bu Oakland Hayvanat Bahçesi'ndeki[br]TingTing isimli ayı.

0:05:16.060,0:05:17.825
Bu sahneyi gördüğünüzde,

0:05:17.825,0:05:18.776
Ting Ting'in çubukla

0:05:18.776,0:05:20.490
öylesine oynuyor sanabilirsiniz.

0:05:20.490,0:05:22.216
Fakat o tüm gün bunu yapıyor.

0:05:22.216,0:05:24.132
Dikkatli bakarsanız ve size

0:05:24.132,0:05:27.803
bu çekimin yarım saatlik[br]bölümünü izletirsem

0:05:27.803,0:05:29.829
tam olarak aynı şeyi[br]görürsünüz,

0:05:29.829,0:05:31.978
tamamiyle aynı sırada yapıyor:

0:05:31.978,0:05:34.328
çubuğu hep tamamen[br]aynı biçimde çeviriyor.

0:05:34.328,0:05:36.820
Özellikle tutsak hayvanlarda

0:05:36.820,0:05:38.644
çok yaygın gözlenen davranışlara

0:05:38.644,0:05:43.204
tek tip adımlama veya[br]tek tip sallanmayı verebiliriz.

0:05:43.204,0:05:44.880
Aslında insanlar da[br]aynını yapıyor.

0:05:44.880,0:05:46.624
Biz de sallanırız;

0:05:46.624,0:05:48.211
bir yandan diğer yana sallanırız.

0:05:48.211,0:05:50.482
Bunu pek çoğumuz yaparız ve[br]çoğunlukla

0:05:50.482,0:05:52.028
sakinleşme yöntemidir.

0:05:52.028,0:05:54.678
Diğer hayvanlar için de[br]durumun bu olduğunu düşünüyorum.

0:05:54.678,0:05:56.364
Fakat tek tip hareket,[br]diğerlerinde

0:05:56.364,0:05:58.130
gözlemlenen tek durum değil.

0:05:58.130,0:06:00.258
Franklin Park [br]Hayvanat Bahçesi'nden Gigi

0:06:00.258,0:06:01.919
[br]Harvard'lı bir terapisti var

0:06:01.919,0:06:04.127
başka şeylerin yanı sıra,

0:06:04.127,0:06:05.849
bir de duygu durum bozukluğu,

0:06:05.849,0:06:07.432
[br]tedavisi görüyor.

0:06:07.432,0:06:10.427
Pek çok hayvan duygu[br]durum bozukluğu geliştirir.

0:06:10.427,0:06:11.855
Bir sürü yaratık

0:06:11.855,0:06:13.390
-- bu at sadece bir örnek --

0:06:13.390,0:06:15.072
özyıkımsal davranışlar geliştirir.

0:06:15.072,0:06:16.357
Bir şeyler kemirip dururlar

0:06:16.357,0:06:18.503
ya da sakinleştiren[br]başka şeyler yaparlar;

0:06:18.503,0:06:20.201
bu şeyler onlara zarar verse bile.[br]

0:06:20.271,0:06:23.318
İnsanların kendini[br]jiletlemesi gibi.

0:06:25.411,0:06:26.312
Yolma.

0:06:26.312,0:06:28.212
Görünüşe göre, eğer kürkünüz,[br]

0:06:28.212,0:06:30.319
tüyleriniz ya da deriniz varsa,

0:06:30.319,0:06:32.294
takıntılı halde[br]kendinizi yolabilirsiniz.

0:06:32.294,0:06:35.176
Şu anda 20 milyon Amerikalı'yı[br]etkileyen trikotillomani

0:06:35.186,0:06:37.714
yani insanlardaki [br]saç veya kaş yolma takıntısını

0:06:37.714,0:06:39.161
daha iyi anlamak için

0:06:39.161,0:06:41.441
bazı papağanlar incelenmiştir.

0:06:41.441,0:06:43.509
Laboratuvar fareleri de[br]kendini yolmaktadır.

0:06:43.509,0:06:45.742
Onlarda buna berberlik denir.

0:06:45.742,0:06:48.819
Irak ve Afganistan savaşlarının[br]köpek gazileri,

0:06:48.819,0:06:51.800
"köpek travma sonrası[br]stres bozukluğu" ile dönmekte

0:06:51.800,0:06:54.512
ve cepheden sonra[br]sivil yaşama tekrar girmekte

0:06:54.512,0:06:55.797
zorluk çekmektedirler.

0:06:55.797,0:06:58.403
Yaklaşan sakallı adamlardan ya da

0:06:58.403,0:07:01.116
arabaya binmekten aşırı[br]biçimde korkmaktadırlar.

0:07:01.116,0:07:03.882
Yine de dikkatli ve net olmak istiyorum.

0:07:03.882,0:07:06.559
Köpeklerdeki posttravmatik[br]stres bozukluğunun

0:07:06.559,0:07:09.240
insanlardaki ile aynı olduğunu sanmıyorum.

0:07:09.240,0:07:11.775
Fakat zaten sizin posttravmatik[br]stres bozukluğunuzun

0:07:11.775,0:07:13.700
benimkiyle benzer [br]olduğunu düşünmüyorum;

0:07:13.700,0:07:16.632
ya da benim endişemin veya[br]üzüntümün sizinkine benzediğini.

0:07:16.632,0:07:18.337
Hepimiz farklıyız.

0:07:18.337,0:07:21.172
Hepimizin başka başka duyarlılıkları var.

0:07:21.172,0:07:24.913
Aynı ev ortamında büyütülmüş iki köpek,

0:07:24.913,0:07:27.260
bütünüyle aynı durumlara[br]maruz kalmış olsalar da,

0:07:27.260,0:07:31.159
biri örneğin motosiklet ya da[br]mikrodalga fırın sesi korkusu

0:07:31.159,0:07:33.907
geliştirirken, diğerinde böyle bir şey

0:07:33.907,0:07:35.762
ortaya çıkmayabiliyor.

0:07:35.762,0:07:38.595
İnsanların bana sıklıkla[br]sorduğu bir soru şudur:

0:07:38.595,0:07:40.538
Bu insanların hayvanları çıldırtıyor

0:07:40.538,0:07:42.167
olmasının bir örneği midir?

0:07:42.167,0:07:43.940
Ya da, kötü muameleye

0:07:43.940,0:07:46.179
maruz kalmanın bir sonucu mudur?

0:07:46.225,0:07:48.256
ve görünüşe bakılırsa, biz aslında

0:07:48.256,0:07:50.728
bundan çok daha karmaşığız.

0:07:51.683,0:07:53.956
Başıma gelen en güzel şeyden bir tanesi de

0:07:53.986,0:07:55.464
bu konu hakkinda yakın zamanda

0:07:55.464,0:07:57.044
bir kitap yayınlamış olmam.

0:07:57.694,0:08:01.218
Ve şimdi her gün mailimi açtığımda

0:08:01.502,0:08:03.094
-veya okumaya gittiğimde

0:08:03.094,0:08:04.613
ya da bir kokteyleyken

0:08:04.613,0:08:06.761
insanlar bana daha önce karşılaştıkları

0:08:06.761,0:08:08.688
hayvanların hikayelerini anlatıyorlar.

0:08:08.688,0:08:09.777
Geçenlerde, California'da

0:08:09.777,0:08:10.938
bir okuma yaptım.

0:08:10.938,0:08:12.355
Konuşmam bittikten sonra

0:08:12.355,0:08:13.341
bir bayan söz aldı

0:08:13.341,0:08:14.471
ve şöyle dedi;

0:08:14.471,0:08:16.138
Dr Braitman, sanırım kedim de

0:08:16.148,0:08:17.802
posttravmatik stres bozukluğu var.

0:08:17.802,0:08:19.387
Ben de dedim ki, Pekala, neden?

0:08:19.387,0:08:20.939
Bana biraz durumdan bahsedin.

0:08:21.059,0:08:22.052
Ping bayanın kedisi.

0:08:22.171,0:08:23.251
Kurtarılmış.

0:08:24.614,0:08:26.959
Yaşlı bir adamla yaşıyormuş.

0:08:27.019,0:08:29.748
Birgün adam[br]elektrik süpürgesiyle temizlerken

0:08:29.748,0:08:31.423
kalp krizi geçirmiş ve vefat etmiş.

0:08:31.423,0:08:34.176
Bir hafta sonra, Ping apartmant dairesinde

0:08:34.176,0:08:37.020
ölen sahibinin cesedinin yaninda bulunmuş.

0:08:37.020,0:08:40.057
Bu süreçte süpürge hep açık kalmış.

0:08:40.447,0:08:44.836
Aylarca, sanırım olaydan 2 yil sonra bile,

0:08:45.483,0:08:46.746
o kadar korkmuş ki,[br]

0:08:46.776,0:08:48.358
temizlik günü[br]evde duramaz olmuş.

0:08:48.408,0:08:50.143
Sessiz ve korkak bir kediymiş.

0:08:50.413,0:08:51.873
Dolaplar da saklanırmış.

0:08:51.873,0:08:54.183
Kendine güvenmeyen , zayıf bir kediymiş.

0:08:54.183,0:08:57.731
Ancak onu seven ailesinin uzun ve sabırlı

0:08:57.731,0:08:59.239
yardimları sonucunda,

0:08:59.239,0:09:00.272
şimdi, 3 yıl sonra,

0:09:00.342,0:09:02.791
mutlu ve kendine güvenen bir kedi.

0:09:04.035,0:09:06.786
Rastladığım bir başka iyileşme hikayesi de

0:09:06.786,0:09:07.720
birkaç yıl önceydi.

0:09:07.720,0:09:10.394
Araştırma için Tayland'da bulunuyordum.

0:09:10.492,0:09:12.511
Boonlua adında bir maymunla karşılaştım.

0:09:13.869,0:09:15.471
Boonlua bebekken birkaç

0:09:15.471,0:09:17.120
köpeğin saldırısına uğramış

0:09:17.120,0:09:21.252
ve iki bacağı ve bir kolu kopmuş.

0:09:22.588,0:09:24.468
Boonlua rahiplerin onla ilgilendiği

0:09:24.468,0:09:26.476
bir tapınağa sığınmış.

0:09:26.476,0:09:28.586
Rahipler, yaralarını tedavi etmesi için

0:09:28.586,0:09:30.208
veteriner çağırmışlar.

0:09:30.341,0:09:32.175
Sonunda bir fil tesisinde

0:09:32.175,0:09:33.500
Boonlua iyileşmiş.

0:09:34.193,0:09:36.151
Bakıcıları onu kanatları altına almaya

0:09:36.161,0:09:37.254
karar vermişler;

0:09:37.304,0:09:38.848
onun ne sevdiğini keşfetmişler.

0:09:38.848,0:09:41.179
Görünen o ki, kendisi naneli ''Mentos'u''

0:09:41.179,0:09:43.134
Herkül böceğini ve yumurtayı seviyormuş.

0:09:43.375,0:09:44.887
Fakat bakıcıları endişelenmiş,

0:09:44.887,0:09:46.208
O, sosyal ama yanlızmış.

0:09:46.208,0:09:47.801
Ancak diğer maymunların

0:09:47.801,0:09:49.148
yanına koymak istememişler.[br]

0:09:49.148,0:09:50.353
Tek kolla kendini savunup

0:09:50.353,0:09:52.462
veya oyun oynayabileceğini zannetmemişler.

0:09:52.462,0:09:53.948
Yanına tavşan vermişler.

0:09:55.190,0:09:57.500
Boonlua bir anda değişmiş.

0:09:57.500,0:09:59.149
Tavşanıyla çok mutluymuş.

0:09:59.149,0:10:00.693
Birbirlerini temizliyorlarmış.

0:10:00.693,0:10:02.202
Yakın arkadaş olmuşlar.

0:10:02.885,0:10:04.687
Ve sonra, tavşanın yavruları olmuş.

0:10:04.687,0:10:07.368
Boonlua daha da mutlu olmuş.

0:10:08.099,0:10:09.504
Bu durum onun için erken

0:10:09.504,0:10:11.373
kalkmaya bir neden olmuş.

0:10:11.373,0:10:14.310
Hatta öyle ki, uyumamaya karar vermiş.

0:10:14.310,0:10:16.283
Yavrular konusunda

0:10:16.283,0:10:18.480
aşırı korumacı olmuş.

0:10:19.132,0:10:20.310
Uyumayı bırakmış.

0:10:20.310,0:10:21.317
Yavrulara bakarken

0:10:21.317,0:10:22.885
bir nevi uyuklarmış.

0:10:24.033,0:10:25.403
Gerçekten aşırı korumacı

0:10:25.403,0:10:26.750
bağlıymış ki görevliler

0:10:26.750,0:10:29.898
yavruları almak zorunda kalmış.

0:10:29.924,0:10:31.327
O kadar korumacıymış ki

0:10:31.327,0:10:32.631
annesi yavrularına bir şey

0:10:32.641,0:10:33.901
yapar diye korkar olmuş.

0:10:33.920,0:10:35.274
Yavruları aldıktan sonra,

0:10:35.274,0:10:35.913
görevliler

0:10:35.913,0:10:37.625
depresyona girmesinden korkmuşlar.

0:10:37.625,0:10:38.986
Buna engel olmak için

0:10:38.986,0:10:41.296
yeni tavşan arkadaş vermişler.

0:10:41.296,0:10:43.339
(Kahkaha)

0:10:45.106,0:10:46.444
Bana soracak olursanız eğer

0:10:46.444,0:10:48.015
hiç de depresyonda gibi durmuyor.

0:10:48.018,0:10:49.360
(Kahkaha)

0:10:51.457,0:10:52.668
Insanların gerçekten

0:10:52.688,0:10:54.194
hissetmesini istediğim şeyse

0:10:54.204,0:10:56.256
iyi tanıdığınız canlılar [br]hakkında tahminler

0:10:56.256,0:10:58.183
yapabilmek için onlardan

0:10:58.183,0:11:01.364
sorumlu olduğunuzu [br]hissetmeniz gerektiğidir.

0:11:01.364,0:11:03.396
Yani konu iyi tanıdığınız köpeğiniz,

0:11:03.396,0:11:04.719
veya kediniz veya belki de

0:11:04.719,0:11:07.047
tek kollu maymunuzsa

0:11:07.047,0:11:09.657
ve eğer onların travma geçirdiğini

0:11:09.657,0:11:11.212
veya depresyonda olduğunu

0:11:11.212,0:11:13.324
düşünüyorsanız, muhtemelen haklısınız.

0:11:13.653,0:11:15.033
Bu oldukça antropomorfiktir

0:11:15.068,0:11:16.337
veya başka bir değişle bu

0:11:16.337,0:11:19.503
insan karakterlerinin hayvanlara

0:11:19.503,0:11:21.094
veya şeylere atanmasıdır.

0:11:21.992,0:11:23.137
Aslına bakarsanız, bunun bir problem

0:11:23.137,0:11:24.207
olduğunu düşünmüyorum.

0:11:24.207,0:11:25.640
Antropomorfikleştirme yapamayacağımızı

0:11:25.640,0:11:26.765
düşünmüyorum.

0:11:26.777,0:11:28.066
Bu beyninizden insan beynini

0:11:28.066,0:11:29.580
alıp, bir kavanoza koyup

0:11:29.580,0:11:31.250
sonra tekrar başka hayvanların

0:11:31.250,0:11:32.854
düşünme yapısını düşünmek için

0:11:32.854,0:11:33.864
o beyni geri kullanmak gibi bir şey değil.

0:11:33.904,0:11:35.817
Bir her zaman başka hayvanların

0:11:35.817,0:11:38.568
duygusal deneyimlerini merak eden hayvanlar olacağız.

0:11:39.057,0:11:39.929
O zaman olay

0:11:39.929,0:11:41.530
ne kadar iyi veya ne kadar kötü

0:11:41.530,0:11:44.814
antropomorfikleştirdiğinizde...

0:11:44.873,0:11:46.057
Antropomorfikleştirmek

0:11:46.057,0:11:47.381
gayet yaygın...

0:11:47.888,0:11:49.513
(Kahkaha)

0:11:50.134,0:11:51.442
Bu Corgi'lerinizi [br]giydirmek

0:11:51.452,0:11:52.995
ve onlara düğün düzenlemek,

0:11:52.995,0:11:54.946
veya egzotik vahşi yaşama yakınlaşmak

0:11:54.946,0:11:57.583
sırf ruhani bir bağınız[br]olduğunu düşündüğünüz için...

0:11:57.583,0:11:58.616
Bu tarz şeyler...

0:11:59.383,0:12:01.761
Öte yandan,[br]düzgün antropomorfikleştirmenin temeli

0:12:01.761,0:12:03.385
inanıyorum ki diğer türlerle olan

0:12:03.385,0:12:05.614
hayvansal benzerliklerimizi kabul etmeye

0:12:05.614,0:12:07.541
ve bunları diğer hayvanlar

0:12:07.541,0:12:09.329
hakkında bilgi edinmek için

0:12:09.329,0:12:12.765
tahminlerde bulunmaya dayanıyor.

0:12:12.765,0:12:16.201
İyi antropomorfikleştirmeye

0:12:16.201,0:12:17.908
dayanan kocaman bir endüsitri var,

0:12:18.396,0:12:20.358
ve bu da Psikofarmakoloji endüstirisi.

0:12:21.328,0:12:22.651
Her beş Amerikali'dan biri

0:12:22.651,0:12:24.393
psikofarmakolojik ilaç kullaniyor,

0:12:25.471,0:12:28.078
antidepresan ve antianksiyete ilaçlarından

0:12:28.078,0:12:29.938
tutun da antipsikotiklere kadar...

0:12:30.550,0:12:32.385
Görünüşe bakılırsa bu denli

0:12:32.385,0:12:36.082
geniş ilaç cephanesini [br]diğer hayvanlara borçluyuz.

0:12:36.091,0:12:37.702
Bu tür ilaçlar ilk olarak

0:12:37.702,0:12:39.049
insan olmayan hayvanlarda

0:12:39.049,0:12:40.590
sadece belirlemek için değil

0:12:40.590,0:12:42.785
davranış etkileri için de test edildi.

0:12:42.785,0:12:45.515
Çok popüler olan Thorazine,

0:12:45.515,0:12:48.406
insanlardan once sıçanları rahatlattı.

0:12:49.613,0:12:51.343
Antianksiyete ilacı olan Librium,

0:12:51.343,0:12:53.804
1950'lilerde, kötü huylu oldukları

0:12:53.804,0:12:55.569
için seçilmiş kedilere verildi

0:12:55.569,0:12:57.958
ve onları huzurlu hayvanlar yapti.

0:12:58.668,0:12:59.992
Hatta, antidepresanlar ,

0:12:59.992,0:13:01.827
ilk tavşanlarda test edildi.

0:13:02.604,0:13:04.758
Günümüzde, malesef hayvanlara

0:13:04.758,0:13:06.528
sadece denek oldukları

0:13:06.619,0:13:08.070
için bu ilaçlar verilmiyor.

0:13:08.070,0:13:10.373
Aynı zamanda hasta oldukları için,

0:13:10.373,0:13:13.456
hem etik hem de etik olmayan yollardan

0:13:13.456,0:13:14.524
ilaç veriliyor.

0:13:14.524,0:13:16.125
"SeaWorld" yavruları ellerinden

0:13:16.125,0:13:17.670
alınmış anne katil balinalara

0:13:17.670,0:13:19.679
antianksiyete ilaçları veriyor.

0:13:21.384,0:13:22.754
Hayvanat bahçesinde bulunan

0:13:22.754,0:13:25.880
birçok gorile[br]antianksiyete ilaçları veriliyor.

0:13:25.971,0:13:27.944
Oliver gibi köpeklere

0:13:28.919,0:13:30.626
binalardan aşağı atlamasınlar,

0:13:30.626,0:13:32.692
trafiğin içine dalmasinlar

0:13:32.692,0:13:34.178
diye antidepresanlar veya

0:13:34.178,0:13:35.986
antianksiyete ilaçlari veriliyor.

0:13:36.106,0:13:38.033
Daha yeni, " Science" dergisinde

0:13:38.033,0:13:39.855
istakozların bile antianksiyete

0:13:39.855,0:13:41.807
ilaçlarına cevap verdiğini

0:13:41.807,0:13:43.152
gösteren çalışma yayınlandı.

0:13:43.152,0:13:45.098
İlaçlar onları daha cesur,[br]daha az ürkek

0:13:45.098,0:13:47.498
ve keşfetmeye daha açık hale getirmiş.

0:13:49.649,0:13:51.319
Kaç tane hayvanın bu tarz ilaçların

0:13:51.319,0:13:53.083
etkisinde olduğunu tahmin etmek zor.

0:13:53.083,0:13:55.593
Hayvan ilaç sektörünün

0:13:55.593,0:13:57.549
çok büyük ve büyümeye devam ediyor:

0:13:57.695,0:14:00.039
2011'de 7 milyar dolar iken

0:14:00.039,0:14:02.070
2025 itibariyle 9,25 milyar

0:14:02.213,0:14:04.385
dolar olmasi bekleniyor.

0:14:06.365,0:14:07.973
Bazi hayvanlar sonsuza kadar bu

0:14:07.973,0:14:09.904
ilaçların etkisinde olacaklar.

0:14:12.801,0:14:15.360
hayvanat bahçesinde ona verilen Paxil

0:14:09.999,0:14:12.801
Diğerleri, Milwaukee' daki Bonobo gibi,

0:14:15.360,0:14:17.089
ilacını saklamaya başlayana ve diğer

0:14:17.089,0:14:18.622
bonobolara dağıtana kadar

0:14:18.622,0:14:19.945
bu tarz ilaçların etkisinde olacak.

0:14:20.347,0:14:22.517
(Kahkaha)(Alkış)

0:14:25.283,0:14:26.995
Psikofarmakolojik ilaçlardan da öte,

0:14:26.995,0:14:29.704
diğer hayvanlara yardım etmeye

0:14:29.704,0:14:32.756
yarayan bir sürü terapatik buluş var.

0:14:33.464,0:14:34.846
Ve işe bu nokta benim

0:14:34.846,0:14:36.494
gerçekten veterinerliğin tıbba

0:14:36.494,0:14:37.842
bir şeyler katabileceğini

0:14:37.842,0:14:39.358
düşündüğüm nokta.

0:14:39.413,0:14:40.612
Örneğin, diyelim ki siz

0:14:40.612,0:14:42.455
sürekli kuyruğunu kovalayan köpeğinizi

0:14:42.455,0:14:44.998
davranış bilimcisi veterinere götürdünüz,

0:14:44.998,0:14:47.122
ilk yapktıkları şey reçete kağıdına

0:14:47.122,0:14:47.981
uzanmak olmayacak.

0:14:48.435,0:14:49.663
Aksine size köpeğinizin

0:14:49.663,0:14:51.345
hayatı hakkında sorular soracaklar.

0:14:51.345,0:14:52.732
Köpeğinizin ne kadar sıklıkla

0:14:52.732,0:14:53.695
dışarı çıktığını,

0:14:53.695,0:14:54.552
ne kadar egzersiz

0:14:54.552,0:14:56.240
yaptığını bilmek isteyecekler.

0:14:56.240,0:14:57.865
Onun diğer köpekler ve insanlarla

0:14:57.865,0:14:59.520
ne kadar sosyal zaman geçirdiğini

0:14:59.520,0:15:00.540
bilmek isteyecekler.

0:15:00.640,0:15:02.250
Sizinle değişik terapiler üzerine

0:15:02.250,0:15:04.579
özellikle davranış terapileri üzerine

0:15:04.579,0:15:06.349
sizin daha önce hayvanınız üstünde

0:15:06.349,0:15:08.216
denediğinizi konuşmak isteyecekler.

0:15:08.216,0:15:09.414
Bu tarz şeyler genellikle

0:15:09.414,0:15:10.434
en iyi yardımı sağlar

0:15:10.434,0:15:11.952
özellikle psikofarmakolojikle

0:15:12.082,0:15:13.215
birleştiği zaman.

0:15:13.241,0:15:14.451
Aslında en faydalısı

0:15:14.451,0:15:15.879
sosyal hayvanların

0:15:15.879,0:15:17.284
diğer sosyal hayvanlarla

0:15:17.284,0:15:19.698
geçirdiğ zaman.

0:15:20.713,0:15:22.038
Bİr çok yönden, ben,

0:15:22.038,0:15:23.488
köpeğimin yardım hayvanı

0:15:23.488,0:15:25.392
olmuşum gibi hissediyorum.

0:15:27.379,0:15:29.643
Ve papağanların bunu insanlar için

0:15:29.643,0:15:32.232
ve insanların papağanlar için

0:15:32.232,0:15:34.043
ve köpeklerin bunu filler için

0:15:34.043,0:15:35.354
ve fillerinde diğer filler

0:15:35.354,0:15:36.724
için yaptığını gördüm.

0:15:37.882,0:15:38.729
Sizi bilmem.

0:15:39.062,0:15:39.990
Ben bir sürü

0:15:39.990,0:15:41.093
çok olası olmayan

0:15:41.093,0:15:42.544
hayvan dostluklarını içeren

0:15:42.544,0:15:43.554
Internet iletileri alıyorum.

0:15:43.744,0:15:45.358
Ayrıca, bence Facebook'un büyük

0:15:45.358,0:15:46.808
bir bölümünü kapsıyorlar.

0:15:47.378,0:15:48.887
Kediyi evlat edinenen maymun

0:15:49.851,0:15:51.730
veya terk edilmiş bir ceylanı

0:15:51.730,0:15:54.262
evlat edinmiş bir Danua

0:15:55.167,0:15:57.269
veya bir domuzla arkadaşlık eden bir inek,

0:15:57.269,0:15:59.492
ve bana bunlar hakkında

0:15:59.492,0:16:01.722
8-9 sene önce ne düşündüğümü sorsaydınız

0:16:01.722,0:16:03.243
size aşırı derecede duygusal

0:16:03.243,0:16:04.129
olduğunu söylerdim

0:16:04.129,0:16:05.819
veya yanlışlıkla falza

0:16:05.819,0:16:07.224
antropoformikleştirilmiş

0:16:07.224,0:16:08.821
veya kurgu olduğunu söylerdim.

0:16:08.821,0:16:10.288
Şimdi diyebileceğim ise

0:16:10.288,0:16:12.231
böyle şeylerin gerçekten var olduğunu.

0:16:12.461,0:16:13.402
Bu meşru.

0:16:13.927,0:16:16.135
Gerçekten, bazı ilgi çekici çalışmalar

0:16:16.135,0:16:17.034
cinsel birleşmede,

0:16:17.034,0:16:18.418
birinin bakımını yaptığımızda

0:16:18.418,0:16:19.923
ya da çok değer verdiğimiz biri

0:16:19.923,0:16:21.915
yanımızdayken salgıladığımız[br]

0:16:21.915,0:16:25.323
bağlayıcı hormon [br]oksitosin seviyesi oluyor...

0:16:25.431,0:16:26.433
Birbirlerini düşünen

0:16:26.433,0:16:27.989
veya arkadaşlığından keyif alan

0:16:27.989,0:16:29.599
ya da bunun daha da ötesinde olan

0:16:29.599,0:16:30.766
insanlarda ve köpeklerde

0:16:30.766,0:16:31.783
oksitosin yükseliyor.

0:16:31.783,0:16:32.500
Ayrıca

0:16:32.500,0:16:33.276
diğer çalışmalar[br]

0:16:33.276,0:16:34.821
başka hayvan çiftlerinde

0:16:34.821,0:16:36.732
oksitosinin bile yükseldiğini gösterdi.

0:16:36.732,0:16:37.969
Mesela birbiriyle arkadaş

0:16:37.969,0:16:39.160
olan veya beraber oynamış

0:16:39.160,0:16:40.161
keçiler ve köpeklerde

0:16:40.161,0:16:41.511
bu seviye artmış.

0:16:43.723,0:16:45.401
Bana akıl sağlığının iki

0:16:45.401,0:16:47.419
yönlü bir sokak gibi olduğunu

0:16:47.419,0:16:48.904
gösteren bir arkadaşım var.

0:16:48.904,0:16:50.554
Adı Lonnie Hodge.

0:16:50.576,0:16:52.106
Kendisi Vietnam gazisi.

0:16:52.806,0:16:55.182
Geri döndüğünde, soykırımdan kurtulan

0:16:55.182,0:16:57.148
ve savaş travması geçirmiş bir çok

0:16:57.148,0:16:58.391
insanla çalışmaya başladı.

0:16:58.391,0:17:01.276
Kendisinin posttravmatik stres bozukluğu

0:17:01.283,0:17:02.691
ve yükseklik korkusu vardı.

0:17:02.691,0:17:04.965
Çünkü Vietnam'da, helikopterlerden

0:17:04.965,0:17:07.411
sırt üstü iple iniyordu.

0:17:07.411,0:17:09.189
Gander adında, labrador kaniş kırması

0:17:09.189,0:17:10.669
bir yardım köpeği verildi,

0:17:10.669,0:17:12.802
posttravmatik stres bozukluğu [br]ve yükseklik

0:17:12.802,0:17:14.116
korkusuna yardım amaçlı.

0:17:14.541,0:17:16.467
Bunlar onlar, ilk karşılaştıkları günden

0:17:16.467,0:17:18.050
muhteşem ve

0:17:18.050,0:17:18.862
o zamandan beri

0:17:18.862,0:17:20.886
beraber çok vakit geçirdiler,

0:17:20.886,0:17:22.548
benzer nedenlerden dolayı problemi

0:17:22.548,0:17:24.371
olan başka gazileri ziyaret ettiler.

0:17:25.831,0:17:27.321
Lonnie ve Gander'in ilişkisinde

0:17:27.361,0:17:28.719
asıl ilgimi çeken şey ise

0:17:29.215,0:17:30.499
Gander'in bir kaç ay içinde

0:17:30.499,0:17:32.465
yükseklik korkusu geliştirmiş olması.

0:17:33.851,0:17:35.255
Bunun nedeni muhtemelen

0:17:35.265,0:17:37.387
Lonnie'yi çok yakından takip ediyor oluşu.

0:17:37.957,0:17:39.257
Bunun muhteşem yani ise,

0:17:39.257,0:17:41.532
hala mükemmel bir yardım köpeği olması

0:17:41.532,0:17:44.527
çünkü şimdi,[br]ikisi de yüksekten korktuğunda,

0:17:44.527,0:17:48.489
Lonnie Gander'in [br]iyi olmamasından endişelendiğinden

0:17:48.489,0:17:53.207
yükseklikten korktuğunu unutuyor...

0:17:53.207,0:17:56.964
Bu tür hikayelerle çok vakit harcadım

0:17:56.964,0:17:58.619
, arşivler taradım,

0:17:58.619,0:17:59.779
gerçekten bu araştırmayı

0:17:59.779,0:18:01.440
yapmak için yıllarımı verdim.

0:18:01.440,0:18:02.583
ve bu beni değiştirdi.

0:18:02.583,0:18:07.043
Artık hayvanlara bir tür olarak değil

0:18:07.063,0:18:08.640
Onlara birey olarak bakıyorum.

0:18:08.659,0:18:10.308
Onlar dünyaya nasıl ayak uydurmak

0:18:10.308,0:18:12.138
gerektikleri hakkında bilgi veren ve

0:18:12.138,0:18:13.698
davranışlarını yöneten bireysel

0:18:13.698,0:18:16.698
hava durumu sistemi olan canlılar.

0:18:17.759,0:18:19.268
Ve inanıyorum ki bu durum

0:18:19.333,0:18:21.407
gerek yatağımı paylaştığım ve zaman zaman

0:18:21.407,0:18:24.071
tabağıma yumulan hayvanlarıma karşı

0:18:24.071,0:18:26.466
gerekse korku, [br]anksiyete ve bunun gibi şeylerden

0:18:26.496,0:18:29.727
sorunları olan tanıdıklarıma karşı

0:18:29.747,0:18:36.703
daha meraklı [br]daha empati sahibi bir insan yaptı.

0:18:37.747,0:18:39.026
Gerçekten inanıyorum ki

0:18:39.026,0:18:42.644
bir domuzun veya bir pugun beyninden

0:18:42.644,0:18:45.029
veya partnerinizin beyninden

0:18:45.099,0:18:47.088
tam olarak neler geçtiğini

0:18:47.088,0:18:48.825
bilmeyecek olmanız size sizin onlara

0:18:48.825,0:18:50.797
karşı empati kurmaniza engel olmamali.

0:18:50.933,0:18:53.555
Sevdiklerimiz için[br]yapabileceğimiz en iyi şey belki de

0:18:53.865,0:18:56.653
onları insan gibi düşünmektir.

0:18:57.554,0:19:00.434
Charles Darwin'in babasi ona bir keresinde

0:19:00.434,0:19:04.252
herkesin belli bir noktada[br]aklını yitirebileceğini söylemişti.

0:19:05.441,0:19:08.441
Neyse ki, çoğu zaman[br]ona tekrar kavuşabiliriz,

0:19:08.441,0:19:10.549
ama ancak birbirimizin yardımıyla.

0:19:10.550,0:19:11.595
Teşekkür ederim.

0:19:11.595,0:19:14.665
(Alkış)