1
00:00:01,089 --> 00:00:05,153
Oliver je bio izuzetno zanosan,

2
00:00:05,153 --> 00:00:09,974
zgodan, šarmantan 
i veoma nestabilan mužjak

3
00:00:09,974 --> 00:00:13,159
koji mi je potpuno ukrao srce.

4
00:00:13,159 --> 00:00:16,080
(Smeh)

5
00:00:16,080 --> 00:00:17,746
On je bio burmanski planinski pas,

6
00:00:17,746 --> 00:00:20,929
koga smo moj bivši muž i ja usvojili

7
00:00:20,929 --> 00:00:22,618
i nekih šest meseci kasnije

8
00:00:22,618 --> 00:00:25,182
shvatili smo da je problematičan.

9
00:00:25,182 --> 00:00:27,962
Imao je takav parališući
strah od odvajanja

10
00:00:27,962 --> 00:00:29,498
da nije smeo ostajati sam.

11
00:00:29,498 --> 00:00:32,626
Jednom je iskočio kroz prozor stana
na trećem spratu.

12
00:00:32,626 --> 00:00:37,047
Jeo je tkaninu. Jeo je stvari,
one za reciklažu.

13
00:00:37,047 --> 00:00:38,952
Lovio je nepostojeće muve.

14
00:00:38,952 --> 00:00:40,681
Patio je od halucinacija.

15
00:00:40,681 --> 00:00:43,985
Dijagnostikovan mu je
pseći kompulsivni poremećaj,

16
00:00:43,985 --> 00:00:47,331
a to je zaista samo vrh ledenog brega.

17
00:00:47,331 --> 00:00:51,432
Ali kao i sa ljudima,

18
00:00:51,432 --> 00:00:54,543
ponekad je potrebno da prođe šest meseci

19
00:00:54,543 --> 00:00:56,580
pre nego što shvatite

20
00:00:56,580 --> 00:00:59,527
da osoba koju volite ima neke probleme.

21
00:00:59,527 --> 00:01:00,938
(Smeh)

22
00:01:00,938 --> 00:01:04,872
I većina nas ne vrati
osobu s kojom se zabavlja

23
00:01:04,872 --> 00:01:07,008
nazad u bar gde smo je i upoznali,

24
00:01:07,008 --> 00:01:11,344
niti je vratimo prijatelju
koji nas je upoznao,

25
00:01:11,344 --> 00:01:14,098
niti ih pretplatimo ponovo
na sajt za upoznavanje.

26
00:01:14,098 --> 00:01:16,928
(Smeh)

27
00:01:16,928 --> 00:01:18,727
Volimo ih uprkos svemu

28
00:01:18,727 --> 00:01:20,723
i držimo se svog izbora,

29
00:01:20,723 --> 00:01:24,955
i baš to sam ja uradila s mojim psom.

30
00:01:24,955 --> 00:01:28,757
Studirala sam biologiju.

31
00:01:28,757 --> 00:01:31,377
Imam doktorat iz istorije nauke

32
00:01:31,377 --> 00:01:32,882
sa MIT-a,

33
00:01:32,882 --> 00:01:34,580
i da ste me pre deset godina pitali

34
00:01:34,580 --> 00:01:36,989
da li pas kojeg volim,
ili da li uopšteno psi

35
00:01:36,989 --> 00:01:38,785
imaju osećanja, rekla bih da imaju,

36
00:01:38,785 --> 00:01:40,369
no nisam sigurna da bih vam rekla

37
00:01:40,369 --> 00:01:42,587
da mogu da završe
s anksioznim poremećajem,

38
00:01:42,587 --> 00:01:46,678
receptom za prozak i terapeutom.

39
00:01:46,678 --> 00:01:50,624
No onda sam se zaljubila
i shvatila da mogu

40
00:01:50,624 --> 00:01:53,250
i, zapravo, pokušavajući
da pomognem svom psu

41
00:01:53,250 --> 00:01:55,864
da savlada paniku i anksioznost,

42
00:01:55,864 --> 00:01:58,227
to mi je prosto promenilo život.

43
00:01:58,227 --> 00:02:00,764
Proširilo je moj svet.

44
00:02:00,764 --> 00:02:03,131
I provela sam poslednjih sedam godina

45
00:02:03,131 --> 00:02:05,680
istražujući oblast
mentalnih bolesti drugih životinja.

46
00:02:05,680 --> 00:02:07,255
Mogu li da budu bolesne kao ljudi

47
00:02:07,255 --> 00:02:10,080
i, ako da, šta to govori o nama?

48
00:02:10,080 --> 00:02:12,879
Otkrila sam da verujem

49
00:02:12,879 --> 00:02:14,819
da mogu da boluju od mentalnih bolesti

50
00:02:14,819 --> 00:02:19,295
i zapravo, traganje i nastojanje
da identifikujemo njihove mentalne bolesti

51
00:02:19,295 --> 00:02:21,377
često nam pomaže
da budemo bolji prema njima

52
00:02:21,377 --> 00:02:25,431
i takođe nam može pomoći
da bolje razumemo nas same.

53
00:02:25,431 --> 00:02:28,877
Zato, hajde na kratko
da govorimo o dijagnozi.

54
00:02:28,877 --> 00:02:31,558
Mnogi od nas misle da ne mogu da znaju

55
00:02:31,558 --> 00:02:34,021
o čemu razmišljaju druge životinje

56
00:02:34,021 --> 00:02:35,299
i to je istina,

57
00:02:35,299 --> 00:02:37,891
ali svi vi koji ste u vezi -

58
00:02:37,891 --> 00:02:39,587
bar je tako u mom slučaju -

59
00:02:39,587 --> 00:02:41,547
samo zato što ste pitali nekoga s kim ste

60
00:02:41,547 --> 00:02:43,741
svog roditelja ili svoje dete,
kako se osećaju,

61
00:02:43,741 --> 00:02:45,551
ne znači da mogu da vam odgovore.

62
00:02:45,551 --> 00:02:47,869
Možda ne mogu rečima da objasne

63
00:02:47,869 --> 00:02:48,932
šta tačno osećaju,

64
00:02:48,932 --> 00:02:50,775
a možda čak ni ne znaju.

65
00:02:50,775 --> 00:02:52,610
To je zapravo skorašnji fenomen,

66
00:02:52,610 --> 00:02:54,486
osećaj da moramo da razgovaramo s nekim

67
00:02:54,486 --> 00:02:56,790
kako bismo razumeli njihove emotivne muke.

68
00:02:56,790 --> 00:02:59,217
Pre ranog XX veka,

69
00:02:59,217 --> 00:03:01,737
doktori su često dijagnostikovali
emotivne poremećaje

70
00:03:01,737 --> 00:03:05,235
kod svojih pacijenata, pukim posmatranjem.

71
00:03:05,235 --> 00:03:06,918
I ispostavilo se da razmišljanje o

72
00:03:06,918 --> 00:03:08,513
poremećajima kod drugih životinja

73
00:03:08,513 --> 00:03:10,706
i nije naročit poduhvat.

74
00:03:10,706 --> 00:03:12,619
Većina mentalnih poremećaja u SAD-u

75
00:03:12,619 --> 00:03:15,159
su poremećaji
vezani za strah i anksioznost,

76
00:03:15,159 --> 00:03:17,308
i kada razmišljate o tome,
strah i anksioznost

77
00:03:17,308 --> 00:03:21,500
su zapravo izuzetno
korisne emocije kod životinja.

78
00:03:21,500 --> 00:03:24,600
Obično osećamo strah i anksioznost
u opasnim situacijama

79
00:03:24,600 --> 00:03:25,897
i čim ih osetimo,

80
00:03:25,897 --> 00:03:27,526
motivisani smo da se sklonimo

81
00:03:27,526 --> 00:03:29,357
od bilo čega što je opasno.

82
00:03:29,357 --> 00:03:34,326
Problem je kada počnemo da osećamo strah
i anksioznost i kada nema potrebe za tim.


83
00:03:34,326 --> 00:03:37,536
Poremećaji raspoloženja,
takođe mogu da budu

84
00:03:37,536 --> 00:03:41,042
nesrećna posledica toga što smo
životinje sa osećanjima

85
00:03:41,042 --> 00:03:44,207
i opsesivno kompulsivni poremećaji takođe

86
00:03:44,207 --> 00:03:47,616
su često ispoljavanja
uistinu zdrave životinjske navike,

87
00:03:47,616 --> 00:03:50,396
a to je održavanje higijene i timarenje.

88
00:03:50,396 --> 00:03:52,544
Ovo prelazi u prostor mentalnih bolesti

89
00:03:52,544 --> 00:03:53,690
kada radite stvari,

90
00:03:53,690 --> 00:03:56,293
poput pretranog kompulsivnog
pranja ruku ili šapa,

91
00:03:56,293 --> 00:03:58,359
ili razvijete ritual do te krajnosti

92
00:03:58,359 --> 00:04:00,451
da ne možete sesti ispred činije s hranom

93
00:04:00,451 --> 00:04:03,443
sve dok ne završite s ritualom.

94
00:04:03,443 --> 00:04:07,774
Dakle, za ljude imamo
"Dijagnostički i statistički priručnik",

95
00:04:07,774 --> 00:04:09,901
to je u suštini atlas

96
00:04:09,901 --> 00:04:12,634
trenutno priznatih mentalnih poremećaja.

97
00:04:12,634 --> 00:04:15,885
Za druge životinje imamo Jutjub.

98
00:04:15,885 --> 00:04:17,491
(Smeh)

99
00:04:17,491 --> 00:04:20,138
Ovo je samo jedna pretraga
za psa sa OKP-om,

100
00:04:20,138 --> 00:04:21,926
ali sve vas ohrabrujem

101
00:04:21,926 --> 00:04:24,877
da potražite mačke sa OKP-om.

102
00:04:24,877 --> 00:04:28,271
Bićete zapanjeni onim što pronađete.

103
00:04:28,271 --> 00:04:32,770
Pokazaću vam samo nekoliko primera.

104
00:04:32,770 --> 00:04:35,492
Ovo je primer jurenja svoje senke.

105
00:04:35,492 --> 00:04:38,568
Znam, smešno je i na neki način je slatko.

106
00:04:38,568 --> 00:04:42,063
Problem je što psi mogu
da razviju slična prinudna ponašanja

107
00:04:42,063 --> 00:04:44,965
kojima su zauzeti po celi dan.

108
00:04:44,965 --> 00:04:46,237
Stoga ne idu u šetnju,

109
00:04:46,237 --> 00:04:47,891
ne druže se s prijateljima,

110
00:04:47,891 --> 00:04:49,477
ne žele da jedu.

111
00:04:49,477 --> 00:04:51,010
Razvijaju opsesije,

112
00:04:51,010 --> 00:04:54,127
poput kompulsivnog
jurenja sopstvenog repa.

113
00:04:54,127 --> 00:04:57,528
Ovde imamo primer mačka,
koji se zove Gizmo.

114
00:04:57,528 --> 00:05:00,740
Izgleda kao da je u zasedi,

115
00:05:00,740 --> 00:05:04,054
no on to radi mnogo, mnogo,
mnogo sati dnevno.

116
00:05:04,054 --> 00:05:07,558
Samo sedi tu i grebe i grebe i grebe

117
00:05:07,558 --> 00:05:09,092
ispred ekrana.

118
00:05:09,092 --> 00:05:11,569
Ovo je još jedan primer
nečega što se smatra

119
00:05:11,569 --> 00:05:13,353
stereotipskim ponašanjem.

120
00:05:13,353 --> 00:05:16,060
Ovo je sunčani medved Ting Ting,
u zoo vrtu u Oklandu.

121
00:05:16,060 --> 00:05:17,825
Ukoliko zateknete ovaj prizor

122
00:05:17,825 --> 00:05:18,776
možete da pomislite

123
00:05:18,776 --> 00:05:20,490
da se Ting Ting igra sa štapom,

124
00:05:20,490 --> 00:05:22,536
ali Ting Ting ovo radi po celi dan

125
00:05:22,536 --> 00:05:24,132
i, ako budete pažljivo pratili,

126
00:05:24,132 --> 00:05:27,803
kad bih vam pokazala
čitav polučasovni klip,

127
00:05:27,803 --> 00:05:29,829
videli biste da on radi istu stvar,

128
00:05:29,829 --> 00:05:31,978
istim redosledom, okreće štap

129
00:05:31,978 --> 00:05:34,328
na isti način, svaki put.

130
00:05:34,328 --> 00:05:36,820
Neka od zajedničkih ponašanja
koja možete da vidite,

131
00:05:36,820 --> 00:05:38,644
naročito kod životinja u zatočeništvu,

132
00:05:38,644 --> 00:05:43,204
su stereotipni hod
ili stereotipno njihanje

133
00:05:43,204 --> 00:05:44,880
i zapravo i ljudi to rade,

134
00:05:44,880 --> 00:05:46,624
čak se i mi njišemo.

135
00:05:46,624 --> 00:05:48,211
Pokrećemo se levo-desno.

136
00:05:48,211 --> 00:05:50,482
Mnogi od nas to rade, a ponekad

137
00:05:50,482 --> 00:05:52,028
to je pokušaj da ugodimo sebi,

138
00:05:52,028 --> 00:05:54,678
i mislim da je tako
i kod drugih životinja.

139
00:05:54,678 --> 00:05:56,364
Ali nisu samo stereotipna ponašanja

140
00:05:56,364 --> 00:05:58,130
ona kojima se životinje prepuštaju.

141
00:05:58,130 --> 00:05:59,798
Ovo je Điđi. Ona je gorila

142
00:05:59,798 --> 00:06:01,989
koja živi u zoo vrtu Frenklin park,
u Bostonu.

143
00:06:01,989 --> 00:06:04,127
Dodeljen joj je psihijatar sa Harvarda

144
00:06:04,127 --> 00:06:05,969
da je leči od poremećaja rasploženja,

145
00:06:05,969 --> 00:06:07,432
između ostalog.

146
00:06:07,432 --> 00:06:10,427
Kod mnogih životinja se razviju
poremećaji raspoloženja.

147
00:06:10,427 --> 00:06:11,855
Mnoga stvorenja -

148
00:06:11,855 --> 00:06:13,390
ovaj konj je samo jedan primer -

149
00:06:13,390 --> 00:06:15,072
razviju autodestruktivna ponašanja.

150
00:06:15,072 --> 00:06:16,357
Glodaće stvari

151
00:06:16,357 --> 00:06:18,503
ili će da rade nešto drugo da ugode sebi

152
00:06:18,503 --> 00:06:20,201
čak i ako je to štetno po njih,

153
00:06:20,201 --> 00:06:21,508
što se može uporediti

154
00:06:21,508 --> 00:06:25,249
s ljudima koji režu sami sebe.

155
00:06:25,249 --> 00:06:26,562
Čerupanje.

156
00:06:26,562 --> 00:06:30,319
Izgleda da, ako imate krzno
ili perje ili kožu,

157
00:06:30,319 --> 00:06:32,294
možete da se kompulsivno čupkate,

158
00:06:32,294 --> 00:06:34,526
i neki papagaji su zapravo izučavani

159
00:06:34,526 --> 00:06:38,014
da bi se bolje razumela trihotilomanija,
kompulsivno čerupanje kod ljudi,

160
00:06:38,014 --> 00:06:39,161
nešto što pogađa

161
00:06:39,161 --> 00:06:41,441
20 miliona Amerikanaca u ovom trenutku.

162
00:06:41,441 --> 00:06:43,509
Laboratorijski miševi se takođe čerupaju.

163
00:06:43,509 --> 00:06:45,742
Kod njih se to zove berberinstvo.

164
00:06:45,742 --> 00:06:48,819
Psi veterani
iz iračkih i avganistanskih sukoba

165
00:06:48,819 --> 00:06:51,800
se vraćaju sa onim što se smatra
psećim Posttraumatskim stresom

166
00:06:51,800 --> 00:06:54,402
i teško im je da se vrate civilnom životu,

167
00:06:54,402 --> 00:06:55,847
kada se vrate s razvrstavanja.

168
00:06:55,847 --> 00:06:58,403
Mogu da budu preplašeni
od muškaraca s bradama

169
00:06:58,403 --> 00:07:01,116
ili od uskakanja u automobile.

170
00:07:01,116 --> 00:07:03,882
Ipak, želim da budem oprezna i jasna.

171
00:07:03,882 --> 00:07:06,559
Ne mislim da je pseći PTSP

172
00:07:06,559 --> 00:07:09,360
isto što i ljudski PTSP.

173
00:07:09,360 --> 00:07:11,835
Ali takođe ne mislim da je moj PTSP,

174
00:07:11,835 --> 00:07:12,930
poput vašeg PTSP-a

175
00:07:12,930 --> 00:07:16,632
ili da je moja anksioznost
ili da je moja tuga poput vaše.

176
00:07:16,632 --> 00:07:18,337
Svi smo mi različiti.

177
00:07:18,337 --> 00:07:21,172
Svi smo mi osetljivi na različite stvari.

178
00:07:21,172 --> 00:07:24,913
Dva psa, odgajana u istom domaćinstvu,

179
00:07:24,913 --> 00:07:27,260
izložena istim stvarima,

180
00:07:27,260 --> 00:07:31,159
jedan može da razvije, recimo,
parališući strah od motora

181
00:07:31,159 --> 00:07:33,907
ili fobiju od zvuka mikrotalasne,

182
00:07:33,907 --> 00:07:35,762
a drugi može da bude u redu.

183
00:07:35,762 --> 00:07:38,595
Nešto što me ljudi često pitaju je:

184
00:07:38,595 --> 00:07:40,538
da li ovde imamo slučaj da ljudi

185
00:07:40,538 --> 00:07:42,167
izluđuju druge životinje?

186
00:07:42,167 --> 00:07:46,090
Ili su životinjske mentalne bolesti samo
rezultat loše nege ili zlostavljanja?

187
00:07:46,090 --> 00:07:47,619
I izgleda da smo zapravo

188
00:07:47,619 --> 00:07:51,174
mnogo složenji od toga.

189
00:07:51,174 --> 00:07:54,161
Nešto izuzetno mi se desilo,

190
00:07:54,161 --> 00:07:57,410
nedavno sam objavila knjigu o ovome,

191
00:07:57,410 --> 00:08:01,355
i sada, svaki dan kada otvorim moj imejl

192
00:08:01,355 --> 00:08:02,809
ili kad predstavljam knjigu,

193
00:08:02,809 --> 00:08:04,921
pa čak i kad odem na koktel,

194
00:08:04,921 --> 00:08:06,822
ljudi mi pričaju svoje priče

195
00:08:06,822 --> 00:08:08,576
o životinjama koje su upoznali.

196
00:08:08,576 --> 00:08:11,020
Nedavno sam
predstavljala knjigu u Kaliforniji

197
00:08:11,020 --> 00:08:13,450
i žena je podigla ruku,
nakon govora, i rekla:

198
00:08:13,450 --> 00:08:17,126
"Dr Brejtman, mislim
da moja mačka ima PTSP."

199
00:08:17,126 --> 00:08:20,490
A ja sam rekla: "Zašto?
Ispričajte mi malo više o tome."

200
00:08:20,490 --> 00:08:23,909
Ping je njena mačka. Uzeta je iz azila,

201
00:08:23,909 --> 00:08:26,631
a nekada je živela sa starijim čovekom.

202
00:08:26,631 --> 00:08:28,902
Jednoga dana čovek je usisavao

203
00:08:28,902 --> 00:08:31,727
kada je doživeo infarkt i umro.

204
00:08:31,727 --> 00:08:34,661
Nedelju dana kasnije,
Ping je pronađena u stanu

205
00:08:34,661 --> 00:08:36,655
pored tela svog vlasnika,

206
00:08:36,655 --> 00:08:40,042
a usisivač je radio sve vreme.

207
00:08:40,042 --> 00:08:44,960
Mnogo meseci, čini mi se 
skoro dve godine nakon incidenta,

208
00:08:44,960 --> 00:08:48,010
bila je toliko uplašena da nije mogla
biti u kući kad neko čisti.

209
00:08:48,010 --> 00:08:49,750
Bukvalno je bila plašljivica cica.

210
00:08:49,750 --> 00:08:52,190
Sakrila bi se u orman,

211
00:08:52,190 --> 00:08:53,992
izgubila bi samopouzdanje i drhtala,

212
00:08:53,992 --> 00:08:56,330
ali uz ljubav i podršku njene porodice,

213
00:08:56,330 --> 00:08:58,726
uz mnogo vremena i njihovog strpljenja,

214
00:08:58,726 --> 00:08:59,980
sada, tri godine kasnije,

215
00:08:59,980 --> 00:09:03,225
ona je zapravo srećna, samopouzdana mačka.

216
00:09:03,225 --> 00:09:06,180
Još jedna priča o traumi i izlečenju,
na koju sam naletela,

217
00:09:06,180 --> 00:09:07,676
desila se pre nekoliko godina.

218
00:09:07,676 --> 00:09:09,916
Bila sam na Tajlandu,
radila neko istraživanje.

219
00:09:09,916 --> 00:09:13,010
Upoznala sam majmuna, pod imenom Bunlua,

220
00:09:13,010 --> 00:09:15,282
a kada je Bunlua bio mladunče,

221
00:09:15,282 --> 00:09:17,296
napao ga je čopor pasa,

222
00:09:17,296 --> 00:09:22,140
koji su mu istrgli obe noge i ruku.

223
00:09:22,140 --> 00:09:25,283
Bunlua se odvukao do manastira,

224
00:09:25,283 --> 00:09:26,834
gde su ga sveštenici prihvatili.

225
00:09:26,834 --> 00:09:29,445
Pozvali su veterinara,
koji mu je tretirao rane.

226
00:09:29,445 --> 00:09:31,660
Na kraju je Bunlua završio

227
00:09:31,660 --> 00:09:33,453
u skloništu za slonove,

228
00:09:33,453 --> 00:09:36,422
a čuvari su odlučili
da ga uzmu pod svoje okrilje.

229
00:09:36,422 --> 00:09:37,785
Otkrili su šta voli,

230
00:09:37,785 --> 00:09:39,804
ispostavilo se da su to
bombone od mentola,

231
00:09:39,804 --> 00:09:43,281
nosorog bube i jaja.

232
00:09:43,281 --> 00:09:46,383
Ali su se brinuli, jer je bio druželjubiv,
da je usamljen,

233
00:09:46,383 --> 00:09:48,190
a nisu ga želeli smestiti s majmunom

234
00:09:48,190 --> 00:09:49,623
jer s jednom rukom

235
00:09:49,623 --> 00:09:52,218
ne bi mogao da se brani, niti igra.

236
00:09:52,218 --> 00:09:54,704
Zato su mu dali zeca

237
00:09:54,704 --> 00:09:57,517
i Bunlua je istog časa
postao drugi majmun.

238
00:09:57,517 --> 00:09:59,499
Bio je izuzetno srećan sa svojim zecom.

239
00:09:59,499 --> 00:10:01,909
Timarili su jedno drugo,
postali bliski prijatelji,

240
00:10:01,909 --> 00:10:04,482
a onda je zec dobio zečiće.

241
00:10:04,482 --> 00:10:07,339
Bunlua je bio čak i srećniji nego ranije,

242
00:10:07,339 --> 00:10:09,589
to mu je, na neki način, dalo

243
00:10:09,589 --> 00:10:11,434
razlog da se budi ujutru,

244
00:10:11,434 --> 00:10:13,188
i zapravo, toliko mu je to značilo

245
00:10:13,188 --> 00:10:15,191
da je odlučio da ne spava.

246
00:10:15,191 --> 00:10:18,810
Toliko je postao
zaštitnički nastrojen prema zečićima

247
00:10:18,810 --> 00:10:20,058
da je prestao da spava,

248
00:10:20,058 --> 00:10:21,499
samo bi otkunjao,

249
00:10:21,499 --> 00:10:23,390
pokušavajući da se brine o njima.

250
00:10:23,390 --> 00:10:25,833
Zapravo, toliko je štitio i voleo


251
00:10:25,833 --> 00:10:27,588
ovu mladunčad, da su iz skloništa

252
00:10:27,588 --> 00:10:29,860
na kraju morali da mu ih oduzmu.

253
00:10:29,860 --> 00:10:32,135
Bio je toliko zaštitnički nastrojen
da je brinuo

254
00:10:32,135 --> 00:10:33,744
da bi ih majka mogla povrediti.

255
00:10:33,744 --> 00:10:35,608
Kada su mu ih oduzeli, ljudi u sklonštu

256
00:10:35,608 --> 00:10:37,287
su brinuli da ne upadne u depresiju

257
00:10:37,287 --> 00:10:38,449
i, kako bi to izbegli,

258
00:10:38,449 --> 00:10:41,447
dali su mu novog zeca za prijatelja.

259
00:10:41,447 --> 00:10:44,804
(Smeh)

260
00:10:44,804 --> 00:10:47,509
Moj zvanični stav je
da ne izgleda depresivno.

261
00:10:47,509 --> 00:10:49,459
(Smeh)

262
00:10:49,459 --> 00:10:53,821
Nešto što bih želela da ljudi osete

263
00:10:53,821 --> 00:10:56,900
jeste da biste trebali
da se osetite ohrabrenim

264
00:10:56,900 --> 00:10:59,373
da donosite pretpostavke

265
00:10:59,373 --> 00:11:01,196
o bićima koja poznajete dobro.

266
00:11:01,196 --> 00:11:02,996
Zato, kada je u pitanju vaš pas

267
00:11:02,996 --> 00:11:05,314
ili mačka ili možda vaš jednoruki majmun

268
00:11:05,314 --> 00:11:06,742
koga poznajete,

269
00:11:06,742 --> 00:11:10,537
ako mislite da su istraumirani
ili depresivni,

270
00:11:10,537 --> 00:11:12,663
verovatno ste u pravu.

271
00:11:12,663 --> 00:11:15,471
Ovo je krajnja personifikacija,

272
00:11:15,471 --> 00:11:18,464
iliti pripisivanje ljudskih osobina

273
00:11:18,464 --> 00:11:22,116
neljudskim bićima ili stvarima.

274
00:11:22,116 --> 00:11:24,257
Smatram da to nije problem.

275
00:11:24,257 --> 00:11:26,389
Mislim da mi ne možemo
da ne personifikujemo.

276
00:11:26,389 --> 00:11:29,251
Ne možete da izvadite
svoj ljudski mozak iz glave,

277
00:11:29,251 --> 00:11:31,355
da ga stavite u teglu
i da ga onda koristite

278
00:11:31,355 --> 00:11:33,610
da razmišljate
kako razmišljaju druge životinje.

279
00:11:33,610 --> 00:11:36,158
Uvek ćemo da budemo
životinja koju interesuju

280
00:11:36,158 --> 00:11:38,678
emotivna iskustva drugih životinja.

281
00:11:38,678 --> 00:11:41,671
Onda se izbor svodi na to
kako da dobro personifikujete?

282
00:11:41,671 --> 00:11:43,931
Ili da li vi loše personifikujete?

283
00:11:43,931 --> 00:11:46,215
A loša personifikacija

284
00:11:46,215 --> 00:11:48,380
je prečesta.

285
00:11:48,380 --> 00:11:50,012
(Smeh)

286
00:11:50,012 --> 00:11:52,746
To može da bude svečano oblačenje
vašeg korgija za svadbu

287
00:11:52,746 --> 00:11:55,272
ili prevelika bliskost
sa egzotičnom divljinom

288
00:11:55,272 --> 00:11:57,228
zbog ubeđenja da ste duhovno povezani.

289
00:11:57,228 --> 00:11:59,206
Ima tu dosta toga.

290
00:11:59,206 --> 00:12:03,112
Dobra personifikacija,
verujem da se zasniva

291
00:12:03,112 --> 00:12:05,970
na prihvatanju naših životinjskih
sličnosti s drugim vrstama

292
00:12:05,970 --> 00:12:08,637
i njihovo korišćenje
za pravljenje pretpostavki

293
00:12:08,637 --> 00:12:12,276
koje nas informišu o umovima
i iskustvima drugih životinja,

294
00:12:12,276 --> 00:12:14,822
i zapravo, postoji čitava industrija

295
00:12:14,822 --> 00:12:17,792
koja je na neki način, zasnovana
na dobroj personifikaciji,

296
00:12:17,792 --> 00:12:20,953
a to je industrija psihofarmaceutika.

297
00:12:20,953 --> 00:12:25,473
Jedan od pet Amerikanaca
trenutno uzima psihofarmaceutski lek,

298
00:12:25,473 --> 00:12:28,128
od antidepresiva,
preko lekova za anksioznost

299
00:12:28,128 --> 00:12:29,950
do antipsihotika.

300
00:12:29,950 --> 00:12:31,784
Izgleda da dugujemo

301
00:12:31,784 --> 00:12:34,157
čitav ovaj arsenal psihofarmaceutika

302
00:12:34,157 --> 00:12:35,889
drugim životinjama.

303
00:12:35,889 --> 00:12:38,469
Ovi lekovi su prvo testirani
na neljudskim životinjama,

304
00:12:38,469 --> 00:12:42,335
ne samo zbog otrovnosti,
već i zbog uticaja na ponašanje.

305
00:12:42,335 --> 00:12:45,519
Veoma popularni antipsihotik, torazin,

306
00:12:45,519 --> 00:12:49,265
prvo je opuštao miševe,
pre nego što je opuštao ljude.

307
00:12:49,265 --> 00:12:51,426
Lek protiv anksioznosti, librijum,

308
00:12:51,426 --> 00:12:55,249
dat je 1950. mačkama,
izabranim zbog svoje zlobe

309
00:12:55,249 --> 00:12:57,640
i napravio je od njih miroljubive mace.

310
00:12:57,640 --> 00:13:02,200
Čak su i antidepresivi
prvo testirani na zečevima.

311
00:13:02,200 --> 00:13:05,104
Danas, pak, ne dajemo ove lekove

312
00:13:05,104 --> 00:13:07,455
drugim životinjama kao zamorcima,

313
00:13:07,455 --> 00:13:09,946
već im dajemo ove lekove kao pacijentima,

314
00:13:09,946 --> 00:13:14,429
kako iz etičkih,
tako i iz manje etičkih razloga.

315
00:13:14,429 --> 00:13:18,299
Sivorld daje majkama orkama
lekove za anksioznost

316
00:13:18,299 --> 00:13:20,943
kada ih odvoje od mladih.

317
00:13:20,943 --> 00:13:23,226
Mnoge gorile iz zoo vrtova
dobijaju antipsihotike

318
00:13:23,226 --> 00:13:25,292
i lekove protiv anksioznosti.

319
00:13:25,292 --> 00:13:28,165
Ali psi, poput mog Olivera,

320
00:13:28,165 --> 00:13:31,404
dobijaju antidepresive
i neke lekove za anksioznost

321
00:13:31,404 --> 00:13:33,140
kako ne bi skakali sa zgrada

322
00:13:33,140 --> 00:13:35,203
ili pod automobile.

323
00:13:35,203 --> 00:13:38,352
Nedavno je u "Sajensu"
objavljeno istraživanje

324
00:13:38,352 --> 00:13:40,301
koje pokazuje da čak i slatkovodni rakovi

325
00:13:40,301 --> 00:13:42,455
reaguju na lekove protiv anksioznosti.

326
00:13:42,455 --> 00:13:44,730
Od njih su postajali hrabriji,
manje plašljivi

327
00:13:44,730 --> 00:13:49,670
i raspoloženiji za istraživanje okoline.

328
00:13:49,670 --> 00:13:52,138
Teško je znati koliko je
životinja na ovim lekovima,

329
00:13:52,138 --> 00:13:55,602
ali mogu da vam kažem
da je industrija farmaceutika za životinje

330
00:13:55,602 --> 00:13:57,390
ogromna i da je u porastu,

331
00:13:57,390 --> 00:14:00,113
od sedam milijardi dolara u 2011.

332
00:14:00,113 --> 00:14:05,692
do projektovanih 9.25 milijardi
do 2015. godine.

333
00:14:05,692 --> 00:14:09,539
Neke životinje su
na ovim lekovima do daljnjeg.

334
00:14:09,539 --> 00:14:13,774
Druge, poput jednog bonoboa
koji živi u Milvokiju,

335
00:14:13,774 --> 00:14:15,360
u zoo vrtu, bio je na njima

336
00:14:15,360 --> 00:14:17,511
dok nije počeo da
štedi svoj propisani paksil

337
00:14:17,511 --> 00:14:19,907
kako bi ga kasnije delio drugim bonoboima.

338
00:14:19,907 --> 00:14:24,916
(Smeh) (Aplauz)

339
00:14:24,916 --> 00:14:27,805
Korisnije od farmaceutika

340
00:14:27,805 --> 00:14:30,290
su mnoge, mnoge, mnoge druge

341
00:14:30,290 --> 00:14:32,968
terapeutske intervencije,
koje mogu pomoći drugim bićima.


342
00:14:32,968 --> 00:14:35,330
A tu, mislim da zapravo

343
00:14:35,330 --> 00:14:37,772
veterinarska medicina
može podučiti nečemu

344
00:14:37,772 --> 00:14:39,458
ljudsku medicinu.

345
00:14:39,458 --> 00:14:41,348
A to je, ako povedete psa koji, recimo,

346
00:14:41,348 --> 00:14:43,148
kompulsivno juri svoj rep,

347
00:14:43,148 --> 00:14:44,926
kod biheviorističkog veterinara,

348
00:14:44,926 --> 00:14:47,880
njegova prva reakcija neće biti
posezanje za blokom za recepte,

349
00:14:47,880 --> 00:14:50,686
već će vas pitati za život vašeg psa.

350
00:14:50,686 --> 00:14:53,622
Želeće da zna koliko često
vaš pas izlazi napolje.

351
00:14:53,622 --> 00:14:56,276
Želeće da zna koliko je
vaš pas fizički aktivan.

352
00:14:56,276 --> 00:14:57,761
Želeće da zna koliko se druži

353
00:14:57,761 --> 00:15:00,180
s drugim psima i drugim ljudima.

354
00:15:00,180 --> 00:15:02,450
Želeće da razgovara sa vama
o tipovima terapija,

355
00:15:02,450 --> 00:15:04,905
uglavnom biheviorističkih terapija,

356
00:15:04,905 --> 00:15:07,165
koje ste isprobali s tom životinjom.

357
00:15:07,165 --> 00:15:09,562
Ove stvari često najviše pomažu,

358
00:15:09,562 --> 00:15:12,891
naročito kada se kombinuju
sa psihofarmaceuticima.

359
00:15:12,891 --> 00:15:15,344
Ono što, pak, mislim da najviše pomaže,

360
00:15:15,344 --> 00:15:17,301
naročito kod društvenih životinja,

361
00:15:17,301 --> 00:15:20,439
je druženje
sa drugim društvenim životinjama.

362
00:15:20,439 --> 00:15:24,347
Na razne načine, osećam
da sam postala uslužna životinja

363
00:15:24,347 --> 00:15:26,851
svom psu,

364
00:15:26,851 --> 00:15:30,878
a videla sam da to papagaji rade za ljude

365
00:15:30,878 --> 00:15:32,588
i ljudi za papagaje,

366
00:15:32,588 --> 00:15:34,126
psi to rade za slonove,

367
00:15:34,126 --> 00:15:37,304
slonovi za druge slonove.

368
00:15:37,304 --> 00:15:38,637
Ne znam za vas,

369
00:15:38,637 --> 00:15:41,217
meni na internetu prosleđuju mnogo primera

370
00:15:41,217 --> 00:15:43,433
neverovatnih životinjskih prijateljstava.

371
00:15:43,433 --> 00:15:46,720
Mislim da to sačinjava
veliki deo Fejsbuka,

372
00:15:46,720 --> 00:15:49,597
majmun koji je usvojio mačku

373
00:15:49,597 --> 00:15:54,233
ili danska doga
koja je usvojila siroče lane

374
00:15:54,233 --> 00:15:57,237
ili krava
koja se sprijateljila s prasetom,

375
00:15:57,237 --> 00:16:01,173
i da ste me o ovome pitali
pre osam, devet godina,

376
00:16:01,173 --> 00:16:03,763
rekla bih vam da je sve to
beznadežna sentimentalnost,

377
00:16:03,763 --> 00:16:06,786
a možda i suviše naopaka personifikacija,

378
00:16:06,786 --> 00:16:09,565
možda je to sve čak i izrežirano,
danas vam mogu reći

379
00:16:09,565 --> 00:16:12,517
da tu ima istine.

380
00:16:12,517 --> 00:16:16,112
Ovo je stvarno. Zapravo,
neka zanimljiva istraživanja

381
00:16:16,112 --> 00:16:18,038
su ukazala na nivo oksitocina,

382
00:16:18,038 --> 00:16:20,634
što je neka vrsta hormona za zbližavanje,

383
00:16:20,634 --> 00:16:23,040
koji se oslobađa prilikom seksa
ili dojenja

384
00:16:23,040 --> 00:16:25,679
ili kada smo pored nekoga
do koga nam je izuzetno stalo,

385
00:16:25,679 --> 00:16:28,121
nivo oksitocina je u porastu,
i kod ljudi i kod pasa

386
00:16:28,121 --> 00:16:29,515
koji brinu jedni za druge

387
00:16:29,515 --> 00:16:31,175
ili koji uživaju kad su zajedno,

388
00:16:31,175 --> 00:16:33,484
a i druga istraživanja
pokazuju da je oksitocin

389
00:16:33,484 --> 00:16:35,620
u porastu i kod drugih parova životinja,

390
00:16:35,620 --> 00:16:39,225
recimo, kod koza i pasa,
koji su se družili i igrali zajedno,

391
00:16:39,225 --> 00:16:43,684
nivo oksitocina je posle naglo skakao.

392
00:16:43,684 --> 00:16:46,451
Imam prijatelja koji mi je pokazao

393
00:16:46,451 --> 00:16:48,875
da je mentalno zdravlje
zapravo dvosmerna ulica.

394
00:16:48,875 --> 00:16:52,874
Njegovo ime je Loni Hodž
i on je veteran iz Vijetnama.

395
00:16:52,874 --> 00:16:55,496
Kada se vratio, počeo je da radi

396
00:16:55,496 --> 00:16:58,139
sa ljudima koji su preživeli genocid
i mnogim drugim

397
00:16:58,139 --> 00:16:59,717
koji su preživeli ratne traume.

398
00:16:59,717 --> 00:17:02,151
On je imao PTSP, kao i strah od visine

399
00:17:02,151 --> 00:17:04,050
jer je u Vijetnamu

400
00:17:04,050 --> 00:17:06,295
iskakao unatraške iz helikoptera

401
00:17:06,295 --> 00:17:07,790
klizeći niz užad.

402
00:17:07,790 --> 00:17:10,799
Dodeljen mu je uslužni pas,
po imenu Gander, labradudla,

403
00:17:10,799 --> 00:17:14,250
kako bi mu pomogao sa PTSP-om
i strahom od visine.

404
00:17:14,250 --> 00:17:16,910
Ovo su oni
prvog dana kada su se upoznali,

405
00:17:16,910 --> 00:17:19,502
neverovatno je, i od tad

406
00:17:19,502 --> 00:17:21,267
su proveli mnogo vremena zajedno,

407
00:17:21,267 --> 00:17:25,517
posećujući druge veterane
koji pate od sličnih problema.

408
00:17:25,517 --> 00:17:28,579
Ali ono što je meni zanimljivo
u Lonijevom i Genderovom odnosu

409
00:17:28,579 --> 00:17:30,357
je da se pre nekih par meseci,

410
00:17:30,357 --> 00:17:33,684
kod Gendera razvio strah od visine,

411
00:17:33,684 --> 00:17:37,981
verovatno zato što je
tako pomno pazio Lonija.

412
00:17:37,981 --> 00:17:41,450
Ono što je divno u svemu tome
je da je on i dalje odličan uslužni pas,

413
00:17:41,450 --> 00:17:43,985
jer sad, kada se obojica
nalaze na velikoj visini,

414
00:17:43,985 --> 00:17:47,343
Loni je toliko zabrinut za Gendera

415
00:17:47,343 --> 00:17:53,317
da zaboravlja da se i sam plaši visine.

416
00:17:53,317 --> 00:17:56,598
Kako sam provela mnogo vremena
s ovim pričama,

417
00:17:56,598 --> 00:17:58,002
kopajući po arhivima,

418
00:17:58,002 --> 00:18:00,616
bukvalno sam provela godine
radeći na ovom istraživanju,

419
00:18:00,616 --> 00:18:02,756
i ono me je promenilo.

420
00:18:02,756 --> 00:18:06,692
Više ne gledam na životinje
iz ugla vrste kojoj pripadaju.

421
00:18:06,692 --> 00:18:08,920
Posmatram ih kao pojedince,

422
00:18:08,920 --> 00:18:10,492
i mislim o njima kao bićima

423
00:18:10,492 --> 00:18:13,251
sa sopstvenim
ličnim meteorološkim sistemima

424
00:18:13,251 --> 00:18:14,963
koji upravljaju njihovim ponašanjem

425
00:18:14,963 --> 00:18:17,272
i informišu ih kako da reaguju na svet.

426
00:18:17,272 --> 00:18:20,160
Zaista verujem da sam
zahvaljujući tome postala

427
00:18:20,160 --> 00:18:22,524
znatiželjnija i saosećajnija osoba,

428
00:18:22,524 --> 00:18:25,967
kako prema životinjama
s kojim delim postelju

429
00:18:25,967 --> 00:18:28,093
i onima koje ponekad završe u mom tanjiru,

430
00:18:28,093 --> 00:18:30,943
tako i prema ljudima koje poznajem,

431
00:18:30,943 --> 00:18:33,894
a koji boluju od anksioznosti

432
00:18:33,894 --> 00:18:36,521
i od fobija i raznih drugih stvari.

433
00:18:36,521 --> 00:18:38,496
I zaista verujem da,

434
00:18:38,496 --> 00:18:40,744
iako ne možete sa sigurnošću da znate

435
00:18:40,744 --> 00:18:44,131
šta se dešava u umu svinje

436
00:18:44,131 --> 00:18:46,238
ili vašeg štenca ili vašeg partnera,

437
00:18:46,248 --> 00:18:50,055
da vas to ne bi trebalo da spreči
da saosećate s njima.

438
00:18:50,055 --> 00:18:52,544
Najbolje što možemo da učinimo
za one koje volimo

439
00:18:52,544 --> 00:18:56,840
je, možda, da ih personifikujemo.

440
00:18:56,840 --> 00:19:00,341
Čarlsu Darvinu je otac jednom rekao

441
00:19:00,341 --> 00:19:05,560
da svako u jednom momentu
može da izgubi razum.

442
00:19:05,560 --> 00:19:08,391
Na sreću, često možemo
ponovo da ga pronađemo,

443
00:19:08,391 --> 00:19:10,562
ali samo uz međusobnu pomoć.

444
00:19:10,562 --> 00:19:12,618
Hvala.

445
00:19:12,618 --> 00:19:16,191
(Aplauz)