1
00:00:01,089 --> 00:00:05,153
Oliver był wyjątkowo atrakcyjnym,

2
00:00:05,153 --> 00:00:09,974
przystojnym, uroczym 
i mocno niestabilnym emocjonalnie facetem,

3
00:00:09,974 --> 00:00:13,159
któremu całkowicie oddałam serce.

4
00:00:13,159 --> 00:00:16,080
(Śmiech)

5
00:00:16,080 --> 00:00:17,746
Był berneńskim psem pasterskim,

6
00:00:17,746 --> 00:00:20,929
którego adoptowaliśmy z moim byłym mężem.

7
00:00:20,929 --> 00:00:25,198
Minęło pół roku zanim zorientowaliśmy się,
jak bardzo jest z nim źle.

8
00:00:25,198 --> 00:00:27,962
Cierpiał na tak silny syndrom separacyjny,

9
00:00:27,962 --> 00:00:30,218
że nie mogliśmy zostawiać go samego.

10
00:00:30,218 --> 00:00:33,286
Kiedyś wyskoczył z okna
mieszkania na trzecim piętrze.

11
00:00:33,286 --> 00:00:37,047
Zjadał tkaniny i śmieci.

12
00:00:37,047 --> 00:00:38,952
Polował na nieistniejące muchy.

13
00:00:38,952 --> 00:00:40,681
Cierpiał na halucynacje.

14
00:00:40,681 --> 00:00:43,985
Zdiagnozowano u niego
zaburzenia obsesyjno - kompulsywne,

15
00:00:43,985 --> 00:00:47,331
a był to tylko czubek góry lodowej.

16
00:00:47,331 --> 00:00:51,432
Podobnie jest w przypadku ludzi,

17
00:00:51,432 --> 00:00:56,573
czasami mija pół roku
zanim zorientujemy się,

18
00:00:56,580 --> 00:00:59,527
że osoba, którą kochamy ma pewne problemy.

19
00:00:59,527 --> 00:01:00,938
(Śmiech)

20
00:01:00,938 --> 00:01:04,872
Większość z nas nie oddaje wtedy partnera

21
00:01:04,872 --> 00:01:07,029
z powrotem do baru, gdzie się poznaliście

22
00:01:07,029 --> 00:01:10,716
lub przyjacielowi, który was zapoznał,

23
00:01:10,716 --> 00:01:13,824
ani nie zapisuje tej drugiej osoby
z powrotem na portal randkowy.

24
00:01:13,824 --> 00:01:17,208
(Śmiech)

25
00:01:17,218 --> 00:01:20,898
Kochamy ją mimo wszystko
i tego się trzymamy.

26
00:01:20,898 --> 00:01:25,863
Dokładnie tak było z moim psem.

27
00:01:25,863 --> 00:01:29,175
Studiowałam biologię.

28
00:01:29,175 --> 00:01:32,697
Mam doktorat z historii nauki
zdobyty na MIT,

29
00:01:32,697 --> 00:01:34,880
ale gdyby 10 lat temu ktoś zapytał,

30
00:01:34,880 --> 00:01:37,915
czy mój pies, lub w psy w ogóle,
posiadają emocje,

31
00:01:37,915 --> 00:01:40,700
odpowiedziałabym "tak",
ale raczej nie stwierdziłabym,

32
00:01:40,700 --> 00:01:42,765
że mogą też cierpieć na zespół lękowy,

33
00:01:42,765 --> 00:01:45,509
otrzymać receptę na Prozac
i skierowanie do terapeuty.

34
00:01:45,509 --> 00:01:50,477
Ale potem zakochałam się
i to wszystko okazało się prawdą,

35
00:01:50,477 --> 00:01:56,018
a pomaganie mojemu psu
zmagać się z paniką i lękiem

36
00:01:56,018 --> 00:01:57,970
zmieniło moje życie.

37
00:01:57,970 --> 00:02:00,294
To doświadczenie otworzyło mój świat.

38
00:02:00,294 --> 00:02:02,977
Przez ostatnie siedem lat

39
00:02:02,977 --> 00:02:06,074
badałam choroby psychiczne
u innych zwierząt.

40
00:02:06,074 --> 00:02:07,891
Czy mogą chorować jak ludzie,

41
00:02:07,891 --> 00:02:10,140
a jeśli tak, to co to mówi o nas samych?

42
00:02:10,140 --> 00:02:15,685
Uwierzyłam, że zwierzęta
cierpią z powodu chorób psychicznych,

43
00:02:15,685 --> 00:02:19,469
a próby znalezienia
i zidentyfikowania u nich choroby

44
00:02:19,469 --> 00:02:22,189
sprawiają, że stajemy się dla nich
lepszymi przyjaciółmi

45
00:02:22,189 --> 00:02:26,105
i pomagają nam lepiej zrozumieć
samych siebie.

46
00:02:26,105 --> 00:02:28,687
Pomówmy chwilę o diagnozie.

47
00:02:28,687 --> 00:02:31,081
Wiele osób myśli, że nie jesteśmy w stanie

48
00:02:31,081 --> 00:02:34,397
poznać myśli innego zwierzęcia.

49
00:02:34,397 --> 00:02:38,188
Mają rację,
ale przecież w relacjach z innymi,

50
00:02:38,188 --> 00:02:40,189
a przynajmniej tak jest w moim wypadku,

51
00:02:40,189 --> 00:02:43,861
samo zapytanie partnera,
rodzica lub dziecka o samopoczucie

52
00:02:43,877 --> 00:02:45,847
nie oznacza, że otrzymamy odpowiedź.

53
00:02:45,847 --> 00:02:48,871
Druga osoba może nie umieć
opisać swoich uczuć,

54
00:02:48,881 --> 00:02:50,419
może nawet ich nie znać.

55
00:02:50,419 --> 00:02:53,252
Fakt, że uważamy,
że musimy z kimś porozmawiać

56
00:02:53,252 --> 00:02:55,085
aby zrozumieć przez co przechodzi,

57
00:02:55,085 --> 00:02:57,300
to stosunkowo nowa rzecz.

58
00:02:57,300 --> 00:03:01,446
Przed XX wiekiem
lekarze często używali obserwacji

59
00:03:01,446 --> 00:03:05,660
do diagnozowania
emocjonalnego cierpienia swoich pacjentów.

60
00:03:05,660 --> 00:03:08,867
Myślenie o chorobach psychicznych zwierząt

61
00:03:08,867 --> 00:03:10,828
wcale nie jest aż tak naciągane.

62
00:03:10,828 --> 00:03:15,493
Większość zaburzeń psychicznych w USA
stanowią zaburzenia lękowe,

63
00:03:15,493 --> 00:03:17,929
a jeśli się nad tym zastanowić,

64
00:03:17,929 --> 00:03:21,689
lęk i strach
to bardzo przydatne zwierzęce emocje.

65
00:03:21,689 --> 00:03:25,278
Strach i lęk odczuwamy z reguły
w sytuacjach niebezpiecznych.

66
00:03:25,278 --> 00:03:29,540
Te emocje motywują nas,
żeby oddalić się od źródła zagrożenia.

67
00:03:29,547 --> 00:03:34,356
Problem jest wtedy, gdy czujemy lęk
w sytuacjach, które tego nie wymagają.

68
00:03:34,356 --> 00:03:37,657
Zaburzenia nastroju mogą być po prostu

69
00:03:37,657 --> 00:03:41,666
ciemną stroną bycia czującym zwierzęciem,

70
00:03:41,666 --> 00:03:44,086
a zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

71
00:03:44,086 --> 00:03:47,622
są często manifestacją
zdrowego dążenia zwierząt

72
00:03:47,622 --> 00:03:50,777
do utrzymania się w czystości.

73
00:03:50,777 --> 00:03:52,586
Choroba psychiczna zaczyna się wtedy,

74
00:03:52,586 --> 00:03:54,266
gdy robi się takie rzeczy,

75
00:03:54,266 --> 00:03:56,404
jak kompulsywne mycie rąk lub łap,

76
00:03:56,404 --> 00:04:00,700
lub tworzenie rytuałów uniemożliwiających
przystąpienie do posiłku

77
00:04:00,700 --> 00:04:03,729
zanim się ich nie spełni.

78
00:04:03,729 --> 00:04:08,111
U ludzi istnieje klasyfikacja
zaburzeń psychicznych DSM,

79
00:04:08,111 --> 00:04:12,773
która jest spisem powszechnie uznawanych
zaburzeń psychicznych.

80
00:04:12,784 --> 00:04:15,651
Jeśli chodzi o inne zwierzęta,
mamy YouTube.

81
00:04:15,651 --> 00:04:17,234
(Śmiech)

82
00:04:17,234 --> 00:04:20,585
Oto wyniki dla hasła "Pies z zaburzeniami
obsesyjno-kompulsywnymi",

83
00:04:20,585 --> 00:04:22,401
ale zachęcam do wpisania hasła

84
00:04:22,401 --> 00:04:25,088
"Kot z zaburzeniami
obsesyjno-kompulsywnymi".

85
00:04:25,088 --> 00:04:28,966
Będziecie zszokowani tym, co zobaczycie.

86
00:04:28,966 --> 00:04:31,897
Oto kilka przykładów.

87
00:04:32,777 --> 00:04:35,411
To przykład pogoni za cieniem.

88
00:04:35,411 --> 00:04:38,140
Wygląda zabawnie
i na swój sposób jest słodkie,

89
00:04:38,140 --> 00:04:42,792
ale psy mogą rozwinąć u siebie
takie zachowania

90
00:04:42,792 --> 00:04:45,068
i wykonywać je przez cały dzień.

91
00:04:45,068 --> 00:04:46,553
Nie będą chodzić na spacery,

92
00:04:46,553 --> 00:04:49,445
ani jeść, ani spotykać się z innymi psami.

93
00:04:49,447 --> 00:04:51,401
Zafiksują się na przykład

94
00:04:51,401 --> 00:04:54,317
na kompulsywnym gonieniu ogona.

95
00:04:54,317 --> 00:04:58,060
Oto kot o imieniu Gizmo.

96
00:04:58,060 --> 00:05:00,897
Wygląda, jakby kogoś podglądał,

97
00:05:00,897 --> 00:05:04,968
ale robi tak przez wiele, wiele
godzin każdego dnia.

98
00:05:04,968 --> 00:05:08,880
Po prostu siedzi i uderza łapą w żaluzję.

99
00:05:09,624 --> 00:05:13,488
Kolejny przykład tego, co uważane jest
za stereotypowe zachowanie.

100
00:05:13,488 --> 00:05:15,989
Ting Ting to niedźwiedź malajski
z zoo w Oakland.

101
00:05:15,989 --> 00:05:18,453
Widząc tę scenę przypadkowo,
można pomyśleć,

102
00:05:18,453 --> 00:05:20,425
że Ting Ting tylko bawi się patykiem,

103
00:05:20,425 --> 00:05:23,406
ale on to robi przez cały dzień.

104
00:05:23,406 --> 00:05:28,100
Wystarczy się skupić
i zobaczyć cały półgodzinny film,

105
00:05:28,106 --> 00:05:32,242
aby stwierdzić, że robi cały czas to samo
w tej samej kolejności,

106
00:05:32,243 --> 00:05:34,189
obraca patyk za każdym razem tak samo.

107
00:05:34,189 --> 00:05:37,158
Innymi bardzo częstymi zachowaniami,
jakie można zobaczyć,

108
00:05:37,158 --> 00:05:39,078
szczególnie u zwierząt w niewoli,

109
00:05:39,078 --> 00:05:43,070
to ciągłe chodzenie lub kiwanie się.

110
00:05:43,070 --> 00:05:44,714
Ludzie też tak robią.

111
00:05:44,714 --> 00:05:48,164
Będą się kiwać, poruszać na boki.

112
00:05:48,170 --> 00:05:49,474
Wielu z nas tak robi.

113
00:05:49,474 --> 00:05:52,361
Czasem jest to dla nas sposób
na uspokojenie się

114
00:05:52,361 --> 00:05:55,042
i sądzę, że inne zwierzęta
robią to z podobnego powodu.

115
00:05:55,042 --> 00:05:58,684
Ale zwierzęta nie podejmują jedynie
zachowań stereotypowych.

116
00:05:58,684 --> 00:06:02,284
Oto Gigi, samica goryla
z bostońskiego Franklin Park Zoo.

117
00:06:02,284 --> 00:06:04,208
Opiekuje się nią psychiatra z Harvardu,

118
00:06:04,208 --> 00:06:07,699
który leczy ją między innymi
z zaburzeń nastroju.

119
00:06:07,707 --> 00:06:10,279
Wiele zwierząt może cierpieć
na zaburzenia nastroju.

120
00:06:10,279 --> 00:06:11,672
Wiele stworzeń,

121
00:06:11,672 --> 00:06:13,317
ten koń to tylko jeden przykład,

122
00:06:13,317 --> 00:06:15,525
oddaje się zachowaniom autodestrukcyjnym.

123
00:06:15,525 --> 00:06:18,630
Gryzą przedmioty
lub robią inne rzeczy, żeby się uspokoić,

124
00:06:18,632 --> 00:06:21,707
nawet wtedy, gdy jest to autodestrukcyjne,

125
00:06:21,707 --> 00:06:24,403
podobnie jak ludzie,
którzy się samookaleczają.

126
00:06:25,481 --> 00:06:26,558
Skubanie.

127
00:06:26,558 --> 00:06:30,549
Jeśli posiada się futro, pióra lub skórę,

128
00:06:30,549 --> 00:06:32,632
można się kompulsywnie skubać.

129
00:06:32,632 --> 00:06:34,879
Prowadzono nawet badania nad papugami,

130
00:06:34,879 --> 00:06:38,304
aby zrozumieć trichotillomanię,
czyli przymusowe wyrywanie włosów,

131
00:06:38,304 --> 00:06:41,306
coś, co obecnie dotyka
20 milionów Amerykanów.

132
00:06:41,306 --> 00:06:43,931
Szczury laboratoryjne również się skubią.

133
00:06:43,931 --> 00:06:45,991
Określa się to mianem łysienia.

134
00:06:45,991 --> 00:06:48,529
Psy-weterani wojen w Iraku i Afganistanie

135
00:06:48,529 --> 00:06:52,072
zapadają na coś, co określa się mianem
psiego zespołu stresu pourazowego,

136
00:06:52,072 --> 00:06:56,209
i co sprawia, że mają kłopoty
z powrotem do cywilnego życia.

137
00:06:56,210 --> 00:06:58,522
Mogą bać się ludzi z brodami

138
00:06:58,522 --> 00:07:01,607
lub wsiadania do samochodów.

139
00:07:01,607 --> 00:07:03,783
Jedna uwaga celem wyjaśnienia.

140
00:07:03,783 --> 00:07:06,766
Nie uważam,
że psi zespół stresu pourazowego

141
00:07:06,766 --> 00:07:09,492
to to samo,
co ludzki zespół stresu pourazowego,

142
00:07:09,492 --> 00:07:11,939
ale nie uważam też, że mój stres pourazowy

143
00:07:11,939 --> 00:07:13,250
jest taki sam jak twój,

144
00:07:13,250 --> 00:07:16,545
lub, że mój lęk lub smutek
jest taki jak twój.

145
00:07:16,545 --> 00:07:18,350
Wszyscy jesteśmy różni

146
00:07:18,350 --> 00:07:21,322
i bardzo odmiennie reagujemy.

147
00:07:21,322 --> 00:07:25,007
Spośród dwóch psów
wychowanych w tym samym domu,

148
00:07:25,007 --> 00:07:27,692
poddanych działaniu tych samych czynników,

149
00:07:27,692 --> 00:07:30,763
jeden może panicznie bać się motocykli

150
00:07:30,763 --> 00:07:34,300
lub dzwonka mikrofalówki,

151
00:07:34,300 --> 00:07:35,839
a drugiemu nic nie będzie.

152
00:07:35,839 --> 00:07:38,337
Ludzie często pytają mnie o to,

153
00:07:38,337 --> 00:07:40,722
czy nie jest to czasem kwestia tego,

154
00:07:40,722 --> 00:07:43,045
że to my sprowadzamy szaleństwo
na zwierzęta?

155
00:07:43,045 --> 00:07:46,268
Lub, czy choroba psychiczna
nie jest wynikiem złego traktowania?

156
00:07:46,268 --> 00:07:47,907
Okazuje się, że tak naprawdę

157
00:07:47,907 --> 00:07:51,740
jesteśmy o wiele bardziej skomplikowani.

158
00:07:51,740 --> 00:07:54,599
Ostatnio miałam ogromną przyjemność

159
00:07:54,599 --> 00:07:58,284
opublikować książkę na ten temat

160
00:07:58,284 --> 00:08:01,831
i gdy teraz otwieram skrzynkę mailową

161
00:08:01,831 --> 00:08:05,185
lub idę na odczyt czy przyjęcie,

162
00:08:05,185 --> 00:08:09,039
ludzie opowiadają mi historie zwierząt,
które kiedyś spotkali.

163
00:08:09,039 --> 00:08:11,332
Niedawno podczas odczytu w Kalifornii

164
00:08:11,332 --> 00:08:13,596
zgłosiła się po wykładzie kobieta
i powiedziała:

165
00:08:13,596 --> 00:08:17,460
"Pani doktor, sądzę, że mój kot
cierpi na zespół strasu pourazowego".

166
00:08:17,460 --> 00:08:20,820
"Dlaczego?" zapytałam
"Proszę powiedzieć mi więcej".

167
00:08:20,820 --> 00:08:24,146
Kotka Ping została przygarnięta.

168
00:08:24,146 --> 00:08:27,150
Wcześniej mieszkała
ze starszym człowiekiem.

169
00:08:27,150 --> 00:08:29,139
Pewnego dnia, podczas odkurzania,

170
00:08:29,139 --> 00:08:31,381
mężczyzna miał zawał serca i umarł.

171
00:08:31,381 --> 00:08:34,652
Tydzień później
Ping została odkryta w mieszkaniu

172
00:08:34,652 --> 00:08:39,227
obok ciała jej właściciela
i ciągle włączonego odkurzacza.

173
00:08:40,491 --> 00:08:45,445
Przez wiele miesięcy
aż do dwóch lat po wypadku

174
00:08:45,445 --> 00:08:48,662
kotka była tak przerażona,
że nie była w stanie znieść odkurzania.

175
00:08:48,662 --> 00:08:50,900
Strasznie się bała.

176
00:08:50,900 --> 00:08:52,360
Chowała się w szafie.

177
00:08:52,360 --> 00:08:54,300
Była niepewna siebie i roztrzęsiona,

178
00:08:54,300 --> 00:08:58,510
ale dzięki wsparciu rodziny,
cierpliwości i czasowi,

179
00:08:58,512 --> 00:09:02,840
po trzech latach Ping jest wesołym,
pewnym siebie kotem.

180
00:09:03,856 --> 00:09:07,630
Inną historię wyleczenia
traumy usłyszałam kilka lat temu.

181
00:09:07,635 --> 00:09:10,130
Pojechałam do Tajlandii robić badania.

182
00:09:10,130 --> 00:09:13,116
Spotkałam tam samca małpy
o imieniu Boonlua,

183
00:09:13,116 --> 00:09:17,996
który, gdy był mały,
został zaatakowany przez stado psów,

184
00:09:18,010 --> 00:09:22,432
które odgryzły mu obie nogi i jedną rękę.

185
00:09:22,432 --> 00:09:25,236
Boonlua doczołgał się do klasztoru,

186
00:09:25,236 --> 00:09:27,060
a mnisi zaopiekowali się nim.

187
00:09:27,060 --> 00:09:29,353
Sprowadzili weterynarza,
który opatrzył rany.

188
00:09:29,353 --> 00:09:34,004
Ostatecznie Boonlua trafił
do ośrodka dla słoni,

189
00:09:34,005 --> 00:09:38,220
gdzie zaopiekowano się nim
i odkryto, co lubi.

190
00:09:38,220 --> 00:09:39,652
Okazało się, że są to Mentosy,

191
00:09:39,652 --> 00:09:43,735
chrząszcze rohatyńce i jaja.

192
00:09:43,735 --> 00:09:46,355
Opiekunowie martwili się,
że Boonlua czuje się samotny,

193
00:09:46,379 --> 00:09:48,781
a nie mogli umieścić go z inną małpą,

194
00:09:48,781 --> 00:09:52,643
bo brak ręki
uniemożliwiałby mu zabawę i obronę.

195
00:09:52,650 --> 00:09:54,963
Dali mu więc królika,

196
00:09:54,963 --> 00:09:57,878
a Boonlua przeszedł
natychmiastową przemianę.

197
00:09:57,878 --> 00:09:59,974
Obecność królika dała mu szczęście.

198
00:09:59,974 --> 00:10:02,287
Głaskali się, dotykali
i stali się przyjaciółmi.

199
00:10:02,287 --> 00:10:05,069
A gdy królik urodził małe,

200
00:10:05,069 --> 00:10:08,189
Boonlua stał się
jeszcze bardziej szczęśliwy.

201
00:10:08,189 --> 00:10:10,462
Dzięki temu w pewnym sensie

202
00:10:10,462 --> 00:10:12,349
zyskał powód, by wstawać każdego ranka.

203
00:10:12,349 --> 00:10:13,549
Był to tak dobry powód,

204
00:10:13,549 --> 00:10:15,758
że Boonlua uznał,
że w ogóle nie będzie spał.

205
00:10:15,758 --> 00:10:18,787
Stał się ekstremalnie opiekuńczy
względem króliczków,

206
00:10:18,787 --> 00:10:22,031
przestał spać
i tylko zapadał w krótkie drzemki,

207
00:10:22,031 --> 00:10:23,270
zajmując się nimi.

208
00:10:23,270 --> 00:10:26,548
Stał się tak opiekuńczy i czuły,

209
00:10:26,548 --> 00:10:30,229
że opiekunowie zdecydowali odebrać mu małe

210
00:10:30,229 --> 00:10:33,533
w obawie, że przez jego nadopiekuńczość,
skrzywdzi je ich matka.

211
00:10:33,538 --> 00:10:36,210
Po odebraniu króliczków,
opiekunowie bali się,

212
00:10:36,210 --> 00:10:37,885
że małpa popadnie w depresję,

213
00:10:37,885 --> 00:10:41,734
więc, aby tego uniknąć
dali kolejnego królika.

214
00:10:41,734 --> 00:10:45,107
(Śmiech)

215
00:10:45,107 --> 00:10:47,159
Uważam, że nie wygląda
na małpę w depresji.

216
00:10:47,159 --> 00:10:49,927
(Śmiech)

217
00:10:49,927 --> 00:10:54,744
Chciałabym, aby ludzie poczuli,

218
00:10:54,744 --> 00:10:59,589
że mają prawo podejmować się
oceny stanu zwierząt,

219
00:10:59,589 --> 00:11:01,191
które dobrze znają.

220
00:11:01,191 --> 00:11:03,840
Więc jeśli masz psa lub kota,

221
00:11:03,840 --> 00:11:06,773
lub znasz jednoręką małpę

222
00:11:06,773 --> 00:11:11,306
i uważasz, że zwierzę ma traumę
lub depresję,

223
00:11:11,306 --> 00:11:13,264
to prawdopodobnie masz rację.

224
00:11:13,264 --> 00:11:16,312
To bardzo antropomorficzne podejście,

225
00:11:16,312 --> 00:11:21,497
przypisujące ludzkie cechy
zwierzętom lub rzeczom.

226
00:11:21,497 --> 00:11:24,631
Nie uważam jednak, żeby to był problem.

227
00:11:24,631 --> 00:11:26,394
Wolno nam antropomorfizować.

228
00:11:26,394 --> 00:11:29,466
Nie da się przecież wyciągnąć
ludzkiego mózgu z głowy,

229
00:11:29,466 --> 00:11:30,897
wsadzić go do słoika

230
00:11:30,897 --> 00:11:33,959
i dopiero wtedy myśleć
o innych zwierzętach.

231
00:11:33,959 --> 00:11:38,531
Zawsze będziemy zwierzęciem myślącym
o emocjach innego zwierzęcia.

232
00:11:38,545 --> 00:11:41,980
W takim razie,
jak dobrze antropomorfizować?

233
00:11:41,980 --> 00:11:44,248
A może antropomorfizujesz niepoprawnie?

234
00:11:44,248 --> 00:11:47,918
Niepoprawne antropomorfizowanie
jest aż nazbyt częste.

235
00:11:47,921 --> 00:11:50,141
(Śmiech)

236
00:11:50,141 --> 00:11:52,645
Obejmuje strojenie psów
i urządzanie im wesela

237
00:11:52,645 --> 00:11:55,340
lub zbytnie zbliżanie się
do dzikich zwierząt,

238
00:11:55,340 --> 00:11:58,032
bo się wierzy,
że ma się z nimi duchową łączność.

239
00:11:58,032 --> 00:11:59,726
Jest wiele rodzajów.

240
00:11:59,726 --> 00:12:03,032
Uważam za to,
że dobre antropomorfizowanie opiera się

241
00:12:03,032 --> 00:12:06,348
na zaakceptowaniu naszych
podobieństw do innych gatunków

242
00:12:06,348 --> 00:12:08,786
i używaniu ich do wyciągania wniosków

243
00:12:08,786 --> 00:12:12,932
na temat umysłów i doświadczeń
innych zwierząt.

244
00:12:12,932 --> 00:12:17,730
Istnieje cały przemysł
oparty na dobrym antropomorfizowaniu.

245
00:12:17,730 --> 00:12:21,376
To przemysł psychofarmaceutyczny.

246
00:12:21,376 --> 00:12:25,332
Jeden na pięciu Amerykanów
zażywa psychofarmaceutyki,

247
00:12:25,332 --> 00:12:27,512
od leków antydepresyjnych
i przeciwlękowych,

248
00:12:27,512 --> 00:12:29,923
po leki przeciwpsychotyczne.

249
00:12:29,933 --> 00:12:33,348
Cały ten psychofarmaceutyczny arsenał

250
00:12:33,348 --> 00:12:35,518
zawdzięczamy innym zwierzętom.

251
00:12:35,518 --> 00:12:38,484
To na nich w pierwszej kolejności
były testowane leki

252
00:12:38,484 --> 00:12:42,507
i to nie tylko pod kątem toksyczności,
ale i efektów behawioralnych.

253
00:12:42,507 --> 00:12:46,379
Chlorpromazyna,
popularny lek przeciwpsychotyczny,

254
00:12:46,379 --> 00:12:49,349
zanim zaczęła relaksować ludzi,
relaksowała szczury.

255
00:12:49,349 --> 00:12:51,815
W latach 50. przeciwlękowy
chlorodiazepoksyd

256
00:12:51,815 --> 00:12:55,859
był podawany kotom wyselekcjonowanym
pod kątem agresji

257
00:12:55,859 --> 00:12:58,285
i czynił z nich miłe kotki.

258
00:12:58,285 --> 00:13:01,406
Nawet leki antydepresyjne
były najpierw testowane na królikach.

259
00:13:01,406 --> 00:13:05,259
Dziś jednak nie podajemy tych leków

260
00:13:05,259 --> 00:13:08,730
innym zwierzętom
tylko w celach badawczych,

261
00:13:08,730 --> 00:13:10,720
ale także w celach terapeutycznych,

262
00:13:10,720 --> 00:13:14,594
tych etycznych
i tych o wiele mniej etycznych.

263
00:13:14,594 --> 00:13:18,735
SeaWorld podaje matkom
młodych orek leki przeciwlękowe,

264
00:13:18,735 --> 00:13:20,666
gdy odbiera im dzieci.

265
00:13:20,666 --> 00:13:25,249
Wiele goryli w zoo otrzymuje leki
przeciwpsychotyczne i przeciwlękowe.

266
00:13:25,249 --> 00:13:28,483
Ale psy jak mój Oliver

267
00:13:28,483 --> 00:13:31,676
dostają antydepresanty
i leki przeciwlękowe,

268
00:13:31,676 --> 00:13:35,232
aby nie skakały z okien
lub nie rzucały się pod koła pojazdów.

269
00:13:35,235 --> 00:13:38,990
"Science" opublikował ostatnio
wyniki badań mówiące,

270
00:13:38,990 --> 00:13:42,623
że nawet raki
reagują na leki przeciwlękowe.

271
00:13:42,623 --> 00:13:44,972
Stają się odważniejsze, mniej płochliwe

272
00:13:44,972 --> 00:13:47,802
i bardziej chętne
do eksplorowania otoczenia.

273
00:13:47,802 --> 00:13:49,712
(Śmiech)

274
00:13:49,712 --> 00:13:52,714
Ciężko określić,
ile zwierząt przyjmuje leki,

275
00:13:52,714 --> 00:13:55,375
ale zapewniam, że przemysł
farmaceutyków zwierzęcych

276
00:13:55,375 --> 00:13:57,660
jest ogromny i cały czas rośnie,

277
00:13:57,660 --> 00:14:00,140
od 7 miliardów dolarów w roku 2011

278
00:14:00,140 --> 00:14:04,418
do przewidywanego poziomu
9,25 miliarda do roku 2015.

279
00:14:05,808 --> 00:14:09,862
Niektóre zwierzęta przyjmują te leki
przez cały czas.

280
00:14:09,862 --> 00:14:14,930
Inne, jak pewien bonobo z zoo w Milwaukee,

281
00:14:14,930 --> 00:14:16,523
przyjmują je przez jakiś czas,

282
00:14:16,523 --> 00:14:18,222
a potem gromadzą recepty na Paxil

283
00:14:18,222 --> 00:14:20,309
i rozprowadzają je
wśród innych szympansów.

284
00:14:20,309 --> 00:14:25,234
(Śmiech) (Brawa)

285
00:14:25,234 --> 00:14:28,141
Ale oprócz psychofarmaceutyków

286
00:14:28,141 --> 00:14:31,622
istnieje wiele innych
możliwości interwencji terapeutycznych

287
00:14:31,622 --> 00:14:32,963
dla tych stworzeń.

288
00:14:32,963 --> 00:14:35,376
Uważam, że na tym polu

289
00:14:35,376 --> 00:14:39,385
weterynaria może nauczyć czegoś medycynę.

290
00:14:39,390 --> 00:14:42,798
Jeśli zaprowadzisz psa,
który kompulsywnie goni własny ogon

291
00:14:42,798 --> 00:14:45,072
do weterynarza-behawiorysty,

292
00:14:45,072 --> 00:14:48,078
nie sięgnie on od razu po bloczek recept,

293
00:14:48,078 --> 00:14:50,708
tylko wypyta o życie psa.

294
00:14:50,708 --> 00:14:53,868
O to, jak często pies wychodzi na spacer.

295
00:14:53,868 --> 00:14:56,216
O to, ile ruchu zażywa,

296
00:14:56,216 --> 00:15:00,190
ile czasu spędza z innymi psami i ludźmi.

297
00:15:00,196 --> 00:15:02,782
Zapyta o to, jakie terapie,

298
00:15:02,782 --> 00:15:04,196
głównie behawioralne,

299
00:15:04,196 --> 00:15:07,211
były już stosowane
w przypadku tego zwierzęcia.

300
00:15:07,211 --> 00:15:09,950
Takie rzeczy często pomagają najbardziej,

301
00:15:09,950 --> 00:15:12,530
szczególnie, jeśli połączy
się je z lekami.

302
00:15:12,530 --> 00:15:14,915
Ale rzeczą, która moim zdaniem
pomaga najbardziej,

303
00:15:14,915 --> 00:15:17,085
szczególnie w przypadku
zwierząt społecznych,

304
00:15:17,085 --> 00:15:20,582
jest przebywanie z innymi
społecznymi zwierzętami.

305
00:15:20,582 --> 00:15:25,191
W pewnym sensie czuję,
że stałam się psem-przewodnikiem

306
00:15:25,191 --> 00:15:27,424
dla mojego własnego psa.

307
00:15:27,424 --> 00:15:30,861
Widziałam, jak papugi robią to dla ludzi,

308
00:15:30,861 --> 00:15:32,779
a ludzie dla papug,

309
00:15:32,779 --> 00:15:34,227
psy dla słoni,

310
00:15:34,227 --> 00:15:37,751
a słonie dla innych słoni.

311
00:15:37,751 --> 00:15:38,958
Nie wiem jak wy,

312
00:15:38,958 --> 00:15:41,178
ale ja dostaję dużo emaili

313
00:15:41,178 --> 00:15:44,816
o nietypowych zwierzęcych przyjaźniach.

314
00:15:44,816 --> 00:15:47,264
Również Facebook jest tego pełen:

315
00:15:47,264 --> 00:15:49,797
małpa adoptująca kota,

316
00:15:49,797 --> 00:15:54,677
dog niemiecki adoptujący jelonka

317
00:15:54,677 --> 00:15:57,973
lub krowa przyjaźniąca się ze świnią.

318
00:15:57,973 --> 00:16:00,730
Gdybyście zapytali mnie o to 8-9 lat temu,

319
00:16:00,730 --> 00:16:04,157
powiedziałabym,
że te filmiki są sentymentalne

320
00:16:04,157 --> 00:16:07,723
i może zbyt antropomorfizujące
w ten zły sposób

321
00:16:07,723 --> 00:16:10,487
lub nawet "ustawione",
ale dziś mogę powiedzieć,

322
00:16:10,487 --> 00:16:12,293
że coś w nich jest na rzeczy.

323
00:16:12,293 --> 00:16:13,723
Są prawdziwe!

324
00:16:13,723 --> 00:16:18,796
Istnieją interesujące badania
wskazujące na poziom oksytocyny,

325
00:16:18,796 --> 00:16:20,565
która jest "hormonem przywiązania"

326
00:16:20,565 --> 00:16:23,097
uwalnianym podczas seksu
lub karmienia piersią,

327
00:16:23,097 --> 00:16:25,622
lub w obecności kogoś,
na kim bardzo nam zależy.

328
00:16:25,622 --> 00:16:28,148
Poziom oksytocyny rośnie u ludzi i psów,

329
00:16:28,148 --> 00:16:31,424
którzy troszczą się o siebie nawzajem
lub lubią spędzać razem czas.

330
00:16:31,424 --> 00:16:33,109
Ponadto inne badania mówią,

331
00:16:33,109 --> 00:16:36,261
że poziom oksytocyny rośnie
też u innych par zwierząt,

332
00:16:36,261 --> 00:16:40,175
na przykład u kóz i psów,
które się przyjaźnią,

333
00:16:40,175 --> 00:16:42,785
po wspólnej zabawie
poziom hormonu strzela w górę.

334
00:16:43,775 --> 00:16:46,214
Mam przyjaciela, który pokazał mi,

335
00:16:46,214 --> 00:16:48,970
że zdrowie psychiczne
ma charakter dwukierunkowy.

336
00:16:48,970 --> 00:16:53,435
Nazywa się Lonnie Hodge
i jest weteranem wojny wietnamskiej.

337
00:16:53,435 --> 00:16:56,364
Po swoim powrocie
zaczął pracować z ludźmi,

338
00:16:56,364 --> 00:16:59,721
którzy przeżyli ludobójstwo
i z wieloma z traumą wojenną.

339
00:16:59,725 --> 00:17:02,754
Sam cierpiał na zespół stresu pourazowego
oraz lęk wysokości,

340
00:17:02,754 --> 00:17:05,374
bo w Wietnamie musiał opuszczać się tyłem

341
00:17:05,374 --> 00:17:08,017
z płoz śmigłowców wiszących nad ziemią.

342
00:17:08,017 --> 00:17:10,451
Aby pomóc mu uporać się z tymi problemami,

343
00:17:10,451 --> 00:17:14,490
otrzymał psa, mieszankę labradora
i pudla o imieniu Gander.

344
00:17:14,490 --> 00:17:17,145
To oni pierwszego dnia, gdy się poznali.

345
00:17:17,145 --> 00:17:18,470
To niesamowite.

346
00:17:18,470 --> 00:17:20,969
Od tego momentu spędzili razem dużo czasu,

347
00:17:20,969 --> 00:17:25,550
odwiedzając innych weteranów
cierpiących na podobne problemy.

348
00:17:25,550 --> 00:17:28,850
Ale mnie w związku Lonniego i Gandera
najbardziej interesuje fakt,

349
00:17:28,850 --> 00:17:33,992
że po kilku miesiącach
u psa rozwinął się lęk wysokości,

350
00:17:33,997 --> 00:17:37,637
prawdopodobnie na skutek tego,
że tak bacznie obserwował swego pana.

351
00:17:37,637 --> 00:17:41,859
Wspaniałe jest to, że on nadal jest
fantastycznym psem towarzyszącym,

352
00:17:41,859 --> 00:17:44,467
bo teraz, gdy obaj są na wysokości,

353
00:17:44,467 --> 00:17:47,434
Lonnie jest tak zajęty stanem Gandera,

354
00:17:47,434 --> 00:17:51,031
że zapomina o własnym lęku wysokości.

355
00:17:53,341 --> 00:17:56,732
Spędziłam wiele czasu
nad takimi historiami,

356
00:17:56,732 --> 00:17:58,153
przekopywałam archiwa,

357
00:17:58,153 --> 00:18:01,045
dosłownie poświeciłam lata na te badania

358
00:18:01,045 --> 00:18:02,683
i to mnie zmieniło.

359
00:18:02,683 --> 00:18:06,947
Nie patrzę już na zwierzęta
z poziomu gatunku.

360
00:18:06,947 --> 00:18:09,328
Widzę je jako indywidualne jednostki

361
00:18:09,328 --> 00:18:13,602
i myślę o nich jak o stworzeniach
posiadających własną emocjonalność,

362
00:18:13,602 --> 00:18:17,446
sterującą ich zachowaniem
i reakcjami na świat.

363
00:18:17,446 --> 00:18:20,150
Naprawdę wierzę, że to uczyniło mnie osobą

364
00:18:20,150 --> 00:18:23,482
o większej ciekawości i empatii,

365
00:18:23,482 --> 00:18:28,391
zarówno wobec zwierząt,
z którymi dzielę łóżko lub które zjadam,

366
00:18:28,391 --> 00:18:33,472
ale również wobec ludzi, których znam,

367
00:18:33,472 --> 00:18:37,084
cierpiących z powodu lęków,
fobii i innych rzeczy.

368
00:18:37,084 --> 00:18:38,947
Naprawdę wierzę w to,

369
00:18:38,947 --> 00:18:41,363
że choć nigdy nie dowiemy się dokładnie,

370
00:18:41,363 --> 00:18:44,303
co się dzieje w umyśle świni,

371
00:18:44,303 --> 00:18:47,164
twojego mopsa lub twojego partnera,

372
00:18:47,164 --> 00:18:50,161
to nie powinniśmy przestawać
przejawiać empatii wobec nich.

373
00:18:50,161 --> 00:18:53,116
Najlepszą rzeczą, jaką możemy zrobić
dla naszych ulubieńców

374
00:18:53,116 --> 00:18:55,434
to, być może, antropomorfizować ich.

375
00:18:57,334 --> 00:19:00,481
Ojciec Karola Darwina
powiedział mu pewnego razu,

376
00:19:00,481 --> 00:19:04,298
że każdy może kiedyś stracić rozum.

377
00:19:05,498 --> 00:19:08,855
Na szczęście często można go odzyskać,

378
00:19:08,855 --> 00:19:10,764
ale tylko dzięki pomocy innych.

379
00:19:10,764 --> 00:19:12,180
Dziękuję.

380
00:19:12,181 --> 00:19:14,011
(Brawa)